Heimskringla - 19.06.1913, Blaðsíða 1

Mrs A B Olson
jan li
XXVII. AR.
WINNIPEG, MANITOBA, FIMTUDAGINN, 19. JÚNl 1913.
Nr. 38
íslenzkur sönuyari.
Einar Hjaltsted.
'Vestur-ísleudinffar haia eignast sönp-yara Jrar sem Kinar Hjalt-
•sted er. Ilann hefir ágæta söngrödd, og nvti hann góörar kenslu,
mun hann tvímælataust verða lista-söngmaöur. Hann kom hittgaö
til lands fvrir tæpu ári síðan, og síðastliðinn vetur gekk hann um
tíma á söngskóla hér í borg, en fjárskorts vegna gat hann ekki
notiö þeirrar kenslu sem skyldi. —Hann hefir nokkrum sinnum sung-
jÖ her opuiljerlega og hlotið hrós rnikiö, og nti er hanti á söngterð
um Argvle hvgö. — Vér vonum, aö Kinar eigi fvrir höndum fangt
o frægt skeiö á listabrautinni. Hann er ungur enn og hefir fram-
tíöina fvrir sér.
Fréttir.
Nýtt ráöaneyti er nú kómið á
lap-<TÍrnar í Ungverjalandi, og er
forsætisráöherranti hinn illríemdi
íorseti fulltrúadeildarinnar Stiephien
Tiza greifi, setn svo margar og
ófagrar sögur Itafa gengiö af und-
attfarið i sambandi viö þingræöiö
og meðíerö á andstæðinga þing-
■ræöið o<r meðíerð á andstæðinga-
])ingmönnum. í ráöanevti hans
sitja fiestir sötntt raðherarnir og
•sæti áttu í Lukacs ráðaneþtinu.
Hag þann, sem I ízji tilk'nti ráð-
herraskipun sína i fulltrúadsUdinni
var enginn þingmaður ur andstæð-
ingaflokknnm viöstaddur ; hafa
þeir enn ekki sýnt sig 4 þingi ; er
frávera þeirra mótanæli gegn út-
nefning jtiiigrieö.is-hrjotsitis í for-
sætisráðherra sessitin. t efri mai-
stofunni voru andstæöingarnir
mættir, og tóku þeir útnedning
Tiza með óhljóðum og smánaryrð-
um. Re.iddist Tizá því svo rnjög,
að hantt skoraði aðalforsprakkann,
Jóhann Ilaslik greifa, á ltólm og
ltáðu þeir einvígi næsta dag. Bar
stjórnarformaðurinn sigur afhólmi
í þeirri víðureign. Kr hantt agætur
einvígismaður og hefir hað marg-
ar hólmgöngur um dagana og baft
sio-ur í þeim öllum. Tiza greifi er
sagðttr mjög mikilhæfur maöur,
en frámunalega afturhaldssamur
harðstjóri, og er bénet við að
stjórn hans verði stormasöm.
— íleimastjórnarfrumvarp íra
hefir neðri málstofa brezka þlnfts"
ins samjtvkt í annaö sinn-, og
gengur það nú til efri málstofunn-
ar, sem vafalaust fellir það sem
áður með miklum mdrihluta. En
har með er frumvarpið komið úr
hennar höndum fvrir fult og alt,
samþvkki neöri málstofan það o-
breytt á næsta þingi, verður það
aö lögum án tillits til þess, hvað
lávaröarnir vilja. — Hiti talsverð-
ur er nú á meðal TJlster manna,
og hóta j>eir uppreist, ef frum-
varpið verði að lögum. ITafa þeir
stvrkt Jtessar hótanir sinar meÖ
þvf að kaupa vopnabirgðir frá
Jtýzkalandi. Kn svo slysalega tókst
með eina þá vopnasendingn, að
hún lenti í höndum embættis-
manna stjórnarinnar, sem gerðu
hana ttpptæka. Stjórnin gerir gys
að þessnm uppreistarhótunum og
þvkist fuilviss um, aö írland íái
heimastjórn sina, án Jtess nokkttr-
ar blóösúthellingar hljótist af.
— Kíkust ltjón í Sviss frömdu
sjálfsmorð á fimtudaginn var, sök-
um |>ess, að Jtau voru hið á líf
inu. J>au voru barnlaus og þótti
því lífið og auðurinn veita sér
litla gleöi. Maðurinn h-ét Kugene
álairgi og var hattn 41 árs, en kon-
an 35. Heimiii þeirra var í bænum
Zurich. Sjálfsntoröiö fpömdtt þau
með þeiin hætti, aö þatt opnuött
gaspipttna á svefnherbergi sínu og
gengu síðati til náða, og sofnuðu
J>eim svefni, sam Jtau vöknuðu
ekki af til þessa lífs. Auðæfi hjón-
anna eru metin ríttttar 10 milíónir t
dollara.
— Stórvizír Tvrkja Múhamed
Shefket pasha var myrtur á fjöl-
förmtm vegi ttm hábjartan dag í
Konstantínópel, er hann var að
kevra í bifreið sinni til stjórnar-
hallarinnar, — fvrra miÖvikttdag..
Banamenn ltans voru tveir og
komust báöir ttndan. Shefket ^
pasha Var einn af aöalforingjttm
Ung-Tvrkja og þeirra langfremsti
stjórnmálamaöur, og er því tyrk-|
nesku Jjjóöinni hinn mesti skaði aö
íráfalli hans, ntina á Jyessum öm-
urlegu tímum sem Jtar ríkja.
— Pánamaskurðurinn verðttr
ekki eins snemma tilbúinn og ráð
var fvrir gert. Hefir forstjóri stór-
virkis J>essa, Goethals offursti,
Ivst því yfir, að skurðurinn yrðii
opnaður til tunferðar 1. jan. 1915,
í stað J>ess að áður hafði \erið
ráðgiert, að það vrði um tnSsjan
jutií 1914. Jyessu gevsimikla mann-
virki miðar þó vel áfram, þó örð-
uglerkarttir séu miklir, enda skort-
ir hvorki fé né nokkttð annað sem
harf til þess að flýta verkinu sem
mest má verða. það, sem mest
tefur fyrir er, að hinir alarháu
hakkar skurðsiijs tolla ekki uppi,
heldur hrynur úr Jjeim alt af ann-
að slagið, stundum heilar skriður.
F orstöðumaður skurðgrfiftrarins
hefir lfba lýst því vfir, að hið
fvrsta skip, sem færi í jyegnum
skitrðinn, vrði “Fram”, pólfarar-
skip Amundsens.
— Látinn er í Danmörku einn af
helztu stjórnmilamönnum Dana,
Christopher Krabbe. Var hann
titn mörg ár einn af leiðtogum
\ instrimanna á fólksþdnginu og
forseti þess um hríö. Síðan, er
vinstriflokkurinn klofnaöi, varö
hann einu af foringjum klofnings-
ins, sam kölluðu sig “radíkala”,
o ■ hermálaráðgjafi var hann, J>á
fiokkur sá var viö völd. Kn er
flokkurinn fór frá völdum, sæmdi
konungur Krabbe jústisráös tign ;
en baö líkaöd flokksmönnum hans
illa, því þeir álitu orður og titla
úrelt þing, og varö Jxiö til þess, aÖ
Krabbe varö aö leggja niöur þing-
mensku og fara úr flokknum.
— Sagt er,að Ilon. Dr. Roche,
innanríkisráðgjafi Canada, sé ekki
kominn svo til heilsu aftár, að
liann geti annast öll þau embætt-
isstörf, sem fylgja ráögjafa em-
bætti innanríkisdeildarinnar. Sú
deild er talin umfangsmest allra
stjórnardeildanna og felur í sér
umsjón allra ríkislanda, Leigu og
sölu skóga, bithaga og hevskapar,
umsjá allra námalanda, allra inn-
flutninoia fólks í ríkiö, umsjón Ind-
íána málanna o.fl. Alt þetta er
meira en einn maður fái séð um
svo vel fari. t orði er að skifta
því þessari deild í tvær deildir og
hafa sinn ráðgjíifa yfir hvorri
J>eirra. lCn væntanlega veröur ekk-
ert afráðið um þetta fyr en á
næsta ári í fvrsta lagi.
— Um framför loftsiglinga má
dærna af ferðalagi því, sem ungur
maður á Frakklandi geröi þann
10. þ.m. Ilann flaug í loftfari sínu
frá Parísarborg yfir til Berlínar-
borgar á þýzkaland; og J>aðan til
Warsaw borgar á Rússlandi. Vega-
lengdin er 933 mílur, en tíminn,!
sem gekk til ferðarinnar, var 13
kl.stundir. Meöalhraöinn var því
93! j mílur á kl.stund. Sami mað-
ur fór um sama Levti á þýzkalandi
674 mílur á 7 klukkustundum og
4 mínútum, eöa míluna að jafnaöi
á 37 og fjórum fimtu skeúndum.
Flugmaöur þessi er ungur og heit-(
ir Marcel G. llrindejons des Moil-
inais. Fltig lians er þaö lengsta,!
sem enn hefir veriö gert og á I
stvstum tíma. Ilann gerði flugið
til þess aö keppa ttm verölaun
þau hin miklu, sem beitin hófðu!
verið hverjum ]>eim, sem féngsta
vegalenird gæti flogið á eimim
de<ri milli sólaruppkomu og sólar-
lags.
— Níu af hirðmevjum lCnglands-
drottniiigar hafa sent henni bæn-1
arskrá um, að nema úr gildi það
ákvæði, sem hún liafði gert, aðl
engin kona í sinni þjónustu mætti
tilheyra kvenréttindafélógunum í
landi }>ar. Vilja hirðmeyjar Jæssar
ganga í lið með hinum æstari
kvenfrelsiskomiyi, siem Mrs. Pank-
hurst hefir leiðsögu fvrir. Drottn-
iugin hefir inargoft lýs-t vanþókn-
un sinni á aðgerðum kvenréttinda-
kvenna, og aö hún gefi hirömevj-
tim sínum levfi til aö gerakt liðar
í “óaldarflokknutn”, sem hún kall-
ar, mun aldrei ske. Ktt lausn í náð
ttr þjónustu sinni muti hún líkleg-
ast verða að gefa J>ej,m, J>ví J>ess
hafa hirðmeyjarnar æskt, feng.i bær
ekki sem hirðmeyjar að vera kven-
frelsiskonur. Að konungslijónunum
standi all-mikill stuggur af kven-
frelsiskonunum, má marka af J>vi,
að þau létu liætta við hátiðaliald
mikið, er ákveðið hafði verið að
halda undir hertt lofti i einttm af
listigörðum konttngsins, vegna
]>ess þatt óttuöust s;x'llvirki kven-
frelsiskventta.
— Henri Bourassa, leiötogi Na-
tionalistanna, er á fvrirlestraf rö'
ttm Vestur-Canada. Hefir hann tnl-.
aö í flestum aí borgttm Vesttn-
landsins, og allstaöar fvrir miklu
fjölmenni, því alla fýsir aö hevra
tnælskasta mann Canada, hvað
svo sem innihaldi fvrirlestra hans
og skoðunutn viðvíkur. Mest talar
hann tun herflottimálið, og er það
ltans skoðtin, að Bretar einir cigi
að sjá um allar hervarnir alrtkis-
ins, en nvlcnvunum sé það oskvlt
mál. Kinnig ltefir ltann gefið Jtaö
ótvíræðlega í skvn, að stefna Na-
tionalistanna va'ri skilnaður frá
Bretum.
— Kliz-alxet Belgíu drottning
lirrgur hættulega veik.
— Ríkisþingið í lllinois hefir
saimþykt, að veita konttm kosn-
ingarrétt. Kr það eina ríkið fvrir
austan Mississippi, sem það hefir
gert. Aftur ltafa flest vestlægu
ríkitt veitt konum kosningarrétt.
— Nehid úr hre/.ka Jiinginu heftr
undanfarið verið aö rannsaka fjár-
dráttar ákærur, er bornar vortt 4
nokkra af ráðgjöfum Asnitith
stjórnarinnar, í sambandi við kaup
á hlutabréfum í Marcóni félagintt.
Ilaföi einn kunnur blaöamaöur
lýst því yfir, að margir af Leiðaadi
mönntim stjórnarflokksins hefðti
kevpt hluti í þessu félagi áður en
þeir neföti verið látnir á markað-
inn, og Jiannig fengið J>á með kjör-
verði og grætt því drjúgati ; einn-
aö fjöldi af þessum lilutum heiði
verið kevpt íyrir kosnittgasjóö Iáb-
erítla. Akærur J>essar hata valdið
feikna eftirtekt víða um heim, og
var þeim gefið nafnið “Miarconi-
hnevkslið”. Meðal ráðgjafanna,
sem bendlaðir vortt við Jtetta,
vortt J>eir Sir Riifus • Isaacs dóms-
málatáðgjafi (er hann bróðir for-
st jóra félagsins) ; eibnig I,lovd
Georg.e fjármálaráögjafi, og Iler-
bert Samttel póstmálaráðgjafi. —
Gerðtt blöðin mjög mikiö veður tir
þesstt, og voru óspör á aðdrótt-
unutn í gwrö ráðgjafanna, sérstak-
le>ra Sir Isaes. þaö sanníuðist vtö
rannsóknina, að hlutir heföti ve.tiö
kevptir fvrir kosningasjóöinn ; en
ekkert kom fratn, er sannaöi, aö
ráögjafarnir sjálfir hefðtt á nokk-
urn há’tt breytt ranglega eða
auðgast á óheiðarlt'gan hátt. Úr-
skuröaöi neittdin ákærurnar raka-
lattsar og samtímis var hlaöainaö-
ttr sá, er kærurnar haíöi frambor-
iö, dæmdur í háa sekt fvrir meiö-
vröi. — Kn þó nú aö Jjingnefndin
hafi algerlega sýknað ráðgjafana,
þá gengur sá orörómur fjölliinum
hærra, aö }>eir sétt ekki saklattsir,
<>g óspart niuntt andstæðingarnir
nota Jietta “Marconi-htiev'ksll” viö
næstu kosningar, og tnitn þaö
revnast þeim ódeigt jcopn til
sóknar.
— Vilhjálmttr Stefánsson lagöi
af staö frá Victoria í licitns-
skatita leiðangur sinn 17. þ. m.
— Frakkar eiga ennj>á í vök að
verjast í Marokko. Gera ræningja-
ílokkar sifeldar árásir á herdeildir
þeirra, }>á }>ær sízt eru viðbúnar,
og vabla tniklu tjóni. Nýlega strá-
dró |. iíárar herdeild, er taldi
rúmt hundrað manna, og nokkuru
síðar brendu J>eir upp tvö þorp, er
stóðii undir vernd Frakka, og
vmsar fleiri ska'rtts hafa þeir gert
Frökkum.
— Eugene, hin aldurhnigna ekkja
Napóleons III. Frakkakeisara, lteí-
ir nýlega vakið eftirtekt heimsins
á sér með því að neita að gefa út
“endurininningar sínar”. Höfðu
mörg bókaútgáfuHélög gengið eftir
henni all-lengi og boðið henni of-
fjár til J>ess að fá útgáfuréttinn
og frændalið hennar studdi þá. En
gamla konan veitti öllttm afsvar.
llún sagðist hafa brent flest }>að,
sem hún heföi áðttr ritað, og J>aö,
sem eftir sig lægi, Jiá hún dæi,
skyldi og einnig brent, og það,
sent hún gevmdi í hugskoti sínu,
skvldi fara meö sér í gröfina. —
Ileimurinn hefir hér oröiö fvrir
miklum vonbrigðutn, því margt
fróðlegt og merkilegt heföi komið
ttpp úr ltafi gleymskunnar hefðtt
“endurminningar" hinnar allra
merkustu konu 19. aldarinnar
komist fvrir ahnenningssjónir, —
konu, sem stjórnaði hálfum heitn-
innm um tima, og hefir ltvað at-
gervi og fríðleik snertir borið kiil-
ttö og berðar yfir allar drotningar
þetrrar aldar, — J>ó ntt sé hún nið-
urhevgt skar.
— Látinn er í Parísarborg 8. J>.
m. brezki stjórnmálamaðurinn Rt.
Ilon. Geo. Wvndliam, áöuri írlands
ráðgjafi, um fimtugt. Var einn í
frem.sttt röð íhaldsmanna á l>ingi.
— l'veir af merkustu leikurum
Bandaríkjanna, Nat. Goodwin og
Volfe de Hopper, gengtt nýskeð í
heilagt hjónaband í fimta sinni
livor um sig, og konur J>eirra vortt
einuig lifandi manna ekkjttr. þessir
tveir leikarar ltafa kept hvor við
annan tun konufjölda, þ.e.a.s. eina
konu í einu, og nú eru Jteir jafnir.
Af liinum fvrri konutn Goodwins
iifa tvær, Maxitne Elliott og Edna
Gooderich, sem taldar eru með
allra fegurstti konurn Bandaríkj-
anna. Núverandi kona hans, Mar-
jorie P. Moiteland, er og stórfríð
kona. Allar þessar 4 konttr Good-
wins hafa skilið við hann, en nú
segist hann í fyrsta skilti hafa
gifst konu, sem unni sér og hann
henni. Af fyrri konttm de Hoppers
lifa 3. Hann er nú rúmlega setxtug-
ttr og er 6 fet og 4 þuml. á hæð,
en brúður hans er 18 ára og að
eins 4 fet og 6 þuml. Svo þar er
bæði stærðar og aldttrs mtimir.
Ogilvie’s
Royal Household Fiour
Hveitið sem altaf er best fy ir brauðkökur o\í
bakkelsi —— á e íoari siua líka. t>ú veizt altaf
hvers þú mátt af því væuta. Unga konan
'eraur aldrei óánægð raeð bösunina ef hó
kttnpir ^
Royal Household
Kaupið það hjá matsalanum
The Ogilvie’5 Flour Mills Co , Ltd
Fort William Winnigeg. Montreal
Islendingadagurinn.
F orstöðunefnd lslendingadagsips
hefir sent aH-mörgttm svohljóð-
andi bréf ; _
Margt fleira mætti nefna, er að
skemtunum lýtur, en }>ess skal
síðar getiö.
Nefndin.
“Kæri hcrra : — Vér leggjtan
hér innan í tilhögunarskrá íjirótta
samkepninnar, sem íer fram í sa’.n-
bandi við íslenditw>adaginn 2. ág.
]>essar íþróttir Íeru opnar fyrir
alla Islendinga til aö taka þitt í
og veröa Jtær háöar eftir reglum
Manitoba Amateurs Atheletic As-
sociation.
Verölauna i>eningar úr gulli,
stlfri og bron/e verða veittir í
hverri íþróttagredn. Attk J>ess ætl-
ar nefnditt aö sæma íþróttafélug
|>að vönduðum skildi, er hefir sem
meðlimi flesta af Jx'im, er vinna
verðlaun í samkepninni. Sá ein-
staklingur, er llesta vinninga heíir,
fær og bikar aö verölaunttmj —
Skildinum heldttr íj>rótta£élagiö, er
hann viiintir, í eitt ár, og t íis
\\eröur bikarinn eitt ár í höndttm
vinnandans.
Vér vitum ekki með vissu, hvort
nokkurt íslen/.kt íþróttafélag er í
bygð vöar, en það er ósk íþrótta-
nefndarinnar, að seitn flestar ís-
lendingabvgðir yrðu “representer-
aðar” á hátíðinni með íþrótta-
félagi.
þess vegna viljum vér skora á
yður, aö konta íþróttafélagi á fót
eins fljótt og auðið er, og aö æfa
tneölitttina í íþróttum ]>eim, sem
tilhögunarskráin svnir.
Nefndin ætlar aö geta hikar
‘ haseball tournement”, ef nægilega
rnargir fást til aö taUh J>átt í bví.
Umsóknir um þáitt-töku verða að
vera kotnnar til undirritaðs £\ rtr
15. jitlí.
Vér viljum með ánægju veita
alla þá aðstoð, sem i voru valdi
stendur, oc væri J>að oss ánægja,
að hevra írá yður hvenær sem er.
Yðar einlæ'gur,
John S. Davidson,
ri tari í)>ró t tanefndarinnar’ ’.
Bréf )>etta liefir verið sent í
Jvessar íslendinga bvgðir ; Argyle,
Gimli, I.unditr, Selkirk, Wvnvard,
Arborg, Foam T/ake og I>eslie. —
Væri J>að nefndinni mjög mikið á-
nætrjuefni, ef landar í öllum .fsletid-
ingab]>gðum gætu sent íj>rótta-
flokká á fslendingadaginn, og í
J>eim trilgiingi birtum vér bréf
J>etta, að máli Jressu verði gefinn
frekari gaumitr, <>e aö einhver á-
hugamaður í ltverri bvgð gangist
fvrir mvnduti slíks félags og efli
þannig íþróttir.
Vér liöfum fengið all-marga í-
brótta stjórnendur til að hafa um-
sjá með íþróttunum.
Meðíil Jæirra íþrótta, setn verða
J>revttar að }>essu sinni, má nefna:,
100 vards hlaup, 220 vds. lilaup,
888 vds. hlaup, einnar tnílu hlaup
o- 5 mílna hlaup ; mílu göngu ;
“Club relay race, T4 mílu, fjögra
manna hópar ; stangarstökk ; há-
stökk ; lengdarstökk ; hamarskast
(henda 16 punda hamri) ; íslenzk
ar irlímur og ýmsar fleir íþróttir.
Hvað öörum skeintumim viðvík-
ur, má geta J>ess, að söngfélagið
Geysir ætlar að svngja fyrir og
eftir ræður. Er söngflokkur þessi
vafalaust bezti íslenzki karlmanna-
söngöokkurinn, sem nokkru sinni
hefir til verið í Vestur-Canada. —
Ilinn frægi 160th Grenadier’s horn-
leikaraílokkur spilar allan daginn,
O" Johnsons hljómleikaflokkur
spilar á dansiuum utn kv«»ldi5.
Ur bréfi til ritstjórans.
Valparaiso, Ind., 8. júnl '13.
Iværi gamli kunningi.
Eg ætla að byrja með að óska
Jtér til hamingju með þann heiöur,
setn þér hefir hlotnast, nefnilega,
að verða aðalritstjór.i Ileims-
kringlu. Ileiðurinn er alls ekki lít-
ill, því Heimskringla er bæði
merkilegt blað í sjálfu sér, og sér-
staklega fyrir sitt ótakmarkaða
frjálslvndi, ef til vill eitthvert
bezta blaðið, sem iit er gefið á
íslenzkri tungu. En það er engan-
vegintt einungis fvrir frjálslyndi
sitt, setn Ileimskringla á þakkir
og heiður skiliö. Hún hefir sýnt
það og sannað, að það eru marg-
ir mejut vel pentvafærir tneöal
þjóðar vorraiy þó aldrei hafi }>eir
á skóla gengið, og mér er oft
hrednasta tinmi, að Lesa frctta-
greinar og ritsn^ðar sutnra landa
hér vestra, — matma, sem viö
mundttm alilrei kvnnast, ef Ileitns-
kritigla hefði ekki skotið skjóls-
húsi yfir þá, því hún fer ekki í
manngreinarálit. Ilér á rneðal
Enskarans, setn aldrei liefir hevrt
svo tntkiö sem íslands getið, er
Heimskringla mér sérstaklega kær-
kominn gestur. Og ég vilNiota
mér }>etta tækifæri, að þakka þér
fvrir þá góðvild að senda mér
hana. Eg skal alt af revna til að
vera vinttr blaösins eins lengi og
það heldur fast við stefnu sína.
T>inn einlægur vinur,
Halldór Johnson,
Valparaiso U niversity.
Þogar þér byggið hús,
gerið þér það með því
augnamiði að hafa þau
göð, og vandið þar af
leiðandi efni og verk.
EMPIRE TEGUNDIR
—AF—
Wall Plaster,
Wood Fiber
Cement Wall
—OG—
Finish
Reynast ætíð ágætlega.
Skrifið eftir upplýs-
ingum til:
Manitoba Gypsum Co. Ltd.
WINNIPEG. MAN.