Heimskringla - 26.08.1915, Síða 1

RENNIE’S SEEDSl
~ HEADQUARTERS FOR SEEDS, PLANTS^*
Q BULBS AND SHRUBS
PHONE MAIN 3514 FOR CATALOOUE
Wm. RENNIE Co., Limited
394 PORTAGE AVE. - - WINNIPEG
Flowers telegraphed to all parts of
the world.
THE ROSERY
FLORISTS
Phones Main 194. Night and Sun-
day Sher. 2667
280 DONALD STREET, WINNIPEG
XXIX. AR.
WINNIPEG, MANITOBA, FIMTUDAGINN 26. AGÚST, 1915.
Nr. 48
Rússar sökkva 11
Sjóslagur mikill var háður í sl. viku
i Riga flóanum, stóð úti við eyjarn-
ar Eysýslu og Dagey i flóamynninu,
og hefir verið harðari en fyrst var
um getið. Ekki höfðu Rússar þar
nema lítinn hluta flota síns; en eitt-
hvað hefir verið þar af neðansjávar-
bátum Rreta.
Þar töpuðu Þýzkir brynskipinu
Moltke, 3 beitiskipum og 7 torpedó-
bátum og urðu frá að liverfa og
halda heimleiðis úr sundunum. —
Eitthvað þremur eða fjóruin smærri
skipum Þjóðverja.
skipum Rússa gátu Þjóðverjar sökt,
en sigurinn var Rússa megin; og
eru þýzkir nú orðnir vondaufir um,
að geta náð Petrograd hráðlega, og
einlægt stendur Nikulás i vegi fyrir
þeim, og verjast Rússar af hreysti
mikilli við Dwina og Bohr og Bug
og Brest Litovsk halda þeir ennþá.
Er þar ónotagarður fyrir Þýzkum
frá Brest Litovsk og norður að Riga
flóa, og margan slag þurfa þeir enn
að heyja áður en þeir brjóta hann
og komast til Petrograd.
gamlir nýlendumenn á ítalíu frá
dögum keisaranna um 300 e. Kr., og
til skamms tíma hafa þeir talað mik-
ið til hið forna mál Rómverja latin-
una.
Heima hjá sér síga ítalar einlægt
afram. Þeir hafa tekið flestöll
fjallaskörðin, þar sem háskinn var
mestur að Þýzkir steyptu sér yfir
þó, og hefir það verið ákaflega erf-
itt, og nærri ókleyft stundum. -
Eins var um Isonzo ána. Hún rennur
i þungum straumi og viðast i kletta-
giljum, og töldu Austurríkismenn
hana óvinnandi farartálma. F.n ft-
alir hafa brotist yfir hana á mörg-
um stöðum. þó að óvinir þeirra
stæðu á bökkunum og gljúfrunum
á móti.
Frá Frakklandi og Flandern er
lítið að segja. Þeir berjast þar hér
og hvar en litið gengur.
undir sig eitt landið eftir annað. !
Hann bað fundarmenn að reyna að
búa menn undir frið þann, sem hin
fjögur stórveldi, er á mótí þeim
stæðu, mundu vilja þiggja.
Dr. Bernhard Dernburg, fyrir
nokkru kominn frá Ameríku, skýrði
frá árangurslausu starfi sínu í
Bandaríkjunum.
En hershöfðingi Moltke, sem eitt
sinn var æðsti hershöfðingi Þjóð-
verja, lýsti þvi yfir, að hann væri
alveg samþykkur Bethmann-Holl-
weg, og bætti við, að það væru að
cins fóráðir menn og ófróðir um öll
hcrmál, sem ætluðu að Þjóðverjar
nokkurntima myndu að fullu geta
sigrað Rússa.
Fréttir frá Stríðinu
____ %
Vikuna sem leið hefir gengið erf-
iðara fyrir Rússum en nokkru sinni
áður í stríði þessu; enda er það
ekki furða, þar sem þeir verða að
berjast nær vopnlausir við millíón-
ir Þjóðverja, útbúnar með hinum
mögnuðustu morðtólum, sem Þjóð-
verjar hafa getað upp fundið, og
nægtum af skotfærum, sprengivél-
um og kastalabrjótum, sem enginn
kastali getur staðist.
Rússar ætluðu að láta setuliðið i
Novo Georgiewsk tefja fyrir þeim
.eina tvo mánuði; en Hindenburg
kom með kastalabrjótana frá Krúpp,
hinar tröllstóru fallbyssur, og þær
moluðu alt mélinu smærra. Rússar
vörðust meðan nokkurt virki var
notandi og feldu fjolda af Þjóðverj-
um og má telja það vist, að þar hafi
hver haft mann fyrir sig; en loks-
ins urðu þeir þó að gefast upp, —
sumir segja 30 þúsundir, aðrir 85
þúsundir. En líklega hafa það verið
85 þúsundir, eða hærri talan, sem
Rússar skildu eftir, og óefað hefir
mikið fallið af því liði, áður en það
gafst upp. Þar með fengu Þýzkir
um 700 fallbyssur, eftir því, sem
þeir segja sjálfir, og mikið af her-
gögnum öðrum og matvælum, þvi að
kastali þessi var byrgður til missir-
is eða meira. — Kovno borg, nokk-
uð stóra, vestur af Vilna, tóku þeir
líka, og til Brest Litovsk eru þeir
komnir Þjóðverjarnir, og að líkind-
um eru þeir búnir að kljúfa her
P.ússa i sundur eða um það. Hvenær
sem þeir taka Brcst Litovsk, þa eru
þeir búnir að þvi; þvi að suðaustur
og austur af borg þeirri er flóafláki
ófær yfirferðar öðru en fuglinum
fljúgandi, og er það á kortinu kall-
að: Marshes of Pinsk.
Vilna og Riga halda Rússar ennþá
— en hraða mega þeir sér austur
fyrir Dwina fljót, ef að Þýzkir eiga
ekki að ná af þeim heilum her-
flokkunum. En enn sem komið er
hafa þeir engu náð nema setuliðinu
í Novo Georgiewsk.
Sjóbardagi hefir staðið aftur i
Riga flóanum og söktu Þjóðverjar
þar 3 smáum herskipum Rússar; en
Rússar aftur einu þýzku og hröktu
tvö önnur upp í strand, og er þvi
að sjá sem bardaginn hafi verið
nokkuð jafn. En óefað taka þeir til
aftur.
Talað er að stjórn Rússa muni
flytja sig bráðlega frá Petrograd og
suður til Moskva.
fram undan Kaupmannahöfn, við I
Sal.thólm. Báturinn hét E-13.. Þetta i
var snemma morguns. Undireins |
kom þar danskur torpedóbátur og
sagði foringjanum á neðansjávarbát |
Breta, að þeir yrðu að fara þaðan |
innan 24 klukkustunda. En þá kom
þar einnig þýzkur torpedóbátur og
beið þar nálægt hinum strandaða
bát; en er Danir sáu það, sendu þeir
þangað tvo aðra torpedóbáta og lögð
ust þeir við akkeri skamt frá hinum
strandaða bát . En um kiukkan 9
koinu þangað enn tveir þýzkir tor-
pedóbátar sunnan sundið. Og er
þeir voru eitthvað hálfa mílu í burtu
rendi annar þeirra upp flaggi, og
var vcrzlunarflagg; en rétt á eftir,
áður hægt væri að sjá, hvað flaggið
merkti, sendi annar þýzki báturinn |
torpedó á brezka bátinn. En þarnaj
var svo grunt, að torpedóin tók
niðri áður en hún næði brezka bátn-j
um og sprakk þar rétt við bátinn,
en án þess að granda honutn.
Um leið skutu hinir þýzku bátar
öllum fallbyssum sínum á Breta, og
var þá báturinn strandaði allur i
einu báli að framan og aftan. Bauð
þá foringi Breta mönnum sinum að
yfirgefa bátinn og reyna að bjarga
sér. Þeir tóku allir til sunds, en
Þýzkir létu skothriðina dvnja á
þeim, bæði úr maskínubyssum
(kúlnavöndum) og sprengikúlur
(shrapnel).
Þá rendu Danir út báti og settu
menn á, og fóru þeir milli Þjóð-
verja og Breta, þar sem þeir voru á
sundinu, og hættu þá Þjóðverjar
loksins að skjóta.
Þarna var bátur þessi hinn brezki
strandaður á grunni Dana. Hann
var á danskri lóð og þvi undir
vernd Dana og Þjóðverjar ináttu
ekki á hann skjóta. Þjóðverjar brutu
þarna lög á Dönum alveg eins og
þeir brutu lög á Luxemburg og Belg-
íu. Fjórtón Breta gátu þeir drepið
þarna á sundinu — en slíkt hefði
áður verið níðingsverk kallað — og
víst einn-danskan mann særðu þeir.
Eins og við mátti búast eru öll
blöð Dana æst út af þessu. Telja
það óafsakanlegt og ófyrirgefanlegt.
Þau heimta, að Danir mótmæli
þessu harðlega. — Alveg hið sama
scgja svensku blöðin. Þau sjá nú
þarna hinn innra mann vina sinna,
Þýzkaranna, og lízt ekki vel á, og
er cins víst, að þetta og annað eins
dragi sundur með þeim en ekki
saman.
Samningar Serba og Búlgara.
Ef.tir ítalska blaðinu Giornale
80 þúsund menn hafa fallið af
Þjóðverjum á hverri viku þarna
austurfrá, og má segja að þeir hafi
um blóðugan skalla að strjúka.
Bvdgarar og Serbar hafa komið
sér saman, sem getið hefir verið og
fyrir helgi voru Búlgarar búnir að
senda 150,000 hermenn á landamæri
Tyrkja, og ekki koma vagnalestirn-
ar frá Vilhjálmi til Tyrkja. Rúmen-
ar hafa einlægt haldið þeim föstum
hjá sér og eru nú farnir að bjóða út
liðinu aftur.
ÞjótSverjar neyða ungar stúlkur í
kolanámavinnu.
— Eins og inenn vita eru Þjóð-
verjar búnir að reka úr landi burt
eða drepa þvínær alla karlmenn í
Belgíu. En þar eru kolanámur mikl-
ar, og nú taka þeir konurnar og
reka þær ofan i námurnar og láta
þær grafa upp kolin, ungar stúlkur
18—20 ára gamlar í þúsundatali. —
Þetta er ógeðslegt starf og erfitt
mjög, hin harðasta vinna, og mun
ungum stúlkum illa falla. En Þýzkar
inn skipar og stúlkurnar verða að
hlýða eða hljóta annað verra. —
mikið er réttlæti Þjóðverjanna!
Neðansjávarbátur strandar.
Þann 19. ágúst strandaði brezkur
neðansjávarbátur á grynningum
D’ltalia, hafa Serbar boðið Biilgör-
um sinn hluta af Makedóníu, sem
þeir fengu við friðarsamningana
milli Búlgara og Serba 1912, og
mega þeir taka hann nú þegar. Aft-
ur á móti afsala Búlgarar sér öllu
tilkalli til Saloníku, Vodine og Us-
kub. Búlgarar bjóðast og til að segja
Tyrkjum tafarlaust stríð á hendur,
með fjárstyrk frá hinuin 4 Banda-
mönnum: Bretum, Frökkum, Rúss-
um og ítölum.
Serhar sleppa þá Makedóniu; en
fá aftur í staðinn Dalmatíu strönd-
ina með eyjunum og miðhlutanum
af Albaníu suður að Avlona, sem
Itaiir halda. ítalía á eftir að sam-
þykkja.
ftalir segja Tyrkjum stríS á
hendur.
Þeir færa sem ástæðu fyrir stríðs-
yfirlýsingunni, að Tyrkir hafi æst
inóti sér Afríku-menn i Libyu, og
bannað ítölum að fara úr borgum
ýmsum á Litlu-Asíu ströndum og
farið illa með þá og þjakað þeim.
Þetta er ætlað að hafi þau áhrif á
Balkanríkin, að þau fari að búa sig
öll saman. Þau sjá nú að ekki dugar
að sitja hjá lengur. Enda hcfir sam-
koinulag milli Rúinena og ítala ver-
ið ágætt, einkum seinustu árin. Þeir
eru skyldir, þvi að Rúmenar eru
FitraÖar munnhlífar.
Þegar Þjóðverjar fóru að spú eitr-
inu á Bandamenn, þá fóru Banda-
menn strax að leita ráða við þessu.
Og það fyrsta var það, að búa til
hlífar fyrir vitin, munn og nasir,
og reyndust þær bezt úr togleðri
(rubber). Nú var farið að búa til
blífar þessar í liundrað þúsunda-
tali og jafnvel milliónatali. Þær gáf-
ust ágætlega og var feiknamikið af
þeim pantað frá Bandaríkjunum.
Fin þegar farið var að nota þær
á vigvellinum, þá kemur það upp,
að þær eru ekki sem hollastar. —-
Munnhlifar þessar frá Bandaríkj-
unuin eru meira og minna eitraðrr,
svo að nærri liggur, að hermönnun-
uin verði ekki betra af þeim, en
eiturspýju- Vilhjálms og manna
hans.
Undir eins og Bandamenn urðu
þessa vísari, þá kiptu þeir upp öll-
um kaupum hlifa þessara i Banda-
ríkjunum. — Er það talið vist, að
þýzkir menn i Bandaríkjunum séu
að þessu valdir. Þeir reynast jafnan
hinir sömu, hvar sem þeir eru, því
þetta heyrir til menningu þeirra.
Þetta er hinn „þýzki Kultur” og
væri óskandi. að mönnum yrði hann
leiður svo fljótt sem hugsandi er.
Japanar lofa Rússum hjálp.
Það er óvíst, að margir séu gliigg-
ari en Japanar ag sjá og skilja þýð-
ingu hluta þeirra og gjörninga, sem
fram fara í heiminuin. Nú segir ráða
neytis forseti Japana, Okuma greifi,
aö hann vilji hjálpa Rússum einsog
Japönum sé mögulegt. Þeir skilja
það Japanar, hvar skórinn kreppir
og sjá alveg eins og vér og betur en
margur hvítur maðurinn, livaða
hætta heiminum stendur af því, ef
að Þýzkir kynnu að vinna eða fá
þann frið, að þeir gætu unnið, ef
þeir reyndu aftur að mannsaldri
liðnum.
Sjálfsagt verður hjálpin fyrsta al-
ténd í auknum vopnasendingum.
ftalir senda hermenn til Tyrklands
Italir senda nú mikinn flota skipa
með hermönnum til Tyrklands, og
halda menn að þeir muni ætla að
gjöra Iandgang á Asíuströndum. —
Þar áttu Grikkir bygðir til forna.
Og nú kemur það í ljós, að stórvcld-
in. Bretar, F'rakkar og Rússar, höfðu
samið um það við ftali í júlímán-
uði, að fara lierferð þessa, þegar
Firro, hershöfðingi ftala, fór að
heimsækja aðalforingja Frakka og
Preta í herbúðunum í Flandern og
á F'rakklandi.
Leynifundur Þjóðverja.
Það er orðið ljóst, að nú nýlega
hafa stórmenni Þýzkalands haldið
fund mikinn með leynd um málefni
sín. Þar voru ráðgjafar keisara,
foringjar flokkanna á þingi og mik-
ill hluti hinna helztu rithöfunda,
prófessora og blaðastjóra.
Þenna fund kallaði saman æðsti
ráðgjafi keisara Bethmann-Hollweg.
I'jármálaráðgjafinn, Carl Helferich,
skýrði þar frá þvi, að hin nýja lán-
laka ríkisins til að halda áfram
stríðinu, myndi sópa rikið að skild-
inguni, svo að ekki yrði penningur
cftir; en vivru skuldabréfin aukin,
þti vieri rikið algjört gjaldþrota. —
Helferich lagði því til og sýndi fram
á hve mikil nauðsyn væri á,að ná
sæmilegum friðarkostum hið fyrsta
Bethmann-Hollweg sagði, að ríkis-
ins þrautir færu vaxandi og hvatti
fundarmenn til þess, að draga úr
æsingamönnum á þingi og þeim, er
vaða vildu yfir alla Evrópu og Ieggja
En þrátt fyrir þetta var fundur-
inn æstur og vildi ekki af neinu slá
og ekkert lina æsingar og hermóð í
ríkisþinginu. En þá lýsti æðsti ráð-
gjafi keisara, Bethmann-Hollweg,
því yfir, að ef svo væri og rikisdag-
ttrinn vildi af engu slá og i engu
undan láta, en halda stríðinu áfram
— þá neyddist hann til að segja af
sér; hann vildi ekki bera ábyrgð
fyrir óförum Þýzkalands, sem hann
sæji fyrir.
Nýja sprengivélin Breta
Nýjustu fregnir frá Englandi
skýra það nú loksins, hvernig stend-
ur á öllum drættinum á framsókn
Breta og F'rakka, — skýra það,
livers vegna þeir hafa legið kyrrir
á F'rakklandi og F'landern i allan
vetur og það sem af er sumars, og
grafið sig i jörð niður, svo að ill-
mögulegt er að róta þeim, en fjölda
margir, einkum óvinir þeirra og
hatursmenn, leynt og ljóst lagt þeim
út til minkunar, bæði hér og ann-
arsstaðar. En þeir hafa verið að
spara líf hermannanna, þangað til
þeir gætu mætt óvinunum með þeim
vopnum, sem þeir voru vissir um að
sigra með.
Kitchener hefir verið að biða og
biða, þangað til hann væri búinn,
— biða þangað til hann hefði það
vopn, sem Þjóðverja mundi undra
svo mikið að yfir tæki, sem þeir
ekki gætu staðið á móti með öllum
sinum tröllabyssum.
F'ranska 75 centimetra fallbyssan
er fyrirtaksgóð, þó að ekki sé hún
feykilega stór. Þegar F'rakkar fóru
að skjóta á Þjóðverja með henni, —
urðu þeir alveg forviða. Það gengu
af því tröllasögur, að Frakkar skytu
úr byssunum eiturlofti, sem drap
menn standandi og sitjandi. En það
var ^kki svo. Það var nokkuð smá
fallbyssa, sem hlóð niður sprengi-
kúlum á segjum hundrað til tvö
hundruð ferhyrningsfaðma blett, —
sem húsfreyja raðar diskum á borð.
Alt var dautt á þessu svæði og marg-
ir sátu, lágu eða stóðu og hölluðust
upp að einhverju, ósárir, en þó
stirðnaðir og steindauðir. Það var
livellurinn, sem banaði þeim eins og
reiðarslag; hjartað bilaði eða heil-
inn hætti starfi sínu. Þetta var nú
ljómandi góð byssa,— en þessi hin
nýja enska á þó að taka hennilangt
fram. Hún á að ryðja Bretum og
F'rökkum brautina til Berlínar.
Það var rétt eftir að stríðið byrj-
aði, að Bretar sáu ,að það sem gjöra
myndi út um striðið væru einmitt
öflugar og sterkar sprengivélar. —
Fóru þá efnafræðingar og vélafræð-
ingar Breta, að leita og rannsaka,
hvort ekki mætti finna öflugri og
sterkari sprengivél, en nokkra þá,
sem þjóðirnar hefðu. Þegar þeir
höfðu leitað um tima, fundu þeir
efnin og svo fór stjórnin að gjöra
tilraunir með þetta með hinum stóru
fallbyssum, sem smíðaðar eru í
Woolwicli.
FJn nú þurfti að finna umgjörðina
eða hylkið um efni þetta. Þeir fóru
að prófa eitt efnið eða málminn af
öðrum, þegar i nóvembermánuði.
Enginn málmur eða málmblending-
ur dugði fyrst lengi vel, og enginn
hólkur þoldi skotið. Loksins eftir
langa mæðu og tilraunir dag frá
degi, þá gátu þeir smi'ðað 17 þuml-
unga víða fallbyssu eða bákn, sem
fullyrt er að sé hin mesta og öflug-
asta fallbyssa í heimi. Hún sendir
sprengikúlum 25 milur. En eyði-
leggingin, sem hún gjörir, er svo
voðaleg, að langt tekur út yfir alt
]iað, sem menn áður hafa þekt af
því tagi.
Þarna sjá menn ástæðuna fyrir
töfinni á Frakklandi og í F'landern.
Bretar voru ekki við neinu búnir;
Gufuskipinu ‘Arabic’ sökt.
Það var White Star linu gufuskip-
ið “Arabic”, sem nú var sökt sein-
ast, þann 19. ágúst, í mynni sunds-
ins miili. írlands og Skotlands, milli
F'astnet eyjar á írlandi og Landsend
á Fmglandi.
Enginn aðvörun var gefin. Tveir
menn á skipinu sáu bregða fyrir á
sjónum dufli eða einhverju þvilíku
og jafnharðan sá kapteinninn torpe-
dóna koma vaðandi og var þá ó-
mögulegt að snúa undan. Hún hitti
skipið aftanvert um katlana og
sprungu þeir, en inn féll kolblár
sjórinn. Skipið sökk innan tíu mín-
útna. Þetta var nálægt 50 mílum frá
stað þeim, sem Lúsitaniu var sökt.
Á skipinu voru alls 423 menn að
tölu, 181 farþegi og 242 skipverjar.
20 manns ætla menn að farist hafi
og af þeim voru 2 Bandaríkjamenn.
En álls er sagt að 26 Bandaríkja-
þegnar hafi verið á skipinu, en
sumir segja 40.
Margir farþegjarnir segja, sem
af komust, að litlu áður en skipinu
var sökt, hafi þeir séð öðru skipi
sökt þar á sundinu, og urðu menn
þá óttaslegnir og fóru að fá sér
bjarghringa og greiða til um báta.
Rétt á eftir kom hvellurinn.
Tíu björgunarbátum var þegar
rcnt í sjó niður og mörgum flekum,
sem til þess voru ætlaðir, og óðara
fór fólkið að þyrpast í bátana og út
á flekana. Gott var í sjó og regla á
öllu þessu. En fjöldi manna var í
náttklæðunum, bæði konur og karl-
ar. Margir duttu i sjóinn í flýti þeim
sem var á öllum, en flestum þeirra
var bjargað. Þetta var kl. 9.15 að
morgni.
Alla undraði það, hvað fáir týndu
lífi. Sjálfsagt hafa einhverjir beðið
bana við sprenginguna. En hin góða
stjórn og regla á skipinu átti mest-
an þátt i því og svo veðrið, því að
ekki var timinn langur og fjölda
þurfti að kalla upp úr rúmum sín-
um. Kapteinninn var á skipinu fram
undir það siðasta; en var bjargað
af sundi eftir að skipið sökk. Fáir
voru alklæddir af farþcgum og
margir illa til reika. Var farið með
þá til Queenstown., Ekki björguð-
ust hinir seinustu fyrri en kl. 3 um
eftirmiðdaginn.
Fyrst var sagt, að einir 16 Banda-
rikjamenn hefðu bjargast; en svo
urðu þeir fleiri. En með vissu vita
menn ekki, hvað margír eða hvort
nokkur þeirra hafi farist, þegar
þetta er skrifað. En hvafTBandarik-
in snertir, þá er tilræðið sama, hvort
sem þeir fórust þar allir eða enginn.
Enda segja New York blöðin það,
og heimta að Bandaríkin láti nú til
sín taka.
Bandaríkin eru búin að lýsa þvi
yfir, að það sé fjandsamlegt bragð,
að sökkva án nokkurar aðvörunar
skipum, er hafi Bandaríkja borgara
innanborðs (deliberately unfriend-
ly). — Þetta sagði Bandarikja for-
seti í bréfi sínu hinu seinasta til
Vilhjálms.
Blaðið New York Tribune segir i
j ritstjórnargrein hinn 19. ágúst, að
j nú sé einn vegur opinn fyrir Wil-
son Bandaríkja forseta, sem hann
geti gengið með virðingu og lieiðri,
og sé hann sá, að fá sendiherra
Þjóðverja i Washington passa sinn
tafarlaust og umsvifalaust án nokk-
urra uminæla, án nokkurra bolla-
legginga, án nokkurra bréfaskrifta,
og kalla um leið sendiherra sinn
hurt úr Berlinarborg.
“Tíminn er kominn”, segir rit-
stjórinn, “að hætta ölluin skiftum
við þá þjóð, sem búin er svo marg-
fuldlega að brjóta öll alþjóðalog. —
Ti ninn er kominn, að slíta öllu
sanu andi við riki það, scm brýtur
lög við allar þjóðir og treður undir
fótum mannréttindi öll og svivirðir
menningu heimsins.
“Vér vitum ekki, hve inargir eða
hvort nokkur Bandaríkjamaður hef-
ir farist þarna, er skipið sökk. En
hvaða mun gjörir það? Ef að morð-
inginn hittir ekki þann, sem hann
ætlar að drepa og kiilan fer hjá
lionum, á mannfélagið fyrir þá sök
að láta hann lausan ganga? Á ekki
eins fyrir það að setja hann í fang-
elsi? Það er ekki Þjóðverjum að
þakka, að þeir druknuðu ekki allir
Bandarikjamennirnir, sem voru á
“Arabic”. Þeir gjörðu sitt til að
sökkva þeim og myrða þá.
“Nú er timinn að gj‘ra eitthvaðl
Að tala meira er að eggja inenn til
morðanna, að sættast á svívirðing-
arnar og halda áfram bræðralagi
við villimenn og bófa, er oss ósam-
boðið. Vér samþykkjum þá áfram-
haldandi slátrun bræðra vorra, —
borgaranna í þessu landi.
“Við glæp þenna drógst frá blæj-
an þunna á hinu viðbjóðslega þýzka
dýri, og nú ættum vér að geta séð
það einsog það er, — en vér erum
óhræddir”.
Þetta eru orð ritstjóra blaðsins
New York Tribune og þykir oss þau
vel hæfa.
Þess iná geta, að “Arabic” var á
leiðinni til að bjarga mönnum af
skipinu “Dunleigh”, sem það sá
sökkva þarna rétt áður enn Þýzkir
sendu þvi torpedóna. Það var þvi
í miskunnarerindum, þegar Þýkir
sendu það til botns niður.
F'yrir alt þetta gefa Þýzkir guði
dýrðina, að hann skuli vera þeim
svo náðugur að hjálpa þeim til að
sökkva skipunum og deyða menn-
ina, börnin og konurnar.
þeir voru sem nakinn voþnlaus mað
ur, sofandi í rúmi sínu, þegar inn-
brotsmenn koma og brjótast inn í
hús hans að nóttu til i niðamyrkri.
Þarna má sjá, hvers vegna Kitchen-
cr sagði, að Jieir myndu fara á stað
með vorinu; hann hélt að þá mundi
verkfæri og sprengiefni þetta full-
gjört. Þarna sést, hvers vegna Bret-
ar og F'rakkar þustu ekki fram, þeg-
ar Rússar voru í nauðum staddir í
Galizíu og á Póllandi. Það var ekki
hægt að gjöra neitt fyrri en hólkar
þessir kæmu á vigvöllinn. 1 sex
mánuði hafa vopnasmiðjur Breta
verið að siníða þær. Og það þurfa
nógu margar fallbyssur þessar að
komast til herbúðanna dg nógu mik-
ic af skotfærum handa þeim.
Nú fyrir tveimur vikum fór sein-
asta Canada liðið, — 45 þúsundir
manns — yfir til Frakklands, og
nú ætla menn að skamt verði þang-
t ö til að eitthvert kvik kemur á
þessar 300 mílna löngu raðir her-
mannanna þar, og verður ef-til vill
byrjað þegar þelta er prentað.
ÞINGHÚSSMÁLIÐ.
Mathers néfndin er komin með á-
lit sitt á þinghússmálunum, og er
]iað stéir hók. Nefndarálitið ekki
opinberað þegar þetta er skrifað.
GENERAL SAM. HUGHES
SÆMDUR RIDDARATIGN.
General Sam. Hughes, hermála-
1 raðgjafi Canada veldis, var nýlega
gjörður að riddara af Bath orðunni.
Hann hefir verið á Englandi um
tíma, en er nú væntanlegur til Can-
ada bráðlega.
“Þorgils gjallandi”
dáinn.
F'rézts hefir lát Jóns Stefánsson-
ar skálds (“Þorgils gjallanda”), sem
allir Islendingar þekkja af sögum
hans, svo sem: “Ofan úr sveitum,,,
“Upp við fossa”, skörp ádeila, —
svo “Dýrasögur”, sem hann kallar.
Auk þess ritaði hann margar góðar
greinar í Nýja Sumargjöf og Eim-
reiðina.
Jón sál. var rúmt sextugur að
aldri, og var í höfundatali Guðm.
F'riðjónssonar talinn einhver bezt
gefni maður Þingeyinga. En æfi
hans var heldur mótlætingasöm,
vanheilsa o .fl.
Jón var Mývetningur, og höfðum
vér kynni af honum fyrir meira en
30 árum. Var hann þá á Skútustöð-
, um, ungur og fjörugur, og gat leikið
við hvern sinn fingur. Þar voru þá
bræður hans hinir og var skemtilegt
|>angað að koma, er hendur voru
útréttar að bjóða menn velkomna.
Var þar einn sem annar og enginn
stjrfinn.
Á seinni árum liafði vanheilsa og
mótlæti gjört Jón þunglyndan og
fáskiftinn; ' en einlægt var hann
sami skýrleikamaðurinn, sem sögur
hans og rit öll sýna.
Vér höfum aðeins frétt andlát
hans ógreinilega og á skotspónum,
og vildum gjarnan skýra frá betur,
Iþegar skil koma greiðari á þessu.