Heimskringla - 10.08.1916, Blaðsíða 2

BIS. 2.
HEIMSKP.INGLA.
WINNIPEG, 10. ÁGÚST 1916.
I30C
HERBERT QUICK
MÓRAUÐA MÚSIN.
SVEITA-SAGA.
JOC
“Álit mitt er”, sagSi Jim, “að við ættum aS
koma einum slíkum skóla á fót hér hjá okkur. En
eg hefi aSra tillögu, sem fyrst ætti aS fá framgang,
og hún er sú, aS viS gjörum rjóma-samlag. MeS
því meina eg, aS allir bændur héraSsins selji sama
rjómabúinu rjóma sinn. MeS því móti má komast
aS betri kjörum; eg e,r fullviss um, aS viS fengjum
aS minsta kosti tveimur centum meira fyrir pottinn,
og lærum þess utan samvinnu. — Þegar viS svo sjá-
um, hvernig þetta gefst, hvort viS megnum aS halda
saman, — þá ættum viS aS taka upp samvinn-
rjómabús-hugmyndina, taka hana til alvarlegrar í-
hugunar og koma henni í framkvæmd, því hættan
ætti þá aS vera minni, aS viS sundruSumst".
Hver á aS sjá um rjóma-samlagiS?” spurSi nú
Hansen.
“Skólinn”, svaraSi Jim.
“En skólinn er nærri úti”, andmælti Bronson.
“Gæti ekki rjóma-samlagiS borgaS fyrir, aS
halda skólanum uppi sumarlangt?” spurSi Bonnar.
“ViS ættum aS hafa skólann áriS um kring”,
BVaraSi Jim. “Þegar hiS reglulega skólatímabil er
úti, ætti aS hafa námsskeiS í ýmsum fræSum, bók-
legum og verklegum, sem snerta búskapinn og ættu
slík námsskeiS aS vera fyrir eldri menn sem yngri.
Eg er því á skoSunu Bonnars”.
“Eg held aS bezt sé, aS samankalla skólanefnd-
arfund til aS ræSa þetta”, sagSi nú Hákon Péturs-
son.
“FjandakorniS ef eg er ekki þessu hlyntur",
sagSi Kolumbus Brown! “eg vildi feginn komast í
rjóma-samlagiS, en eg er utanhéraSsmaSur ’.
"ViS skulum lofa þér aS vera meS, Busi”, sagSi
offurstinn.
“AuSvitaS", sagSi Pétur vinnumaSur, "Busi
fær aS vera meS”.
“En svo er þaS líka annaS”, sagSi Kolumbus,
“sem mér liggur á hjarta, og þaS er: Ef aS skólinn
ykkar á aS verSa þannig, sem kennarinn lagSi til,
þá vil eg komast inn í ykkar skólaumdæmi”.
"Um þaS skulum viS tala síSar”, svaraSi Jim.
“SkólahéraSiS er of lítiS og þarf nauSsynlega aS
stækka".
Skólanefndin ákvaS aS hafa fund næsta kveld
til aS ræSa um stækkun héraSsins og rjómasam-
lagiS.
Nú var komiS aS þjóShátíSar-slitum. Eldra
fólkiS fór aS búa sig til heimfarar, en yngra fólkiS
fór aS tínast inn í kaupstaSinn. Þar átti aS vera
dans um kveldiS og flugeldar, og af þeim skemtun-
um vildi þaS auSvitaS ekki missa. Jim var enginn
dansmaSur og fór því heim. En undurblítt var
augnaráSiS, sem hann sendi Jenný, þar sem hún
brunaSi framhjá honum í bifreiS Wilburs lögmanns;
en naumast mun ungfrúin hafa tekiS eftir þeirri
sendingu augnanna, hraSi bifreiSarinnar
mikill.
“Þú sannar þaS, dóttir góS”, sagSi offurstinn
viS Jenný, er þau um kveldiS sátu úti á svölunum
heima hjá sér, "aS Jim verSur leiStogi héraSsins
innan lítils tíma. Tóksta eftir þ\d, hvernig hann
hreif tilheyrendur sína í dag?”
“Já, en klæSaburSur hans er skelfilegur; eg
vildi aS hann fengi sér sómasamleg föt. Hann er
bara laglegur, ef hann væri snyrtilega til fara”.
“Hana nú, svo þú heldur þaS. Jæja, má vera.
En þar sem þú ert elzti vinurinn hans, og berS þess
utan skynbragS á IdæSnaS, þá legg eg þaS til, aS
þú takir aS þér aS verSa ráSunautur Jims í klæSa-
burSi”.
var svo
XVII. KAFLI.
SímamaSurinn.
ÓveSur hafSi gengiS næstu dagana á eftir þjóS-
minningardeginum, og voru samgöngur fremur ó-
greiSfærar, því sýki, dýki og lækir höfSu vaxiS til
muna, og vegir lágu víSa undir vatni, og forina óS
maSur víSa í ökla. En fyrik akrana hafSi regniS
veriS ríkulegur gróSi; og bændur skeyttu því lítiS,
þó þeir sjálfir dignuSu í fæturnar. Skóladrengirnir
gengu berfættir, meS bættu buxurnar upp fyrir hné,
svo þeir gætu vaSiS pollana; og stúlkurnar óskuSu,
aS þær gætu einnig gengiS berfættar, — og sumar
þeirra gjörSu þaS.
Fimur og unglegur maSur, meS ‘klifrara’ á fót-
um, sást fara upp símastaurana meSfram veginum
og gjöra viS línuna þar sem hún var biluS, og þaS
var víSa, því aS í óveSrinu höfSu vírar slitnaS á
mörgum stöSum eSa ‘kfossast’. En hvergi var bil-
unin mikil, því þaS tók hann aS eins fáar mínútur,
aS gjöra viS hverja, og hefSi veriS auSveít fyrir
símhafana sjálfa, aS gjöra viS þaS sem rangt var
viS línu þeirra, hefSu þeir aS eins þoriS nokkurt
skynbragS á þá hluti. ÞaS gjörSu þeir ekki, og
þess vegna varð aS senda eftir viSgjörSarmanni í
hvert sinn, sem eitthvaS bar út af. Hest sinn hafSi
8ÍmamaSurinn bundiS við tré; en gefiS honum
samt svo langan tauminn, aS hann gat bitiS meSan
herra hans var uppi á staurunum.
Jim Irvin kom gangandi eftir veginum, ásamt
tveimur af nemendum sínum, litlum dreng berfætt-
um og hárri, glóbjarthærSri stúlku; var þaS Bett-
ína Hansen og bróSir hennar Hans, sem neitaSi aS
gegna öSru nafni en Hans Níelsen. FaSir hans hét
Níels Ólafur Hansen; þó vanalega kallaSur Ólafur,
og litli Hans hataSi aS vera kallaSur Hans Hansen,
eins og gjört var í skólaskýrslunum! hann vildi vera
sonur föSur síns og kallast Hans Níelsen.
Hans óS pollana, sem urSu á vegi þeirra meS
sýnilegri ánægju; en Jim og Bettína sneiddu hjá
þeim, svo sem viS var aS búast, þar til komiS var á
staS, þar sem vegurinn lá undir vatni á aH-breiSu
svæSi. Þá námu þau staSar, en Hans óS út í. Síma-
maSurinn, sem var uppi í staur þar rétt hjá, hætti
aS vinna og beiS aS sjá hvaS þau tækju fyrir; hálf-
langaði þó til aS fara niSur og bjóSa meyjunni
hjálp sína, en afréSi þó aS bíSa og sjá, hvaS langi
sláninn gjörSi, sem meS henni var.
“Eg kemst ekki yfir”, sagði Bettína.
"FarSu úr sokkunum og skónum”, sagSi Hans
litli.
Bettína roSnaSi.
“Hí, hó! Hún er feimin, — hún þorir ekki aS
láta kennarann sjá sig berfætta!”
“Eg skal bera þig yfir um”, sagði nú Jim.
“Eg er of þung”, svaraSi Bettína.
“HvaSa vitleysa!” sagði Jim.
Hún er voSalega þung”, sagSi litli Hans. “Betra
aS fara úr sokkunum fyrir ykkur bæði”.
Jim hugsaði um buxurnar sínar, — þær yrSu
fallegar á eftir vaSlinum, og þetta voru einu nýtilegu
buxurnar, sem hann átti. En svo dró hann upp í
huganum mynd af sjálfum sér meS uppbrettar bux-
ur og skó og sokka í hendinni, og Bettkiu kafrjóSa
viS hliS sér, sokkalausa og meS upplyft pilsin, —
nei, þaS var ósæmandi. Hann tók hana því í fang
sér og bar hana yfir, hægt og gætilega. ByrSin var
þung, en Jim fanst þaS vera undur ánægjulegt, aS
halda henni þannig; hann hafSi aldrei boriS líka
byrSi áSur. Hún hafSi lagt hendurnar um hálsinn á
honum og kinnar þeirra snertust. Jú, Jim fanst þetta
sannarlega bæta upp buxnaskemdirnar. Hann bar
Bettínu lengra en nauSsyn var á; — og sjálf hefSi
hún viljaS, aS hann hefSi boriS hana ennþá lengra.
"En hvaS þú getur veriS sterkur! Eg sem er svo
þung, — eSa er eg þaS ekki?”
“Ekki svo mjög”, svaraSi Jim. “Rétt mátulega;
eg á viS rétt mátulega feitlagin, svo vel fari”.
Bettína roSnaSi meira en áSur.
“Þú hefir eySilagt föt þín mín vegna; þú verS-
ur aS koma heim- meS mér og lofa mér aS------------.
Nei, líttu á! Þarna er maSur ”, '
Jim Ieit upp og sá símamanninn, sem nú var aS
klifra niSur staurinn; gekk því yfir þangaS og beiS
þar til hinn kom niður.
“Sæll kunningi", sagSi
úti?”
“Já, fyrir daginn í dag”,
slæm bilun á línunni?”
"AS eins smávægilegar.
aS þaS tekur mig þrefalt sinnum lengri tíma, aS
leita aS þessum bilunum, en þaS tekur aS gjöra viS
þær, og svo auðvelt er aS gjöra viS flest af því, sem
fer í ólag, aS hver og einn gæti þaS eftir 5 mínútna
kenslu”.
"KemurSu hingaS á morgun?” spurSi kennar-
inn.
“Já
”Eg vildi aS þú kæmir yfir í skólann og kendir
okkur einföldustu síma-aSgjörSirnar, og aS þekkja
talsímann nánar. ÞaS ætti aS vera hægt fyrir okk-
ur, aS gjöra viS þaS, sem aflaga fer, ef þaS er jafn
auðvelt og þú segir”.
"Mér skal vera þaS ánægjuefni, aS koma yfir-
um í fyrramáliS, prófessor góður”, svaraði síma-
maSur, “og hafa meS mér talsímaáhöld. Skal eg
nú gjöra mitt bezta, aS uppfræSa ykkur í öllu því
sem þeim viSvíkur og hvernig laga má þaS, sem af-
laga fer. Eg sé ekki, aS eg geti variS tíma talsíma-
félagsins betur í annaS, en aS troSa svolitlu af síma-
fróSleik inn í hausamótin á ykkur hérna. Nefndu
tímann, sem eg á aS koma á morgun, og eg skal
mæta stundvíslega.
Þeir kvöddust meS þaS. SímamaSurinn hneigSj
sig fyrir Bettínu um leiS og hann reiS í burtu, í átt
ina til heimkynna offurstans.
Jim fylgdist meS Bettínu heim til hennar. Þau
töluSu fátt á leiSinni; en í augunum og á svip henn-
ar mátti sjá, aS hún dáSist að þessum langa óásjá-
lega manni. I augum hennar var hann hetja og mik-
ilmenni. — Og Jim sjálfur fann sig einhvernveginn
undarlega snortinn af Bettínu. ÞaS var meS líkum
hætti og þegar hann sat hjá Jenný undir björkinni
daginn sem saga vor byrjar. Þó var þaS ekki alveg
eins — þaS fann Jim —, en þó gat hann ekki gjört
greinarmun á því.
Er þau komu aS götunni, sem lá upp aS heimili
Bettínu, var Hans horfinn; hann hafSi hlaupiS á
undan. Jim bjóst til aS kveSja eins og vandi var,
en Bettína var ekki alveg á því, aS sleppa kappan-
um þannig. 1 gær hefði venjuleg kveSja veriS full-
nægjandi, en nú var þaS ekki.
“Viltu ekki koma heim og láta mig hreinsa af
þér forina og ljá þér þurra sokka?”
"Sussu nei!” svaraSi Jim. “ÞaS er lítiS lengra
heim til mín en til þín. En þökk fyrir tilboSiS engu
aS síSur".
"ÞaS er forarsletta framan í þér”, byrjaSi hún
nýju, “lof mér". Og hún tók vasaklútinn sinn og
fór aS þurka framan úr Jim. Hann beygSi sig h'til-
lega, sv® hún ætti hægra meS þaS, og þau horfSust
í augu. Svo lyfti Bettína upp hökunni, og setti var-
irnar í þær stellingar, sem vera ber, þegar yngis-
mey býSur koss af sínum rósavörum. Jim skildi
boSiS og hann langaSi aS þiggja þaS, — hann var
kennari hennar og honum því ósamboSiS aS gjöra
slíkt; aS særa hana meS því aS hafna því, vildi
hann ekki heldur. Flann valdi milliveginn og kysti
hana á enniS, og Bettína varS þess nú fullviss, aS í
heiminum ætti Jim ekki annan sinn líka, og þá skoS-
un hefir hún enn í dag.
Pétur vinnumaSur var aS brynna hestum hús-
bónda síns, þegar símamanninn bar þar aS garSi.
Jenný var nýkomin heim skömmu áSur, og sat nú á
bekknum undir björkinni, þar sem hqín hafSi áSur
sært vin sinn Jim þessu holundarsári, sem hann var
enn ekki heill af. Já, þetta ógleymanlega “huh”
hennar féll einmitt þarna af vörum hennar.
“Gengur nokkuS aS talsímanum ykkar?” spurSi
símamaSur Pétur.
“Nei, ekki núna; þaS var eitthvaS bogiS viS
hann, en nú er aftur alt í lagi”, svaraSi Pétur.
"Gott er þaS aS heyra. Vírarnir hafa slegist
saman, aS líkindum, en falliS svo sundur aftur. —
Þetta eru hrikaleg tré, sem þiS hafiS hérna”.
“Eg skyldi höggva þau öll, ef eg ætti þau, en
offurstinn vill ekki af þeim sjá, og þau fá víst aS
vaxa til dómsdags”.
“Hver er skólakennarinn ykkar?” spurSi nú
símamaSur.
Jenný lagSi viS hlustirnar. ÞaS var embættis-
skylda hennar, aS hlusta á, er rætt var um kennara
og mentamál.
“Náungi, sem heitir Irvin”, svaraSi Pétur,
“Enginn fríSIeiksgripur”, sagSi símamaSur.
“ViS vorum vinnumenn hérna á heimilinu áS-
ur en hann varS kennari”, sagSi Pétur.
“Einmitt(þaS. Hann er sá fyrsti bóndamaSur,
sem,eg hefi hitt, sem séS hefir eitthvaS mentandi í
talsímalagningu og viSgjörSum. Eg á aS verSa
síma-kennari skólans á morgun".
“Vertu ekki of mikiS upp meS þér af því. Hann
hefir haft allrahanda náunga þar til aS segja krökk-
unum til í járnsmíSi, rammasmíSi, beykisiSn, mat-
argjörS, saumum, og öllum þremlinum öSrum. --------
Næst býst eg viS, aS hann láti krakkana fara aS
læra rafurmagnsfræSi í sambandi viS síma-kenslu
þína. ÞaS er bágt aS segja upp á hverjum fjand-
anum hann tekur".
"ÞaS er eitthvaS variS í hann, þennan kennar-
ann", sagSi símamaSur. “En hver er uppáhalds-
nemandi hans?"
'Eg vissi ekki til, aS hann hefSi neinn”, svaraSi
Pétur. ESa því spyrSu?”
“Hver er stúlkan ljóshærSa og svipprúSa, sem
gengur í skólann frá bænum þarna yfir á hæSinni?”
“Bettína Hansen”, rumdi í Pétri. "Jú, lagleg er
hún. HvaS um haha? ”
Aftur lagSi skólaeftirlits-embættishafinn, ung-
frú Jenný, viS hlustirnar, ef vera kynni aS menta-
mál bæru á góma.
“Mig hefir aldrei langaS jafn mikiS til neins og
aS vera skólakennari, er eg fyrir stundu síSan sá
þennan bóndamann og Bettínu hina fögru koma frá
skólanum. Þar sem lægSin er á veginum er alt í
kafi í vatni”.
“Þá vinn eg vindil af vegstjóranum. Eg veSjaSi
aS svo færi í rigningu”, greip Pétur fram í.
“Væri eg í sporum kennarans, myndi eg glaSur
greiSa veSmáliS”, sagSi símamaSur. "En þaS, sem
eg hefi aS segja er þetta: Hann sá tækifæriS og
greip þaS þaS. Hann tók meyjuna í fang sér og bar
hana yfir pollinn, og þú skyldir hafa séS, hve mjúk-
lega hún vafSi örmunum um háls honum og hvern-
ig þau lögSu vangana saman. Hann er lánsmaSur,
dóninn!”
“Heldur vildi eg nú hafa góSan vindil”, svaraSi
Pétur. "LjóshærSar stelpur eru einskisvirSi, og svo
er þessi þar aS auki dönsk. Einu sinni, þegar eg var
í Spirit Lake, var eg innundir hjá stúlku. ÞaS var
nú stúlka í lagi-----!”
Ekki dugar þetta”, sagSi símamaSur; eg verS
arS hafa hraSann á. VerS svo aS koma tímanlega
í skólann í fyrramáliS, og þar hitti eg líklega þá
ljóshærSu. Vertu sæll laxi!”
símamaSur. “Skólinn
svaraSi Jim. “Nokkur
En þaS sem verst er,
ísland og íslenzki Þjóðflokkurinn
Eftir Jón Jónsson frá Sleðbrjót.
(Flutt á skemtisamkomu Good-
templara á Hayland Hall
8. júlí 1916.
íslenzkir menn og konur!
í>að hefir verið auglýst á skemti-
skránni, að eg ætlaði að tala um Is-
land á þessari samkomu. Eg er eins
og þið vitið ekki skáld, og hefi því
elfki rétt tii að taka mér þetta rúm-
góða leyfi, sem kallað er skáldaleyfi;
en eg ætla að taka mér annað leyfi,
sein á íslenzku er kallað Bessaleyfi,
og rýmka sviðið, sem þessu erindi er
markað. Eg ætia að tala um Island
og íslenzka jijóðflokkinn, hvort sem
hann býr austan eða vestan Atlants
liafs. Það er orðin þjóðsaga um síra
Jón heitinn Bjarnason, þjóðhetjuna
vestur-íslenzku, að hann hafi eitt-
sinn verið að deila við síra Pál Þor-
láksson í Nýja íslandi, um trúmál,
og er Páll hafi sagt, að sér þætti
hnna nokkuð breiður; síra Jón hélt
]>á fram trúarbrögðum kærleikans
og umburðarlyndisins. Sfra Jón
svaraði ineð því að breiða út faðm-
inn, og sagði: “Eg vil vera svona
breiður. Eg vildi óska eg gæti faðm-
að að mér alt mannkynið”. Svona
ætti hver góður íslendingur að
minnast íslands og fslendinga. —
Breiða íslenzka bróðurfaðminn á
móti öllu, sem íslenzkt er, hvar í
heimi sem það er. Það er líka ætíð
svo, þegar við minnumst íslends, þá
rennur saman í eitt minningin uin
iandið og ]>jóðina. Við minnumst
ekki einungis landsins, með öllum
þess harðviðrum og hrikafegurð senl
það býður, ]>egar Norðri slær storrn-
hörpu sína; eða blíðunnar og ynd-
islegu fegurðarinnar, þegar Ejall-
konan býst hátfðaskrúðanum f
sumardýrðinni. — ' Við minnumst
einnig þjóðarinnar, bræðranna og
systrannd, sein landið hafa bygt og
hyggja. Við minnumst með stolti
gullaidarinnar, ]>egar “Þorgeir stóð
á þingi, og skrautbúin skip fyrir
landi flutu með fríðasta lið færandi
varninginn heim”. Við minnumst
með liarmi og gremju niðurlæging-
artíma ]>jóðarinnar, þegar ís og eld-
ar, drepsóttir og útlent ofurvald
koma ]>jóðinni á kné. En við minn-
umst þess líka með metnaði að ís-
leizka þjóðin^ þó á kné væri koinin,
fór að líkt eins og gamall þróttmik-j
ill íslenzkur glímumaður, sem and-|
stæðingurinn hafði komið á kné; !
en sem reis upp í fang andstæðings
síns og braut hann á bak aftur; ogj
sérstaklega Hiinnumst við Vestur-|
íslendingar þess með metnaði, að,
ísl’enzki þjóðflokkurinn hefir þreytt J
hér vestan hafs fangbrögð sam-i
kepninnar, við svo marga þjóð-
flokka og ætíð haldíð velli, þó um
væri að eiga við marga göfugustu
þjóðflekka heimsins.
En höfum við Vestur-íslendingar
rétt til að minnast fslands sem móð-
ur vorrar fyrst við höfum skilið við
]>að að líkamlegum samvistum,
Höfum við rétt til að halda sam-
bandi við heimaþjóðina, styrkja
hana með ráði og dáð í framþróun-
; arbaráttunni; hjálpa henni til að
\ sýna, hvaða auðsuppsprettur land-
ið á, ef vel er á haldið; hjálpa henni
til að sýna, hve mikið andlegt og
verklegt afl býr í íslenzka þjóð-
flokknum, þegar hann nýtur sín ó-
hindraður? Höfum við rétt til að
leggja okkar lið til að gjöra ísland
að nýju menningarlandi, íslenzku
þjóðina að nýrri menningarþjóð?
\ Eg veit ei, hvernig þið svarið ]>ess-
um spurningum, heiðruðu áheyr-
endur. En eg svara þeim hiklaust
játandi. Við höfum rétt til þess, sem
góðir íslendingar; rétt til þess, sem
^ góðir Canada borgarar. ()g sá rétt-
ur er bygður á tveimur hinna göf-
( ugustu tilfinninga mannsandans:
Móðurástinni og heimilistrygðinni.
j I’sland er eins og fátækir foreldrar
með fjölda barna, sem búa á van-
ræktri jörð, og hafa fyrir “rás við-
| burðanna’”, lent í svo þröngan éfna-
! hag, að þau hafa ekki getað veitt
börnum sínum það uppeidi, er þau
höfðu hæfileika til, hvorki andlega
né verklega. Börnin nrðu því að
fara “út í heiminn og vinna sig á-
fram”, eins og hér er kaMáð; þangað
sem efnin voru ineiri, og ]>au öfluðu
sér vinsælda og góðs orðstírsiá nýja
heimilinu. Húsbændunum þótti
vænt um ]>au. Ef nii þessi börn
sýndu það í verkinu, að þau vildu
gleðja aldraða foreldra sína, veita
þeim styrk til menningar börnun-
um, sem heima urðu eftir, og til að
bæta og fegra gamla heimiiið. Beru-
rjóðrið sitt„ — mundi þá ekki hús-
bóndinn hugsa: Þetta er göfug-
menni; Mér er. hætt að treysta hon-
um. En ef barnið sýndi fyrirlitning
föður sínum og móður, systrum og
bræðrum, hæddist að þeim fyrir fá-
tæktina og vankunnáttHlia, og léti
ekkert af hendi rakna við þau, —
nema kaidyrði og ofmetnað, mundi
]>á ekki húsbóndinn hugsa: Þetta
er ódrengur; eg má ekki trúa hon-
um. Hann mundi selja hagnað minn
hverjum sem betur byði, fyrst liann
á ekl\i í lijarta sér hvorki móðurást
né trygð til æskustöðvanna.
Svona lít eg á samband Vestur-
íslendinga og Canadiska þjóð-
flokksins, og eg er þess fullviss, að
svona líta göfugustu Canadamenn
á það líka. Þeir virða móðurástina,
ástina til æskustöðvanna, þegar
þeir sjá, að hún er sameinuð
trúmensku við iand það og þjóð, er
þeir hafa kosið sér bústað hjá.
Einstöku Vestur-íslendingar lita
öðruvísi á þetta. ein-s og þið hatíð
heyrt á ræðu góðkunningja míi>s
(J. Kr. Jónassonar), sem talaði um
Canada á undan mér. — (Eg vildi
skjóta því inn milli sviga, að hann
má ekki taka það svo, sem eg sé að
vekja deilur út af ræðu hans, þó (g
hafi aðra skoðun).
Þeir, sem Jiannig hugsa, telja Is-
lendinga gustukabörn Canada, sem
Canada hafi gjört miskunarverk
án þess Vestur-lslendingar hafi
nokkuð á móti lagt. Mér finst þeir
líta á okkur Vestui>íslendinga eins
of arður-uxa, sem eigum að ganga
þögulir fyrir plógruim, af þvf Oan-
ada liafi alið okkur ui>i>; þeir vildu
sjálfsagt hafa gott fóður,ef kostur
væri. En auðinýktin er svo mikil,
að þeir mundu með ánægju hirða
drafið, ef því væri kastað fyrir þá,
eins og skepnur gjöra, sem við
þekkjum allir. ,
Hinn flokkurinn, sem íslenzku
þjöðerni heldur fram, kemur fram
fyrir Canada þjóðina með upprétt
höfuð, og segir látlaust með göfugu
sjálfstrausti: “Við eruin komnir hér
til að yrkja þetta land með ykkur,
byggja upp með ykkur Canadiska
þjóðflokkinn. Við ætlum, að við
eigum í, fari okkar einstaklings-
kosti, þjóðkosti, sem gætu orðið til
gagns í þjóðlífsbaráttunni hér. Við
skulum leggja alt okkar bezta fram.
Og viljum sýna ykkur, að fslend-
ingurinn getur orðið góður Canada
borgari”.
Hafa ekki Vcstur-íslendingar efnt
þetta heit?
Þeir liafa lært tungumál þjóðar-
innar, lesið bókmentir hennar jafn-
framt sínuin eigin bókmentum.
Þefr hafa engrar hjálpar óskað af
skólum landsins til að halda við
sínu þjóðernis-merki, íslenzkunni.
Þeir hafa gjört ]>að á sjálfs síns
kostnað, og sameinað það hjálp
þeirri, er þeir hafa veitt til að
bygája upp ]>jóðlífið. Þeir hafa með
meiri og minni góðum árangri hald-
ið út íslenzkum blöðum, sem jafn-
framt því, að halda við íslenzkunni,
liafa haft það starfssvið, að auka
þekkingu á Canadiskum þjóðhög-
um og menning. Þeir hafa stofnað
kyrkjufélög, íslenzk, til að vera sam-
taka Canada þjóðinni f því, að gjöra
hana að trúaðrf þjóð. Þeir hafa
lagt til menn, sem vinna að gagni
og sæmd þjóðfélagsins, alt frá lægst
launaða verkamanninum, og upp í
ráðherrasætið; menn, sem hérlend-
ir menn hafa dáðst að, sem góðum
borgurum, en sem þó hafa aldref
skamipast sfn fyrir, að koma fram
sem ÍSLENZJvIR Canada borgarar.
Þetta alt, og margt fleira, er telja
mætti, sýnir, að það er sameigin-
legt, að vera góður íslendingur og
góður Canada maður. Og því mætti
eg víst ei gleyma, að íslendingar
hafa nú stofnað skóla í tVinnipeg
á sinn kostnaS, sem aðallega kennir
þær mentagreinir, sem hver Canada
borgari á að læra, þó íslenzkan sé
kend þar líka, og kennararnir séu
íslenzkir.
Það var árið 1880, að Klettafjalla-
skáldið okkar, St. G. Stephánsson,
kvað ein af ástarljóðum sínum til
íslands. Þau byrja svona: