Heimskringla - 19.06.1913, Blaðsíða 3

HEIMSKK.INGLA
WINNIPEG, 19. J'ÚNÍ 1913. 3. BLS.
Takið Eftir
Vér erum nú að opna vora nýju
skrifstofu, og hðfum til umráða
hinar bestu lóðir og húseignir
1 borginni, og getum boðið nok-
kur vildarkjör á stórhýsa og
húsalóðum og húsum. Einnig
lóðaspildu 75% fyrir neðan
markaðsverð,
Látið okkur meðhöndlaeignir
yðar ef pið viljið selja í flýtir—
Vér munum gera alla ánægða.
Borland & Erskine
532 Somerset Biock
Talsfmi Main 17f;3
P. 0. Box Hkr. er 3171.
Vegna brevtingar, sem veriö er
,að eera á bréfahólfum í pósthúsi
Winnipeg- borgar, hefir póstmeist-
arinn tjáð Heimskringlu, að talan
á pósthólfi blaðsins verði óumflýj-
anleva að breytast, ojj að sú tala
verði hér eftir No. 3171. J>etta eru
b«ir allir beðnir að taka til greina.
sem viSskifti hafa við blaðið.
IOWA
Stærsta
verksmiðja
í heirni.
Seld hjá DA!RY“Th€re ’S
verzlurum. a Reason”
Minmnnolis SEPARATOR
íslenzkurBilliard salur
339 Notre Dame Ave ,
rétt vestan við Winnipeg leik-
húsið. Bezti og stærsti Billiard
sgilur í bænum. óskast eftir við-
skiitum íslendinga.
Eipandi: TII. INDRIÐASON.
Eru liinir stærstu og bezt
kunnu liúsgagnasalar f Canada
GÓLFDÚKAR og
GÓLFTEPPI,
TJÖLD og
FORHENGI,
-
Marg fjölbreyttar.
KOMIÐ EÐA SKRIFIÐ:
CANADA FURNITURE 'MFC CO.
WIÍISIIPKW
™ D0MINI0N BANK
Hornl Notre Dame og Sherbrooke Str.
Höfuðstóll nppb, $4,700,000.00
Varasjóður - - $5,700,OODOO
Allar eignir - - $70,000,000.00
Vér óskum eftir viðskiftumverz-
lunar manna og ábyrgumst aí gefa
þeim fullnægju. iSparisjóðsdeild vor
er sú stærsta sem nokkur banki
lietir i borginni.
íbúendur þessa hluta borgarinn-
ar óska að skifta við stofnun sem
þeir vita að er algerlega trygg.
Nafn vort er fulltrygging óhnlt-
leika, Byrjið spari innlegg fyrir
sjálfa yður, konu yðarog börn.
C. M. DENIS0N, ráðsmaður.
Fhone Uarry 34 5 0
Lesið Heimskringlu
Fossinn minn kvaddur.
0, fajri, kæri fossinn minn,
á fornum Hamra stall.
Ég kem til þín í síðsta sinn
að sjá 'þitt báru fall.
J?inn reginsterki rómur er
sú rödd, sem aldrei gleymist mér.
Ésj festi unjjur ást á þér, '
ojr tindi við þinn nið.
þá bernsku vonir brugðust mér
þín bára sönjj mér frið.
Ou það er hverjuin kærast sitt, —
éu kveð þér fyrsta ljóðið miitt.
Mitt eintal við þiu enginn veit,
né okkar selskapinn,
beuar af mjúkum mosareit
é~ mændi’ á svipinn þinn.
Kr las þér alt, sem aujjaö sá,
ou alla mína hjartans þrá.
fýir hujjði þá þú hefðír sál
oir hjarta J>ér í barm,
ou skildir allra manna mál
i meðlæti ojj harm.
Að býða orð af jyinni vör
til þín ég jjekk í kynnisför.
LOYAL ORDER OF
IVIOOSE TEMPLE
COMPANY

Áríðandi boðskapur!
The Loyal Order of Moose
Temple Company bjóða í fyrsta
sinni hverjum, sem haia viU,
30,000 hluti fyrir $5.00 hvern
hlut, þar til allir hlutirnir eru
liorjjaðir að fullu. J>etta félag
var stofnað með Tvö Hundruð
og Fimtíu J>úsund Dollara höf-
uðstól, sem skift er í fimtiu
þúsund hluti, hvern fimm doll-
ara.
Mikið af þessum hlutum hafa
Meðlimir Loyal Order of Moose
pantað.
Félajjið hefir keypt lóð á Por-
tajje Ave. milli Kennedy og
og Vaughan stræta, c ■» við
fvrsta tækifæri mun það byjjgja
10 lofta stórbvggingu, sjá með-
fylgjandi uppdrátt. I.eiga fyrir
bvsjijinjjuna verðtir sem fylgir :
Sjö gólf fyrir skriLstoí-
ur, $1.50 íetið um árið $42,630
Klúbbstofur og danssalir 10,090
Leiga fyrir neðsta loft 12,000
I/eiga fyrir kjallara ......... 4,090
Samtals um árið ....... $74,810
Byggingin verður 10 loft á
hæð. Á efsta lofti verður dans-
salurinn, með glerhvelfingu, og
verður sá tilkomumesti sinnar
ttTundar i Vestur-Canada. En
næstu tvö loftin að ofan verða
höfð fyrir samkomusali og klúb
herbergi, með setustofum, reyk-
ingar herbergjum og borðsöltim
Lóðin, sem félagið keypti, er
sú bezta, sem hægt er að fá á
viðujjandi verði, og hefir stór-
uti hækkað í verði. Hún verð-
ur á bezta stað, milli Eaton’s
og hinnar nýju Hudsons Bay
búðar.
J>að eru engir hlutirnir gefnir,
en eru allir jafti mikils virði.
J>ar af leiðandi hafa allir sama
tækifærið að ávaxta peninga
sína.
Loval Order of Moose Temple
félagið er ekki í sambandi við
Loyal Order of Moose sttikuna,
en var að eins stofnsett af
stúkumeðlimum, sem höfðu, þaÖ
að aitgnamiði að eignast varan-
legan sáma^tað, og á sama
tíma gefa þeim, sem litla pen-
inga hafa, tækifæci til að á-
vaxta þá. J>ér getið fenjjið eins
marga liluti og þér viljið, hvort
sem þér tillieyrið stúkunni eða
ekki.
Skrifið oss á íslenzku. Vér
höfum íslending að svara bréf-
ttm yðar. Sendið meðfylgjandi
“cottpon” og fáið allar upplýs-
ingar.
L0YAL 0RDER OF MOOSE TEMPLE COMPANY,
S18-2o SOMERSET BLOCK, WINNIPEQ.
i
Herrar : Sendið mér, án skuldbindingar frá minni
hálfu, ai.’ar upplýsingar um Temple félagið.
Nafn ..............................................
Address .............. ............................

Sú vera, sviti er vitund gædd
og vermd af lífsins vl,
er einatt kvalin, hrakin, hædd
og líeljar rekin til.
En engan skaðar skynlaus mögn.
J>að skorta til J»ss máttargögn.
J>ótt stormar Letnji fast þitt fang
og frostið herði grönd,
það þ.jakar ekki þíntim gang,
bér halda engin bönd.
Og bylgjan þín er altaf ung,
svo ægileg og raddar þttng.
J>itt ttða-regn er gvlt og gljáð
í geisltim sólar ttóðs,
sem perluskraut og lvngorms láð
á ljósum armi fljóðs.
En margt setn glóir gvlt og
skrevtt
er glvs og prjál, og ekki neitt.
J>Ú sötigst mér vöggusálminn mimn
— þít söngst um lít og vor ;
j>ú söngst um æsktt unaðitin,
og afl og hreysti og þor.
í kveld J>ti svngttr hvellttm róm
ttm kaldra norna skapadóm.
Ó, fagri, kæri fossinn tnittn,
svo frjáls í gljúfra þröng,
ég kveð j>ig hryggttr síðsta sinn,
því samvistin var löng.
J>að ertt hulin ltarðráð völd,
sem hrifa mig frá þér í kvöld,
Björn Pé.tursson.
I kirkjugarðinum.
i.
1 birkiriinnttm blærinn þýtur,
á blaða visnttm krótnnn glitrar.
Ilélu þungtt höfði lýtur
hárgttr raumttr, visinn titrar,
saddtir, nærður sifja morðd,
svo er vígðtir dattða og falli,
drýptir fyrir dómsins orði,
dagsins síðsta lúðurkalli.
II.
Rökkttr tjöldiu rofna, dvína,
rósir frosts á blöðttm tindra,
sólar heimar sjónum skína,
silffur öldur geislum sindra.
Sé ég leika svipi dökkva,
svífa dans hjá fornum meiðttm ;
undra svipir aftur sökkva,
ölltttn faldir mantta leiðtim.
III.
Kaldir vindar kveða í leynum,
hvískra margt utn dularheitna.
Drýpur frosin dögg af greinum.
Drauma sjónir httgann teyma.
Lvftist, bers't í ljóssins gárum,
lífsins yfir sollnum ttnni,
hærra tímans hefst á bárum,
helgum laugast Mímis brttnni.
I.
Nú ljósálfar glitrandi loga riin
letra á forn-helga steina.
A ísskygðri marmarans ægi-brtin
má andvana svipbrigði greina. v
II.
En alt er hér dapurt og dautt
hvert hljóð
í dauðans þögula heimi.
Hér devja þau sigursins algleymis
óð,
sem óma í ljósvakans geimi.
III.
Hér grafirnar þögttlar, rtim við
rúm
ríkir og fátækir bvggja,
og gæðing felttr þax gleymskunnar
húm,
en guðsmyndir rotnandi liggja.
IV.
Hér hnigu þeir bræðttr, sem háðu
sitt stríð 1
á húm sælum jarðlífsins brautum.
Hér dvelja þeir eilífðar daglanga
tíð, '
af datiðwnum leystir úr þrautum.
Ilvert er það satt um eilifð hvílið
þér
andarvaná á þessum grafarbeð
LOYAL ORDER OF MOOSE TEMPLE COMPANY.
Bankers : The Canadian Baak
of Commercé
Man. Director O. J. McINTOSÍI,
818—20 Somerset Blk., Citv,
Phone Main 3489.
Solicitor ; H. W. Whitla, K.C.
Union Trust Building.
-f .MUOSOMSMJfCo r-
> | WtW SITE °
PORTACrE-
AVENUE
Hvort er það flest, sent auga
mannlegt sér,
attgnabliks glys um stundar ör-
skot léð ?
Er lífið dauði,' ltfsins vonir blekk-
ing,
ljós og skuggar svipbrigði og tál ?
0, gef mér, drottinn, guðlegt mál
og lækkittg, —
einn geisla af þinni alheims dýrðar
sál.
I.
E’" spyr í ttndrun : Hvað er lífs-
ins leið, —
hvert leyni-afl, sem býr í tilver-
unni ?
Hvort þrýtur líf við þrotið tíma-
skeið
og þögul gröfiu byrgir náinn inni ?
II.
Eg spyr, *og aftur svara lífsinslög:
Frá lífsins brttnni eru kraftar gefn-
ir,
og öllu stjórnar drottins höndin
hög,
til hærra lífs því bratit þín, mað-
ttr stefnir.
Ilalldór Johnson.
Leifur Eiríksson og
fundur Ameríku.
Islenzktt blöðiti skýra frá því, að
einn djarfttr sjógarpur hafi sumar-
ið 1911 gert rannsóknarferð til
Labrador, setn vafalaust eru a'ð
mestu leyti sömu stöðvarnar sem
Leifur Eiríksson og félagar hans
sóttu til árið 1000, og sem nokkru
síðar voru heimsóttar af öðrum
íslenzkutn siglingamönnum, sem
gert höfðu sér heimdli þar i landi
sem útlaginn Eiríkur Rauði hafði
fundið, og sem með því eina
augnamiði að lokka fólkið til að
flytja þangað gaf því gott nafn og
nefndi Grænland, þráU fvrir það,
að fimtttngur landsins er óbyggi-
legur vegna snjóþvngsla, íss og
jökla. Á heimkiíínni til Græn-
lands kom þéim I.eifi og félögum
hans saman um það, augsýnilega
að ráðum föður hans, að jjefa
besstt nýja landi liið bezta nafn, er
þeiim gæti til hugar komið, og
beir nefndu það Vínland hið góða.
Tveir lýstu landi þessu svo, að ekki
bvrfti annað l>ar að gera, til ]>ess
að hafa ánægjulega æfi þar, en að
ganga tit í skógarrunnana og tína
sér ber til átu, er þar yxtt. Af
berjtim þessttm yrðu menn ölvaðir
og glaðir í lundu. Og mér jyvktr
engan vegitt ósennilegt, að jafnvel
nú á tímum mundi slikur land-
fundur revnast öflugt aðdráttar-
afl til þangað flutninga, og þess
vegna erum vér til þess neyddir,
að viðmrkenna föður þess fyrsta
Evrópumanns, sem fann Ameríku,
að hafa verið hvgginn, en táldræg-
an auglýsingaskrumara, igildi
þeirra, sem í samtíð vorri kom-
ast lengst í þeim efnum.
En þessi nútíðar (1911) land-
könntmarmaður sneri ekki heim í
ættland sitt hlaðinn vilfi-aldinum
og aldinatrjám, eins og álitið hef-
ir verið að forfeður hans árið 1000
ltafi yert, heldttr flutti hann með
scr annars kvns satinanir um auð-
leuð landsitts. J>að var grávara, —
loðfeldir, seim hann og félagar
hans tóku sjálfir af villidýrttm og
stimpart kevptu af íbúnm Labra-
dor fvrir lágt verð. Að þctta verði
upphaf árlegra veiðiferða, verzlun-
arferða og skemtiferða frá xslandi
til Labrador í mjög nálægri frym-
tíð, þarf tæplega að efa. Og avtk
þess hagnaðar, se.m slíkum verzl-
unarferðtttn mun fylgja, þá tnuntt
bær leiða til þess, að land það
b'-~'"ist ttpp af afkomiendum liinna
djörfusttt frelsiselskenda, sem á ní-
tttfdti og thindu öld yfirgáfu óðttl
sín í Noregi, Skotlandi og trlandi
o" flúðu undan harðstjórn kon-
ungantia í þeim löndum — yfir til
íslands, til bess að g.eta þar óá-
reittir notið þess frjálsræðis, sem
beir ttnnu frekar en nokkru öðru
hér á jörðtt.
Að Labrador héraðið, með
gnægð villidýra, grösttgra hag-
lcnda og óþrjótaiidi fiskiveiða sé
aðlaðandi fvrir Islendinga aö
flvtja til, þarf engdnn að efa. J>ví
að þó þeir hafi unttið sig vel til
vegs og gengis í mörgum aðgengi-
legri landshlutum Ameríku, — þá
muntt þeir eigi aö síður reynast
ágætir frumherjar til að byggja
111-'» hina óblíðari hluta þessa meg-
inlands. J>ví að attk þess að vera
fæddir og uppaldir í köldtt lofts-
lagi, þá ertt þeir gáfaðir, hraustir
framtakssamir, og yfirleitt vel-
mentuð þjóð. Kn ég skaf láta
málefni jx'tta kvrt liggja að sinni,
en lita stuttlega víir sögtt gömltt
landkönttunar ferðanna, frá Is-
landi til Ameríku, eftir sömu leið.
Nálega hvert skólabarn í Batida-
ríkjunum hefir hevrt sagt frá ferð
Leifs Eiríkssonar til Ameríku árið
1000, en sem að öðrtt leyti ekki er
talið að hafi markvert sögulegt
gildi, og þess vegna eru þeir til-
tölulega fáir, sem nokkuð veru-
lega vita utn þetta, eða íerðina'ltil
baka til Grænlattds árið eftir, |>eg-
ar hann frelsaði af eyðiskeri eða
stttáev í hafinvt norska skipshöfn,
er taldi alls 15 itiaima, og með
þeirri skipshöfn var kona ein,
Guðríður, sem skömmu síðar með
ráðum Leifs giftist einum vini
hatvs, auðugum Norðmanni, ]>or-
íinni Karlsnef, sem árið 1007, á-
samt með konvt sinni, flutti til
Ameríkvt, og eignuðust þau hjón
þar ári síðar son, sem Snorri var
nefndur. Ekki heldur er það á\al-
bv'ðu vitund, að þessi sami J>or-
finnur Karlsnefur, eftir að lvafa
dvalið í Ameríktt þar til árið 1011,
flutti til baka til Grænlands og
þaðan aftur til Islands árið 1014,
þar sem ltann tók kristni og gerði
sér framtíðarbúskap og varð einn
af höfðingjum landsins.
Eftir dauða dónda sins.fór Guð-
ríðvir með Snorra syni sínttm, sem
bá var kvongaðttr, suður til Róma
borgar. Sagan segir, að þessi
Snorri hafi verið hvítur, innfædd-
ur Ameríkumaður. Hann bvgði
kirkjtt á óðali síntt á tslandd, áður
ea hann fór píLagrímsför.ina með
tnóður sinni ttil Rómaborgar. Á
heimleiðinni hét Guðríður því, að
gerast nttnna, setjast í klaustur,
og það gerði hvin og endaði aldur
sinn þar.
Nú þó að því hafi lítið verið
sint, þá hefir það eig: að síður all-
mikla sögttlega þyðingu, aö einn
af sonarsonum Snorra, hins fvrsta
hvíta Ameríkana, og tveir af son-
ar sona-sonttm hans, eftir að hafa
lært á J>ýzkalandi, ttrðvi katólskir
bikupar og héldtt þeim eimba-ttvttn
til æfiloka. J>eir voru taldir fra'ði-
menn tniklir og gátu sér góðs
ttafns í sögtt þjóðar sinnar.
Svo lettgi sem katólskan var
þjóðtrú íslands, þá voru píla-
grítnsferðir þaðatt bæði til Róma-
borgar og JerúsaLem all-tíðar. En
flestir voru þeir ferðamenn prest-
ar, sem meira og minna kunnu í
latínu, og vmsir þeirra voru tneð
sanni vel latínulærðir, og því færir
tif þess, að tala við stéttarbræöur
sína erlendis. Tvær le.iðir voru
vanalegatfarnar, önnur um þýzka-
land, og að mestu landlieið. IIin
var frá Normandí, vfir Frakkland,
og þaðan sjóveg til Rómahorgar.
J>eir, sem fórtt að mestu landveg,
voru oft lengi á ferðalagintt, iþví
að með því að þeir terðuðust
vanalega gangatuli, þá höfðtt þeir
einnig nokkra viðdviil i Itverri Itorg
er varð á Leið þeirra, til þess bar
að afla sér þess frétta-fróðleiks,
setn þeir áttu kost á að fá, og
jafnframt til þess, að fræða þá, er
l>eir mættu, um sögulega viðburði
tslands, og annan þann fróðleik, er
þeir ktinntt itm ástand þ.jóðar sinn-
ar.
Eitt hinna þjóðlegu einkeitna
forn-lsfendinga var það, aö þrátt
fvrir tungumála þekkingtt þeirra,
bá var þeirra eigiö þjþðmál, tneð
fáttm ef nokkrum undantekningu.m,
hinn eitvi bókmentalegi miðill, og
sem gerir mörg hinna ísk'itzkit
skinnhandrita, sem nú ertt geymd
í tveimur eða fleiri hinna ítærstu
bókasafna í Kaupmannahöfn í
Danmörku, sérkga efýirtektaverð,
og það' frá vmstint hliðum. J>au
sýna, að ein af aðalástæðunum
fvrir því, að málin eru svo tttis-
mttnandi meðal hittna ýmstt Indo-
Germönsktt þjóðflokka, er sti, að
ritmál l>eirra var svo frábrttgðið
daglega mæltu máli þeirra. Flest
af íslenzku skinnliandritunum eru
ætluð að vera frá fvrri hluta
brettándu aldarinnar, þó að ske
kttnni, að nokkur þeirra sctt nokk-
tiru eldri. En nægar santvanir eru
til fvrir því, að þau, sem nú eru
til, eru eftirrit af eldri handritum.
Oir enginn sannur fræðimaðttr efar,
að þau feli í sér álrvggilegastan
sögttlegan fróðledk sem nú er til
ttm forn I tt do-Qe r tn ö n sk u þjóð-
irnar.
]>að er úr einu af jyessum gömltt
skinnhandritum, að sagan um
fvrstu ferðir forn Islendinga til
Vínlands á fyrri hluta eUeftu ald-
arinnar — er tekin. Og það er ein-
httga álit hinna áreiðanlegustu
fornfræðinga Norðurálfunnar á 19.
öldinni, að þorlákur biskttp, son-
arsonur Snorra, sé höfundur Jyeirra
æfisagna, sem nú eru til ttm Iæif
Eiríksson, þorfinn vin hans og
Snorra son hans, sem var afi þor-
láks biskups, og sem talinn var
með áliuganiestu mentamönnum
og mestu lærdómsmönnum sínnar
tíðar á Islandi.
Sagan sýnir, að árið 1417 hafi
Kristófer Kolumbus tekið sér að-
setur í Lisbon borg, og að hann
hafi þar kvongast dóttur Itala
nokkurs, að nafni Palestrello, og
hafði tnaðtir sá tinnið sér góðan
orðstír sem siglingamaður í þjón-
ustii Portúgals. Svo er mælt, að
Kolumbus hafi fengið með kontt
sinni nokkur verðmæt skjöl og upp
drætti, og • tiiinnishækttr og dag-
bækur. Lisbon var á þeim tímum
höfuðból alls þess, er laut að á-
hættu-leitarferðum og landfræöi-
legum rannsókmtm. J>að var þar
sem Koltimbus er sagður að liaia
gert uppdrætti og tna'llingale.gar á-
ætlanir, sér og fjölskvldu sinni til
viðurværis. Meðan hann var að
bví starfi, flattg honttm fvrst ihug,
að land kvnni að vera fvrir vestan
þau takmörk, setn menn þá höfðtt
nokkur kynni af. Svo var hann
sannfærður tint réttmæti tilgátu
sinnar i Ikssu efni, að hann varði
nokkrttm árttm æfi sinnar í stríði
við mar.gvíslega örðugleika, þar til
loks að honttm apðnaðist að sanna
að tilgáta sín væri rétt.
I æfisögu Kolumbusar, sem talin
er að vera fyrst rituð af Fern-
attdo ss ni hans, eftir því sem pró-
fessor J>orvaldur Thóroddsen scgir
í Islandssögu sitttti, þá hefir Kol-
umbits árið 1477 feröast til Islands
— sern var 15 árum áður en hann
hóf ferðir sínar til að leita að
Ameriktt. 1 sambandi við þessa
sögu lætur prófessor Thoroddsen
>ess getið, að ekki sé á hana
bvvfrjandi sem öruggan sannfeika,
því að þó Ternando sé eða virðist
vera sá, er fvrstur ritaði sögttna,
þá hafi henni verið svo mjög
hrevtt af þeim, sem síðar hafi rit-
að hana upp, og sem kttnni að
ltafa verið síðttr áreiðanfegir, að
htin hafi nti mist sitt ttpprttnafega
sannleiksgilöi.
T>e"ar alt þetta er skoðað frá ó-
lutdrægtí sjónarmiði, þá vahnar
ú httgsjpn, að ekki sé ósennilegt,
að Koltt bus kttnni að hafa feng-
iö fregnir í Lisbott borg u.m tnunn-
mælasögur ttm leit eftir landi í
vesturátt, gerðri af Istendingi á
fvrri hluta elfefttt aldarinnar, og
tim landfttnd þeirra þar, og að
san-a þessi hafi borist með j>eim
gömlu íslenzku pílagrimttm, som
! uppjhaldslaust ár eftir ár og öld
! eftir öld hiifðtt ferðast milli ís-
lands og Rómaborgar, um Spán
I og Portúgal. En hvort þessar sög-
! ttr hafa liaft nokkttr áhrif á ferð
hans vestur tttn haf, hefir litla eða
eng þýðingu. því að héðan I frá
mun enginn reyna að hafa af hon-
ttm heiðurinn að hafa fttndið Ame-
ríktt árið 1492. Ekki heldur mun
því verða neitað, að Leifttr Ei-
ríksson hafi verið fyrsti Evrópu-
maðttrinn, sem fundið hafi Ame-
ríktt. En sá fttndur mun það hafa
verið, sem hvatti Kolumbtts til að
leita landsins og finna það.
John Thorg«irson,
Thistle, Utan,
%