Heimskringla - 10.05.1917, Qupperneq 2

2. BLAÐSÍÐA
HEIMSKRINGLA
WINNIPEG, 10. MAl lyxl
Landbúnaður og sveitalíf.
GóSir brunnar.
Eitt af því, sem bændurnir verða
að hafa vakandi lauga fyrir, eru
góðir brunnar. Vatn brúkað til
matar og drykkjar, sem óhreint er
eða saurugt, getur orsakað van-
heilsu og jafnvel sjúkdóma. E. W.
Lehimann, kennaii við landbúnað-
arskólann í Missouii í Bandaríkj-
unum, hefir nýlega bent með sterk-
um orðum á hættuna, sem af þessu
geti stafað. Segir hann að bænd-
ur megi ekki vanrækja að athuga
hvernig vatnið sé úr brunnum
þeirna, sérstaklega er brunnar þess-
ir séu grafnir (dug). Vatnið úr
þeim brunnum, sem ekki eru
djúpt grafnir, sé vanalega óhreint
meir eða minna, utan eigandinn
hafi gætt allrar varúðar. Aftur á
móti sé vatn úr boruðum brunn-
um, sem séu 100 fet eða meira, oft-
nst nær hreint og heilnæmt í alla
staði.
Orsakirnai að óhreinindum
vatnsins í þeim brunnum, sem
eru grafnir, verða oftast nær aðal-
lega þessar: (1) Vond afstaða
brunnanna; þeir of nærri fjósum
og haugum þeirna, rennum eða
s'orphaugum. Bændurnir verða að
velja góðan stað fyrir brunna þá,
sem þeir grafa. Bezt er að þeir séu
í dálitium haila. (2) Vont frá-
rensli orsakar einnig óhreinindi f
brunnvatninu. Al}s konar óþverri
safnast fyrir í kring um brunninn
yfir veturinn og svo er vorrigning-
arnar byrja, berst sumt af óþverr-
anum ofan í hann. (3) Brunm
hleðslan er stundum orsök þess,
að óhreinindi berast í vatnið, þeg-
ar illa er frá henni gengið. Innan
í brunnana er stundum hlaðið
lausu múrgrjóti og ekkert kalklím
sett á milli. Þarna eru því skildar
eftir stórar rifur, sem ýms óhrein-
indi geta borist inn um, jarðormar
og ýms miður æskileg smákvik-
índi. Brunnhieðsian verður að
vera vatnsheld, að minsta kosti ein
6 til 8 fet ndður. (4) Sé ekki vel um
brunninn búið að ofan, getur
þetta orsakað óhreinindi vatnsins.
Stundum er látið duga að hlaða
borðum ofan yfir brunninn, þar
sem nægar rifur eru á milli er alls
kyns óþverri getur komist inn um.
Bezt er að hlaða yfir brunninn
með sements samsteypu og verður
þetta einnig kostnaðarminst, þeg-
ar alt er skoðað. (5) En vanrækt
og hugsunarleysi frá hálfu bónd-
ans er þessu ofangreinda sainfara
og gerir ]>að enn hættulegra.
Hænsnum er leyft að vera í kring
um brunninn og sitja á honum.
Óhreinir skór eru þvegnir við hann
og nautpeningi oft og einatt vatn-
að þar. Brunnurinn er skilinn eft-
ir opinn tímunum sarnan, og oft og
einatt er óhreinn kaðall eða gam-
all aktaumur viðhafður til að
draga vatnið upp úr honum, ef
pumpan er eitthvað í ólagi. Ekki
er því voh að vel fiari.
En úr öilu þessu er hægt að
bæta og mega bændur ekki láta
það drágast of lengi. Heilsa heim-
ilisfólksin® er í veði ef vatnið, sem
notað er til matar og drykkjar, er
óhreint eða úidið.
-----o-----
Gjafir
Jóns Sigurðssonar félagið
biður að flytja sitt innilegasta
þakklæti fyrir eftirfylgjandi gjafir:
Mrs. PhiL Johnson, Stony Hill,
Man., $2.25 og 2 pör af sokkum.
Mrs. H. O. Hallson, Silver Bay,
Man., $3.00.
Og fyrir heimkomna hermenn:
Mrs. J. K. Johnson, Mozart, Sask.,
$15.00, sem er ágóði af kaffisölu á
heimili hennar.
Safnað af Birni Crawiford, Winni-
pegosis, Man., $40.25, og fylgja nöfn
gefenda og upphæðir frá þeim, hér
á eftir:—
Þorsteinn Oiiver $1, Mrs. Mál-
frfður Jónsson $1, Miss Guðr. John-
son 25c, Mrs. O. ögmundsson 50c,
Jón Collin $1, Miss Kristbjörg ög-
mundsdóttir $1, G. Hannesson $2,
Stefán Jónsson $1, Albert Stefáns-
son $2, Mrs. Ingibjörg Jónsson 50c,
Miss Mey Stefánsson 50c,. Mrs. E.
Thorsteinsson $1, Mrs. G. Egilsson
$1, Th. Gíslason $2, Ágúst Jónsson
$1, Magnús Jórasson 50c, Mrs. Á.
Jónsson 50c, P. Pauison $1, Mrs.
Guðrún Jónsson $1,- Thor. Jónsson
$1, Guðm. Guðmundsson $2, Jón
Rögnvaldsosn $1, Mrs. L. Ericson
$1, Mrs. Gunnl. Skjaldemos $1,
Miss Th. Jónsson $2, Dóri Steph-
ánsson 50c, Miss Ingibjörg Krist-
björnsson $1, Mrs. Jónína Meyer
$1, Ben. Jónsson $1, B. Crawford $2,
Guðm. Brown $1, Sig. Magnússon
$1, Mrs. S. Magnússon 50e, Hiimar
Finnisen $1, F. Hjálmarsson 50c,
Miss Miaggie Jónsson 50c, Hclgi
Taylor $1, Eliis Magnússon $1, MIss
Ágús n Crawford 50e, P. Norðmann
$1. — Alls $40.25.
-------o------
Æskulýðurinn
Sankti George og
Drekinn.
(Þessi saga, sem hér fer á eftir, er
þýdd af ungri vestur-íslenzkri
stúiku, sem er uppalin í Winni-
peg. Þessi stúlka hefir að eins
gengið á enskan barnaskóla og lít-
illar tilsagnar notið í íslenzku, en
má þó segja, að hún kunni móður-
mál sitt afburða vel. Birtist sag-
an hér orðrétt, eins og þýðandlnn
gekk frá henni.—Ritst.)
Einu sinni fyrir löngu síðan,
snemma í sögu Englands, fæddist
undravert barn. Á brjósti þess var
drekamynd, á hægri handlegg þess
rauður kross, og um vinstra kné
þess gullband.
Móðir þess dó, þegar barnið
fæddist og faðir þess réði til sín
mikið af vinnufólki til að ala barn-
ið upp og hafa góða gát á því, en
samt, þrátt fyrir alla þessa miklu
umhyggju, var barnið töfrað í
burt.
Þetta barn var St. George, sem
seinna varð einn af þeim 7 riddur-
um kristindómsins og ’-erndar-
postuli Englands. Seiðkona, sem
náði honum á sitt vald, var alla-
reiðu búin að ná í hina sex ridd-
arana, og voru þeir þe.ssir: St. Den-
nis frá Frakklandi, St. James frá
Skotlandi, St. Patrick frá Irlandi
og St. David fiá Wales.
Seiðkona þessi var mjög ill við
þessa djörfu riddara, að undan-
skildum St. George, er hún ól upp
som sltt eigið barn, og þegar hann
stálpaðist gaf hún honum skín-
andi fallegan gæðing, sem hún
nefndi Bayard, og sömuieiðis þau
allra beztu hertýgi sem vöi var á,
og voru þau svo úr garði ger, að
ekkert vopn beit á þau. IJka gaf
hún honum það undra sverð, sem
hafði þann kraft að bera að geta
höggvið í sundur þann harðasta
stein og það sterkasta stál. Hug-
mynd henraar var, að St. George
aðstoðaði hana í glæfralegu ráða-
bruggi, en St. George, sem var
göfugur, þrátt fyrir uppeidið, al-
veg þverneitaði að vera riðinn við
nokkuð þess háttar, og þegar hon-
um skildist til fullnustu hve kerl-
ing var vond og hve miklu illu
hún hafði komið til leiðar um dag-
ana, varð hann svo reiður að hann
ásetti sér að yfirvinna haraa, og
tókst honum það. Svo eftir að
hafa hleypt hinum sex riddurun-
um úr fangélsinu, fór hann út í
veröldina til að leita sér fjár og
frama.
Eftir margra mánaða ferðalag,
bæði á sjó og landi, staðnæmdist
hann loksins í -alveg ókunnu landi
og strax tók hann eftir því, að þar
ríkti einhver mikil sorg og eyði-
legging. Nóttin var að nálgast, svo
hann drap á dyr á dálitlum kofa,
sem stóð þar skamt frá, og beiddist
gistingar. Það vildi svo til, að í
kofa-num bjó einsetumaður, og
bauð hann St. George strax vel-
kominn og gaf honum bæði mat
og drykk. Nú tekur St. George eft-
ir því, að þessi gamli maður er,
eins og hinir, sem hann mætti fyr
um daginn, mjög sorgbitinn á svip
og spyr hann hann hvað að gangi.
Þá segir einsetumaðurinn hon-
um, að landið sé á valdi eins voða-
legs dreka, sem gerði allan þann ó-
skunda, sem honum væri frekast
unt: traðkaði niður hveitiakrana
og gerði fl.lla frjósama bletti í land-
inu ómögulega til ræktunar, og í
24 ár hefði þetta kvikindi verið
ótti alla héraðsbúa, á hverjum
degi, nema honum væri gefin ung
stúlka til matar, dræjii hann í
bræði sinni karla og konur f
hundraða taii. Konungurinn í
landinu hefði lofað að gefa dótt-
ur sína hverjum þeim manni, sem
gæti ráðið þenna varg af dögum,
en þvf imiður hefðu ailir iátið lífið
í tilrauninni. Nú væri að eins cin
stúika eftir í öllu iandinu, og væri
það konungsdóttirin sjálf, og á
morgun ætti að fórnfæra henni, og
svo væri úti oim alla von, því þeg-
ar drekinn kæmist á snoðir um að
engin stúlka væri eftir, þá færi
hann um landið eiras og grenjandi
ijón, dræpi og eyðilegði ait, sein
fyrir honum yrði.
St. George fyltist gremju af þeirri
hugsun, að konungsdóttirin skyldi
eiga að mæta dauðanum á þenna
voðalega hátt, og hann afréði að
drepa drekann, eða þá að láta lífið
í tiirauninni. Ária næsta morgun
reis hann úr rekkju, spenti á sig
herklæðin og steig á bak hesti sín-
um og reið þangað sem konungs-
dóttir átti að verða drekanum að
bráð. Þegar þangað kemur, sér
hann hvar hún stendur og bíður
dauðans; var hún hvítklædd og
svo yndisleg og sakleysisleg, að
hjarta hans brann af löngun að
geta bjargað henni. Hann stöðv-
aði hest sinn, stökk niður og
kraup á kné fyrir framan hana og
sór þess að verða hennar eigin
sanni riddari og berjast fyrir hana
á meðan lífið entist. Svo, með
spjót sér í hönd, reið hann á stað
til móts við drekann.
Drekinn var með sanni sagt
voðalegt skrímsli; var hann um 50
fet á lengd og allur þakinn með
hreistri, sern leiftraði svo mikið í
sólskininu, að fólk fékk ofbirtu
í augun af að horfa á hann. Hann
var með tvo gríðarstóra vængi og
klær hafði hann sem líktust
stærstu ránfuglsklóm, og úr kjafti
hans spýttust eidtungur samfara
þykkum reykjarmökk, sem þyrlað-
ist iangt upp í loft. Ekki varð St.
George hið minsta skelkaður við
þessa ijótu sjón, og reið beint á
móti varginum. En drekinn var
við öllu viðbúinn, og voru svo
ógurleg lætin í honum, að St.
George misti spjót sitt og lamdi
nú drekinn liann af alefli með
hinni eitruðu rófu sinni. Blindað-
ur af eldinum og reyknum varð
St. George að hörfa undan, og er
óvíst að hann hefði komist lífs af,
ef þar rétt hjá hefði ekki staðið
eitt undravert tré, sem hann leit-
aði skjáls hjá. Þetta tré hafði
þann kraft til að bera, að ekkert
vont né óhreint gat komist undir
lim þess, og ávextir þess læknuðu
alla særða og sjúka. Ungi ridd-
arinn hvíldi sig þar dálitla stund,
þar til hann aftur náði kröftum og
gat hafið sóknina á ný, en var nú
ver staddur en áður að þvi leyti,
að hann hafði nú að eiras sverðið
eftir. Reykurinn og eldingarnar
vörðu því að hann kæmist nærri
drekanum og líka átti hann
fult í fangi með að verjast gegn
hinum voðalegu klóm drekans, þó
varðist hann drengilega; en svo alt
i einu spýtti drekinn úr sér
straumi af eitri; féll St. George þá
til jarðar hjá trénu, sem dauður
væri. Þegar hann loksins lauk
upp augunum, fann hann til mjög
mikils þorsta, og kemur þá auga
á ávöxt, sem dottið hafði af trénu
og iá þar skamt frá; bar hann á-
vöxtinn upp að vörum sínum og
fann þá strax nýtt líf og fjör
streyma um sig allan. Þakkaði
hann guði klökkur í huga fyrir
þetta undraverk, og bað hann að
gefa sér þol til að geta yfirunnið
drekann. Svo í þriðja og síðasta
sinn réðst hann á drekann, og svo
hart varð áhlaupið, að honum
hepnaðist að geta komist að hin-
um eina veika bletti undir væng
drekans, sem hægt var að vinraa á.
og með alefli rak bann sverðið þar
í hann og félU drekinn til jarðar
steindauður.
Svo reið St. George til hallarinnar
til kongsdótturinnar, og sem
sönnun fyrir dauða drekans legg-
ur bann höfuð hans við fætur
hennar. Urðu bæjarbúar svo him-
inlifandi glaðir og þakklátir, að
þeir nefndu St. George riddara og
frelsara sinn.
St. George lenti næstu árin í
mörgum undursamlegum æfintýr-
um. Og þegar hann loksins ferð-
aðist hei-m til fósturjarðarinnar,
Englands, var eitt voðalegt skrímsl
með hröðum fetum að eyðileggja
landið. St. George fór strax á móti
því, og tókst að ráða því bana, en
afleiðingin varð að hann fékk mörg
sár og lét hin mikla hetja þar líf:
ið. Og allir á Englandi, frá kon-
unginum til hins vesalasta hjarð-
manns, syrgðu og söknuðu hins
mikla riddara. Og var haft efcir
konungi, að 23. apríl, dauðadagur
St. George, yrði sér heilagur um all-
ar ókomnar tíðir.
Með þessu endar frásögnin um
St. George og hvernig hann varð
verndar postuli Englands. Er
þetta auðvitað munnmælasaga, en
samt mjög faileg og eftirtektar-
verð. Drekinn merkir synd, fá-
fræði, vonzku og í stuttu máli sagt
alla lesti, sem hafa sært sálir og
líkami mannanna frá aida öðli. Og
St. George, hinn djarfi ungi ridd-
ari, táknar alla hrausta drengi, er
berjast fyrir öllu því sem háleitt
er og fagurt. Sumir halda því fram
að St. George hafi aldrei verið til,
en aðrir segja að hann hafi verið
mjög slæmur maður, sem ofsótti
fólkið og gerði inörg hryðjuverk.
En tókst samt að bera grfmu heil-
ags manns.
En sagan, sem bezt feilur í minn
smekk, er sú, sem segir hann hafa
verið ungan liðsmann í rómverzka
bernum, er snerist til kristinnar
trúar, var ofsóttur og síðan deydd-
ur. Finst mér enska þjóðin hefði
ekki getað kosið sér betri verndar-
postula en hann til þess að verða
fyrirmynd fjöldans í heild sinni og
Ifka einstaklinganna, sem eru í
dag að leggja. lífið í sölurnar fyrir
hana, eins og þeir fyr á tfmum fóru
í bardaga með herópið á vörum:
“St. George for Merrie England.”
Kristíana Nelson þýddi.
-----o-----
Myndin fræga.
Mpndin fræga.
Mynd sú,- er Þ. Þ. Þorsteinsson
hefir nýlega máiað, og sögð er að
vera af Vilhjálmi Stefánssyni, hefir
vakið allmikið umtal í seinni tíð,
og er það sanni næst, að nóg sé
komið. Eg hafði heldur ekki
hugsað mér að leggja þar orð í
beig; en þegar eg Las ritgerð Rögn-
valdar Péturssonar í Heimskringlu
er út kom þann 12 f.m., fanst mér
skörin vera komin upp í bekkinn,
og gat ekki lengur orða bundist.
Mig rekur minni til þess að R.
P. hafi, ekki ails fyrir löngu, vítt
okkur Vestur-íslendinga fyrir lítil-
þægni, og varð eg því fremur
hissa, er eg las vörn hans á smíði
þessu. Ef hann hefði ekki verið
persónuiega kunnugur Vilhjálmi
og þurft að dæma eftir ágizkun,
eins og sumir hinna hafa gert, þá
liefði eg getað hugsað mér ein-
hverja ástæðu, er kynni að nokkru
leyti að forsvara dóm hans. En
eins og sakir standa, er hann mér
að öilu óskiijanlegur.
Það er ekki geðfelt að nfða neltt,
sem gert er í góðum tilga.ngi og
eftir fremsta megni; en fyrir getur
það komið, að háleitu málefni sé
misboðið, hversu samvizkusamlega
sem höfundurinn meðhöndlar það.
Eg efast ekki um, að málarinn hafi
leitast við að gera mynd þessa svo
vel Ár garði sem honum var unt,
KAUPIÐ
Heimskringlu
Nýtt Kostaboö
Nýir kaupendur að blaðinu, sem senda oss
fyrirfram eins árs andvirði blaðsins, oss að
kostnaðarlausu, mega velja um þRJÁR af
af eftirfylgjandi sögum í kaupbætir :
«í* t ' •• MT / ••
oylvia Lara
‘Hin leyndardómsfullu skjöl” “Ljósvörðurinn”
‘Dolores” “Hver var hún?’
«f * r * *t ««!/■ it«t
Jon og Lara Kynjagull
‘Ættareinkennið”
“Bróðurdóttir amtmannsins’’
Sögusafn Heimskringlu
Eftirfarandi bækur eru til sölu á Heimskringlu, — með-
an upplagið hrekkur. Sendar póstfrítt hvert sem er:
Sylvía .............................. $0.30
Bróðurdóttir amtmannsins ............. 0.30
Dolores .............................. 0.30
Hin leyndardómsfullu skjöl............ 0.40
Jón og Lára .......................... 0.40
Ættareinkennið........................ 0.30
Lára.................................. 0.30
Ljósvörðurinn ........................ 0.45
Hver var hún?......................... 0.50
KynjaguII............................. 0.35

* < <*» <*» «*♦ %* <*
GISLI GOODMAN
TINSMIÐUR.
St. og
VerkstœVi:—Horni Toronto
Notre Dame Ave.
Ph«ne
Garry 2»S8
Helmllle
Garry HM
J. J. BILDFELL
PASTBIGNASALI.
Unlon Rfink Stb. Floor No. IS26
Selur hús og lóílr, og: annaD þar ab
lútandl. Otvegar peningalán O.ÍL
Phone Maln 26SS.
-----------------------
TH. JOHNSON,
Úrmakari og Gullsmiður
Selur giftingaleyfisbréf.
Sérstakt athygll veltt pöntunum
og viögjörtSum útan af landl.
248 Main St. - Phone M. 6606
J. J. Swanson H. Q. Htnrlkeaon
J. J. SWANSON & CO.
FASTGIGAASALAH OQ
prnlnga mlSlnr.
Talslml Haln 2B8T
Cor. Portage and Qarry, Wlnnloeg
MARKETHOTEL
14« Prlnr tma Street
á uóti markaðlnum
Bestu vínföng. vindlar og aB-
hlynlng g6H. íslenkur veltinaa-
maöur N. Halldórsson, leiöbein-
lr Islendingum.
P. O’CONNEL, Eigrandi WlBBlpeg
Arni Anderson E. P. Garland
GARLAND & ANDERSON
lhufhasbingar.
Phone Maln 1B61
«91 Klectrie Railway Chambara.
Talsiml: Maln 6302.
Dr. J. G. Snidal
TANNLÆKNIR.
614 SOMERSET BLK.
Portage Avenue. WINNIPEQ
Dr. G. J. Gis/ason
Physldan and Surgeon
Athygfli veitt Augna, Eyrna og
Kverka SJúkdómum. Asamt
innvortis sjúkdómum og; udd-
skuröi.
18 South Srd St., Grand Forta, N.D.
Dr. J. Stefánsson
401 ROm DUILDING
Hornl Portage Ave. og Edmonton St.
Stundar elngöngu augna, eyrna,
nef og kverka-sjúkdóma. Er a» hltta
frá kl. 10 tll 12 f.h. og kl. 2 tll 6 e.h.
Phone: Main 3088.
HeimiII: 106 Ollvla St. Tals. G. 2316
Vér höfum fullar blrgölr hreln-
ustu lyfja og meöala. Komiö
meö lyfseöla yöar hlngaö, vér
gerum meöulin nákvæmlega eftir
ávísan læknlslns. Vér sinnum
utansvelta pöntunum og seljum
glftingaleyfl. : : : :
COLCLEUGH & CO. i
Notre Dame Æ Sherbrooke Sta. r
Phone Garry 2690—2691 \
A. S. BARDAL
selur líkklstur og annast um út-
farlr. Allur útbúnaöur sá bestt.
Ennfremur selur hann allskonar
minnlsvaröa og legstelna. : :
813 SHERBROOKE ST.
Phone Q. 2152 WINNIPEQ
ÁGRIP AF REGLUGJÖRÐ nm
heimilisréttarlönd í Canada
og Norðvestnrlandinu.
Hver fjölskyldufaSIr eöa hver karl-
maöur sem er 18 ára, sem var brezkur
þegn 1 byrjun strlösins og heflr verifl
þaö sítlan, eöa sem er þegn Bandaþjóö-
anna eöa óháörar þjóöar, getur teklfl
heimlllsrétt á fjórBung úr section af ó-
teknu stjórnarlandl í Manttoba, Sas-
katchewan eöa Alberta. Umsækjandl
vertSur sjálfur aö koma á landskrif-
stofu stjórnarlnnar eöa undlrskrifstofu
hennar I þvl héraöi. 1 umbotsi annars
Skyldnr:—Sex mánatSa ábútS og ræktun
má taka land undir vissum skllyróum.
landsins á hverju af þremur árum.
1 vissum hérutSum getur hver land-
landnemi fengitS forkaupsrétt á fjórtS-
ungi sectionar metS fram landl sinu.
VertS: $3.00 fyrlr hverja ekru. Skyldur:
Sex mánatSa ábútS á hverju hinna
næstu þriggja ára eftir hann heftr
hlotitS eignarhréf fyrir heimilisréttar-
landi sínu og auk þess ræktatS 50
ekrur á hinu seinna landl. Forkaups-
réttar bréf getur landnemi fengltS um
leitS og hann fær heimilisréttarbréfltS,
en þó metS vissum skilyrtium..
Landneml, sem fengitS hefir helmilis-
réttarland, en getur ekki fengitS for-
kaupsrétt (pre-emptlon) getur keypt
heimilisréttarland I vissum hérutiuna.
VertS $3.00 ekran. VertSur at5 búa á
landinu sex mánutSi af hverju af þrem-
ur árum. rækta 50 ekrur og byggja hús,
sem sé $300.00 vlrtii.
Þelr sem hafa skrifatS slg fyrir heim-
ilisréttarlandi, geta unnltS landbúnatS-
arvlnnu hjá bændum i Canada áritS
1917 og timi sá reiknast sem skyldu-
timi á landl þelrra, undir vlssum skil-
yrtSum.
Þegar stjórnarlðnd eru auglýst etSa
tilkynt á annan hátt, geta heimkomnir
hermenn, sem veritS hafa i herhlðnustu
erlendis og fengltS hafa heitSarlega
lausn, fengltS eins dags forgangs rétt
ttl atS skrifa sig fyrir heimilisréttar-
landl á landskrlfstofu hératSsins (en
ekki á undlrskrifstofu). Lausnarbréf
vertSur hann atl geta sýnt skrlfstofu-
stjðranum.
W. W. COHY,
Deputy Mlnister of the Interior.
BlötS, sem flytja auglýsingu þessa f
helmlldarleysl, fá enga borgun fyrir.