Heimskringla - 10.08.1916, Page 5

WINNIPEG, 10. AGÚST 1916.
HEIMSKRINGLA
BL8. 8.
var þegar sendur til að standa á
verði niður á Virginíu-ströndinni
einhvers staðar. Aldrei hafði liann
séð hafið áður. Hann var fátækur
og algjörlega óæfður hermaður, því
til æfinga var þá hvorki tími né
tök.
“Stattu nú þarna!” sagði foring-
inn við hann, “og skoraðu til ein-
vígis hvern sem kemur, og hvað sem
á gengur mátt þú ekki láta þokast
úr stað”.
Síðla nætur kom foringinn aftur
til að vita, hvernig þessum æfingar-
lausa hermanni liði, en gat hvergi
fundið hann- Þegar hann hafði
hrópað hvað eftir annað, heyrði
hann að gegnt var einhvers staðar
langt fyrir utan flæðarmál.
“Hvað ertu að gjöra þarna, þöng-
ulhaus? Eg sagði þér að standa
þar sem eg setti þig”, sagði foring-
inn.
Þá svaraði dátinn: “Eg stóð kyr,
herforingi- En lækurinn óx”.
Vestur-íslendingar! Gætið yðar.
Lækurinn er að vaxa. Heilög flóð-
alda hefir brotist inn yfir landið.
I>að er nú hrópað hærra og hærra
til alls þess, sem heldur það æðsta
vísdóm og dygð, áð standa ávalt
kyr og í sömu sporum:
Hvað ertu að dunda þarna, þöng-
ulhaus, þar sem fjörumálið var í
fyrra! Vötnin gleypa þig, ef þú
kemur ekki.
Elóðaldan heilaga, sem nú rís svo
hátt og þrýsta vill mönnunum sam-
an, til þess betur að bjarga sér og
sálai'heill sinni, fargar öllum og
öllu, sem ekki hefir sinnu á að fæva
sig úr stað. Hún er-að hjarga land-
inu, sem vér búum í. Látum hana
farga sundrung og samvinnuleysi
með þjóðarbrotinu vestur-Llenzka-
En látum hana bjarga sál vorri.
Vestur-íslendingar!
Takið allir höndum saman til að
bjarga sjálfum yður og óðulum
yðar.
ÍSLENDISGADAGS MINNI 1916.
ORT TIL VESTUR-ÍSLENDINGA
á þjóðminningardegi í Winnipeg 2- ágúst 1916.
Drottinn gaf oss landið fagra, forna,
frelsi andans gróSursetti’ oss Kjá.
Drotnar léSu' oss landiS nýrra morgna,
landiS auSga, sem vér stöndum á. —
Ingólfs bygS varS ljósiS NorSurlöndum --
Leifs hins hepna storS varS frændum tál.
Skal hér aftur — enn á þessum ströndum
auSIegS norræn glatast: mál og sál?
íslands himinn, hér er skýjum þrunginn,
hátíSarnar aS eins rofa’ í sól.
ÞaS er eins og auSnuleysis þunginn
útlendingsins fylli hálf vor ból. —
Hér ætti' ísland sanna syni og dætur,
sundrungin ef legSi’ ei höft á flest;
hún meS iSni allar nagar rætur
alls þess starfs, er hjálpaS gæti bezt.
Hversu mætti' ei margt til frama gera
menning þeirri’, er tengdi’ hin breiSu höf,
ef vér allir vildum sannir vera
Vestur- Islendingar fram aS- gröf.
Dýpri störf og stærri sjónarhringur,
sterkari’ áhrif hér á hverri slóS. —
Sannur maSur — sannur Islendingur
saman ætíS fer hjá vorri þjóS.
Nú er tími’ aS týgjast megingjörSum,
taka samhent á og beita sér.
Safna’ í eining saman öllum hjörSum
sérmálanna — hver sem stefnan er.
HundraS sinnum hægt er meira' aS gera,
hljóSfall lífs ef einlæg samúS slær. -
Allir dagar ættu’ oss hér aS vera
Islendingadagur sólarskær.
Þorsteinn Þ. Þorsteinsson.
CANADA.
Ort fyrir þjóðminningardag, 2. ágúst 1916,
í Wynyard, Sask.
Vér útlendir, Canada, syngjum þér söng,
en söknuSi ljóS vort er blandiS:
aS hugsa’ um þá drengi í helfararþröng,
sem hinsta sinn kveSja nú landiS.
En tapiS og sárindin tryggja’ oft þaS band,
sem traustlega’ ei áSur var bundiS.
Og máske nú eygist þaS óskanna land,
sem einingin hefir ei fundiS.
Af skaparans hönd varstu haglega gjör
og hér býr þaS náttúrufrelsi,
sem greitt hefir okkar sem annara kjör
meS atorku leysta úr helsi.
Og margt er aS þakka, sem höndin þín hlý
oss hefir í skaut látiS falla.
Og fyrst aS vér toldum ei föSurgarSi’ í,
þá fæst betri húsmóSir varla.
Þú frumbýlingslandiS meS fagnandi spá
og fegurstu vonir hjá samtíS,
oss dreymir í vöggunni vorgeislum hjá
um vænleik og styrk þinn í framtíS.
Vér horfum mót öld á þann óborna her,
sem alfrjálsa veldinu lýtur,
er blóSsugan hröklast af brjóstunum þér,
en barniS alls faSmsins þíns nýtur.
Hve sælt væri aS eiga þá sannreyndar trú —
þá sannhelgu framtíSar þrenning:
aS stallsystur yrSiS þiS, Island og þú
í arSi og starfi ogmenning.
HiS forna og unga þá fjölskreytti bú
og framleiddi nýtari kenning.
Þá yrSir þú, Canada’, oss kærastan sú,
sem knýtti’ oss í eining úr tvenning.
Þorsteinn Þ. Þorsteinsson.
“Mórauða Músin”
Sagan MÓRAUÐA MÚSIN, sem nú er aS koma hér í
blaSinu, hefir fengiS mikla útbreiSsIu á ensku; enda er
hún aS flestra dómi vel skrifuS og skemtileg og einkar
lærdómsrík.. Margir hafa hvatt oss til, aS prenta hana í
bókarformi, og þaS erum vér fúsir aS gjöra, ef nógu marg-
ir óska þess til aS borga kostnaSinn. Vér viljum því biSja
alla þá, sem eignast vilja þessa sögu í bókarformi, aS láta
oss vita sem fyrst. Sagan verSur prentuS á góSan papp-
ír (ef hún verSur prentuS) og kostar ekki yfir 50c.
Illsresi.
Hvað er illgresi? Margar skýringar
hafa verið gefnar. Ein sú bezta er:
“Iligresi er planta, sem kemur upp
í korninu, sem ckki hefir verið sáð
til”. Villihafrar eru þá iligresi, ef
þeir koma upp í höfrunum, og hafr-
ar eða bygg eru illgresi, ef þeir koma
upp þar sem hveitinu hefir verið
sáð.
Það eru mörg hundrúð tcgundir
af illgresi, en þar af eru að eins 10
til 12, sem eru verulega skaðlegar
(noxious weeds).
Hver bóndi ætti að kappkosta uf
alhug, að þekkja sem flestar illgresis
tegundir; kynna sér háttu þeirra og
veg til að útrýma þeim og eyðileggja
þær, því enginn gestur cr skaðlegri
og þess vegna óvelkomnari en ein-j
mitt illgresið.
Illgresið tekur jurtafæðu og vatnj
úr jörðunni, sem hinar nytsömu
plöntur ættu að hafa, og ekki geta
tvær upp—crur vaxið á sama land-j
inu á sama tíma, svo önnur livorj
liði ekki við það. Illgresi er sífeld-j
ur kostnaður fyrir bóndann. Það!
kostar meira að plægja og herfa ogj
þarf að gjöra það oftar og uppsker-j
an lækkar í verði- Þess utan sein
illgresið óprýðir er það oft skaðlegt'
fyrir afurðirnar, svo sem ull og
mjólk. Þar sem mikið er af illgresi
í ökrum, geta skorkvikindi og fiðr-
ildi lagt egg sín neðan á laufin, svo j
að ormurinn getur orðið landplága
árið eftir.
Þar sem elztu bygðirnar eru, er
rnest af illgresinu; þvi þó að fjöld-
inn reyni til að uppræta ]>að, þá
eru aðrir, sem kunnáttuleysis vegna
leyfa því útbreiðslu. Illgresi getur
útbreiðst sjálfkrafa með vindi og
vatni, fuglum og dýrum. Fuglar og
kvikfénaður étur fræið, en það fer í
gegnum þá án þess að meltast; og
spfrar svo, ef það fellur í frjósaman
jarðveg.
Illgresi getur einnig útbreiðst með
nýju útsæði, með lireskivélum og
meðfram járnbrautum. Sérstaklega
ætti hver bóndi að passa það, að
láta hreinsa þreskivélina, áður en
farið er með liana inn á lieimaakur,
því árið eftir má oftast rekja slóð-
ina, þar sem vélin hefir farið yfir.
Þó að nauðsynlegt sé fyrir bónd-
ann, að þekkja flestar illgresis teg-
undir, þá er ómögulegt fyrir liann
að niuna aðferð til að eyðileggja
hverja; enda getur það vepð undir
landslagi og loftslagi komið, hvort
vissar aðferðir hepnast eða ekki.
Illgresi er hægt að skifta niður í
þrjá flokka, og er því að eins nauð-
synlegt, að læra til hlítar, hvernig á
að eyðileggja hvern flokk.
Fyrsti flokkur er: Árlegar plönt-
ur (annualS)- Þessar plöntur vaxa
frá fræi að vorinu; lifna, vaxa og
blómgast og felia fræ aftur og deyja
síðan út með vetrinum. Alt sem þarf
að gjöra við slíkar plöntur er að
leyfa þeim aldrei að fella fræ. En
hins vegar þarf að koma öllu því
fræi, sem er í jörðunni, til að spíra
og eyðileggja Jiað svo meðan plönt-
urnar eru ungar.
Mustarður og villihafrar eru “ár-
legar plöntur”, og ætti því ekki að
vera hart að eyðileggja þær; en þó
eru þessar tegundir tvær af verstu
illgresis tegundunum. Náttúran hef-
ir undirbúið þær vel undir bardaga
lífsins.
Mustarður fellir fyrst og fremst
mjög mörg fræ og livert fræ tr fult
af olíu s.vo það fúni siður í jörð-
unni. Þessi fræ geta legið niður í
moldinni svo árum skiftir, án þess
að fúna. Á Pothamsted tilrauna-
búinu á Englandi voru tilraunir
gjörðar við slík fræ og sumt af því
spíraði eúir að hafa legið 14—10
þumiunga niður í inoldinni í 15 ár.
Til þess að spíra, þarf fræið að hafa
loft, hita og vatn. En 15 þumlunga
niður f moldinni hefir fræið að eins
nóga bleytut en hvorki nóg loft né
hita- Þess vegna er heimskulegt, að
plægja mjög djúpt, ef maður vill
drepa illgresi. Ef að nógar rigningar
eru að haustinu til, er æskilegt að
plægja mjög grunt eða disk-herfa.
Þetta breiðir yfir fræið og ætti að
koma því til að spíra og svo eyði-
leggur frostið flestar hlnar “árlegu
plöntur”. Eg segi flestar en ekki
allar, því sumar (t. d. Frenchweeds
og Shepard’s Purse) vaxa að haust-
inu, verða 3 til 5 þuml. á hæð, eru
grænar allan veturinn og halda síð-
an áfram næsta vor. Ef að þá er
geymt að sumarplægja þangað til
snemma í júlí, hafa þessar plöntur
fullþroskaða fræbelgi, þegar allar
aðrar plöntur eru óþroskaðar og
áður en flestum dettur til hugar að
sumarplægja akurinn. Þessar plönt-
ur þarf að herfa að vorinu og oyði-
leggja áður en þær ná fullum
þroska. Aftur er sumt af þessum
"árlegu plöntum”, sem fást ekki til
að spíra að haustinu, t- d. villihafr-
ar. því annars væri enginn vandi
að eyðileggja þá. Það sýnist sem að
þeir þurfi fárra mánaða hvfld, áðuri
en þeir spira. Þó þeim sé sáð í
gróðrarreit, þá spfra þeir ekki fyrr
enn í febrúar; en falskir villihafrar
spfra að haustinu, svo liægt er að
eyðileggja þá, en það er mjög lítiö
af þeim. Til l>ess að eyðilcggja viþi-j
hafra, þarf að disk-herfa að haust-
inu, svo þeir spíri snemma næsta
vor og eyðileggja ])á síðan með rif-
herfi. Plægja síðan djúpt og sá strax
BRETLAND
A þjóðminningardegi í Winnipeg 2. ágúst 1916.
Stórveldi myndast,— bróSurhug bindast,—
blys þeirra kyndast um veraldar hvel.
Menning þeirra’ erfa menn, er þau hverfa, —
— mannvitiS skerf sinn,— er þau gista hel.
Þitt var hiS smæsta ljós og hi'S lægsta,
er loguSu hæst þau viS Tiber og Rín.
Hlauztu meS árum uppskeru’ af tárum,
éru nú bárurnar föSurleyfS þín.
Afl óx og megin, ódauSleg regin
útmældu vegirvn til farsældar þér,
mannviti’ og hreysti, lífsfræ er leysti
lýSur þinn treysti til verndunar sér.
ÓSsnild hin bezta, atorkan mesta,
umbætur flestar, sem veröldin sá,
FærSust um æginn, bærSust viS blæinn,
Bretalands sægirtu ströndunum frá.
Þörf eru verkin, þau sýna merkin,
þaS sem er sterkast þaS sigrar í heim:.
ISjumanns höndin, ófrjóu löndin,
öræfi sendin og myrkviSar geim.
Jökla frá tindum, töfrandi myndum,
táhreinum lindum viS háslétt' rún,
fram aS beS Ránar, hugur manns hlánar,
hvar sem aS fáni þinn blaktir viS hún.
\
Lyftir þú bröndi^m, bygSir ver gröndum,
Banar þeim fjöndum, er smælingja þjá.
Fórnandi léztu fjör þinna mestu
Fyrir þaS bezta, sem heimurinn á.
Fjalls meSan tinda geislabönd binda,
blátærar lindir og rjúkandi foss,
verji þig grandi, á legi og landi,
lýSfrelsisandinn, þitt dýrasta hnoss.
Hjörtur J. Leó.
höfrum, byggi eða rúg. Byggið fær
strax yfiriiöndina, en ef ekki þá má
slá fyrir grænt fóður og slá svo
sterkjan úr þessum neðanjarðar-
taumum, eða með öðrum orðum:
plantan sveltur í liel og deyr.
snemma, að villihafrarnir séu ekki
móðnaðir.
1 öðrum flokki eru þær plöntur,
sem verða fullþroskaðar á tveimur
árum og deyja svo út- Það eru marg-
ar ræktaðar jurtir, sem tilheyra
þeim flokki, en mjög fátt af illgresi.
Af hinum ræktuðu plöntum má til-
nefna gulrófur 'blóðbetur og smára
o. m. fl. Þessar plöntur vaxa upp af
fræi, en blómga ekki fyrsta árið.
Allar hafa þær stórar rætur og'
safna í sig jurtafæðu, sem plant-
an svo lifir af næsta ár á eftir. Rótin
liggur í dái yfir veturinn, en þegar
henni er sáð, koma ný lauf árið eft-
ir, og svo fræ snemma að sumrinu,
en rótin verður beisk og trénuð og
þornar upp. Árið eftir koma nýjar
plöntur upp af fræinu- Þessar plönt
ur ætti því að eyðileggja á líkan
hátt og hinar árlegu plöntur, þ. e. a.
s.: leyfa þeim aldrei að bera fræ.
Burdock og Blueweed eru hér um
bil þau einu illgresi af þessum
flokki, og er hv,orugt þeirra mjög
vont.
í hinum þriðja flokki eru þær
plöntur, sem lifa í þrjú ár eða leng-
ur- Flest af hinu illkynjaða illgresi
tilheyrir þessum flokki. Annað-
hvort hefir þetta illgresi lánga neð-
anjarðartauma, eins og til dæmis
‘Brome’, Couch grass’ og ‘Sow
thistle’, eða þá stórar og sverar ræt-
ur, er fara beint ofan í jörðina. II
þessum rótum geyma þær linsterkjul
og önnur frjóefni, sem plantan not-
ar snemma að vorinu og seint að
haustinu og eins þegar hún er að
fella fræ. Þess á milli er plantan að
safna í þcssar rætur til notkunar á
ófarsadli tímum, í þurkum og kuld-
um, þegar plantan getur ekki búið'
til sína eigin fæðu. Það er þess
vegna óskiljanlegt, að það er ilt að |
Margir eru þeir bændur, sem sum-
arplægja; en mikið færri éru þeir,
sem reyna til að halda sumarplæg-
ingunni svartri alt sumarið.
Enn í norður Jlanitoba og sér-
staklega á milli vatnanna, er sumar-
plæging ekki nauðsynleg og ætti
ekki að eiga sér stað. Flestir bænd-
ur hafa að eins frá 5—30 ekrur, og
mega ekki missa heilt sumar, án
þess að fá uppskeru- Alt af er nóg
regnið; það þarf að eins að eyði-
leggja illgresið, og það ætti að mega
gjöra me ódýrara móti en að tapa
heils árs uppskeru. Alt, sem er
nauðynlegt, er að halda illgresinu í
skefjum, og það má mikið gjöra
það með því, að breyta um korn-
tegundir á hverju ári.
1 næsta blaði verður skýrt frá því,
hvernig haustrúgur hefir reynst til
að halda niður illgresi.
S. J. S.
TilboðM-Niilfl ft ftfiillniPKjflndl her-
mannnfjltum
þessum:
ULLARFÖTUM. BÓMULLARFÖTUM
OG LEÐURFÖTUM.
EFTIR TILSKIPUN Hon Minister of
Militia and Defence hefir hermála-
deildin gefiíí mönnum kost á, atS
gjöra boö í fatnaö þann, sem úrskurö-
aö hefir veriö aö sé ófullnægjandi og
hér skal greina:
Ullarfatnaöur:
Jackets
Trousers
Greatcoats
Underclothing
BómullarfatnaÖur
Leöurfatnaöur.
í>essi hin umgetn
hent í F.O.B. vögnt
um:
Halifax
St. John
Quebec
Montreal
Ottawa
Kingston
Toronto
a. vara veröur af-
m á þessum stöö-
London
Winnipeg
Regina
Calgary
Vancouver
Victoria.
eyðileggja þetta illgresi; því þó að
blómhnappar séu slegnir af jafnóð-
um og þær myndast, þá koma
nýjar plöntur upp frá þessum neð-
anjarðartaumum. þegar herfað er í
rigningum eða eftir rigningu, þá
kljúfast þessir taumar í marga
parta, og upp af hverjum parti kem-
ur ný planta, alveg cins og þégar
kartafla er skorin niður í marga
bita. Bezt er því að eiga sem minst
við a.ð herfa fyrr en landið er orðið
þurt, eða þegar akurinn hefir 1—3
þuml. af lausi'i mold ofan á.
Með sumaridægingu iná eyði-
leggja alt illgresi, hversu vont séin
það ei\ ef það er að ens gjört rétt.
Það þarf að plægja mikið fvrri að
suiririnu, en vanalega er gjört; —
plægja á meðan illgresið er lítið og
veikbygt- Bezt er að plægja snemma
Hver sem tilboö hreppir, veröur aÖ
ábyrgjast, að öllum hermannafötum á
vöruskrá hans veröi breytt þannig, aö
ómögulegt veröi aö þekkja þaö, sem
einkennisbúning.
Vara þessi veröur seld eftir vigt og
send hermannastöðvum á ofangreind-
um stööum.
Samningurinn gildir til 31. marzmán-
aðar 1917 fyrir varning þann, sem safn-
ast hefir fyrir síðan í maí.
Afhendingar veröa mánaðarlega frá
vörubúöum hermanna (Ordnance Stor-
es) til kontraktora.
Mánaöarborganir greiðist í reiðu-
peningum og færist til reiknings Re-
ceiver General's.
J>eir, sem tilboðin gjöra, tilgreini
verðið á hverju pundi i hverri vöru-
tegund, og geti þess um leiö, hvort
hann ætli sér aö taka alt, eöa að eins
nokkurn hluta af því, sem fram er
boðið.
TilboÖin skulu vera einkend þannig:
“Tender for Condemned Militia Cloth-
ir.g” og með utanáskrift til Directors
ol Contracts, Militia Department, Ot-
tawa, og verður þeim móttaka veitt til
hádegis hlnn 17. ágúst.
Stjórnin skuldbindur sig ekki til að
taka hæsta boði eða nokkru.
EUGBNE FISET,
Surgeon General.
Deputy Minister of Militia and De'fence
í júní. Hinar árlegu plöntur drepast |
út við fyrstu plæginicuna, en aðrar, |
sem lifa í mörg ár, eins og ti! dæmisj
‘Canada thistle’ og ‘Sow thistle,1
koma npp aftur eftir 2—3 vikur. Þá
Ottawa, 24. júlí 1916.
(H.Q. 51-21-15-36).
Fréttablöðum verður ekki borgað
fyrir þessa auglýsingu. þó* aö þau
prenti hana án leyfis stjórnardeildar-
innar.
þarf að herfa, og svo eins oft og|
þörf gjörist yfir sumarið. Það þarfj
að halda akrinum svörtum, leyfa!
engri plöntu að mynda lauf ofan-]
jarðar. — Plantan notar þá jurta-j
fæðu, sem er í rótunum, til að setja
á stað nýjan legg og ný lauf. En|
þegar að plantan hefir gjört nokkr-j
VANTAR
góða vinnustúlku á heimiM, þar
sem er að eins þrent í familíu. Gott
kaup í boði. Suite 1 Dumden Couit,
Lilac og McMillan Ave., Ft. Rouge.
Phone: Ft. Rouge 25. 45-p
Canadian Northern Railway System
NÝ BRAUT TIL
KYRRAHAFS
OG AUSTUR GANADA
Gegnum Jasper og Mount Robson Parks og Jellowhead Pass.
Gegnum lægsta skarðið. Framhjá hæstu fjöllunum! Bein-
asta linan, sléttasta brautin, nýjasti lesta-útbúnaður og beztu
útsjónar-vagnar. Kurteisir vagnstjórar og lestaþjónar, — allir
samtaka að gjöra yður ferðalagið sem ánægjulegast.
Skemtiferíir til Kyrrahafsins
FARBRÉF til sölu daglega til 30. september- Gilda til 31.
október, og má standa við hvar sem er á leiðinni.
BRAUTIR—Farbréfin gilda á Canadian Northern báðar
léiðir, eða Canadian Northern aðra leið og öðrum lfnum til
baka, eða á öðrum línum vestur og Canadian Northern til baka
Skemtiferðir til Austur Canada
Á járnbraut alla leiS eða yfir stórvötnin.
FARBRÉF til sölu daglega til 30. september. Góð í 60 daga.
Má standa við á leiðinni hvar sem er.
BRAUTIR—Má fara báðar leiðir yfir stórvötnin, ef vill.
JÁRNBRAUT—Yfir nýju Canadian Northern brautina tíl
Toronto og Austur-Canada, framhjá Nepigon vatni og gegnum
mllu eftir mílu af fögru vatna-landi. Alveg eins svalt og hress-
andi og að fara yfir vstórvötnin, — og fargjald-ið lægra- *
Nýjir herbergis útsjónar-vagnar.
Spyrjið agentinn (4tir öllum upplýsingum og myndabókum
vorum, eða skrifið R. Creelman, Gen. Pass. Agent, Canadian
Northern Railway, Winnipeg.
I
I