Heimskringla - 11.05.1916, Qupperneq 4

BLS. 4.
IIEIMSKRINGLA
WINNIPEG, 11. MAÍ 1916.
HElMSKmNGLA
(Stofnuff 1HK6)
Kemur út á hverjum Fimtudeel.
Utgefendnr og eigendur:
THE VIKING PRESS, LTD.
Verh blaðsins i Canada og Bandaríkjun-
um $2.00 um áritS (fyrirfram boreah). Sent
til fslands $2.00 (fyrirfram borgab).
Allar borganir sendist ráSsmanni blaS-
slns. Póst eSa banka ávisanir stýllst til The
Vlking Press, Ltd.
M. J. SKAPTASON, Ritstjðri
H. B. SKAPTASON, RáSsmaSur
Skrifstofa:
72» SHERBROOKE STREET., WINNIPEG.
P.O. Boi 3171 Talsími Garry 4119
Svar Vilhjálms til Wilsons.
Allur heimurinn talar nú ekki um annað,
en svarið Vilhjálms til Bandaríkjanna, eða
réttara til Wilsons Bandaríkjaforseta. Dóm-
arnir um það eru ákaflega margbreyttir.
Stórblaðið “New York Herald” segir að
þar sé enga iðrun að finna hjá Þjóðverjum
fyrir neðansjávar-herskapinn. Það sé erfitt,
að lesa svarið með rólegu geði; það lýsi
skapvonzku, óheiðarlegheitum og kasti smán
og svívirðingu á Bandaríkm (“it is illtemper-
ed, dishonest and insulting”). I því séu Þjóð-
verjar að kenna Bretum um öll morðin og
manndrápin neðansjávarbáta sinna.
Blaðið “Sun” segir að svarið gangi inn á
alt, sem Bandaríkin hafi krafist, og virðist
vera ánægt með það.
Blaðið “Times” leggur áherzluna á, að
Þýzkir hafi nú gefið neðansjávarbáta-foringj-
um sínum þær skipanir, að sökkva ekki fram-
ar kaupförum, nema þeir gjöri þeim aðvart
áður; en bætir því við, að Bandaríkin séu
nú ekki betur stödd með kaupför sín og far-
þega, en þau voru 1. september 1915; en
greinin öll er svo tvíræð, að það má skilja
hana á tvo vegu.
“Morning Press” heldur því fram, að
Þjóðverjar hafi gengið að öllum kröfum Wil-
sons forseta, þó að orðfæri sé ruddalegt á
greininni og hún full af sakargiftum. En að-
alatriðið sé, að þeir láti þarna undan.
“New York World” segir, að Bandaríkin
geti verið ánægð með svarið, ef þeim svo
sýnist. Svarið gefi þeim holur til að skríða
út um úr þessu braski við Þjóðverja. En í
staðinn fyrir að láta undan, séu Þýzkir að
gjöra nýjar kröfur á hendur Bandaríkjunum,
og séu að reyna að gjöra Bandaríkin að
hlaupadreng sínum.. Þetta sé sigur fyrir Þjóð-
verja, en ósigur fyrir Bandaríkin; og láti Mr.
Wilson þetta gott heita, sé hann kominn í fé- |
lag við keisara í nafni mannúðarinnar og ]
menningarinnar.
Blaðið “New York Tribune” er einna I
skýrast. Það segir: “Fjörutíu og átta kl.stund- !
ir að eins eru nú til þess dags fyrir ári síðan, j
er Þjóðverjar söktu farþegaskipinu “Lusitan- j
ia” með 1 15 ameríkönskum borgurum (það
var 7. maí 1915). Og nú loksins hefir Þýzka- j
land svarað lokabréfi (ultimatum) Banda-
ríkjaforsetans. Og þegar maður gengur fram
hjá öllum smáatriðum svarsins, þá verður það
hrein og skýlaus yfirlýsing frá Þjóðverjum
um, að þeir í bráð ætli að hætta að myrða
borgara Bandaríkjanna; en þeir telji sér !
frjálst að byrja á því aftur, hvenær sem þeim
sýnist, nema Bandaríkin rjúfi hergarð Breta I
á sjónum, og sjái um, að Þýzkir geti fengið
aðfluttar vörur sem þeir vilja.
Þetta er endirinn. Engin þjóð getur legið
undir slíku, nema hún tapi æru sinni, virð-
ingu og — frelsi. —--------Framtíð vor öll,
allur heiður og æra þjóðarinnar frá fyrri dög-
um, eru nú í höndum Wilsons.-------Ef hann
bregst oss, mun sú kynslóð aldrei fæðast í
Bandaríkjunum, sem fyrirgefi honum”.
Blaðið “New York Staats Zeitung”, al-
þýzkt, er sem við mátti búast hæst ánægt
með svar Vilhjálms. Það segir, að nú léggi
hann niður það vopnið, sem bezt hafi dugað
á móti óvinunum, og þetta gjöri hann fyrir
vin sinn, forseta Bandaríkjanna. Vilhjálmur
hafi þar leyft Wilson að vinna stórkostlegan
sigur. Og nú sé lokið öilum sundrungarmál-
um mtlli Þjóðverja og Bandaríkjanna,— ekk-
ert eftir nema bróðurhugurinn og vináttan.
En náttúrlega verði Bandaríkin að halda uppi
heiðri sínum, sem hlutlaus þjóð, hvað Breta
snerti, og láta þá ekki teyma sig eða lokka.
“Bandaríkin þurfi að stökkva á Breta”.-----
— Þetta er svo ekta þýzkt, að þar þarf
ekki fleiri orðum um að fara. 1 sama streng
taka náttúrlega öll hin þýzku og hálf-þýzku
blöðin í Bandaríkjunum.
Þegar menn líta nú á málavöxtu alla og
stórmensku og hroka Vilhjálms, sem lítill efi
er á að skoðar Ameríku, sem annað skræl-
ingjaland, sem þó megi við hjálpa með því,
að þýzkir menn fái þar yfirhöndina; — þeg-
ar menn líta á klípur þær, sem hann nú er í
staddur: sulturinn fyrirsjáanlegur þá og þeg-
ar; sigurinn farinn að bregðast; valurinn
þýzkra manna hjá Verdun og ófarir Tyrkja
fyrir Rússum, — þá er ekki ólíklegi, að fyrir
augum hans séu farnar að renna upp skugga-
myndir komandi tíma. Áður hefir aldrei ver-
ið neinn efi í brjósti hans, en nú skýtur honum
upp við og við í hugsunum hans, sem dufli í
sjóróti. Ef að svo kynni nú að fara, eftir alt
saman, að Bandamenn sigruðu, — ef að
þeir skyldu vaða yfir Þýzkaland, taka Berlin,
— þá er alt búið. Þá er hið þýzka keisara-
veldi undir lok liðið, þá er Hohenzollern ætt-
in svift ríkjum og völdum, ef til vill. Því að
þá myndi þjóðin þýzka kasta af sér okinu og
mynda lýðveldi.
Það hlýtur að hafa verið eitthvað, sem
rekið hefir á eftir, þegar sendiherra Banda-
ríkjanna, Mr. Gerald, er kallaður á
f u n d k e i s a r a, til að hjálpa honUm til
að semja svarið til Wilsons forseta. Hann er
náttúrlega spurður, hvað megi bjóða Banda-
ríkjunum, hvað þau muni þola og hvað ekki;
hvort þau muni nú ekki fáanleg til að leita
um friðarkosti, til að binda enda á allar þess-
ar skelfingar, sem gangi á í heiminum, alt
þetta blóðbað og alt þetta eignatjón; — en
það má náttúrlega ekki nefna þetta í bréf-
inu stórmenskan leyfir það ekki.
En Bretinn er í augum Þjóðverja erki-
fjandinn, og hann heldur nú svo hörðum
kverkatökum á hálsi Þjóðverja, að þeir fá
varla andann dregið. Þess vegna gjöra þeir
þessa tilslökun á morðunum, að þeir skuli
hætta 'um stund, ef að Bandaríkin fari og
finni Breta, og fái þá til að leyfa öllum verzl-
unarskipum að sigla óhindrað til Þýzkalands.
Þetta er skilyrðið.. En svo framarlega, sem
Bandaríkin gjöri þetta, þá eru þau um leið
komin í bandalag við Þjóðverja, og gæti þar
af leitt stríð við Breta og alla Bandamenn,
sem með Bretum standa, bæði í Evrópu og í
Asíu. ---- En það er engin hætta á þessu.
Bandaríkin gjöra þetta aldrei, kemur það
ekki til hugar. Hverju Bandaríkin svari bréfi
þessu, er ekki gott að segja. Það er meiri
vandi að svara, en margur maðurinn hygg-
ur við fyrsta álit. Og með forvitni bíðum
vér eftir að heyra, hvað Wilson forseti gjörir
nú.-------
— En svo er svarið sjálft ákaflega tvö-
falt. Þeir lofa, að sökkva ekki verzlunarskip-
um án aðvörunar, ef að þau reyni ekki að
komast undan, og ef að þau reyni ekki að
verjast eða sökkva neðansjávarbátunum. —
En hver getur dæmt um þetta? Nú sekkur
kafbáturinn einhverju skipinu og öllum, sem
á því voru. Þýzkir þurfa ekki annað að segja,
en að skipið hafi verið að reyna að komast í
burtu eða skotið á þá, — og enginn maður
getur á móti þessu borið, því sannanir allar
liggja á hafsbotni. Þeir þurfa jafnvel ekki að
viðurkenna, að þeir hafi sökt nokkuru skipi,
ef að þeir drepa alla menmna!
— Þetta er svo ekta þýzkt!
------o------
Þjóðverjar og Tyrkir.
—O—
Enver pasha er nú nýkominn aftur til
Miklagarðs frá Sýrlandi. Þýzkir sendu hann
þangað til þess að útbýta peningum og heið-
urskrossum milli Araba-höfðingjanna þar,
því það var farinn að koma grunur á, að þeir
væru Tyrkjum ekki vel trúir; og svo var
hann með öðrum yfirforingjum Þjóðverja að
yfirlíta varnarstöðvar Tyrkja í Angora og
Konia, þar sem þeir ætla að búa sig undir að
taka á móti Rússum, þegar þeir koma þangað.
En einlægt halda Þýzkir áfram að rýja
Tyrkjana að öllu sem þeir geta. Einlægt flytja
þeir burtu úr Litlu-Asíu allan lifandi pening;
alt hveiti og alla baðmull, sem þeir þurfa afar
mikið af, en geta hvergi fengið annarsstaðar.
Og svo lokka þeir með ljúfu, eða reka með
harðri hendi, íbúana úr öllum þeim borguum
og bæjum, sem nokkur líkindi eru til að
Rússar komi nærri. En þetta gjöra þeir til
þess, að geta látið greipar sópa um hýbýli
þeirra, þegar þeir eru farnir, og flutt burtu
til Þýzkalands gripi þeirra alla og matvæli.
Enda ganga lestirnar einlægt látlaust til
Þýzkalands.
ENVER PASHA.
Enver pasha er og hefir lengi verið aðal-
maður Tyrkjanna, og allir embættismenn
Tyrkja telja hann ábyrgðarfullan fyrir stríð-
inu og sambandinu við Þjóðverja. Og bæði
soldán og æðstu embættismenn og höfðingjar
Tyrkja heimta, að hann taki við stjórn á öll-
um herflokkum Tyrkja í Armeníu, Anatólíu
(Litlu-Asíu) og Sýrlandi. En Þjóðverjar trúa
honum ekki betur en svo, að þeir vilja aldrei
missa sjónar af honum, og eiginlega treystast
þeir ekki til, að Iáta hann fara nokkuð úr
borginni, nema hann komi aftur næsta dag.
Því fari hann nokkuð í burtu, þá búast þeir
við, að hermennirnir tyrknesku gjöri upp-
hlaup og drepi þá alla niður. Enver pasha er
þó farinn að tapa hinu mikla áliti, sem Tyrkir
höfðu á honum áður en stríð þetta byrjaði,
og nú er enginn maður á öllu Tyrklandi hat-
aður eins og hann. Og ef að uppreist kæmi
og Tyrkir heimtuðu líf hans, þá myndu Þjóð-
verjar skjótlega selja hann fram í hendur
þeim, ef þeir kynnu með því að geta sloppið
burtu sjálfir.
Það eru rúmir 5000 þýzkir lögregluþjón-
ar í Miklagarði, og þar að auki vænn hópur
stórskotaliðsmanna frá Austurríki með fall-
byssur sínar. Auk þess eru allir þýzkir menn,
aðrir en hermenn, í borginni vopnaðir, og
það er mikill hópur, og hafa þeir oft verið
kallaðir út, og æfðir að safnast saman og
verja höll eða hallir þýzka sendiherrans. Svo
hafa Þjóðverjar spæjara sína um alla borg-
ina, og má því heita, að í borgmni geti ekkert
komið þeim á óvart, og þó að hernum sé illa
við þá og hati þá, þá er lífvörðu r soldáns
þeim hollur, því að Þýzkir hafa borið fé í
foringjana, og er því varla hætt við, að þeim
verði þar skráveifur sýndar. Menn þora það
ekki, því að hvað eftir annað hafa þeir látið
skjóta niður stóra hópa Tyrkja á strætunum.
— Það er hnefinn þýzki, sem ræður nú í
Miklagarði!
------o------
Tímarnir þrungnir af við-
burðum.
Allur þorri manna er nú sem hljóður og
bíður einhvers, sem menn finna að eins og
hangir í loftinu, þó að menn hvorki geti séð
það eða skynjað. Menn finna eitthvert óljóst
hugboð um ókomna viðburði, á vígvöllunum
náttúrlega; og það er ekki einn smáslagur, þó
að í honum kunni að falla 100 eða 200 þús-
undir manna; ekki eins dags slagur eða
tveggja á 10 eða 20 mílna svæði, heldur sá
slagur, sem yfirgengur alt, sem enn hefir skeð.
Verdun slaginn telja menn mestan bar-
daganna annan en slaginn við Marne, sem
stóð einar 3 vikur. En Verdun slagurinn hef-
ir eiginlega staðið 2 mánuði. Á Verdun brotn-
aði ofurefli og hroki Þjóðverjanna, og síðan
hafa þeir hvergi unnið, hvernig sem þeir hafa
reynt. Hvort framhald verði á því getur eng-
inn sagt með vissu. Bardagarnir eru í raun-
inni óútreiknanlegir. Það er svo ákaflega
margt, sem þarf að taka tillit til, og sumt af
því getur enginn maður séð fyrir. En flestar
líkur eru nú til, að Verdun hafi verið mið-
punkturinn, sem hamingja Þjóðverja snörist
um; og þegar farið er að halla undan fæti,
þá er ilt og erfitt að stöðva sig, og þó einkum
þeim, sem þungir eru. Þetta vita allir, sem í
bratta hafa gengið eða á skíðum farið. En
þannig er því varið með Þjóðverja nú í einu
og öllu.
— William Marconi, sem allur heimurinn
kannast við, er nú nýkominn heim til Lund-
úna, úr 6 vikna ferð sinni til Ítalíu og Frakk-
lands. Á þessari ferð sinni fann hann og tal-
aði við hina fremstu herforingja og stjórn-
málamenn þjóðanna og heyrði og skildi and-
ann og hugmyndirnar hjá alþðu manna, hvar
sem hann fór. Hvar, sem hann fór, var það
hið sama: ólgan sauð og vall undir niðri.
Menn voru stiltir, en menn voru heitir, fátæk-
ir sem ríkir, fáfróðir sem vitrir. Þjóðirnar
voru allar sem einn maður, með eina hugsun:
að sigra Þjóðverja, — að brjóta á bak aftur
veldi þeirra, — að lækka hrokann og stór-
menskuna, — að afmá hnefaréttinn, svo að
menn og konur mættu um frjálst höfuð
strjúka.
Og allir eru sannfærðir um, að Verdun
hafi verið hámark ofstopans Þjóðverja; þar
týndu þeir hamingju sinni. Nú eru allir Banda-
menn, ekki einungis foringjarnir og hermenn-
irnir, heldur alþýðan öll einhuga í því, að
leggja að þeim, — leggja að þeim fast og
láta kné fylgja kviði, hvað sem það kosti. Nú
fyrst standa menn þeim jafnt að vígi, hvað
vopn og búnað snerti. Nú bráðlega ætla menn
því, að ein kviðan byrji, harðari og kanske
lengri en nokkurntíma áður. Það kunna að
verða margir slagir, og það þarf ekki að bú-
ast við því, að ein og sama hliðin vinni í
hverjum slag. En hún hlýtur að koma, ef að
Þjóðverjar gefast ekki upp bráðlega, sem
þeir trauðlega munu gjöra.
Og sjálfir eru Þjóðverjar farnir að sjá
það, og hafa ákaflega mikinn umbúnað á
vesturkantinumí Frakklandi og Flandern og í
Belgíu; og víst er það, að þeim er ekki farið
að lítast á, því að þeir eru búnir að flytja alt
fólk nema hermenn úr kastalaborginni Metz
og Muhlhausen. En Metz er borgin, sem Baz-
aine hershöfðingi flýði í með eitthvað 200
þúsund hermenn í fransk-þýzka stríðinu 1871
og varð loksins að gefast upp fyrir Þýzkum.
Metz er eitthvað 25 mílur austur af Verdnn.
Annaðhvort eru Þýzkir nú að búast við
að Frakkar ráðist þarna á þá, eða þeir ætla
að gjöra eina kviðuna ennþá.
Óeirðarmönnum hegnt.
Nú er herrétturinn Breta búinn
að dæma og láta skjóta átta af for-
sprökkum Iranna, sem uppreistina
gjörðu. Og einn ennþá verður að
líkindum til dauða dæmdur; en
það er Casement lávarður. Ein þó
fremur líklegt, að hann verði náð-
aður og hegningunni breytt í æfi-
langt fangelsi, ef það reymst satt,
að hann sé hálf-geggjaður. Fjölda
fra, sem dæmdir hafa verið, en nú
farið að náða; dauðahegningunni
breytt í 5—10 ára fangelsi. Stórir
hópar eru fluttir sem bandingjar til
Bretlands. En helztu menn fra,
biskupar og stjórnmálamenn, —
leggja að stjórninni að sópa nú vel
til á írlandi, og taka alla, sem við
uppreistina haaf verið riðnir, svo
að engin hætta verði á, að þetta
komi fyrir aftur. Það er sem menn
séu hræddir við, að stjórnin verði
of væg við þá, og er það stór heið-
ur fyrir hverja stjórn sem er að fá
þann dóm. En Bretar eiga það. —
Eða hvað ætlið þér að Þýzkir
hefðu gjört? Ætlið þér að þeir
hefðu Iátið sér nægja að skjóta
eina 8 uppreistarforingja, ef að
uppreist hefði verið gjörð á móti
þeim? Vér höfum séð framkomu
þeirra við Belgi og Serba og Pól-
verja eða sína eigin hermenn, þeg-
ar þeir senda skothríðina í bak
þeirra í orustunum, ef að þeir kom-
ast ekki áfram. En Englendingum
má segja það til hróss, að þeir eru
aldrei sólgnir í blóð, þegar þeir eru
búnir að sigra. Svo hefir það ver-
ið á Indlandi, og í Afríku, við Bú-
ana. Þeir hafa í seinni tíð, að
minsta kosti, æfinlega gjört hina
sigruðu að vinum sínum og unnið
sér virðingu þeirra.
Tungumálin í Canada.
Það er eins og víða ólgi og sjóði
nú undir í skólamálunum, og jafr.-
vel Islendingar hér vestra eru nú
farnir að róta sér, sem alt til þessa
hafa rólegir verið og kostað kapps
um, að læra landsins mál sem ailra
fyrst þeim hefir verið mögulegt. En
nú er lærður og málsnjall doktor
kominn af íslandi, til að halda rreð-
ur um málefni þetta um allar bygð-
ir íslendinga, og væri ekki undar-
legt, þó að kviknaði í glóðiniii, á
einum eða öðrumi staö.
í Manitoba hefir ekki verið hægt
að segja annað, en að alt hafi geng'
ið friðsamlega. En í Ontario hafa
verið yrringar og róstur, og Quebec
fylkið þekkja allir, að þar er fransk-
an yfirgnæfandi, enda var fylkið
franskt, þegar Bretar náðu hér yfir-
ráðum.
Það er enginn efi á því, að allur
þorri fylkisbúa vill hafa enskuna
fyrir skólamálið eða móðurmál þjóð
arinnar, svo að hún hafi eitt en
ekki ótal móðurmál, enda væri hver
þjóð VIÐRINI meðal þjóðanna, sem
hefði segjum 10 eða 12 eða 15—20
móðurmál.
En nú fóru margir hinna frönsku
þingmanna til Englands og héldu
þar fund um málefni þetta og var
iávarður Bryce, sem fiestir þekkja,
forsetinn, mikilhæfur maður og
margir Bretar.
Þar varð niðurstaðan sú á fund-
inurn, að gjöra skyldi frönsku að
skyldunámsgrein á öllum skólum á
Englandi, á móti því, að enska yrði
gjörð að skyldunámsgrein á öllum
skólum í Frakklandi. Ef að þetta
kæmist á, þá yrði það til að draga
saman Breta og Frakka. En svo
koma aðrir menn, sem vafalaust líta
langt frain f tímann og heimta, að
rússneska sé einnig gjörð að skyldu-
námsgrein á skólum Breta og þá
líklega í Canada líka. Svo þegar til
Manitoba kemur, þá kemur spurn-
ingin Um þessi 20 tungumál, sem hér
eru töluð, og eðlilega vill hvert þjóð-
arbrot hafa sína t— ekki móður-
tungu — heldur feðra, eða forfeðra
tungu gjörða að skyldunámsgrein í
skóÍMm landsins, — ekki háskólum,
því að það væri talandi um, heldur
barnaskólum. Þá yrðu menn fyrst
háfnentaðiri!!). Menn töluðu þá
tungum öllum sem postularnir.
En hitt getur mönnum tæplega
dulist, að hafi nokkurt tungumál
rétt liér f landi fyrir utan enskuna,
þá er það franskan, — cf að maður
gengur fram hjá tungumáli eða mál-
um Indíánanna, sem hér bygðu
land þetta, þegar hvítir menn komu
hingað.
Urgur gegn Vilhjálmi.
Farið að bóla á óánægju við Vil-
hjálm og gjörðir hans bér og
hvar um Þýzkaland, jafn-
vel í hernum.
^---
Þýzkir stela matvælum, sem Belgum
eru send.
----•---
Fregnriti enska blaðsins Chron-
icle skrifar blaðinu frá Amsterdam
og segir frá ferðum sínum um Belg-
íu og Þýzkaland.
Fyrir nálægt þrem mánuðum síð-
an var eg á Þýzkalandi, þegar sigur-
vinningar Þjóðverja voru sem hæst-
ar, því að þá voru þeir ekki búnir
að reka sig á sprengikúlur og byssu-
stingi Frakkanna við Verdun. En
nú er þar alt annað uppi í hugum
manna. Alt er breytt, og hefði eg
aldrei trúað því, að heil þjóð hefði
getað tekið slíkum breytingum á
jafn stuttum tíma, og skoðanir og
allar hugsanir umsnúist svo gjör-
samlega, sem raun er á orðin.
Það, sem mig þó undraði meira en
alt annað, var það, hvað menn voru
orðnir æstir við keisarann. Það
hefði eg aldrei getað hugsað mér.
Þessi æsingur virðist vera breiddur
út um alt landið.
Vottur um komandi borgarastríð.
Eins og við má búast hefir keisar-
inn sína áhangendur eða fylgis-
menn bæði f hernum og heima með-
al þjóðarinnar og einmitt á þessu
sá eg votta fyrir deilum og borgara-
stríði, sem magnast einlægt og ógn-
ar þvf, að kljúfa Þýzkaland í
tvent. Það er ætlan mín, að mjög
bráðlega verði flokkarnir að eins
tveir og skiftist f þá sem eru með
keisara og þá, sem eru á móti. Og
þegar þessum flokkum slær saman
verður annarhvor undan að láta;
þar verður ekkert samkomulag
hugsanlegt.
Nú sem stendur hikar mótflokkur
keisarans við því, að láta bera á
skoðunum sínum opinberlega, enda
mundu þeir fá þungar skriftir fyrir,
og þess vegna lítiír svo út ofan á, að
minsta kosti, sem keisaramenn séu
sterkari. En slitni þeir sundur og
komi fram opinberlega, þá verður
mótflokkur keisarans margfalt fjöl-
mennari og áhrifameiri. Og svo
framarlega, sem alþýðuviljinn fengi
nokkru að ráða á Þýzkalandi hjá
mönnum þeim, sem stjórnina hafa í
höndum, — þá hygg cg að skamt
myndi til friðar.
Belgar svelta.
En hvað Belga snertir, þá þrengir
sulturinn að þeim, því að matar-
skorturinn er voðalegur. I fulia þrjá
mánuði hafa borgarbúar í Brussel
varla augum litið eina einustu kart-
öflu. Og oft hefir mig furðað á þvf,
hvað orðið væri af öllum hinum
mikla matarforða, sem Bandaríkja-
menn hafa sent Belgum. En svo
heyrði eg sögu eina, er gaf mér hug-
mynd um, hvað orðið hefði af þeim,
og mörgu öðru, sein Belgum hefir
verið gefið.
Það er venja bæjarstjórnanna í
B,elgíu, að senda skýrslú frá hverj-
um bæ til aðalstjórnarinnar í Brus-
sel og taka tii alt, sem bæjannenn
bráðlega þörfnuðust. Svo var þetta
sent til þeirra frá þessum aðal-
stöðvum. En þegar sendingar þess-
ar komu seint og síðarmeir í smá-
bæjina eða út um landið hér og
hvar, þá var skorturinn orðinn svo
mikill, að ill-mögulegt var að skifta
þessu sundur og ómögulegt að láta
hvern fá sem hann þurfti. En það
vissi eg, að áður en þetta kæmi til
skifta meðal almennings, þá voru
forngjar hinna þýzku hermanna,
sem þar voru, búnir að velja úr
handa sjálfum sér ait, sem þeir
vildu eða þóttust þurfa. Og oft var
lítið eftir handa hinum hungruðu
Belgum, þegar hinir voru frá gengn-
ir.
Bitar Lögbergs.
Á fremstu síðu Lögbergs er ýmist
heill eða hálfur dálkur af slettum
til þeirra manna, er ekki aka segl-
um eftir vilja doktorsins.
I sfðasta Lögbergi er þetta einn
bitinn: "Snjólfur heldur, að Eng-
iand sé alt Bretaveldi; það er álíka
rétt og ef einhver segði, að Snjólfur
væri öll fslenzka þjóðin”.
Hvenær hefir Snjólfur látið slíkt
í ljósi í riti eða ræðu? Eg skora á
doktorinn, ef nokkur ærlegur blóð-
dropi er til f honum, að benda á
slíkt.
Það sem Snjólfur sagði um Jó-
hann son sinn í hitteðfyrra, að
hann gæti hlaðið, skotið og hæft
mann fyrir ofan mitti 22 sinnum á
mfnútu, tekur hann ekki aftur, af
þeirri góðu og gildu ástæðu, að
hann sagði þar sannleikann og ekk-
ert annað.
En að fara að blanda herra J. V.
Austmann inn í deilumál Lögbergs
og reyna að gjöra gys að honum,
særðum og í fangelsi yfir á Þýzka-
landi, er að eins til að sýna, hversu
inikið fúlmenni doktorinn er.
I næstu Heimskringlu ætla eg að
sýna fleiri axarsköft eftir doktorinn-
Við erum ekki skildir.
S. J. A.