Heimskringla - 04.04.1918, Blaðsíða 4

4. BLAÐSIÐA
HEIMSKRINGLA
WINNIPEG, 4. APRIL 1918
HEIMSKRINGLA
(StufnaV 18S6)
Ktmur út & hverjum Flmtudegl.
Ctseíendur o* elsendur:
THE VIKING PRESS, LTD.
VerS blaúslns í Canada og BandaríkJ-
unutn $2.00 um áriti (fyrirfram borgaS).
Sent til íslands $2.00 (fyrlrfram borgaS).
Allar borganir sendist ráSsmanni blaús-
lns. Fóst eba banka ávísanir stílist tll
The Viking Press, Ltd.
O. T. Johnson, ritstjóri
S. D. B. Stephanson, ráSsmaíSur
Skrifstofa:
73S SHERBROOKE STREET., WIVÍÍIPKG.
P.O. Box 3171 Talelml Garry 411*
WINNIPEG, MANITOBA, 4. APRIL 1918
Á flæmskri fold
Hvert kross^merkt leiði’ á flæmskri fold
er fegurð prýtt—þar lágt í mold
við hvílum, vors er vaknar þeyr
og fuglasöngur hljömar — heyr! —
sem neðra stríðs í drunum deyr.
Við gistum hel. En saga sú
mun sögð, að glaðir ljóss í trú
við lifðum fyr-----þótt liggjum nú
í flæmskri fold.
Tak upp vorn fnálstað óvin við,
sem engri smáþjóð býður grið. —
Vort merki hefjið hátt frá mold!
Ef svíkið oss, sem létum líf —
við liggjum vart und blóma hlíf
í flæmskri fold.
—John McCrae.
Kvæði þetta, sem að ofan birtist í ísl. þýð-
ingu, er ort af sjálfboðaliða héðan frá Mam-
toba, sem barðist lengi á vígvöllum Frakk-
lands. Orti hann það skömmu áður en hann
féll, og má nú heita það sé á hvers manns
vörum hér í Canada. Flest blöð og tímarit
hafa birt það—heitir það á ensku: “In Flan-
ders fields.” Málarar hafa gert það að yrkis-
efni. Nýlega sáum vér mynd í ensku blaði
hér, er oss virtist sérstaklega eftirtektarverð.
Var þar sýndur maður í blóma lífsins—og
sem sýnilega var vígafær í alla staði. En
hann var með bænakver handa á milli og
þann svip á andlitinu, sem fyllilega sannaði
hann andstæðan stríðum “samvizku sinnar
vegna”. Birtist svo eins og í skugga mynd
af hermanni fyrir aftan hann, teknum í útliti
en einarðlegum á svip og auðsýnilega stefnu-
föstum, og er hann látinn segja við hinn:
“Ef svíkið oss, sem Iétum líf —
við liggjum vart und blóma hlíf
í flæmskri fold.”
Því hefir verið haldið fram, að engin glögg
þjóðarmeðvitund sé til hér í Canada að svo
komnu. Til þess séu þjóðflokkarnir hér of
margir og of aðskildir. Ef til viil er eitthvað
hæft í þessu — en skyldi þessi þjóðarmeð-
vitund ekki vera í smíðum? Þegar skáld og
málarar, listamenn þjóðarinnar, taka höndum
saman, þá er að minsta kosti stórt spor stigið
í áttina.
+------—-------—■ ■ - ------——
Tíl skýringar
Ritstjórnargrein birtist í síðasta Lögbergi,
undir fyrirsögninni “Skæðasta vopnið”, og
sem til að byrja með er vel rituð og þrungin
af þjóðræknislegum áhuga. Ekki fær grein-
arhöfundurinn þó varist að slá út í aðra
sálma áður langt líður og endar svo greinina
með því—að reyna að kasta saur að Heims-
kringlu.
Svo kurteis er hann þó, að hann nefnir eng-
in nöfn, en þar sem grein sú, er hann minnist
á, birtist í blaði voru fyrir skömmu, verða að-
dróttanir hans öllum skiljanlegar. Tekur
hann til íhugunar staðhæfingu nokkra í grein
Þorsteins Björnssonar um Halldór heit. Egg-
ertsson og kveður það “hámark svívirðingar-
innar” af oss að ljá öðru eins rúm í blaðinu.
Oss kom all-kynlega fyrir sjónir, hve mikið
veður Lögbergs-ritstjórinn gerir úr þessu —
en að iíkindum orsakast þetta mest af skiln-
ingskorti á hans hlið. Vér skoðuðum, að
með staðhæfingu þessari ætti Þorst. Björns-
son að eins við það, að trúarskoðana sinna
vegna hefði Halldór heit. verið andstæður
stríðum—með öðrum orðum verið “con*ci-
entious objector”. Allir menn vita, að margir
eru slíkir hér í landi og séu þeir í raun og
veru starfandi meðlimir einhverrar þeirrar
kirkju, er algerlega rís öndverð stríðsþjón-
ustu, eiga þeir samkvæmt herskyldulögunum
heimting á undanþágu. Q«s fanst því ekkert
athugavert við staðhæfingu þesas og þar sem
Þorst. var hér að tala um aldavin sinn og ná-
frænda, fanst oss ólíklegt að hann myndi
fara með annað en það. sem satt væri. Enda
hefir þessu að svo komnu ekki verið andmæit
af nákomnum skyldmennum hins látna.
Hefði slíkt verið gert, skyldum vér fúslega
hafa birt leiðréttingu á þessu og hefði oss þá
fallið stórilla, að hafa léð þessu rúm.
Þar sem ritstjóra Lögbergs hlýtur að vera
vel kunnugt um hver stefna Heimskringlu hef-
ir verið frá því fyrsta stríðinu viðkomandi,
finst oss mjög ódrengilega að farið af honum,
að reyna að þeyta upp öllu þessu moldviðri
af ekki meiri ástæðu. Fáir munu fást til að
skoða það landráð, þó sagt sé um einhvern
látinn Islending, að hann hafi verið “consci-
entious objector.”
En hvað hina klunnalegu klausu Þ. B.
snertir, þar hann lýsir eigin áliti í sambandi
við það, sem hann er að skýra frá, þá hefði
hún fullvel mátt missa sig — það skulum vér
fúslega játa. En af því vér vorum búnir að
lofa að taka grein þesssa, vildum vér ekki
neita henni um rúm, bara fyrir þessa einu
setningu. Vér vorum öruggir í þeirri vissu
að engir, sem blað vort þektu, myndu halda
þetta skoðun Heimskringlu.
Sú hefir þó raunin á orðið með ritstjóra
Lögbergs. En vill hann þá halda því fram,
að alt, sem birzt hefir í Lögbergi frá öðrum
en ritstjórunum, hafi verið að öllu leyti sam-
kvæmt stefnu og skoðunum blaðsins? Eða
neitar hann öllu um rúm í blaðinu, sem ekki
er í fylsta samræmi við hans eigin skoðanir? 1
Til þess að blöð séu í orðsins fylsta skilningi
blöð fólksins, virðist þó vera skylda þeirra í
að leyfa lesendum sínum málfrelsi, að eins
miklu leyti og mögulegt er. 1
Að minsta kosti er þetta stefna Heims-
kringlu.
Um John E. Redmond
(Lausl. þýtt úr Literary Digest.)
Þegar Vilhjálmur Þýzkalandskeisari var í
þann veginn að bera eld að allri siðmenningu,
taldi hann sér víst fylgi Irlands og reiknaði
upp á örugga aðstoð úr þeirri átt. En hér fór
hann hraparlega vilt. Þröngsýni hans kom í
ljós í þeirri vissu, að írskir Nationalistar
myndu ekki sleppa þessu tækifæri að hefjast
handa gegn Englandi. En hann hafði ekki
tekið í reikninginn manndóms tilfinningar og
ríkishollustu leiðtoga þeirra, John E. Red-
mond, sem tók til máls í neðri málstofu brezka
þingsins og hét Englandi trúverðugri aðstoð
írsku þjóðarinnar í svofeldum orðum:
“I dag eru á írlandi tveir stórir flokkar af j
sjálfboðaliði Stjórninni er því óhætt, und- j
ir eins á morgun, að kalla allar varðsveitir j
þaðan og strendur írlands munu varðar gegn
árásum erlendra óvina af vopnuðum sonum
írskrar þjóðar sjálfrar. Hve þetta snertir,
veit eg katólskir að sunnanverðu muni fúsir j
að taka saman höndum við prótestanta að
norðan.”
Þetta varð afstaða hins öfluga og mikil-
hæfa leiðtoga Nationalistanna, þrátt fyrir það j
þó æðsta þrá hans væri heimastjórn fyrir Ir- j
land. Að sjá Irlandi stjórnað af írlendingum j
hafði verið hjartfólgnasti draumur hans alt j
hans líf, en bana hans bar að höndum áður }
draumur sá næði að rætast. Síðustu ár hans
voru honum döpur og vonarsnauð og rétt áð-
ur hann andaðist lýsti hann þannig tilfinning-
um sínum við einhvern bezta vin sinn:
“Eg er syrgjandi og harmþrunginn
maður”
Redmond var fæddur í Dublin árið 1851
og hlaut undirbúnings mentun sína á Trinity- '
háskólanum. Síðar las hann lög, og er hann
var tuttugu og fimm ára að aldri, var hann
kosinn til neðri málstofu brezka þingsins. Um
æfi hans eftir það hefir rithöfundur einn, sem
skrifar nýlega í blaðið New York Thnes, með-
al annars þetta að segja
“Lífssaga John E. Redmonds er saga þess
manns, sem á eftirtektarverðan hátt keþpir
aðallega að einu markmiði. Hann hrindir
frá sér svo mörgum tækifærum að ávinna
sjálfum sér frægð og frama og beitir sí og æ
öllum kröftum sínum, gáfum og hæfileikum,
til þess eins að efla þann málstað, sem stuðl-
ar að velgengni og hlunnindum írskrar þjóð-
ar. Sú frægð, sem varð hlutskifti hans, or-
sakaðist öll við framtakssemi hans í þessa
átt; allri frægð og allri auðlegð, er honum
bauðst á annan hátt, hafnaði hann.
Eftir að núverandi veraldarstyrjöld skall á
virtust sameinast hjá honum í stærri stíl en
aokkrum öðrum írskum stjórnmálamanni írsk
þjóðrækni og þegnhollusta við alríkið brezka.
Þessu til sönnunar má benda á, hve þungt
honum féll uppreistin í Dublin, og þó hann
reyndi að fá bætt kjör þeirra, sem við þetta
voru riðnir, var það sannfæring hans, að með
slíkum tilraunum væru írar að gera sjálfum
sér mestan skaða og hnekkja öllum mögu-
leikum um aukið sjálfstæði, sem þeim annars
gætu staðið til boða.
Forysta Redmonds á brezka þinginu var
eðlileg og að mörgu leyti óumflýjanleg eftir-
koma stjórnartíðar Charles Stewart Parnells.
Fyrst eftir að Parnell varð leiðtogi Ira, áttu
sér stað stöðug borgarastríð á Irlandi og alt
var þar í uppnámi. Á þessum uppreistartím-
um stóð Parnell við stjórnvölinn af mestu
snild og tendraði öllu meiri þjóðrækniseld í
brjóstum samlanda sinria, en Redmond hepn-
aðist að gera, sem þó var leiðtogi á langt um
friðsamari tímum. Hann fór hægra í sakirn-
ar til að byrja með og fyrsta staðan, sem
hann skipaði í Westminster, var að vera
skrifstofuþjónn á atkvæða skrifstofunni.. En
ekki var honum staða sú skapfeld, og er hanfi
var hálf þrítugur fékk hann komið því til
leiðar, að hann var kosinn á þing fyrir kjör-
dæmi eitt, sem nú er ekki lengur til. Eiðinn
tók hann 2. feb. 1881 og næsta dag hóf hann
þingmensku sína með þeirri ræðu á þingi,
sem bæði vottaði mikinn áhuga fyrir málum
Ira og sterka skapsmuni. Var hann óhlífinn
mjög í garð stjórnarinnar þegar því var að
skifta og leitaðist þá lítið við að mýkja orð
sín.
Það var á dÖgum Parnells, að Redmond
var látinn fara fyrstu sendiför sem erindreki
stjórnarinnar. Var hann sendur til Ástralíu
og bar sú för hans svo góðan fjárhagslegan
| árangur, að margir þóttust þess fullvissir, að
hér væri öflugur þjóðarleiðtogi í smíðum.
En er barátta Gladstones fyrir heimastjórn ír-
lands stóð yfir, tók Redmond fyrst að verða
frægur fyrir mælsku. Allar ræður hans voru
stillilegar, en vottuðu rökvit og víðtækan
skilning; hér var ekki bygt eingöngu á eld-
móði tilfinninganna, eins og svo mÖrgum
írskum stjórnmálamönnum hætti til í þá daga.
Á hinum viðburðaríku hnignunardögum
Parnells og alt að dauða þessa “ókrýnda
konungs,” stóð Redmond örugglega við hlið
foringja síns og neitaði að svíkjast undan
merkjum hans, þótt margir málsmetandi og
hátt settir flokksbræður þeirra gengju úr leik.
Eftir lát Parnells, var Redmond þess vegna
hiklaust kosinn leiðtogi flokks síns og lét
brátt mikið til sín taka. Frá þessum tíma og
þangað til 1900 barðist hann ötullega fyrir
sameiningu innan vébanda flokksins, og mun
þó mörgum hafa fundist hans mikla festa við
eigin skoðanir vera eigi svo lítið tilefni til
sundrungar. Var því ekki laust við, að stund-
um væri dregið dár að forystu hans, en hon-
um hepnaðist þó að halda þeim yfirráðum,
er hann að lokum fyllilega réttlætti. Hams-
laus barátta átti sér stað í mörg ár á milii
Parnellita og andstæðinga þeirrar stefnu,
bæði á Irlandi og í brezka þinginu, og á með-
an deilt var um heimastjórnar lagafrumvarp
Gladstones, snerist Redmond svo þveröfugur
gegn ýmsum írskum meðlimum á þinginu, að
fult útlit var þess, að allar vonir um samein-
ing írskrar þjóðar væru dauðadæmdar. Sjö
árum síðar, árið 1900, var hann þó, án þe3s
hann hefði færst hænufet frá stefnu sinni og
sérskoðunum, kosinn forseti sameinaðs
flokks á Irlandi.”
“Er Ulster rimman stóð yfir árið 1914—
1915, bað Redmond fylgjendur sína að taka
til vopna og stórir hópar sjálfbóðaliða, sem
flestir munu hafa tilheyrt Nationalista flokkn-
um, voru þá reiðubúnir að fórna lífi sínu með
því markmiði að bæla gauragang þenna nið-
ur, Þegar barátta þessi stóð sem hæst og
borgarastríð virtist vofa yfir á hverri stundu,
þverneitaði Redmond að láta undan í nokkru
atriði, jafnvel þó þeir Asquith sjálfur og
Augustine Birrel, æðsti ríkisritari fyrir Irland,
legðu sig alla fram til þess að snúa honum.
Enginn kraftur fékk þokað honum, er um mál
heimalands hans var að ræða — Nokkrum
mánuðum seinna voru þó varðsveitirnar á lr-
landi teknar að hrópa húrra fyrir honum og
50,000 þeirra írsku sjálfboðaliða, sem albún-
ir höfðu verið að berast á banaspjótum í
heimalandi sínu, voru þá teknir að berjast
hlið við hlið til varnar fyrir málstað Breta-
veldis.
Enginn barðist öruggar en Redmond á móti
herskyldu á írlandi; stöðugt frá því stríðið
hófst hélt hann því fram, að heppilegasti veg-
urinn til þess að vinna fylgi Ira við málstað
bandaþjóðanna, væri að veita þeim tafar-
laust heimastjórn. Var hann oft harðorður í
garð margra, sem móti þessu töluðu, sérstak-
lega Lansdownes lávarðar, er hann átaldi
fyrir að nota afstöðu vissra einstaklinga á
írlandi gagnvart stríðinu sem vopn á írsku
þjóðina í heild smni. Recbnond gat engar á-
rásir þolað af neinum, hve hátt settir sem
voru, gegn heimaþjóð sinni og föðurlandi.
Þrátt fyrir þetta dróg enginn efa á þegnholl-
ustu hans gagnvart alríkinu brezka.”
Þó stríðið væri orsök alls þess dráttar,
sem samfara var heimastjórnar frumvarpinu,
og stæði í veginum fyrir að æðsta þrá Red-
monds næði að rætast, þá heyrðist hann
aldrei kvarta þess vegna. Skoðun hasn var,
að írsku þjóðinni bæri að leggja fram óskifta
krafta í þarfir stríðsins.
Við fráfall hans er vafalaust í valinn fall-
inn einhver merkasti stjórnmálamaður nútíð-
arinnar.
Við Austurgluggann.
Eftir síra F. J. Bergmann.
60.
Þýzkaland og Norðurlönd.
• Eftir l>ví sem stjórnarleiðtogun-
mn þýzku finst þeim verða meira
ágengt í stríði þessu kemur það
betur og betur í ljós hver hugur
þeirra er inni íyrir.
Stjórnarblöðin þýzku hafa þá
reglu, að Játa ekki uppi nema mátu-
Jega mikið í einu af fyrirætlunum
stjórnarinnar. En nokkuru áður en
skríða á tii framkvæmda um eitt-
hvað, taka þau til óspiltra mál-
anna, með að undirbúa hugina og
gera það isem girnilegast og glavi-
legast, er stjórninni hugkvæmist
aá fá til leiðar komið.
Nú í síðustu tíð kváðu þau hafa
hafið regiulega herför á hendur
No rð u ri a nd a-þ j óð u num. E i n kum
eru það Noregu r og Svíþjóð, sein þau
nú hafa mest ilt um að segja, en
flestum er um það kunnugt, að ekki
er hugur þeiria til Danmerkur
hlýrri.
Noregi og Svíþjóð bera þau nú á
brýn, að þau hafi sýnt Þýzkalandi
fjandskap og brotið hlutleysi sitt
roeð samninguin þeim, sem þau
lönd 'hafa gjört við Bretland og
Bandaríkin.
Yfir þá sanminga varpar nýút-
komin skýrsla, sem vorzlunarnefnd
Bandaríikja á stríðstfmum — The
War Trade Board — ihefir nýlega
gefið út, nýju ljósi.
Nefnd þessi var stofnuð 12. októ-
ber 1917 og nær skýrsla 'þessi yifir
aðgerðir nefndarinnar á tímabilinu
frá 12. okt. og til 31. des. Nefnd
þessa 'skipa fulltrúar margna helztu
stjórnardeilda Bandaríkjanna, sivo
sem deilda utanrikismála, fjármála,
akuryrkjumála, verzlunarmiála, og
nefndanna, sem hafa eítirlit með
vistaforða og siglingum.
Þessi verzlunarnefnd Bandaríkja
á stríðstímum hefir fulikomið vaid
til að Jiaga útiflutningi og innflutn-
ingi inn í Jandið, meðan á stríðinu
stendur, eftir því sem henni þykir
bezt henta. Sömuleiðiis hefir hún
uuiisjón með allri verzlan við óvina-
þjóðirnar.
í byrjan desembermánaðar fast-
sefti nefnd þessi nákvæmar reglur
uin útflutning til Sviss. Með ])eim
var Svisslendingum trygging þess
gefin, að nægur vistaforði yrði flutt-
ur til landsins, gegn skuldbindingu
um að ekkert af þeim vistum yrði
aiftur flutt til óvinanna.
Með tilliti til annarra hlutlausra
ianda norðanvert í Norðurálfu,
bannaði nefndin vöruflutning með.
an stóð á því að nákvæmir samn-
ingar við þeasi lönd yrði gerðir.
Saroningar þeissir stóðu yfir miklu
lengur en búist var við, sökuin
þess að nokkur þessarra norðlægu
landa voru svo sein að gefa þær
upplýsingar, er þóttu nauðsynlegar
og heiimtaðar voru.
í nóvombermánuði árið sem leið,
gengu Bandaríkin inn í samninga,
er gerðir höifðu verið iniJli Bret-
lands og Noregs., Þeir samningar
vora meðal annars þess efnis, að
Noregur skyidi Jefgja þessum lönd-
um, Bretlandi og Bandaríkjum,
skipastól, sem flutt gæti 1,400,000
smálestir að öllu samtöldu, meðan
á stríðinu stæði.
Síðar voru bráðabirgðar samn-
ingar gerðir við Holland og Svíþjóð.
Holland lofaði að láta Bandaríkjum
í té skipastól, er 450,000 sroáJesta
flutningsimagn hefði, tiil þriggja
mánaða í einu. Hollenzk skip, sem
þessu flutningsmagni námu, 'höfðu
verið aðgerðalaus um langan tíma.
Svíþjóð gerði samninga um, að
ieigja Bandaíkjum skip, eimnig um
þriggja mánaða tfmabil, »em endur-
nýja mátti eins loft og á þyrfti að
halda, er hefði 250,000 smál. flutn-
ingsroagn. Þangað til höfðu eigi
þesisi (sænsku skip hafst neitt að í
þarfir Bandaríkja.
Ekkert af þessum hlutlausu lönd-
um fekk gegn þessum Jeigusamn-
ingum nærri því öllum kröfum sín-
um framgengt. Bæði í Hoiiandi og
Noregi og Svíþjóð voru samningar
þessir dæmdir býsna hart. Þjóð-
irnar vildu fá enn þá meiri hlunn-
indi, gegn þessarri eítirlátssemi, þó
vel væri borgað fyrir leiguna.
Samt munu sanngjarnir menn
hafa við það kannast, að naumast
var við því að búast, að Banda-
menn væri mikið örlátari í viðskift-
um. Allir hljóta við það að kann-
ast, að eðli'legt er að stjórn Banda-
ríkja hugsi fyrst og fremst um næg-
an vistaforða ihanda þjóð sinni og
Samherjaþjóðunum.
Oetsakir um, að Bandamenn sé
að hrúga saman kornvöru til fyrn-
inga, í því skyni að selja síðar við
uppsprengdu verði, er Ihungurs-
neyðin í heiminum hefir náð há-
marki, eru gerðar út í loftið og 'hafa
ekki við neitt verulegt að styðjast.
Síðan hafa Þjóðverjar krotist til
DODD’S NÝRNA PILLT7R, góð*ir
fyrir allskonar nýrnaveikt Lækna
gigt, bakverk og sykurveiki. Dodd’st
Kidmey Pills, 50c. askjan, sex öskj-
ur fyrir $2.50, hjá öllum lyísölumi
eða írá Dodd’s Medicine Oo., Ltd.,
Toronto, Ont
valda með Einnum. Þeir hafa sett
lierlið á land í Eylandseyjum,. En.
þar Jiöfðu Svíar fyrir nokkurt her-
lið, til að varðveita hagsmuni Svía,
sem þar eru búsettir, meðan alt var
í uppnámi og hershöndum, undir
stjórn Bolsevíka.
Svfar hafa ávaJt verið Finnum.
hlyntir og örvað sjálfstæðiþrá
þeirra og sjálfstæðikröiur. En
á hiinn bógimn ihefir Svíum ávalt
staðið geigur mikili af Rúsisum.
Jafnvel síðan stríðið brauzt út hafa
Svíar óttast, að Rússar kynni þá og
þegar að falla inn í land þeirra.
Til Berlínar hafa þeir þá helzt rent
vonaiaugum um liðveizlu.
Svíar mótmæltu af alefli, þegar
Rússar víggirtu Eyland-eyjar til
varnar gegn ÞjVjðverjum. Samkomu-
lagið með Svfum og Samlierjaþjóð-
unum varð nokkuð stirt árið sem
leið, þegar Bretar og Bandaroenn af-
tóku að senda Svíum vörur, sem
fara ætti til Þýzkalands.
Nú era Svíar ihættir að hræðast
keisarann rýssneska og stjórn hans.
SannikomuJagið við Breta og Banda-
menn er aftur orðið gott.
Einnlendingar eru nú frjálsir. En
í því íumi, sem á þá kom um leið.
gerðust þeir óvitar svo miklir, að
biðja um þýzkan prinz til konungs
yfir sig. Nú er þýzkt fótgöngulið og
stórskota á EyJand-eyjum. Og mörg
tákn eru til þessl að .heim.svialda-
hugurinn þýzki sé þegar farinn að
leggja Norðurlönd undir sig. Þjóð-
verja hefir dreymt um Þýzkaland,
sean næði alia leið norður að heim-
skauti.
Rússnesku byltingamennirnir
lustu upp fyrir öllum heimi bréfa-
skiftunum, sem þeir Jiöfðu látið
fara á milli sín, keisarinn í Berlln
og keisarinn í Pétursborg, um leið
og þau voru grafin upp í skjalasaifni
Pétursborgar.
Þegar árið 1904 lagði Þýzkalands-
keisari það til, að hann fengi að slá
eign sihni á Danmörku. Áttu þá
Þjóðverjar og Rússar einir að
gúkna yfir verzlan við Eystrasalt
og siglingum. Og kunnugt or það
öllum, að Þjóðvorjar voru gramir
yfir sölu eyjanna dönsku f Yostur-
Indíum til Bandarfkjanna. Því þar-
áttu þeir fyrinhugaða byggistöð.
Nú era stjórnarblöð Þýzkaiands
að æsa upp vonzku og hatur tii
Noregs og Kvíþjóðar, sökum sanrn-
inganna um leigu þassarra skijta.
sam fi'á er sagt 'hér að framan. Yita-
skuld er sú vonzka alveg ástæðu-
Jaus og menn okki Óhræddir um, að
hún ikunni að vena spádómun um:
eitthvað, sem þýzka stjórnin hafi
í ihuga að framkvæina áður langt
líður.
Norskir og sænskir skipaeigendur
ætti að hafa fullkomið frjálsræði og
leyfl til að Jeigja skip sín hverri
þjóð sem vera iskal, hvort heldur
Bretar, Bandamenn eða Þjóðverjar
eiga hlut að máli. 1 því felst alls
ekkert hJutleysibrot.
Það var öldungis eðlilegt, að Sví--
ar og Norðmenn leigði skip sín ]>eimi
þjóðum, er þeir gátu fengið þanni
kornvistaforða hjá, sem þeim var
iífsskilyrði. Það var alls ekki sök-
um þess, að þeir væri að hjálpa
Bretum eða Bandainönnum, heJdur
einungis til að hjálpa sjálfum sér og
bjargast sem bezt þeir kunnu.
Ef Þýzkaland hefði getað bætt úr
þörfum þeirra og haft gagn af skip-
tim þeirra, hefði Svíar og Norðmenn
leigt þeiin að lfkindum eitthvað af
skipum sínum. Það var alls eigi
Svíum og Norðmönnum að kenna,
að Þjóðverjum var þetta uip mogn.
Alþjóðarétturinn krefst þess ekki,
að nein þjóð skuli verða íhungur-
morða þó Þýzkaland sé ekki ein-
valda á hafinu, né hafi eins miikinn
vtetaforða aflögum og Bandaríkin.
Stjórnarblöðin á Þýzkalandi
ganga þess eigi duiin, að í raun og
veru er alls ekkert út á samninga
þessa að setja frá alþjóðaréttarins
sjónanniðii. En þau gera það samt
og gera það af offrokju svo mlkilli,
að það getur eigi annað en vakið
geig aJlmikinn á NoTðurlöndum.
Ofbeldisverk ihervaidsins þýzka eru
V’analega hafin ineð slíkum hætti.