Heimskringla - 19.06.1913, Blaðsíða 6

6:. BLS.
WINNIPEG, 19. JÚNt 1913.
ÍIEIMSKEINGLA
MARKET HOTEL
146 Princess St.
á móti markaðoam
P. O'CONNELL, elgandl, WINNIPEO
Bezta vlnföQg: vindlar og aöhlynning
góö. Islenzkur veitingamaöur N.
Halldórsson, leiöbeinir lslendingum.
JIMMY’S HOTEL
BEZTU VÍN OG VINDLAE.
VÍNVEITAHI T.H.FEASEE,
ÍSLENDINGUE. : : : : :
iJames Thorpo, Elgandl
Woodbine Hotel
466 MAIN ST.
Stnrsta Billiard Halil Norövestarlandino
Tiu Pool-borö.—Alskonar vlaog vindlar
Qlating og f»OI: $ 1.00 á dag og þar yflr
Lennon á Hebb.
Eigendur.
e
Hafið þér húsgögn til sölu ?
The Starlight Furniture Co.
borgar hæsta verð,
593—595 Notbe Dame Ave.
Sími Garry 3884
A. H. N0YE5
KJÖTSALI
Cor, Sargent 6c Beverley
Nýjar og tilreiddar kjöt tegundir
flskur, fuglar og pylsur o.fl.
SI .'VII SHERB. 2272 13-12-12
DOMINION
HOTEL
523 MAINST.WINNIPEG
Björn B. Halklórsson,
eigandi.
TALSÍMI 1131
BIFREIÐ FVRIR GESTI.
Dagsfæði $1.5o
Legsteinar
A. L. MacINTYRE
selur alskyns legsteina og
mynmstöflur og legstaða
grindur. Kostriaðar áætlanir
gerðar um innanhús tigla-
skraut
Sérstakt athygli veitt utan-
héraðs pöntunum.
A. L. HacINTYRE
231 Notre Dame Ave. WINNIPEQ
PHONE MAIN 4422
6-12-12
Alþýðuvísur.
Hr. ritstj. Hkr.
Viltu jrera svo vel, að ljá mér
rúm í blaöinu fvrir nokkrax at-
hujjasemdir viS alþýöuvísurnar í
blööunum.
Alþvöuvísunum, sem hafa veriÖ
að birtast í I.ögb. hefi ég oft haft
o-aman af. því mun engimi and-
mæla, að mikið er af smellnnm
smá bifhár óhreinindunum lát-
vísum í minni islenzku þjöðarintiar
sem Iistfengir almiigamenn hafa
ort sér til dægrastyttingar, og
allra mesti grúi af slíkum vísum
á bað sannarlega skilið, að þær
væru varðveittar. (>að er ekki ein-
unf>-is listin, sem fólgin er í vísun-
um, heldur er það líka hugsutiar-
hátturinn hjá skáldunum, se.m
kemur svo vel í ljós, oft djúpur
skilningur og háfleygur á mörgum
ráðgátum lífsins. Ef að nú allix,
sem eru að fást við að senda vís-
ur í blöðin, hefðu smekk fyrir
skáldskáp oe væru vandvirkir, þá
væri stórmikill gróði fvrir ísl.
þjóðina í slíkum vísnasöfnum. En
þar er meinið. Margt af því, sem
sent er og prentað, er fánvtt rugl,
og það scm verra er, að margar
góðar visur eru svo skaðlega . af-
bakaðar, annaðhvort af þeim, se,m
senda \isurnar eða þá af ritstjór-
um blaðanna, að þær verða hrein-
asta ómvnd.
T>essi alþýðuvísna-bálkttr í Lögb.
er orðinn bágborinn hrærigrautur.
Síðasta I.ögberg, eins o.g nærri
hvert einasta hlað um laingan
tíma, ber ljóslega vott um þetta.
ítg vil benda á 3 dæmi í stuttum
bálki eftir Sv. Simonarson. Fvrst
á að vera byrjutt á vístt eftir
Skúla Bergþórsson frá Mep-jar-
landi í Skagafirði, klúðurslega sett
saman og langt frá því að vera
rétt. Ilann bvrjar svona : “Krús-
aralda kraumahá knæpna skall á
trýnum”, í staðinn fvrir : '“Krept-
nr ósjaldan króknum á knefi skall
á trýnum”, settt hr. Goodmundson
segir að sé rétt, og lítur út fvrir
að hað sé réttara en hjá Símon-
son.
Næst kenuir hann með ljómamdi
fallega visu eftir Baldvin skáld, ef
hún væri ekki afbökttð. Hún hljóð-
ar svona hjá lionum ;
‘‘Faktors þjónar fylla glös,
íæðist tjónið svínum.
Hér er dótta drukkin ös
dimm fvrir augum mínum".
þetta er hrinhenda. J>að sjá allir
heilvita menn, að Raldvin, eða
hver annar, sutn kantt að vera höf.
]>essarar vísu, liefir aldrei gemgið
frá henni svona. TLl þess að standa
í hljóðstöfum, hlýtur seinasta
hendingin að hljóða svona : —
“Dimm fvrir sjónum mínum”.
]>að er sama tneiningin og í hend-
inguntíi hjá Sfmonson, en smellur
réttara.
Sama má segja um formanna-
vísuna, sem Sv. Simonarson segir
að sé eítir Skúla. Ilún er afbökuð
svo að það verður lítið vit í henni.
Svona hljóðar hún :
“Setur knár á saltan mar
Sigurður börinn Víglvtndar.
Veit ég öyugt inni þar
andar fjör og mentirnar”.
Tzessi vísa hefir hvorki rótta
meiningu eins og hún er hér, tvé
stendur hún í ljóðstöfum. En
brevti maður öðru orðinu í fyrstu
hendingunni og segi “knör” í stað-
inn Krir “knár”, þá mun vísan
verða rétt. F.itt orð í vísu eins og
hér gettir svTo afkáralega albakað
fallegustu vísur.
þetta er dæmi ]>ess, hve sár-
grætilega lítinn smekk sutnir hafa
fyrir skáldlistinni.
I sama blaði Lögbergs prentar
“Gamla Dakota konan” II vísur,
sem ertt eftir Sigurð Bjarnason og
eru orktar út af draum, sem hann
drevimdi. Hún er í be/.tu meinitigu
að leiðrétta 8 af þessum vísttm,
sem birtust í Lögb. fvrir stuttu.
En í staðinn fvrir að laga vísurn-
ar, afbakar hún þa-r. Eg hiefi kuntt-
að þessar vísttr um fjöldamörg ár.
]>að eru að eins 4 vísttr skakt
prentaðar í fvrri vísunnan, og livgg
ég þær hafi aflagast hjá stílsetjur-
ttnum, þvTí ég veit það fvrir vist,
að konan, sem sendi þær, hefir ald-
rei skifað þær eins og þsvr birtast
í blaðinu. Fjórða vísan er skökk í
fvrri vísunum, en rétt hjá Dakota
konunni. Hún hljóðar svona rétt :
“Dofna mttndi máttur' því,
muninn stundi tregur.
Hra'ðslulttndu hraktist í
hrollur undarlegur”.
Sjöunda vísan er skökk hjá báð-
ttm, það hljóta allir að viðttr-
kenna, að hún itiuni hljóða svona:
“Heljar glóð frá hjálpi mér
hér við móðu dauða,
Kristí góða, kraít sem lér,
krosstns blóðið rattða”.
“Hér með móðtt datiða” getur
ekki staðist. Móða er vatnsfall ;
hann rar staddur við móðuna, en
ekki með hatta. “Kristi góða kraft
sem lér” er réttara eu “kraft sem
ber”, finst mér.
þá er 8. vísan ekki rétt i fvrri
vísunum, en rétt hjá Dakot.a kon-
unni. þó finst mýr að það sé fult
eins rétt, að önnur nmlingin
hljóði svona : “það sem .írt.tg reð
mvnda”, í staðinn fyrir “]>að
sem hring nam mvnda”, tins og
Dakota konan hefir visttna ; hvor-
ugt haggar vísunni. Kn 3. liend-
ingin er rétt svona : “Blóðrigning
er hægði frá”.
í 9. vísttnni er fyrstu orð’iuum
snúið öfugt í fvrri vístvmnn, en
að öðru levti er hún rétt. En ]>á
vísu hefir Dakota konan l-.ormu-
lega afbakað, svo það verður hs 1/t
engin vísumynd á henni. Sv >n i er
vTísan rétt :
“Jesú það mér þótti blóð,
þá sem að tttér slæddist ;
óskelkaður ég þá stóð
og engan skaða hræddist”.
Dakota konan s'egir að hún sé
svona :
“Jesú það mér þótti blóð
þar sem að ntér streymdi ;
óskelkaður eg því stóð,
angitrs baði gleymdi”.
það þarf ekki mikinn smekk til
að finna það, að þessi vísa er
skæld pg afbökuð. Sig. heitinn
Biarnason, jafn listfengur rímari,
héfir aldrei skilið eftir sig svona
afkáralega vísu. i
Seinasta orðið í íyrstu hendingu
í 10. vísu er rangt hjá báðum.
Hendingin hljóðar svona : “Færð-
ist sál í fögntið inn”, en ekki :
“Færðist sál í fögnuðinn.
Seinasta vísan er réttari í fvrri
vísunum.
Dakota konan á þakkir skvldar
fvrir viðleitnina, aö leiðrétta þess-
ar gullfögru vísur, en henni tókst
það ekki sem bezt. það hefir úð
oit grúð af afbökuðum vísum í
gegnuin allan þennan bálk, sem
augsýntlega sannar það, að margt
af því fólkt, stín sendir visurnar,
skilur þær ekki. Fólkið lærir vís-
umar eins og páfagaukur og þylur
þær svo skilningslaust. þær fest-
ast í huganum afbakaðar og kom-
ast svo á pnent allar bjagaðar. —
Smekkur ritstjóranna er ekki sem
heztur heldur, ef dæma skal eftir
því, hvernig þeir afbaka vísur og
óbundið mál.
Fvrir stuttu birtist í Lögbergi
vísa eftir A. Halldórsson í Glen-
boro, sem hljóðar svona :
“Veikur skoða varla má
ven-inn hroða kífsins,
hverni- troða að ég á
angursboða lífsins.
Ritstj. Lögb. breytir annari
hendingunni svona : “verkin hroða
kífsins”. ]>etta er ófvrirgefanleg ó-
vandvirkni. Mér er kunnugt um
bað, að vísan var send blaðinu
rétt.
Kn þrátt fvrir gallana, þakka é.g
fyrir allar fallegar, skemtilegar og
tf'- 1 'lewnr vísur, er T,ög. hefir
fltttt í alhvðttvísnasaftiiinu frá því
fvrsta. Kn vonandi er, að það
verði vandað sem bezt til ]>eirra
framvegis.
Áhorfandi.
Athugasemd.
1 nr. 35 Ilkr. segir þ.A. að Árni
Jónsson en ekki Baldvin Jónsson
hafi ort þessa margstöguðtt vístt :
“Henni ber að hrósa spart”. Vís-
an er engum til sótna, og er því
rétt að hún kottvi niður á þattn
rétta höfund, sem var : Baldvin
en ekki Arni.
Vísan er utn stúlku, sem er ekki
fríð en heldur grcind og af góðum
ættnon, og mæltist illar fvrir, þeg-
ar hún (visan) kotn á gang, svo
að einn eða fl»iri ortu á móti
henni, en þær visttr koma of mikið
við bresti Baldvins til að láta
þær í blaðið. Baldvin var oft
hvefsinn í skáldskap, en Árni ekki,
svo að ég vissi, og þekti ég háða
vel.
Svona lærðí ég þessa vísu eftir
Baldvini:
I>egar strangar þrautirnar
þétt á bangti sinni,
undir vanga Vilborgar
vettdi’ eg langan mitini.
MANITOBA.
Mjög vaxandi athygli er
þessu fylki nú veitt af ný-
komendum, sem flytja til bú-
festu í Vestur-Canada.
þetta sýna skýrslur akur-
yrkju og innflutninga deildar
fylkisins og skýrslur innan-
ríkisdeildar ríkisins.
Skýrslur frá járnbrautafé-
lögtmum sýna einnig,, að
margir flytja nú á áður ó-
tekin lönd með fram braut-
um þeirra.
Sannleikurinn er, að yfir-
burðir Manitoba eru einlægt
að ná víðtækari viðurkenn-
ingu. ,
Hin ágætu lönd fylkisins,
óvtðjafnanlegar járnbrauta-
samgöngur, nálægð þess við
beztu markaði, þess ágætu
mentaskilyrði og lækkandi
flutningskostnaður — eru hin
eðlilegu aðdráttaröfl, sem ár-
lega hvetja mikinn fjölda
fólks til að setjast að hér í
fvlkinu ; og þegar fólkið sezt
að á búlöndutn, þá aukast
og þroskast aðrir atvinnu-
vegir í tilsvarandi hlutföllum
Skrifið kunningjum yðar — segið þeim að taka sér bólfestu í
Happasælu Manitoba.
Skrifið eftir frekari upplýsingum til :
JO.S’. BURKE, Industrinl Bureau, Winnipeg, Manitoba.
JAS. HARTNEY, 77 York Street, Toronto, Ontario.
J. E. TENNANT. Oretna, Manitoba.
W. tV. UNSWOIITH, Emerson, Manitoba;
S. A BEDFORD.
Deputy Minnister of Agriculiare,
Winnipeg, Manitoba.

X
X
VTITUR MAÐUR er varkár með að drekka ein-
^ göngu hreint öl. þér getið jafna reitt yður á.
DREWRY’S REDWOOD LAGER
það er léttur, freyðandi bjór, gerður eingöngu
úr Malt og Hops. Biðjið ætíð um hann.
E. L. DREWRY, Manufacturer, WINNIPEG.
Bezt þóranná bætir móð (en ekki
(“þjóð”). þórannæ var þá ekki lík-
leg til þjóðbóta ? ,
J. II.
Til Hreggviðar | yngra ].
(Á að takast í spaugi).
þú hefir gamla gierfinafn mitt
tekið.
Kinvíg eru öll úr sið,
ég ætla því að sleppa “við”.
Kn halda “Ilregg” unz hættir
negg að bæras-t.
þetta stöðvar þrasið kalt. —
þú hefir “Ilreggviiðs” nafnið alt.
H\pe,ggttr.
SKÓVERZLUN S. JOHNSON’S
349 Queen St. King Edward
liefur ætfð nægar byrgðir
af alskyns skó/atnaði
Talsími S 2980
Skrifbtofu tals.: Main 3745. Vörupöntunar tals.: Main 3402
National Supply Ck)., Ltd.
Verzla með
TRJÁVIÐ, GLUGGAKARMA, HURÐIR, LISTA~
KALK, SAND, STKIN, MÖL, ‘HARDWALL’
GIPS, og beztu tegund af ‘PORTLAND’
MÚRLÍMI (CEMENT).
Skriístofa og vörugeymsluhús á horninu á :
McPHILLIPS OG NOTRE DAME STRÆTUM.
Með þv! aö biOja wflulega uno
‘T.L. CIGAR,” þá ertu viss aö
fá ág»tau viudil.
(UNION MADB)
Wentern t’igar Faetwry
Thomas Lee, eigandi WinnnipeR
D o 1 o r e s
231
232
Sögusafn Heimskringlu
D oil o r e s
2331234
Sögusafn Heimskringlu
við neitt grimdarverk til að helna sín, og þessi mað-
ur mundi nú fara með sig eins, og tígrisdýr með bráð
sína, leika sér með hann til að njóta ánægju af kvöl-
um hans og píslum, unz haim slakaði tdl.
‘Herra’, sagði Lopez, ‘þræta okkar var um ungu
stúlkuna, og einvígið getur átt sér stað nær sem
vera skal ; en ég ætla að taka það fram samt, að
ef þér sleppið öllum kröfum til Kennar, þá eruð þér
frjáls og ég skal ljá yður fylgd til næstu járnbrauta-
stöóva. En ef þér vjljið ekki samþykkja þetta, þá
neyðist ég til að halda yður í varðhaldi’.
Ashby gerði engar kröfur til Katiie og gat þess
vegna samiþykt þessa skilmála, en gagnvart óvini
sínum fanst honttm það gungulegt að játa þeim, það
væri að krjúpa á kné iyrir itomtm og hann myndi
aldrci gleymæ því.
‘Herra’, sagði Ashby með sinni vanalegu geðró.
‘þér vitið, að uppástunga yðar er af því tagi, sem
enginn heiðarlegtir tniaðttr getur samþyllt’.
‘þér segið máske satt, en það var skylda mín að
bera hana ttpp — að eins af vana, en ekki í því skyni
að þér samþyktuð hana’.
‘Ég er nú ð valdi tilviljananna, og tek atburðun-
um eins og þeir koma’.
Lopez svaraði þessu engu, en hneigði sig og fór.
Og Ashby var eftir hjá þessum seix Karlistum, sem
líka voru fangar.
: ‘ i.; ;
40. KAPÍTULI.
Russell finnur að h æ tft u l’e g t er
leika sér að eldi.
þegar Lopez með aðstoð Ritu réðist á borgina,
hafði hann skilið fangana, Brooke, Talbot og Russell,
eftir í turninum undir umsjón tveggja manna. þessa |
menn sárlangaði til að taka þátt í bardaganum, en
vildu ekki yfirgefa Brooke né Talbot. Um Russell
skeyttu þeir ekkert, svo hann hefði getað flúið, ef
hann hefði viljað.
En RusseM áleit gagnslaust fyrir sig einan að
flýja, þar eða hann rataði ekki og gat ekki talað
spænsku.
þegar langur tími var liðinn komu nokkrir menn
að sækja fangana, Brooke og Talbot, og Russell var
að leggja af stað á eftir þeim, þegar hann sá Ritu
nwtta staðar fyrir framan sig.
‘Sei-sei’, sagði hún. ‘Alt gengur vel. Kaptieinn-
inn hefir borgað mér. Eg hefi peningana. Nú get-
um við farið. Komið þér nú’.
Russell fór að líða Mla. Að strjúka með henni,
var ekki til að tala um, og hann var nú að leita að
sennilegri afsökun.
‘Eg er of þreyttur, Rita, ég er alveg uppgefinn.
Eg get ekki gengið’.
‘Og sussu’, sagði hún, ‘komið þér, þér þurfið ,ekki
að ganga langt. Eg skal fara með yður þangað,
sem þér getið hvílst’. i
‘Pln ég er þreyttur. Ég vil hvMa mig hér’.
‘þér eruð ekki of þeeyttur til að geta gengið eina
eða tvær milur, það er ekki langt’. Komið þér’.
‘Ég get það ekki’, stundi RusseM upp.
‘En það kemst upp um yður, þér verðið gerður
að fanga, kapteinninn kemst að ölln saman, — kom-
ið óér nú — flýið þér. það má ekki draga það leng-
ur’.
‘Éig get ekki ráðið vitf það. Verði ég tekinn aft-
ur, þá verður það að vera svo. Ég er alveg þrótt-
laus’.
‘En þér megið til’.
‘Ég get það ekki’.
‘Komið þér — ég skal bera yður, ég skal lyfta
vður upp og bera yður á óhultan stað. Komið þér’.
‘það er ómögulegt’, sagði RusseM, sem auk þess
að vera hræddur var farinn að reiðast jagimu úr
stúlkunni.
það var eitthvað í róm Russells, sem kom Ritu
til að átta sig. Hún teygði úr sér, krosslagði hiend-
urnar á brjóstinu og horfði á RusseM. Tunglið kast>
aði geislum sínum á þau, svo þau sáu glögt hvort
annað. Russell leizt ekki á að sjá Ritu í þessari
stöðu, hún var svo einbeitt og Mskuleg eins og hún
j mundi voga hverju sem væri til að hefna sín.
‘þér vMjið ekki flýja ?'’ sagði Rita og lét brún
síga.
RusseM áleit bezt að segja sannleikann.
‘Og — nei’, sagði hann, ‘þegar ég athuga það, þá
lield ég að ég vilji það ekki’.
‘Hvers vegna?’ spurði Rita hörkulega.
‘Ó —ó!1 Mén — miér — befir snúist hugur’, sagði
hannskjálfandi. Hann hræddist Ritu meir og meir
eftir því sem hann horfði lengur 4 hana.
‘Einmitt það’, sagði Rita. ‘því er þannig varið,
en hlustið þér nú á mig — horfið þér á mig. Hvað
hefi ég gert? Ég hefi svikið húsbónda minn, ég hefi
svikið vini mína ; borgina hafa óvinirnir tekið á sitt
vald ; vinir mínir hafa flúið og margir þeirra eru
dauðir og liggja þarna. Hver drap þá ? Ég — ég,
svikarinn. Og hvers vegna? Ég sveik þá af þvl
þér Ireistuðuð mm. þér komuð mér til að gera alt
þetta, — þér! — þér!’— þér!J Haldið þér að ég
vilji láta yður yfirgefa mig? Nei — aldrei!] þér
skuluð vera hjá mér — ávalt. þér hafið lofað að
gefa mér aMan heiminn! þér hafið lofað að giefa
mér — yður sjálfan. þér skuluð verða, eins og þér
hafið sjálfur sagt, — maðurinn minn. Ég skal £á mitt
endurgjald, þó að það kosti líf mitt. Og ef þér svík-
ið m-ig, skal ég hefna þess’.
Meðan Rita talaði þetta, virtist hún vera orðin
óð af reiði, — hafa breyzt í kvenfjanda. Russell skalf
af hræðslu ; hann liafði aldrei á æfi sinni séð neina
manneskju líka þessari. Allar hans vonir snerust
nú um það, að geta flúið frá þessari tryltu mann-
eskju.
Loks þagnaði hún og varð rólegri, en sagði í
lágum og krefjandi róm :
‘Nú, viljið þér koma ? Viljið þér flýja?’
Russell skaif enn meira en áður. Hann að flýja ?,
Ó-nei. Hún gat rifið hann í tætlur, en aldrei skyldi
hann flýja með henni. Hann að flýja ? Neí, það
var ómögulegt. Hann gat flúið frá henni, en að
flýja með henni, það var gagnslaust að tala urn.
Hann varð agndofa og titraði aMur.
'S’ff það ekki’, sagði hann, — ég get það ekki,
ég er of þróttlaus, — óg er of gamall, veikur og út-
taugaður’.
‘Én ég hefiisagt yður, að ég skuli fara með yður
þangað sem þér getið hvílst’.
‘Élg get það ekki’, sagði RusseM.
‘ Viljið þér standb við loforS ySar ?’