Heimskringla - 19.01.1921, Side 2

H E t MS K R QLA
WINNIPBG, 19. JANÚAR, 1921
Esn um Vígsioca
sem skiljanlega
látasta þjóðræknisverk, er ís- móSur til Bolla, 5C11I ðíí.11 j CXlllC^tt
! lenzka þjóSin hefir nokurntima þýSir, aS honum óx hatur eSa
,,, i -r* ii- , . j.' faert í tal aS koma í framkvæmd, neiít til Bolla. Alt svo býSir orS-
Ver hotöum ekki ætlaS aS . ,
, . . . ,,, ,,4 og sem mjög liklegt er ao mum ;5 moSur í þessum skuningi hat-
birta rleiri gremar um Vigslooa
, , l m 1 verSa gert. ur eSa heift. Eg neita því, aS
en komnar voru, en þar sem hr. N. I c ^ °
r-.,, r,, , i > i , I Par sem bt. G. nefmr þa olans- þetta orS eigi viS þá menn, sem
Ottenson fekk talsverSar hnutur , f . „ ^
r - \r■ L-f j- r . I menn, er i stnSiS foru af frjalsum berjast í sjálfsvörn. Þá kemur
tra Vigslooaihotundmum i grem ,,
, . . , . , , , , vilja, til þess aS hjalpa Bretum næsta hending:
þeirri er hann reit og kom her i *
, , , . o- í og bandamönnum þeirra til ao
blaSinu, þotti oss osanngjarnt ao I , . , , . „ _ , i “
. „ _ veria frelsi sitt. svnir aS DteDhan;
neita um svar. En til þess nu ao
vinir og meShaldsmenn >St. G. geti
verja frelsi sitt, sýnir aS Stephan| "°8 nvannabúka í spaStunnurnar
hatar Breta og aS hann er svikari| brytJa 'l erS gríS ”
vinir og meonaiasmenn oi. vj. geti , j
, . , , , , , , , vio þetta land, sem ver nu htum'
eki iborio oss heldur a bryn osann- , _ ,, . „ .
- _ _ MMrv I — m m r l.aM i, r* r-v o 110
girni í hans garS, feirtum vér hér
líak varnargrein fyrir VígslóSa, er
hefir raunar legiS hjá oss um tíma
og hefSi ekki Ibirst hefSi ekki þessi
Ottensonsgrein komiS, en er þó
í fullu gildi enriþá sem vörn. Ann-
ars erum vér orSnir dauSleiSir á
þessu VígslóSa-rifriIdi, og ljáum
engum greinum eSa kviSlingum
þar aS lútandi rúm framar í blaS-
inu, nema VígslóSalhöfundinum
•jálfum, ef hann finnur hvöt hjá
sér til aS svara hr. Ottenson, en
þaS verSur iþá líka endir þessa
ináls í dálkum Heimskringlu.
.! ..fv, , _____
I.
Svar til St. G. Stephanssonar.
I grein, er Heimskringla flutti
24. nóv. eftir St. G., þar sem hann
er aS reyna aS verja verSugar at-
hugasemdir Lögbergs, minnist
hann mín ofurlítiS, meS þeim ó-
þokkaskap, sem hann nú orSiS er
orSinn illræmdur fyrir, síSan Víg-
— * I Er kemur af orSinu argur, sem
í, sem brezka nýlendu. En þetta þýSir galdramaSur> 9eiSmaSur,
r-v-v 41 olr o 1 o rr rowna ^ .v
mál skal eg reyna aS skýra betur,
þegar eg fer aS eiga viS VígslóSa.
St. G. segir í oftnefndri grein;
“Svo þó aS fornmenn nefndu
þá óhappamenn, sem unnu sömu
verk og 'þeir, sem viS köllum ill-
ræSismenn, lá aldrei í þeirra huga
sama ásökun á eirtstaklinginn, sem
verkiS vann, ein9 og hjá okkur nú,
í orSinu illræSismaSur eSa glæpa
maSur.” — Nú skulum viS sjá.
Eg ætla aS sanna hiS gagnstæSa,
n. 1. aS fornmenn hafi einmitt
lagt þann skilning í orSiS, sem eg
held fram aS sé. Vatnsdæla 24.
kap., þá er Hrolleifur sagSi Geir-
mundi lát Ingimundar gamla í
Vatnsdal og hvernig þaS hefSi aS
boriS, svaraSi Geirmundur: “ Þat
sé ek at þú ert hinn mesti ólhappa-
maSr, ok far á brottu hin vonda
manrifýla.” ÞaS eru svo margir,
sem eiga lslendingasögurnar og
vita um IþaS, aS Hrolleifur vann
níSingsverk þá er hann drap eSa
sama sem myrti Ingimund gamla,
velgerSamann sinn og verndara
sloSi varS kunnur. vcigciuanuui» .-------.
St. G. er aS reyna aS hrekja' gem aS er mjög líkt og hvernig St.
þaS í téSri grein, aS orSiS
óhappamaSur þýSi glæpamaSur,
þó aS hann hljóti aS vita betur.
OrSiS þýSir ekki einungis glæpa-
maSur, heldur einnig níSingur og
þrælmenni. Þeta er eg reiSubú-
inn til aS sanna fyrir hvaSa rétti
sem er. ÞaS eru ekki orSabæk-
djöfuldómur. GríS; GríSur tröll-
kona. Þá verSur þessi hending:
og mannalbúka í spaStunnurnar
brytja í djöfuldóm og tröllskap.
Eg neita því aS þetta eigi heima
hjá þeirri þjóS, sem vega nauS-
víg, svo sem Bretar, e nauSugir
voru meyddir til aS verja frelsi
sitt og börSust í sjálfsvörn.
AS brytja mannabúka í spaS-
tunnur; auSakiliS er þaS, aS fáir
munu brytja kjöt í tunnur í öSrum
tilgangi en þeim aS brúka þaS til
átu, sem ber sagan af Katli hæng,
II. kap., þá er hann reif upp úr
matargryfjum hjá Surt jötni; þar
fann hann af hvölum og hvíta-
björnum, selum og rostungum og
allskonar dýrum, en á botninum i
hverri gröf fann hann mannakjöt
saltaS. AuSvitaS ætlaSi Surtui
gamli sér þaS til næringar, manna
búkana ásamt hinu, sem í gryfj-
unum var, og á leit þá bezta af
matarforSa sínum, eins og hatnn
glögglega lét lí ljós, þá er hann
segir viS sjálfan sig (mæltist viS
einnsaman) : ‘Hér er illa um
G. ferst til íslenzkra hermanna, gengig at hrækt er á öll eigu
fallinna og afturkommna, sem ^ Qg meg ^ þ. vergt fariS>
Voru aS reyna til aS verja frelsi , _____-----u__f
hans, á meSan hann gekk um eins
og grár köttur um nágrenni sitt,
eftir því sem sagt hefir veriS, til
þess aS reyna aS koma í veg fyrir
aS íslenzkir piltar þar færu í her-
urnar eingöngu, sem þaS skýra, inn> tj| 3tyrktar landsmönnum sín
heldur glósur þær er þær vitna til j um Qg þ>jó?5inni, semþeir lifa meS.
á ýmsum stöSum í ýmsum bókum, > QrSiS öhappamaSur er svo víSa
og þaS veit Stephan G., þó aSjskýrt f Islendingasögunum og ísl.
hann eins og kisa sé aS reyna aS forn8ögum, eins og eg hefi áSur
hylja þessi óhreinindi, er hann, Bgt> ag hér er ekkert um aS vill-
lagSi frá sér í Voröld sálugu. I ast j fomöld var óhappamaSur
ÁSur en eg fer lengra út í þetta. álfff8lnaíSur, skógarmaSur, rétt-
mál, ætla eg aS minna G. á draepUr hvar sem var, og þó aS
eitt, sem er þaS, aS þar sAi hann' ójafur pái hlffSi Bolla, eftir aS
fer útí persónuleg viSskifti mín og hann hentj þaS níSingsverk aS
annara þeirra er eg hefi átt skifti drepa (eSa myr8a, mætti segja)
viS, t. d. þá er eg keypti bækur j jgartan þi Var þaS fyrir göfug-
þær er tilheyrSu Styrkári Vésteini, mensku ólafs, en ekki aS hann
fyrir fult verS, þá mun eg eiga 1 eigj vjsgj ag gollj var ólífismaSur.
eitthvaS í fórum mínum viSvíkj- gt q segir aS vinur sinn hafi
andi St. G. eSa Grímsa-bragnum tekiS svarj glnu> svo eg hafi þagn-
(Gillisjbragnum), meS fleiru. Svo aS þag er hka ranghermt hjá
ekki meira um þaS, aS efninu. I gt q hafSi enga ástæSu til
Satt er þaS, er St. G. segir í &s fara j hlaSadeilur viS þá sletti-
vandræSaforsvari sínu í Heims-
kringlu, aS hann hafi haft litinn
reku. BæSi sýndi hann þar, aS
hann vissi ekki, hvaS hann var aS
**.&._, — ---- nann vissi ciw, »*’ — .--------------------
•kjöld aS bera fyrir sig, fyrir þýS- fara meg enda kom honum mál
inguna á orSinu óhappamaSur, en þetta ekllert viS. Svo læt eg
■annar hefSi hann þó getaS 9agt, þetta duga aS sinni þessari grein
því hefSi hann viSurkent, aS hannj vjgvfkjandi, nem* aS bæta því
. —i----í aXlrnm viS ag Lögherg vj89i sér óhætt aS
vitna í þetta orS (óhappamaSur),
eins og þeim líka mun reynast.
Svo ætla eg aS reyna til aS líta^
ofurlítiS á orS í VígslóSa, sem aS
Lögbergi hefir yfirsést, eSa fariS
fram hjá.
Þá er aS byrja á blóStrogsvís-
•tæSi skjaldarlaus í þeim sökum,
hefSi hann talaS hreinan sann-
leika. Þar sem St. G. er aS reyna
aS koma fólki til aS trúa því aS
orSin óhappamaSur og ólánsmaS-
ur séu 'sömu þýSingar, þa veit
hann meira en vel aS hann er aS
fara meS rangt mál, og hann veit
sömu þýSingu nú og þaS hafSi 1
gamla daga.
St. G. segir í grein sinni, þar
sem hann er aS reyna aS villa
fólki sjónir: “Meztu og beztu
fyrirmyndar menn þeirra tíma, erj
í óhæfu rötuSu, voru ekki hugs-l
rínnig mikiS vel, aS orSiS hefir unni> gem ná er alkunn orSin, fyr-
ir mjög mannlegar tiltektir Lög-
bergs. Þeim hefir láSst (Log-
bergingum), aS skýra þýiSngu
nokkura orSa í þeirri vísu, þaS
ætla eg aS reyna.
Af þeirri ástæSu, aS til munu --------- —
oriæru rotuou, voru c«uvi ““8°-’ vera ægj margir menn, er kaupa kemr til konungs; megum vér af
Sír sem glæpamenn nú, heldur ó-( Hejmskringlu, en sem ekki sjá þ^j marka hvernig hann mun bera
AkannamAnr. ■ Ao « 1 1 '__i V> ór tríciina ! C__! _ trárl mal. pr Kann 10 S
sem bezt er, sem eru .mannakrof
mín.” Af þessu verSur þaS auS-
skiliS, aS Stephan gerir Englend-
inga eSa Breta meS liSsmönnum
sínum aS mannætum. — ÞriSja
hending vísunnar:
"viS trogiS situr England og er aS
hræra’ í blóSi,
Allir Islendingar, sem komnir
voru til fullorSinsára, þá er þeir
fluttu hingaS frá Islandi, murra
eftir sláturtíSinni á haustin þar, og
aS þaS var siSvenja þar, þá er
kind var skorin og blóSiS úr
henni var látiS renna i trog, aS
hrært var í þaS svo þaS hlipi ekki
í lifrar, nefnilega til þess aS þaS
(blóSiS) yrSi brúkaS til matar,
sem var upp a þann mata aS rug-
mjöli var ihrært saman viS þaS og
svo mör llátinn saman viS. Þetta
höfum viS Islendingar gert bæSi á
Islandi og hér í Ameríku. En
þaS var sauSablóS en ekki manna
svo sem Stephan gefur í skyn aS
Englendingar hafi veriS aS búa til
matar sér. — F'jórSa og síSasta
hending vísunnar:
“meS öllum sínurn kaupmönnum
og bæjargötu-lýS.”
i N.l. götustrákum borganna, úr-
kasti þjóSarinnar og þeim er
kaupa vilji mat af þessu tæi, til
þess aS leggja sér til munns.
Mér kemur til hugar khfli úr
sögu Egils Skalalgrímssonar, 74.
kap.,, þá er hann heimti skattinn
af ArnviS jarli. Eftir aS Egill
var farinn meS skattinn fra jarli,
kallar hann (jarlinn) til sín bræS-
ur tvo, er hvortveggja hétu Úlfur.
Hann mælti svö‘- Egill sá hinn
mikli, er hér var um hríS, ætla ek
at muni oss all óþarfr, er har.n
ánsmenn, óhappamenn.” — AS Ldgherg> þá 3et eg hér vísuna:
afn fróSur og skynsamur maSur
i£.m St. G. skulikoma meS þaS aSj “Evrópa er slaturhus, þar myrða
ihæíumaSur og óhappamaSur sé þeir af móSi,
:;tt og hiS sama, er næsta ótrú-
egt, en samt er þaS svo. I grein
fyrir koungi várt mál, er hann jós
slíku í augu vár upp.” Aftoku
konungsmanna.
Sannarlega á þetta heima hjá
St. G. Nærri má geta hvernig
ao svo. i _ ' . rí , j * hann héfir talaS í garS Englend-
[. G. stendur: “Grein eftir migj viS trogiS situr Englan og er a ^ eJSa Rreta ega túIkaS mál
m þ; tta orS stóS í, var enginnj hræra 1 ° *’ .. þeirar á ferS sinni um Island síS-
kamannabálkur, en andmæli meS öllum smum kaupmonnum^^ ^ 9em var á 8tríSstímunum
:gn kappsmáli, sem fáir menn bæjargotu y
jfSu fitjaS upp á almenning.
HvaS var þetta kappsmál?
iS var minnisvarSamáliS, sem _ _
. G. nú ekki kærir sig um aS Þe*r at mó01* ! strjginu loknu. Ef aS slíkt sem
:fna, og sem hann upp á allan þá er ÞorgerSur Egilsdóttir þetta ekik eru drottinsvik eSa
Irengilegan máta reyndi aS kona Ólafs pá, eggjaSi syni sína landráS, þá þætti mér fróSlegt aS
■epa, og sem allir velhugsandi til hefnda viS Bolla, eftir Kjartan, yjta, hvaS góSir og heiSvirS r
: þjóSræknir Islendingar vita aS er Sagt aS Halldór Ólafsson svar- menn álíta það vera.
hiS skyldasta, stærsta og rétt- aSi fáu, en þó þrútnaSi honum Þá ætla eg aS taka hér upp síS-
og mananbúka í spaStunnurnar
brytja’ í erg og gríS;
ast, og sem var á stríSstímunum
(því þetta er ort 1916), þar sem
Svo kemur útskýring vísunnar: j hann skilur slíka svívirSing sem
,, , , , * betta er, eftir í höndum Islendinga
"Evrópa e, .láturLu, t.r »"«• ]andÍM, til itgáh* .S
þeir af mooi, 1 —
■ asta kvæSiS úr bæklingnum, sem
hann kallar VígslóSa. OrSiS
j vígslóSi þýSir þann part laganna,
| er meðhöndla manndráp og
j straffiS fyrir þau. Þetta er ekki
aS búast viS aS alþýSa fólks viti,
og þess vegna set eg þaS hér, svo
máliS ætti aS fara aS skýrast fyrir
fólki, fyrir hverja ástæSu aS St.
G. hefir valiS níSriti þessu nafniS
VígslóSi. ÞaS er hvorki meira
né minna en aS hann er aS dæma
Breta fyrir framkomu þeirra í ó-
friSnum mikla. Þeir eru þeir
einu, sem niíSiS er um, og þeirra
fylgismenn. lEkki hallmælir St.
G. þýzkum eSa þeirra áhangend-
um. Nei, þeir mega byrja ófriS-
inn, drepa, myrSa og svívirSa
menn og konur, átölulaust af
Steplhani.
Jæja, þá er kvæSiS, sem hann
er svo ósvífinn aS feeita nafni
Fjallkonunnar fyrir, og stela henn-
ar nafni fyrir sínar eigin níSings-
legu hugsanir. KvæSiS er svona:
“Mér hrynja tár um kinnar,
Mér hrekkur ljóS af vörl
ViS heimkomuna ykkar
úr slíkri mæSuför,
MeS skarS í hverjum skildi
MeS bróSurblóS á hjör.
Þann allra stærsta greiSa —
en vildarlaust mér vann —
Sá vopnum fletti börnin mín!
Og sátt er eg viS hann!
Um gest minn síSan óhrædd er
og hult um heimamann.
En vei sé þeim, og vei sé þeim,
sem véla knérunn minn,
AS vega blindra höndum
1 granna flokkinn sinn.
Eins hermilega og HöSur
Til óráSs auSsvikinn.
Minn friS til þeirra’ er féllu,
Þú kyrS og kös þá geym!
Og Kains-merki' leyndu
Undir (blóSstorkunni á þeim.
En aS fá þá minni-menn
Er heimtast aftur heim,
Er hugarraun mér þyngst.
Hér sjá lesendur Heismkringlu
síSasta kvæSiS úr VígslóSa, þar
sem St. G. rekur rembihnútinn á
ummæli sán um Breta, liS þeirra,
bandamenn þeirra og éíSast okk-
ar íslenzku drengi. Hér ætla eg
aS reyna aS skýra kvæSiS. —
Fyrsta erindi:
“Mér hrynja tár um kinnar,
Mér hrökkva ljóS af vör.
Eg get ekki varist gráti þegar eg
yrki um þessa mæSuferS ylkkar,
þegar þiS komiS meS merkin eftir
bróSurmorSin á hverjum skildi
(skörSin í skjöldunum) sem vott
ar bróSurblóSiS á skjöldum ykk-
ar.
AnnaS erindi: “Þann allra
stærsta greiSa o. s. frv.”
Þann stærsta greiSa eSa vel-
gerning hefii sá eSa þeir auSsýnt
mér, sem tóku vopnin af þjóS
minni eSa bönnuSu henni að bera
vopn, svo eg gæti veriS óhrædd
um besti mína og heimamenn.
Nefnilega: aS sá stærsti greiSi, er
St. G. hefSi gerSur veriS, eSa
honum mest til geSs, hefSi veriS
sá, aS Bretum hefSi veriS bannaS
aS bera vopn áSur en stríSiS
mikla skall á, svo aS þýzkir
(bræSurnir sem Stephan kallar),
tálmunarlaust hefSu getaS vaSiS
yfir þá og gleypt þá í sig.
ÞriSja erindi: En vei sé þeim
o. s. frv.”
En öll bölvun og ógæfa hendi
þát sem hafa vélaS eSa tælt af-
krimendur mína til þess í blindni
aS drepa nágranna sína eSa ná-
búa (sem aS í raun réttri meinar
aS sumu leyti nálægt því sama
sem bróSir), eins heiftarlega og
HöSur, sem aS svo auSleiddur var
til aS vinna níSingsverkiS, nefni-
lega þá er hann drap eSa réttara
9agt myrti Baldur, sem eg skal
skýra betur áSur en eg skilst viS
þetta mál.
FjórSa erindi: Minn friS til
þeirra er féllu o. s. frv.
Meinar auSskiliS til þeirra
þýzku er féllu í stríSinu, því þaS
eru þeir sem Stephan kallar bræS-
ur.
ÞiS sem falliS hafa, hvíliS í ró,
f þar sem búkar ykkar liggja í búnk-
um (kös), og leyniS þiS Kains-
merkinu, bróSurmorSis-merkinu:
i sárunum. Og meSal bróSurmorS-
( ingjanna eru , íslenzku piltarnir
okkar. “En aS fá þá minni menn
Er heimtast aftur heim, Er hugar-
raun mér þyngst”. En aS sjá
ykkur koma aftur sem hrakmenni,
er mitt sárasta iböl.
Mér kemur til hugar vísan úr
Líkafróns-rímum:
“Ódjarflega á allan hátt
| okkur skaSa svikarefur;
I svona aS vega um svarta nátt
sýn mér hvaSa vopn þú héfur.”
Öllum er kunnugt um Kain, aS
hann myrti Abel 'bróSur sinn, svo
þaS þarf engrar skýringar viS. En
hitt má vera aS færri viti af al-1
þýSu, hver HöSur var. Þess get-
ur í Snorra-Eddu 28. kap. (í
Gylfaginning) :
“'HöSur heitir einn ásinn; hann
er felindur; æriS er hann sterkur;i
en vilja mundu goSinf aS þenna1
ás þyrfti eigi aS nefna, því aS
hans handaverk munu lengi höfS
aS minnum meS goSum og mönn-
um.
49. kap.: Þá mælti Gangleri:
“Hafa nokkur meiri tíSindi orSiS
meS ásunum; allmikiS þrekvirki
vann Þórr í þessi ferS.” Hárr
svarar: “Vera mun aS segja frá
þeim tíSindum, er meira þótti vert
ásunum; en þaS er upphaf þeirrar
sögu, aS Baldur enn góSa
dreymdi drauma stóra og hættu-
lega um líf sitt, en er hann sagSi
ásunum draumana, þá báru þeir
saman ráS sín, og var þaS gert aS
beiSa griSa Baldri fyrir allskonar
háska, og Frygg tók svardaga ti!
þess aS eira skyldu Baldri eldur
og votn, járn og allskonar málm-
ur, steinar, jörSin, viSirnir, sótt-
irnar, dýrin, fuglarnir, eitriS( orm-
arnir, en er þetta var gert og vit-
aS, þá var þaS skemtun Baldurs
og ásanna, aS hann skyldi standa
upp á þingum, en allir aSrir
skyldu surnir skjóta aS honum,
sumir höggva til, sumir berja
grjóti, en hvað sem aS var gert,
sakaSi hann ekki, og þótti þetta
öllum mikill frami. En er þetta
sá Loki Laufeyjarson, þá líkaSd
honum illa, er Baldur sakaSi ekki,
hann gekk til Fensalar til Fryggj-
ar og brá sér í konulíki; þá spyr
Frygg, ef sú kona vissi, hvaS þeir
æsir hefðust aS á þinginu. Hún
sagSi aS allir skutu aS Baldri, og
þaS, aS hann sakaSi ekki; þá
mælti Frygg: Eigi munu vopn eSa
viSir granda Baldri; eiSa hefi eg
þegiS af öllum þeim. Þa spyr
konan: hafa allir hlutir eiSa unniS
aS eira Baldri? Þá svarar Frygg:|
vex viSarteinungur einn fyrir vest- j
an Valhöll; sá er mistilteinn kall-,
aSur; sá þótti mér ungur aS krefja
eiSsins. Því næst hvarf konan
á burt; en Loki tók mistiltein og
sleit upp og gekk til þings. Er*
HöSur stóS utarlega í mann-
hringnum, því aS hann var blind-
ur. Þá mælti Loki viS hann:
“Hví skýtur þú eigi aS Baldri? j
Hann svaraT: “Því, aS eg sé eigi,
hvar Baldur er, og þaS annaS, aS
eg er vopnlaus”. Þá mælti Loki:
“GerSu þó í líking annara manna
og veit Baldri sæmd sem aSrir
menn; eg mun vísa þér til hvar
hann stendur, skjót aS honum
vendi þessum”. HöSur tók mist-
iltein og skaut aS Baldri aS til-j
vísun Loka; flaug skotiS í gegn-
um Baldur, og féll hann dauSur til
jarSar, og héfir þaS mest óhapp
verið unniS meS goSum og mönn ^
um.”
Nú skal eg reyna aS skýra þetta
betur. AuSskiliS er þaS og flest-j
um kunnugt, aS góS skáld geta (
bundiS stóra meining í fáum orS- j
um. Þannig hefir St. G. gert her. (
Loki var meSal Ása, eSa ásatruar-^
manna, súvera er öllu illukom til
leiSar, sama sem vér nú á timum
trúum á djöfulinn. Nú var þaS af
hans völdum og ráSum, aS HöSurj
myrti Baldur, þó aS honum væri
þaS óviljaverk. Nú vona eg aS j
meining Stepihans fari aS skýrast,
n.l. sú, aS íslenzku piltamir okk. j
ar hafi í stríSiS fariS af sömuj
hvötum og HöSur myrti Baldur,
nefnilega af hvötum Satans. Hér
er ekkert um aS villast, meiningin
er Ijós, þá orSin eru skilin og
meftdugunni náS, þá er þaS sama
sem Stephan hefSi sagt viS ís-
lenzku drengina, er í stfíSinu
voru: ÞiS fariS aS LokaráSum,
n.l.Satans.
ÞaS fer aS verSa ljóst og skilj-
anlegt, hverjar ástæSurnar hafa
veriS hjá Stephani, þá er hann í
almætti vizku sinnar og gáfna,
þeytti ölulm þeim fúk- og gífur-
yrSum í Voröld heitinni á móti
Minningarrits málinu, sem hann
gat saman hnoSaS, þvlí jafn stór-
um þýzksinnuSum Bretahatara, og
hann hefir nú auglýst sig aS vera,
getum vér Islendingar ekki búist
viS aS fá fylgi frá viS þau mál,
eSa þau Verk, sem þjóS vorri eru
til sóma. Og illa er þaS fariS, ef
aS góSir drengir glæpast á aS aS-
hyllast skoSanir slíkra manna, þvf
þær eru ekki heilnæmar.
Hvernig stendur annars á því,
aS slíkir menn( sem aS aldrei láta
í ljós annaS en níS og last, um
stjórn og þjóS þegsa lands, sem
þeir lifa meS; hvernig stendur á
því, segi eg, aS þeir ekki fara
þangaS, sem þei mlíSur betur, og
þar sem þeir geta veriS ánægSir?
Eg get ekki séS aS slíkir menn
verSskuldi aS fá aS neyta þeirrar
fæSu, er þetta land framléiSir.
AnnaS er þaS, sem er athuga-
vert, sem er þaS, aS í fornum lög-
um, og sem aldrei hefir úr forn-
lagagildi gengiS, er aS sá er sam-
sékur, er hilmar afbrot manna, og
þaS erum viS í raun og veru Vest-
ur-íslendingar, aS minsta kosti
þeir af oss, er svariS ihöfum þegn-
hollustu, ef vér dyljum þýSingu á
VígslóSa fyrir ensku mælandi
þjóSinni; því aS engum mun hug-
ur blandast um þaS, aS þaS sem
VígslóSi ber á iborS, eru afbrot.
gagnvart Bretum, og þau meira en
lítil. eyndar er þaS ékkert óeSli-
legt, aS viS, sem áttum vanda-
menn í stríSinu, og annaShvort
mistum iþá eSa fengum þá lemstr-
áSa til baka, aS okkur taki naer
en þeir er ekkert lögSu fram til
hjálpar á þeim neySarinnar tím-
um, sem strfSiS stóS yfir. En eg
er viss um aS allir göfuglyndir og
mannúSlegir Islendingar bera sár-
ar tilfinningar fyrir þessari fram-
komu St. G. ÞaS er alla fciS sar-
grætilegt, þegar menn verSa fyrir
þei mmiklu vonlbrigSum, aS þeir,
sem mest og bezt traust er boriS
til, reynast fúlmenni. Þegar aS
St. G. segir í vísukorni, sem ný-
lega kom í Heimskringlu, aS hann
sé ánægSur, meSan hann hafx
beztu Islendingana meS sér. Eg
vona aS þaS verSi fair aSrir af Is-
lendingum vestan hafs, sem hon-
um fylgja, nema ef þaS skyldu
vera nokkrir hugleysingjar, sem
ekki höfSu manndaS í ser til þess-
aS gera skyldu sína, þá er nauS-
syn og skyldan krafSi. Allir ær-
legir menn hljóta aS sjá, aS St. G.
hefir mælt sér til óhelgi, og aS
slíkir menn ættu ekki hér aS hafa
landvist; því aS þaS er kunnugt
aS níS í ljóSum er þyngra til sekt-
ar en óbundiS mál. Minna en ■
sagt er í VígslóSa, lá í orSum
þeim, er Sigmundur frændi Gunn-
ars á HlíSarenda setti í níSiS um
Njál og sonu hans. Þó aS hann
kalIaSi Njál karl ihinn skegglausa
en sonu hans taSskegglinga, og
samt vógu synir Njáls hann, og
mundu þeir varla þaS hafa gert,
slákur lagamaSur sem Njáll var, ef
þeir ekki hefSu vitaS aS Sigmund-
ur hefSi meS níSinu unniS ser til
óhelgi. ÁstæSan fyrir þessu er
sú, aS þaS er auSveldara aS muna
vísu eSa kvæSi en óbundiS mal
— bundna máliS lifir lengur.
Svo læt eg hér staSar numiS aS
sinni.
River Park 13. jan. 1921.
N. Ottenson.
II.
“Sök bítur sekan”.
Margar sagnir eru til um þaS;
sökin er altaf sú sama, þó ýfir
hana sé reynt áS klóra, — og alt-
af ibí'tur hún. Því til sönnunar
rnætti segja margar sögur. T. d.
%