Heimskringla - 07.09.1921, Blaðsíða 2

2. BLABSIBA
HEIMSKRINGLA
WINNIPEG, 7. SEPT., 1921
Bréf frá Blain.
'í\
Blain, Wash. 21. ágúst
Herra ritstjóri Heimskringlu:
ASenis nokkur orS frá Blaine, 1
til sönnunar því, aS enn J>á lifi
eittlhvaS af Islendingum hér.
SíSan eg skrifaSi þér síSast,
mál, sem eg skil
tæplega til hálfs.
Og þá kem eg aS því, sem mér
höfum vér strandarbúar mist prest gera bafa eIuhvaS
inn okkar ásamt fjölskyldu hans, | fjarri ag eg gé . móti þvíj aS svo
veriS engu betra þó gamli flokk- æSri veröld
urinn heíSi seti SviS stýriS. Má
hann því vel viS una aS hafa far-
iS frá þegar hann fór, því sjálf-
sagt hefSi honum veriS kent um datt 1 huS- UPP djúpum vitund.
óáran alla, hefSi hann veriS viS arinnar skaut tveimur ólíkum til_
völdin. ÞaS tekur tíma aS koma 1 gátum um ástæSurnar aS þessum
notúm. Stúlkumar giftast oftast landi og þjóS eSa þjóSum í samt1 aara söknu8i, sem fiæSir inn yfir
þegar þar er komiS, og piltarnir Iag eftir öll stór stríS. En lagiS | sáiina undan vindi s5nglistarinnar.
gera bara eitthvaS. Þó fer bví var ekki o'f glæsilegt hrttt jfyrir „ , . . , ,
, . _ I ,v.v. , v,. , Onnur var írauninm æfaiorn, ætt-
fleiri Isl. sem eg hefi ekki getiS um
síSan eg fór aS skfifa héSan. En
sé svo, er þaS ókunnugleika en
ekki viljandi yfirsjónir. ÞaS er all
títt aS unglingar komist gegnum
þessa háskóla. Plitt er óvanalegra
aS þaS verSi þeim aS sýnilegum
austur til ykkar — Austur- aS ■
Gimdi — því þar vilja guSimir
vera. Sannast hér iS fornkveSna,
“aS þangaS vill sem fleiri eru fyr-'
ir,” þaS var okkur skaSi en þeim
ágóSi, sem iþeir eflaust kunna aS
hagnýta sér. Sig. Olafssan, er á-
gætis drengur og samvizkusamur
prestur. Rétt áSur en hann fór,'
var honum haldiS kveSjusamsæti,
og á fjölmenni því er þar var sam
ankomiS, sáust 'bezt vinsældir
hans. Sæti Ihans, sem er ennþá autti
verSur lengi vanskipaS. ,
HéSan er og fluttur alfarinn hr.
Thorlákur GuSmundsson (Good-
man, fyrrum í Selkirk) ásamt
fjölskyldu sinni til Yakmo, eftir
nál. 20 ára dvöl í bæ þessum.
Nú eru og farnÍT austur til búa
sinna í Wynyard, Sask, þeir hr.
Bjarni Bjarnason ásamt fjölskyldu
sinni, og Thorlákur Jónasson, meS i
eldri syni sínum. Kona ‘hans og
yngri sonur dvelja .hér fyrst um
sinn. Fólk þetta ko.m aS austan s.;
I. haust. ^er erum aS vona aS
þessu fólki bregSi svo viS tíSar-
fariS þar eystra — ihitana og kuld
ana eftir jafnviSrin hér, aS þaS
komi innan skamms aftur, og þá
til aS lifa hér og*deyja.
Nú er herra Brandson (bróSir
Dr. Brandsonar í Winnipeg) al-
fluttur hingaS ásamt fjöl^kyldu
sinni og tengdaforeldrum, Sigur-
laugu og GuSmundi 'Hjálmssyni
frá Montana. Brandson keypti bú-
j'ötS og búslóS hr. Sveinbjarnar
Oddsteds um 2 m. frá Blaine, og
.settist þar aS. Sveinbjörn flutti
inn í bæinn og keypti Iþar ‘hús og
2 ekrur af landi. 1 þessum hafa Isl.
hér, bæzt í hópinn ágætur viS-
auki, án þess aS missa nokkuS í
staSinn.
Þess láSist mér aS geta í s. 1.
rf i
langt sé klifraS í menningarstig-
stríSiS hvort sem var. Nóg
i i • • * I frá Plató aS minsta kosti, dul
vxnnuíeysi og vonleysi. Nu virS-1 ’
engum verSur tekinn, og geti þeg-
ar minst varir orSiS aS liSi.
ist sækja í sama hotfiS um flesta ; °S dÍuP eins og draumar fornald-l
hluti. En svo veltur þaS jafnan arinnar. Hin var með nýtízkusniSi
á ýmsu --- og um enga festu eSa j uppdublbuS frá hvirfli til ilj
Otto BárSarson (sonur SigurS-1 vissu aS ræSa, meSan helmingur I fatat>úíS efnishyggjunnar. O:
BárSarsonar* homopata og'fólksins er daglaunafólk, og á líf
föt.
seinni konu hans GuSrúnar) er og atvinnu undir auSmagni þeirra
einn af þeim fáu ungu mönnum
hér í þessu bygSarlagi, sem lík-
legt er aS eitthvaS meira liggi
eftir. AS ' loknu 'háskólanámi í
Blaine fór hann undir eins á
Washington, University í Seattle.
ÞaSan var hann kallaSur í stríS-
iS og hætti því um tíma. En nú,
þrátt fyrir þaS, á hann aSeins eitt
ár eftir til aS útskrifast sem pró-
fessor. Hann hefir getiS sér ágæt-
an orSstír sem náms og gáfumaS-
: ur og auk þess veriS formaSur viS
líkamsæfinga og íþróttadeild skól-
ans. Einnig hefir hann vakiS eftir-
tekt yfirhennaranna þar á íslenzk-
um bókmentum og gert suma
þeirra aS minsta kosti Ihrifna fyrir
| þeim. Eg vildi hafa gert gleggri
' grein fyrir skólastarfsemi Ottos,
því hann hefir getiS sér ágætan
orSstír á öllum þeim svæSum. Og
verSur án efa sér og þjóS sinni til
I mikils sóma. Eg 'hygg aS þess
verSi ei langt aS bíSa aS almenn-
I ingur heyrir frá honum.
Þetta fólk hér aS vestan hefir
| ferSast austur aS heimsækja
frændur og vini, sem eg veit af:
Frú Olína Anderson til Hallson,
N.D., meS henni fór alfarin aust-
ur þangaS, eftir eins árs dvöl
vestra frú Soffía Thorsteinsson.
Frú Anderson er nýkomin beim
aftur og lét vel af ferS sinni þar
1 eystra. Einnig þær mæSgur María
SigurSsson og Mál'fríSur Shulmer,
og meS þeim frú Matthildur
| Sveinson (ÞórSardóttir) til ætt-
sem nóg hafa af öllu, og ekkert
gerir til þó peningar þeirra ‘liggi
fyrir” — þegar nóg er af þeim á
annaS borS — eSa þeir eru í
veltu. En ekkert er hátalaSra um
rangt fyrirkomulag en þaS, aS
menn sem vilja og nenna aS vinna
fái ekkert aS gera, svo þeir og
fjölskyldur þeirra líSi þessvegna
neyS. :En um þaS er líklega ekki
til neins aS fást. Samt er þaS viss-
asti vegur til aS gera frjálsa menn
og konur aS þrælum og ambátt-
um. Þegar menn eru orSnir nógu
svangir, -verSa þeir, flestir, nógu
auSmjúkir, viSráSanlegri og
þakklátari fyrir mola þá sem detta
kunna af 'borSum drotna þeirra.
Atvinan er þá orSin aS "náSar.
brauSi”. ÞaS má svelta ifólk til
undirgefni, ekki síSur en meS
stríSi, og þaS er daglega gert
meira og minna á öllum svæSum
heimsins. Og samt tala menn um
“frelsi” — halda sig frjálsa —
ef þeir hafa atkvæSi! Hvílík
blekking! En einhverntíma opn-
ast augu fólksins — einnig í Iþessu
efni, sem betur fer..
bréfi mínu, aS meS hóp iþeim er inSÍa vina ! Argyle. Nýja Is-
aS austan kom s. 1. haust, var frú landi’ Winnipég og Grunnavatns.
Jóhanna Goodman, fyrrum til nýlendunni- Þ*r bjuggust viS aS
heimilis í Blain. Fór hiún austur til
Wynyard, Sask,, fyrir nokkrum ár;
um, ásamt börnum sínum (4?)
þá ungum, tók sér heimilisréttar-
land, vann inn réttinn á landi sínu
og kom börnum sínum til manns.
verSa viS IsIendingadagshaldiS í
Winnipeg, og dvelja þar eystra frá
6 vikur til 3 mánuSi.
Hér eru á ferS ungfrúrnar AS_
albjörg H. Johannson frá Selkirk,
og Hanna Abrahamsson frá Win-
Nú seldi hún land sitt áSur hún nipeg. Búast þær viS aS ferSast
fór vestur, og mun ætla aS gera um ströndina og fara til Victoria,
Blain aS framtíSaiheimili sínu.
Jóhanna er ekkja og hefir barist
B. C.
Eleiri kunna aS hafa komiS aS
ein og bláfátæk fyrir börnum sín- austan, og fariS héSan austur, þó
um og barisi. vel. Hún er dugnaS- mér sé þaS ókunnugt.
ar kona og greind vel.
1 ‘ þetta skifti útskrifaSist aS
eins einn Ulendingur af háskóla
bæjarins. Islendingur þessi er ung-
Ekki má gleyma aS geta þess,
aS hér er nú á ferSinni Olaifur ól-
afsson tilvonandi Kína trúlboSi,
ungur maSur, fullur af trúar ákafa.
frú Sigurveig Thordarson, dóttir Hefir hann messaS hér nokkrum
Magnúsar Thordarsonar kaup-
og
sinnum, og haldiS bænafund
manns (Magnússonar fyrrum þing fyrirlestra. Heyrst hefir aS sumt
manns í Hattardal) og konu hans af safnaSarfóIki hér, vilji ráSa
Jóhönnu sál. Thorsteinsdóttir, d. j hann til prests, og aS hann hafi
1918) Sigurveig er aSeins 16 ára| ekki tekiS því fjarri. TaliS mögu-
gömul og fékk þó hæSstu eink- J legt aS fresta mætti trúboSsferS
Saga mánnkynsins er ein löng
stríSs-saga, sem skiftist í þætti,
eftir því sem um er barist í þaS
og þaS sinniS. En jafnan héfir
þaS veriS svo, aS þegar eitt bar-
áttuefniS er unniS — hefir ann-
aS veriS í myndun, og kúgarar
heimsins finna nýja fjötra til aS
leggja á mannkyniS. The Super-
men — og þó dreymir fólkiS um
jöfnuS, um friS og farsæld. En
iþaS var, er og verSur' aSei!ns
draumur meSan allir menn eru
ekki svo góSir, aS þeir hugsi fyrst
og seinast um velferS fjöldans —
nota yfirburSi sína fyrir alla —
öllum til blessunar, í staS þess aS
nota þá eingöngu til aS. blekkja
aSra, en skara eld aS sinni köku
— En til hvers? Þeir virSast flest
ir gleyma því aS æfin er stutt, og
sú eina' varanlega blessun, sen^
tilvera einstaklingsins hefir í för
meS sér, er sú, aS hafa meS lífs
starfi sínu komiS sem mestu góSu
til vegar — blessaS sem flesta.
FyrirgefSu, ritstjóri góSur. Mig
var aS dreyma. —
in þaSan hafa tvo kosti: þau eru
eftir nýjustu tízku, og þau virSast
sterkleg. Hvort þau eru svo sterk,
sem þau virSast vera, læt eg þó
ósagt.
Nýja tilgátan var þessi: Þegar
vér heyrum hljóm eSa sjáum verk
unniS, Iangar oss til ósjálfrátt aS
hafa IþaS eftir. Ef verkiS er mjög
ein'falt og vandalítiS, höfum vér
ekki ánægju af því; oss er of ljóst,
hve undurhæglega og fyrirhafnar-
laust vér gætum framkvæmt þaS.
Ef veíkiS er erfitt og krefst snild-
ar, höfum vér ánægju af því, og
hún er því óblandaSri, sem vér
finnum meiri mátt í óss til aS leika
þaS eftir sjál'fir. En ef vér getum
Eg vil aS eins benda á möguleika
þess, aS sumar tilfinningar vorar
eiga rætur sínar í minningum, sem
eru svo gersamlega gleymdar, aS
engin jarSnesk reynsla getur
skotiS þeim upp á yfirborS sál-
arinnar.
En því miSur er ekki öll söng-
list þess eSlis, aS hún veki slíkar
tilfinningar. Þótt hún sé ef til
vil) goSiborin langt fram í ættir,
er blóSiS oft fariS aS blandast
svo mjög, aS lítiS ættarmót mun
pera meS afkomandanum og for.
föSurnum. Og þar aS auki má
sjálfsagt gera ráS fyrir, aS öill
jarSnesk sönglist sé meira og
minna grugguS af farvegi sínum,
hversu guSdómleg sem oss virSist
hún vera. Ljós eilífSarinnar brotn
ar og breytir lit á ferS sinni gegn-
um þokmistur mannlífsins. ----------
Minni fánans.
Flutt
íþrótamóti Norðlendinga
17. júní 1921
íHörSum höndum
vinnur hölda kind,
ár og eindaga;
siglir særokinn,
sólbitinn sær,
stjörnuskininn stritar.
J. H.
Fyrir nokkrum árum síSan
silgdi ungur maSur fcáti sínum á
Reykjavíkurhöfn og hafSi dregiS
íslenzka fánan ástöng. Þetta var
um IþaS leyti sem dró aS úrslit-
um sjálfstæSisbaráttu okkar, en
hvorugt var þá enn fengiS full-,
veldi eSa fáni. YfirmaSur varS-
skipsins danska hér viS land, þótt-
ist ekki geta horft upp á.^aS rétti
SkáldiS, sem eg vitnaSi í hér konungsríkisins danska væri mis_
aS framan (E. Ben.), hefir enn
eina skýringu á söngvatreganum.
I kvæSinu “Dísarhöll” segir'hann:
“Eg veit þaS og Ifinn, hversu
VirSingarfylst. M.J.B.
Söngvitregi.
unn sem þessi skóli gefur, og þann sinni um eitt ár. Tíminn leiSir í
heiSuT
Hún
aS vera Validiclarian.
var ein um 'hæstu einkupn;
Ijós hvaS verSur í því gert, sem
öSru. Fremur er hann gamaldags
skólans í þetta skifti — ein af 1 6! í kenningum sínum og þykir harS-
stúdentum sem úlskrifuSust. AS orSur nokkuS um trúleysi fólks
loknum skóla, fór hún strax áj og prestanna heima. En viS þaS
Normal skóla í Bellingham, þar J er, ekkert aS athuga. Þeir fara
Og þó er sem kvíði og þraut mér svííi,
og þorsti svo sár um hja^tati lí'Oi
vit5 teyg hvern af tónanna lindum.
Einar Benediktsson.
sem hún í sumar býr sig undir aS ; flestir svipaS af staS hinir ungu
verSa skólakennari. Vér vonura kennimenn norsku synodunnar.
aS hafa tækifæri til aS minnast Sjálfur virSist hann vera einlægur
hennar og framtíSar starfsemi' trúmaSur á þá vísu, og fylgir þá
hennar oftar. Hún er framgjörn hitt aS sjálfsögSu.
og ekki líkleg til aS stranda eSa^ Atvinnumál. .______ Atvinna hefir
láta hér viS staSar numiS. j veriS hér a'if skornum skamti þetta
Eg er hrædd um aS mér hafi ar Qg búist viS aS þaS batni ei í
láSst aS geta þess, aS þær ung- nálægri framtíS. Fiskileysi á
frúrnar Halldóra Kristín Straum.1 LaxamiSum, svo tilfinnanlegt aS
ford, og Emily S. Hanson útskrif-j félögin gera ráS fyrir aS leggja af
uSust einnig af Blain háskólanum fólk og óf til vill ‘hætta löngu fyr.
áriS 1919. Sú fyríi aSeins 16 ára. j ir venjulegan tiraa ef ekki greiSist
Hún hefir gengiS á Normal skóla; fram dr því bráSlega. Stendur þvf
og útskrifast þaSan, og kendi ájveturinn komandi, -sem vágestur
skóla 'hér í nágrenninu síSastliSiS
ár. Eipnig hún heldur áfram
•mentaveginn.
Vel má vera aS fleiri hafi út-
skrifast af Blaine háskólanum —
fyrir margra dyrum, hvemig sem
útkoman verSur. Ekki sýnilegt aS
stjórn Repu'blica hafi flutt björg
eSa blessun fjöldanum enn sem
komiS er. En svo hefSi þaS óefaS
Sönglistin vekur oss sáran sökn-
uS. Reyndar vekur hún sælu líka
En eg er ekki viss um nema meira
beri á söknuSinum — sökum ein-
hvers, sem vér vitum ekki, hvaS
er í raun og veru, en er þó ef til
vill sárari, en söknuSur eftir nokk-
urn ákveSinn hlut.
“ÞaS er oft gott, sem manni
dettur fljótlega í hug,” sagSi kerl-
ingin. Lríkt fórust mér orS í gær,
er eg sat inni í kaffihúsi meS vini
mínum og hlýddi á hljómlist. Lög-
in voru einföld og; auSskilin, eins
og menn segja, þótt mér finnist
nú reyndar, aS eg skilji aldrei
neina sönglist. Eg finn fegurS í
henni oft og einatt, — hún vekur
margskonar hugblæ, en hvaS hún
e r eiginlega aS eSli, veit eg ekki.
Hún er mér sem útlent mál
meS engu móti jafnast á viS fram-
kvæmd verksins, vekur þaS hjá
oss ótta eSa sö'knuS, og hann því
meiri, sem vér erum fjær því, aS
leika þaS eftir meS líkama voium.
Þannig gæti veriS háttaS meS
sönglistina. En eftir Iþessu ættu td.
söngvarar aS vera lausir viS þenn-
an söknuS, a.m.k. þegar
mannsraddar.sönglist er aS ræSa.
Hvort svo er, veit eg ekki, en
býst þó varla viS, aS svo sé; því
aS þótt rödd vor geti framleitt
Ioftsveiflur þær, sem lagiS krefst,
hefir allur líkami vor hneigS til
aS sveiflast á sama hátt, sbr. þaS,
aS menn stíga eSa slá “taktinn”
og rugga sér öllum samkvæmt
fallandanum. En líkaminn er ekki
jafn sveiganlegur sem röddin, og
þessvegna nær hann aS þessu leyti
aldrei marki löngunar sinnar, —
og þaS veldur söngvatreganum.
Eg hygg ekki tilgátu þes§a vera
neina speki, og hún fullnægir mér
ekki. En einhverja slíka tilgátu
vferSa menn aS aShyllast, ef þeir
vilja komast hjá þeirri álylftun,
aS litirnar, einkum sönglistin, og
nautn sú, sem þær veita og enda-
laus útsær undir siglandi eyju lífs
vors, og ihafi þar uppgönguaugu,
sem er vor ifaSmvíSasti fögnuSur
og vor sárasta þrá. —
Hin tilgátan er á þá leiS, aS
söngvatreginn sé “ljúfsár minning
um liSna æfi” í annari veröldu —
endurminning um þann heim, sem in
sálir vorar eru frá komnar og eiga
sennilega aS fara aftur. Og eg
sál mín saknar.
Söngvanna minning af
gleymsk raknar.
Ómur af lögum og brot úr
brögum,
bergmál frá æfinnar löngu
liSnu dögum,
af hljómgrunni hugans
vaknar.”
En eg verS aS játa, aS eg get
ekki látiS mér nægja neinar jarS-
neskar minningar til þess aS skýra
söngvasöknuSinn, enda er þaS
staSreynd, aS hann getur eins
komiS fyrir börn og unglinga, sem
um engrar jarSneskrar æsku hafa aS
boSiS á þennan hátt og hann aftr-
aSi því meS ofbeldi. Þetta atvik.
mun fremur hafa flýtt en tafiS fyr-
ir úrslitum fánamálsins á þá leiS,
sem viS kusum. Upp í okkur reis
mótþrói, jafnvel talsvert hávær,
og ekki ólíkur mótþróa Islend-
inga, þegar þeir á þjóSfundinum
1851 risu upp meS Jón SigurSs-
son í brotti Ifylkingar og mótmæltu
allir oílbeldi konungsfulltrúans
danska. Þá fylktum viS okkur um
fánakröfuna meS meiri einbeitni
en áSur og meS eindrægni þeirrar
þjóSar, sem á sigurinn vísan.
Setjum nú svo, ■ aS einhvern
þessara daga væri fáninn okkar
svívirtur á einn eSa annan hátt.
Myndi þá verSa herhlaup í land-
; inu? Myndum viS rísa upp ein-
1 huga og mótmæla allir? 'Er okkur
sakna, sem fyrir fullorSna og, eins hjartfólginn hinn löggilti ríkis
roskna menn. fáni eins og okkur var hipn ólög-
Mér virSist aS hiS leyndardóms gdti fani a Reykjarvíkurhöfn, sem
fulla seiSmagn sönglistarinnar; var dreginn niSur af erlendu
hljóti aS standa í sambandi viS valdD
aSrar ráSgátur veraldarinnar og | Þetta er undarlega spurt og ó-
tilverugátuna yfirleitt. Eg ætla aS h'klega. En þó virSist mér spurn-
eins aS neifna eitt dæmi.
Þótt undarlegt sé, hefir mér oft
fundist nokkur h'king vera meS
sönglist og stærSfræSi. Almenn-
ingur lítur svo á, aS stærSfræSin
sé einna jarSneskust allra vís-
indagreina, ef svo má aS orSi
kveSa, og algerlega laus viS alt
dularfult. £n sannleikurinn er sá,
aS hin æSri stærSfræSi kvaS vera ;
mjög dularfull — svo dularfull, i
aS stærSfræSingarnir skilja oft í
verS aS játa, aS mér finst margt
raun og sanni ekkert í henni, en
þó er hún aSeins rökrétt fram
háld setninga, sem virSast oss
meSfæddar og hver maSur þykist
skilja. Fáir munu geta gert sér
nokkra hugmynd um hringpunkta,
hugarflug stærSfræSinganna í
fjórSu víddina, og aS fjórSa vídd
in sé sama sem tíminn sinnum
V—1 og fleira þyílíkt, og þó er
þetta alt alkunnugt í stærSfræS-
inni. Frá hinu skiljanlega liggur
ur
stySja þessa skoSun. Tónskáldin
eru innlblásin — aS sálum þeirra
átreyma “ómar af lögum og brot
úr 'brögum” frá huldum heimi, og
þegar vér * hrífumist af verkum
þeirra, vaknar sú tilfinning, sem
mundi fylgja endurminningunni
um uppruna-heimkynni sálar vorr-
— logsár söknuSur; en minn-
ingin sjálf kemst ekki upp fyrir
þröskuld vitundarinnar og liggur
Iíklega neSar í sálinni en svo, aS
unt sé aS ná henni meS nokkurum
þeim ráSum, sem vér höfum til
oéss aS komast í samband viS und
irvituridina, t. d. dáleiSsIu.
Mörg rök mætti draga aS þess-
ari skoSun. Til dæmis má sagja
dáleiddum manni, aS þegar hann
heyrir fuglasöng eSa eitthvaS ann-
aS, t. d. hósta, fyrst eftir aS hann
sé vaknaSur, muni kvikna hjá
íonum áköf gleSi, sorg, reiSi eSa 8em
einhver önnur tilfinning. Hann
vaknar, og þegar hann heyrir fyr-
nefnt hljóS, fyllist hann ákafri til-
finningu, en getur ekki gert sér
neina grein fyrir upptökum henn-
ar eSa orsökum. Eg vil ekki gefa
í skyn, aS jafnlítiS eSlissamband
sé milli sönglistarinnar sjálfrar og
áhrifa hennar á oss, sem til dæm-
is milli hóstans er dáleiddi maSur-
inn heyrir, og þeirrar áköfu gleSi,
sem getur gripiS hann viS IþaS.
vegurinn rakinn til hins óskiljan-
lega, ífrá hinu skynsamlega (ra-
tionale) til þess, sem liggur fyrir
utan skynsemina (irrationaJe),eSa
sennilega fyrir ofan hana (super-
rationale). Utan um anda vorn
liggur hár garSur takmarkana, en
það er í einu aSalasmerki vort og
dýrmætasta hnoss, aS vér höfum |
hugmynd um, aS eitthvaS sé til
fyrir utan garSinn, og þykjumst
jafnvel geta grilt þar í víS lönd
og voldug höf. Slíkar hillingar
hygg eg aS felist til dæmis í dular-
gátum stærSfræSinnar og drauma
fegurS sönglistarinnar. En augu
vor ná skamt, og enn þá hefir eng
inn smíSaS neinn sjónauka, sem
skýri aS nokkrum mun gjón vora
inn á þau undralönd. En ef vér
erum þaSan ættaSir, verSur osf
skiljanlegri söknuSur sá og þrá,
grfpur oss, er vér heyrum
ómana þaSan, og rekur oss frá
einni ráSgátunni til annarar, eins
og fugl, sem lemur vængjunum í
búriS og Ieitar hvarvetna útgöngu,
tryltur af logandi þrá eftir glöt-
uSu frjálsræSi, sóil og sumri. Og
eipn ómurinn í samhljóm þessar-
ar þrár er söngvatreginn.
ingin vera ekki ástæSuIaus. Eg er
aS verSa þeirrar skoSunar, aS eitt
af okkar ríkustu þjóSareinkennum
sé tómlætiS yfir því sem fengiS
er. ViS getum orSiS barnalega
hrifnir, þegar viS komum áuga á
einhverja hugsjón. En viS erum
jafnframt barnalega ístöSulitlir
þegar aS því kemur, aS láta þa8,f
sem unniS er, bera fullann ávöxt.
Má í því efni benda á ungmenna-
félög Islands, sem hafa ekki getaS
á síSari árum varSveitt eldmóS
sinn aS fullu. ÞaS má benda á aS_
flutningsbann á áfengi og mér er
ekki grunlaust um, aS þaS megi
sömuleiSis benda á fullveldi okkar
og fána.
1 mörgum fánaminnum hefir
veriS fimbulfambaS um liti fán-
ans. Mönnum hefir þótt svo mik
ils um þaSyert, aS litir hans værtr
tákn einkenna þessa lands, eins
og ekkert land nemj Island bæri
jökla, eldfjöll og ihefSi yfir sér
bláan himinn. Þessi litardýlrkun
hefir veriS aSalefni í sumum fána
minnum. Og þegar athyglin staS-
næmist svo mjög viS gerS fánans,
sci.i er í sjálfu sér aukaatriSi, er
þá fjarri til getiS, aS allur þorri
manna Iíti á hann fremur sem
augnagaman, heldur en sem tákn
þeirrar þjóSarorku og þess vilja,
sem eru viS því búin, aS inna af
hóridum ákveSiS hlutverk, meS
Jakob Jóh. Smári.
—EimreiSin—
fullu sjálfræSi og fullri ábyrgS?
Þetta ístöSuleysi, þessi skortur
á einbeitni, alt aS markinu, er aS
minni hyggju sprottinn af því, aS
okkur hefir jafnan skort heil-
steypta þjóSarhugsjón, sem hafi
kallaS menn fram í fylkingar einn
og alla. Okkur hefir skort þjóSar-
sársauka, sem liSi frá manni til
manns eins og örfandi straumur.
ÞaS hefir veriS reynt aS vekja
okkur meS háværum ræSum um
dæmi feSranna, meS þeim árangri
aS allur þorrinn af æskulýS lands
ins er steinhættur a3 lesa Islend-
ingasögur. SjálfstæSisbarátta okk,
ar hefir veriS líkari því, aS viS
værum aS innheimta gamla skuld,
heldur en aS inna af hendi stórt
hlutverk. Danir hafa aldrei í þess-
ari baráttu veriS okkur stórvond-
ir og ekki heldur stórgóSir. Þeir
hafa fariS meS okkur eins og keip-
ótta krakka. ÞverneitaS fyrst,