Heimskringla - 14.07.1920, Qupperneq 4

4. BLAÐSIÐA
/ HEIMSK.RINGLA
WINNIPEG, 14. JÚLÍ, 1920.
WINNIPEG, MANITOBA, 14. JÚLf, 1920.
Framríð íslenzkra
blaða.
Það eru nú liðm 50 ár síðan að Islendingar
komu fyrst hingað til lands og settust hér að.
Mun það hafa vakað fyrir flestum þá, ef eigi
ölium, að halda sem bezt hópinn, varðveita
það sem þeir áttu bezt og höfðu flutt að
heiman með sér. Ber saga vor hér framan
af árum þess Ijósan vott. Eitt, meðal annars,
s.em þeir fluttu með sér, var málið — tungan.
Tungu sína langaði þá til að vernda. Hún
var sá fjársjóður sem þeir áttu dýrastan, og
það sem hún geymdi, bókmentir og saga þjóð-
arinnar. Á tungu þeirri var þeim Iéttast að
láta hugrenningar sínar í ljós. Hún gat bezt
túlkað tilfinningar þeirra og hugsanir um
forna og komandi tíð. Meðan þeir voru Iif-
andi vildu þeir ekki hennar missa- Hérlenda
málið, sem flestir lærðu, varð eigi mál hugs-
ana þeirra og tilfinninga, heldur mál vinnunn-
ar, viðskiftanna, verzlunarinnar, erfiðisins og
siðanna í nýja heiminum, sem “fylgdu nýjum
herrum”. '
Málinu til viðhalds var eigi eingöngu nægi-
legt að stofna samstæðar bygðir, þar senj
samlþjóða fólk gæti haft daglegan umgang
hvað við annað, heldur þurfti að vera mögu-
legt fyrir hin ýmsu bygðarlög að geta talast
við. Með því eina var hægt að halda hinum
meiri áhugamálum vakandi og ræða hina sam-
eiginlegu framtíð. Með því var einingartil-
finningunni haldið lifandi og þeim tengslum
haldið heilum, er knýttu hina aðskildu hópa
saman í eitt. Og með því var mögulegt að
glæða andlegt líf og framtak meðal þjóðar-
brotsins.
Hið eina, sem uppfylt gat þessa kröfu, voru
blöð, er gefin væru út á þessu máli, er boð
gætu borið milli bygðanna, fréttir flutt af ætt-
landinu, sagt gætu frá því sem væri að gerasi
í heiminum, leiðbeint þeim samtökum er
myndast kynnu, og verið gætu einskonar al-
mennur fundarstaður, þar sem allir gætu fund-
ist og talast við, deilt og slétt úr málum sín á
meðal, og komið skoðunum sínum fram.
Og eigi leið á löngu áður en blöð voru
stofnuð og einmitt í þessum tilgangi. Árið
1877 er reist fyrsta íslenzka prentsmiðjan
fyrir vestan haf, og fyrsta íslenzka blaðið þar
gefið út hér megin hafsins. Blaðið kom út í
ekki full 3 ár, þá varð það að hætta sökum
efnaskorts. Næst var aftur byrjað á blaði
árið 1883, en það fer á sömu leið, að þrem
árum liðnum varð það að hætta sökum fá-
tæktar. t Orsakanna tii þess, að hvorugt þess-
ara blaða gat borið sig, var eigi langt að leita.
Fyrst og fremst var tala Islendinga þá svo lág
í samanburði við það sem síðar varð. Var
að líkindum eigi meir en tíundi hluti manna,
er hmgað fluttu, þá vestur kominn, er fyrra
blaðið, “Framfari”, var stofnað, og eigi full-
ur helmingur er síðara blaðinu var hrundið af
stokkunum. Þó alt hefði annað verið vel,
gat kaupendatala beggja þessara blaða, eigi
orðið annað en lág. En svo þegar ofan á það
bættist almenn fátækt og allsleysi, svo að
jafnvel heil heimili dróg um að láta af hendi,
þó eigi væri nema dollar, fyrir það er hvorki
varð notað til fæðis eða klæða, var eigi við
því að búast að miklar yrðu tekjur slíkra
blaða. En þótt fyrirtæki þessi bæði mis-
hepnuðust, hurfu eigi þær þarfir, er blaðanna
kröfðust og var því eigi látið þar staðar
nema. Stofnað var þriðja blaðið, He;ms-
kringla, I8ö6, af miklum og góðum vilja
þeirra sem fyrir því stóðu, en mjög skornum
efnum. Tvívegis lá við borð að hún færi
sömu ferðma, og hin er á undan henni höfðu
hafið göngu sína, en þá kom henni eitt og
annað til styrktar, svo hún hefir hjarað fram á
þennan dag. Tveim árum síðar er annað ís-
lenzkt blað stofnað v;ð hlið hennar, “Lög-
berg”, og hefir svo lengst verið að þau tvö
hafa verið aðal biöðin fyrir vestan haf, og eru
þau nú hið annað og þriðja að aldursröð allra
blaða íslenzkra, sem nú eru gefin út-
Upphaflega voru blöð þessi seld á $2.00
um árið. Voru þau þá eigi meir en helming-
ur á stærð við það, sem þau eru nú. Að vísu
var kaupendatalan lægri þá en nú. En þá
var líka allur útgáfukostnaður eigi meira en
einn fimti híuti við það, sem hann er nú. Ful!
örðugt mun þó hafa verið að halda þeim úti
og galzt þeim þó áskriftargjald furðu skilvís-
lega. Prentarakaup hefir eigi verið meira
þá en $30 um mánuðinn, húsaleiga um $10,
ritstjóralaun um $50, og pappírsverð um 2/l
—3 cent pundið. ,
En svo smá sté kaupgjaldið upp. Fyrir
15—20 árum síðan mun það hafa verið orð-
ið fast að þriðjungi meira en þetta. Áskrif-
endatala hafði aukist, en skilvísi eigi að sama
skapi; kom þá að því að eigi var auðið að
láta íslenzk blöð bera sig, nema einhveriir
fengjust er leggja vildu þeim fé frá sjálfum
sér. En til þess urðu nokkrir og fyrir það
hafa þau lifað fram á þennan dag. Af fé
því, sem einstakir menn hafa þannig lagt til,
hefir aldrei runnið eyrisvirði í arð, í vasa
þeirra aftur. Það hefir með öllu verið arð-
laust. Yfir því hafa þeir aldrei kvartað, en
sú spurning hefir stunduð vaknað í huga ein-
stakra manna, er til þessa þekkja, vegna hvers
þeim beri meiri skylda til að leggja þetta á sig
ttl þess að íslenzk blöð fái haldist við á meðal
vor, en öðrum. Aldrei hefir fengist svar upp
á þá spurningu. Því hefir stundum verið
svarað, að þeir sæju sér einhvern annan hag
við það. En hverskonar hag? Pólitískan
segja sumir. Blöðin hafa barist um atkvæði
íslenzkra kjósenda fyrir pólitísku flökkana í
landinu og þeim hefir skinið eitthvað gott af
því- Því skal ekki neitað að því miður hafa
blöðin of öft — og byrjuðu það snemma —
bitið bein fyrir pólitísku flokkana, og með
heimskulegu skrumi haldið þeim fram við
kjósendur og enn heimskulegra lofi og skjalh
hlaðið á þá allskonar hrósi fyrir allar þeirra
gerðir illar og góðar. Fyrir þetta hefir þeim
að sjálfsögðu einhverju verið launað í liðinni
tíð, meðan flokkapólitík var í sem mestum
blóma, — en af þessu hefir blaðaeigendum,
útgefendum eða áskrifendum aldrei skinið
neitt gott, heldur margfalt ílt. Komið hefir
ast að dýrleika. Það sem því kostar að gefa
út blöðin nú, er vel fjórum til fimm sinnum
meira en var á þeim tíma, stm þau voru stofn-
uð. Nú er meðal prentarakaup um $160—
$175 á mánuði- Ritstjórar blaðanna ættu að
ininsta kosti að hafa sama kaup. Pappír hef-
ir stigið upp um 8 cent pundið, svo að papp-
írinn eingöngu hleypur upp á um $125 á mán-
uði fyrir blað af Heimskringlu stærð og út-
breiðslu. Húsaleiga með þeirri hitun, seir
nú tíðkast fer til jafnaðar um $100 á mánuði
þegar talið er rafmagn til knúmngs vélum, gas
til -málmbræðslu, talsímagjald o. fl. Með
þessari afskaplegu hækkun á öllu, sem að
blaðaútgáfu 1/tur, segir það sig sjálft, að ó-
mögulegt er að selja blöð fyrir sama og þau
voru seld fyrir 30—40 árum síðan. Þarf eigi
annað en að bera saman bókaverð fyrrum og
nú, til þes« að geta gizkað á hvað blaðaverð
ætti að vera.
Þrátt fyrir þetta hafa íslenzku blóðin göml
verið seld við sama verði og frá því að þau
byrjuðu að koma út. Auðvitað á stóf tapi.
Eru kaupendur ánægðir með það? Að ti’
þess þeir geti fengið sín íslenzku blöð, með
fréttum að heiman af ættjörðinni, fregnum ’
fjarlægum bygðarlögum, sögum af því, sem
hér er að gerast, ritgerðum og ljóðum og
bókafregnum, fyrir hálfvirði eða minna, þá
skuli eirihverjir borga stórar upphæðir árlega
af eigin fé, til þess íslenzk blöð hér í landi
þurfi ekki að deyja? Telja má það áreiðanlegt
að þeir séu það ekki, og engu seinna en þeir
fái að vita með sanni um, hversu hagur og
framtíð blaðanna hcrfir við, séu þeir fúsir til
að leggja meira af mörkum til þeirra. —
Blöðin ættu að vera seld eigi fyrir minna en
$4.00 um árið, eða minkuð um helming og
seld fyrir $3.00. Þá fyrst væri lítill vegur til
að þau bæru sig, ef skilsemi væri að mæta.
Um óskilsemi þarf Heimskringla ekki að
kvarta frá mörgum. En þó eru allnokkrir,
sem eigi hafa borgað blaðið svo mörgum ár-
um skiftir. Má nú ekki ætlast til að allir
þeir, sem blaðinu skulda, sendi því nú hið
allra bráðasta það, er það á útistandandi, þó
eigi væri annað en í viðurkenningarskyni við
það af stað dekri og daðri við hverja land- útgefendur fyrir að hafa eigi fært upp verð
læga flökkuhugsun og loddaraskap, sem uppi þess til þessa? Fyrir að hafa sjálfir borið
hefir verið á einum tíma eða öðrum; deyft tekjuhalla þess í mörg ár. Eða eiga þær
hefir það og sljófgað ^ómgreind manna og þakkirnar að verða að láta blaðið bíða eftir
viljan til að dæmo um hvert mál eftir skýrum því enn um hríð, og láta útgefendur þurfa að
rökum, eða að sjá að sannleika. Stutt hefir kosta því til, að fá innheimtumenn og senda
það stórum að eftirhermu og dýrkun á öllu j þá bygð úr bygð, og þannig tapa í viðbót við
sem kallað er hérlent, en er það ekki, “því það, sem komið er, all miklu fé. Ólíku er
heimskan er alheims veldi,” eins og Brandes saman að jafna efnahag manna í sveitum nú
kemst að orði, og eigi fremur heimilisföst í j eða áður fyrr. Eln þá voru skil oft eftir öll-
einu landi en öðru. Það hefir vilt um met, ; um vonum- Nú ættu þau að vera svo að
svo að það hefir oft verið skoðað dýrmætara, aldrei stæði inni hjá neinum við árgangamót
sem lítilsverðara er.
Engu góðu hefir þetta því til leiðar komið
og engum skinið gott af því. Það hefir eigi
ávaxtað hlutafé blaðaeigendanna, því það
hefir altaf verið ávaxta laust — og heldur
gengið saman; það hefir aftrað fremur en
hitt tilgangi blaðanna — það fiefir gert aðeins
eitt, en sem Ieiðast er til að vita — það hefir.
gert blöðin að þrælum, sem e'kki hafa máít
hugsa, til þess eins að þau fengju lifað og
komið út. Það lítilsháttar fé, sem áður fyrri
var goldið fyrir þessa þénustu við pólitísku
flokkana, gekk til að borga skuldir—útgáfu-
kostnað og annað — blaðanna, skuldir, sem
íslendingum sjálfum hefði borið að borga, að
réttu, og að sýna með því að þeir vildu kosta
einhverju til að eiga blöð á eigin tungu. Það
gekk til að borga /yrir óskilvísa kaupendur,
það sem blöðunum hefði borið með réttu móti
frá þeim.
Það er því eigi hægt að svara spurningunni
fyr um getnu með því, að þeir, sem lagt hafa
fé í blaðafyrirtæki, hafi gert það vegna þess
að þeim hafi verið nokkur hagsvon vís úr
einni átt eða annari. En hví skyldi þá nokk-
ur líta svo á að þeim bæri skylda til þess
fremur öðrum að leggja fram ærið fé til slíkra
fyrirtækja? Væri það eigi heldur miklu
fremur hin rétta hugsun, að öllum Islending-
um bæri sú skylda, að sjá blöðum sínum borg-
ið, með því að kaupa þau og borga þau svo,
að þau gætu borið sig? Þau eru eina þjóð-
ernislega almenna stofnunin, sem allir geta
haft not af, og eigi er bundin við nokkurn á-
kveðin stað. Þeir er fjarstir búa frá útkomu-
staðnum, hafa þeirra hin sömu not og þeir,
sem næstir búa. Enginn ætti að vilja að láta
gefa sér eða borga fyrir sig það, sem honum
ber að borga og hann getur sjálfur borgað.
En það eru menn óbeinlínis að gera, ef ein-
hverjir einstakir menn þurfa að láta fé sitt,
eigi eingöngu star.da arðlaust, heldur smá ét-
ast upp í því fyrirtæki, sem hinir eiga að njóta
árangursins af.
Útgáfukostnaður blaða fyrir 20 árum síð-
an, þótt hann væri töluvert hærri en fyrir
nærri 40 árum síðan, var þó næsta lágur við
það, sem hann er orðinn nú. Eins og allir
vita, hafa á síðastliðnum 6 árum allir hlutir
verið að hækka í verði. Enginn hlutur er svc
til, stór eða smár, að hann eigi hafi þrefald-
eyrisvirði, er blöðunum bæri. Eða er áhug-
inn, hlýleikinn og hugsunarsemin að dofníi
fyrir því sem íslenikt er? Svarið við þeirri
spurningu segir nokkuð til um hver franatíðin
verður hinna íslenzku blaða.
Segjum að þau þyki eigi fréttfróð, borin
saman við stórblöðin. En er þá engin ánægja
í því, að eiga blað, sem út er gefið á eigin
tungu? Segjum að þau skýri óglögt frá ýms-
um atburðum, sem til frétta eru taldir; en er
nokkur fróðari eftir en áður, fyrir þann frétta-
tíning? Þegar þú leggur frá þér stórblaðið
á hverju kvöldi, hvað loðir mikið af því, sem
þar er sagt frá, í huga þínum, hvað miklu
fróðari ertu um, hvernig gengur til í heimin-
um, en þú varst áður en þú tókst það upp?
Eða er þá ekkert utan fréttanna læsilegt í ís-
lenzku blöðunum? Kemur það aldrei fyrir
að setning eða her.ding eða hálfkveðin vísa
hangi í minni eftir að blaðinu er burtu kast-
að og það er rifið eða því er brent? Hefir
ökkert af því, sem t. d. í Heimskringlu hefir
birst í 34 ár, átt varanlegra gildi í hugum
manna, en emhver flugufregn utan úr heimi,
eða stórslysasaga, sönn eða login, sem stór-
blöðin flytja daglega?
Þótt Heimskringlu hafi oft og í mörgu ver-
ið áfátt, þá er nú þó svo, að eigi irerður saga
vor íslendinga hér í álfu sögð, nema með til-
styrk hennar. Og ef engin íslenzk blöð
hefðu verið til frá því að vér komum hingað,
hefði fátt af því, sem vorir beztu menn hafa
hugsað og sagt, orðið þjóðar eign. Og í
hverjffcvér hefðum mist við það er öllum ljóst,
sem sanngirni hafa til að bera. Um dvöj
vora og starf hér í fimtigi sumur vissi enginn
neitt, um vonir vorar og hugsanir, um baráttu
vora og sigur hér væri ekkert orð — nema að
því leyti sem hérlend blöð hefðu endrum og
eins getið um einhvern útlending með afbök-
uðu og ólæsilegu nafni, er út í einhver æfintýri
hefði ratað, og sagt hefði þeim frá því sem
skringilegast og aulalegast, svo að það hefði
þótt “matur”.
I blöðuaum er að leita æfisögu þessa burt-
lutta hluta þjóðarinnar; og ef þau fá enn
aldist við um stund, verður sögu þeirri hald-
ið áfram; en hvað lengi, segir þjóðin til sjálf
og sá ræktarhugur, sem hún leggur við mir.n-
ingar og menningu undangenginna ára og
alda.
í
Jólasveinar og
Jólameyjar.
hétu þeir hjá okkur krökkunum
heima á Islandi, gesíirnir, sem að
garði bar yfir jólaföstuna. Við
rituðum nöfn þeirra á smá-miða,
fog drógum þá blindandi á aðfanga-
daginn, strákarnir stúlkna-nöfnin,
en stelpurnar pilta-heitin. Það var
okkur ýmist til ertni eða ánægju.
Sum nöfnin þóttu engir hapþa-
drættir- Af því gátu líka leitt
löng mál og lagaflækjur, eins og
verður hjá fullorðna fólkinu í al-
vöruefnum, eirikum ef sá grunur
féll á, að niður hefði verið ritað
nafn einhvers, sem ekki hefði kom-
ið inn og “þegið gott”, því ákvæð
var til um að þess þyrfti við, til að
vera gengur í slíkan gestarétt. En
einu gilti um það, altaf vorum við
fús að freista hamingjunnar í svo
tvísýnni hlutaveltu. Þær jóladísir
eru nú löngu liðnar hjá, og engar
fengnar í þeirra stað, nema ef vera
kynni ný bók, endur og eins.
Nú ætla eg að fara nokkrum
orðum um næstliðinna-jólabók, en
ekki til “dóms og reikningsskap-
ar”, til þess er eg ófær. Bókun-
um fer sem ýmsu öðru, það verða
“tveir um toddann”: höfundurinn
og lesarinn, og gagn lesarans að
góðri bók, getur verið meira en alt
það, sem í henni stendur, og oltið á
því útsýni sem honum oþnast við
yfirferðina.
W dodd’s
KIDNEY
_ THEPfS
DedJ’s Kidney PiQs, 50c askjan,
eía sex öskjor fyrir $2.50, hjá öll-
nm lyfsölum eða frá
The DODD’S MEDICINE Co.
Toronto, Ont.
When I was a Gir! in Ice-
land. By Hólmfríður
Árnadótt'r. Boston 1919
— Lothrop, Lee • &
Shephard Co. — 220
Pps. —$1.20-
Útgefendur bókar þessarar hafa
tékið sér upp, að búa út bæklinga-
safn af einskonar æskuminningum
unglinga í ýmsum löndum. Þeir
segia sér til meðmæla, að þar sé alt
dtað af uppalning í því landi sem
frá verði sagt. Hólmfríður Árna-
dóttir hefir nú orðið til þess, að
lýsa uppvaxtar-árum sínum á Is-
landi. Allar þessar bækur bera
svo að segja sama nafn, munar að-
eins því, hvað land það kallast, er
höfiíndurinn ólst upp í. Ef Dani
ritaði sína sögu, yrðu hún að Kk-
indum skírð: Þá er eg var drengur
í Danmörku. Á íslenzku héti bók
Hólmfríðar: “Þá er eg var yngis-
mær á íslandi”. Foreldra-ráð ná
þarna varla til nafnanna á krökk-
unum.
I 15 kapítulum er erindi bókar-
innar, lauslega sagt þetta: Land-
lýsing, fundur þess og nám- Upp-
eldisheimili mi'tt og heimafólk.
Sumar. Harðæri. Vetur. Hátíð-
ir. Vor. Jólin. Helga fagra.
Sumarskemtanir. Svipast út í heim-
Island daginn þann í dag.
“I will not waste my maidenhood
for taking as husband of a king”.
.....Þótt þetta sé svona orðrétt í
þýðingu Morrisar og Magnússonar
af Heimskringlu Snorra, og þótt
manni þyki sá sögustíll saélgæti, í
samanburði við þann, sem aðrir
enskir höfundar eiga nú til að
tjalda, er nú svo komið sem væri
þetta “of” óþarft og oftittað. 1
síðara sinnið fundust mér þessar
línur Ioðmæltar: One special
spring when I was young, seems to
be very close to my mind”, þó vel
skiljist hvað við sé átt. En svo er
þetta að sýna hótfyndni við höf-
undinn.
Þjóðsagan um víxlu Gvendar
góða á Drangey, hefir blandast
annari sögn. Aldir af vantrú, lút-
erstrú, urðu að líða hjá, áður en al-
þýðan yrði svo efagjörn, að geta
ímyndað sér, að nokkur maður*
sízt af öllu Guðmundur biskup,
hefði vígt björg með þeim
Þórshamri skynsamlegs vits, ein-
ungis, að brjóta þær bergeggjar
sem skáru sundur sigreipin af þeim
sem óvarlega fóru. Það var fyrr-
um aðeins í frásögur færandi sem
einn af þeim mörgu krókum, gerð-
um með guðsfingri, móti brögðum
Belsibúls. Hitt munar engu, íhvort
sú síðari saga er sögð að hafa gerst
í Drangey, eða annari ey, nokkru
austar og norðar.
inn.
anna.
um.
Hvert erindi eg átti til Bandaríkj
Stödd undir stjörnufánan-
Þó að lítið sé að læra af því
að komast yfir kapítulaskiftin ein.
sýna þessi samt, að höfundurinn
hefir efnt það, sem hún segir vera
ætlun sína með bókina: “að mörg-
um þeim spurningum sé þar svar-
að, sem Iagðar hafa verið fyrir mig
um Island.”
Geti einhver góðrar bókar og
nýrrar, heimtar tízkan, að hann
haldi þau “Torfalög” um leið, að
finna henni eitthvað til foráttu, að
öðrum kosti fari hann með skrum
eitt og skjall, eins og auglýsinga-
ummælin, sem útgefendur hér
kaupa sér. “Fýsir eyrun ilt að
heyra,” segir Vídalín gamli ein-
hversstaðar. Eg s'kal lúka þessu
af, lesari góður, en fyrirgefðu
hversu fátt og smátt það verður.
All-mörg íslenzk orð koma fyrir '
bókinni og fjöldi þeirra svo prent-
viltur, eins og ef þau kæmu út úr
svertunni í smiðjunum okkar í
Winnipeg. Hitt liggur í augum
uppi að Hólmfríður á enga sök á
því- Sjálf er hún sennilega þeim
galla grömust. Sé það ekki mis-
heyrn mín, fanst mér að á tveirr
stöðum kæmi enskan ögn utan af
þekju. I fyrra skiftið þar sem
Gyða kóngsdóttir “hryggbrýtur’
arald hárfagra með svari sínu:
1 bókinni eru nálægt 20 myndir
íslenzkar. Bezt er sú af höfund-
inum. Enskan er ljós og léttmælt,
þó höfundurinn gefi í skyn, að sig
skorti þar kunnáttu. Enda liggur
það í augum uppi, að hvorki hefðr
Hólmfríður hlotið né tekist á hend-
ur, tilsögn í Norðurlandamálum við
enskan skóla, væri henni til muna
ábótavant í málinu. Líka hefir
hún lært ensku um tíma við háskól-
ann í Edinburgh á Skotlandi. Æfin-
týrið af karlsdætrunum er sérstak-
lega vel sagt, þó ekki sé það æfin-
lega áreiðanlegt, að hún sem helzt
skyldi, hreppi kóngssoninn, og éf-
laust kippir höfundinum í kven-
legginn í, að velja sér þá þjóðsögu
'til að þýða, og efni'úr sögu Gunn-
laugs ormstungu og Helgu fögru,
en fallegt er þó hvorttveggja, þó
frásöguverðast sé það í-Gunnlaugs-
sögu, sem fæst eru orðin um höfð,
sem er sögmn um það, að af þeS|S-
um sambiðla-drápshug Hrafns og
hans, hafi það leitt, að hólmgöngur
voru af numdar á Islandi, öldum á
undan öðrum þjóðum, þó jafnvel
biskupar legðu þá samþykt í lágina
öldum síðar.
Auðvitað er, að þessi uppeldis-
saga Hólmfríðar hefir gerst á góð-
um sveitabæ, í héraði því sem hún
er æskuð úr. Þó kemur hún víðar
við, en ætíð svo, að lesara, sem at-
hugull er, verður hlýtt til lands og
lýðs, ekki sökum þess að af sé
gumað, heldur hins vegna, að sagt
er frá af skilningi á högum manna
og háttum. Að því leyti jafnast *
pessi bók við það, sem ferðasögur
erlendra manan hafa borið Islend-
ingum bezt og sannast, svo sem
Henderson og Russell- Því láni
eiga íslendingar þó að hrósa, að
þeir menn, útlendir, sem hafa kynst
þeim lengst, bera þeim söguna
bezt. Henderson dvaldi nærri tvö
ár á íslandi, og Russell ferðaðist
þangað fjórum sinnum, þó öld sé
milli þeirra. Margir ferðalangar
eru flysjungar, aðeins nasasjóna-