Heimskringla - 14.09.1921, Qupperneq 4

54. BLAÐSÍÐA
HEIMSKRINGLA
WINNIPEG 14. SEPTEMBER 1921
HEIMSKRINQLA
(Stofa«« tssí!)
Ketuur fit A hverjum ntI8.IUnde*I.
Ctsefejxlur «K etííi-udurs
THE ViKLNG PRESS, LTD.
72» SHERBnOOKE ST., WIJÍNIPEG, MAN.
T«l»írai: S-W3T
Verf MaMnN er flrKnniJrurÍDn bor»-
lat tjrir tra m. Allar bnrRantr Kendlat
rá&Mronuni blaftninn.
Ráðsmaður:
BJÖRN PÉTURSSON
Ri t a t j órar :
BJÖRN PÉTURSSON
STEFÁN EINARSSON
Utai.IUli.Hrt til blaSaiUKS
THE VIKIia IAé., B*x 3171,
WlaalacC, Man.
Utanðatartft tll rltatjduana
EBÍTOK HHIMSKIIING1.A, B#i 3171
WiuatPOK. Maa.
The "Hutnaekrlagla" M prtntad and »ub-
Hsha toy the ▼lklae Ptubs, UftiUoA. at
72» Shuubauohe Struat, Wlanl»e«, Manl-
tuba. Telephona: rf-€53t.
WINNIPEG MANITOBA, 14. SEPT. 1921
Er hvíti mannflokkur-
inn i hættu?
Er valdi hvítra manna í heiminum nokkur
haetta búin frá öðrum mannflokkum, t. d.
þeim gula? Langt er síðan að menn fóru að
spyrja þeirrar spurningar. Og þeir sem mest
og ítarlegast hafa athugað það efni, eru ein-
dregið á þeirri skoðun, að yfirráð hvítra
manna séu ekki á traustum fótum og að þeir
hljóti með tímanum að tapa þeim. Þeir
benda á margar óyggjandi sannanir fyrir því,
að um þau yfirráð verði barist. En ekki
verði guli flokkurinn einn um það á móti hin-
um hvíta, heldur hafi hann alla aðra mislitu
flokkana með sér, rauða, svarta og brúna.
Tvær bækur sem skrifaðar hafa verið um
þetta efni, önnur fyrir nokkrum tíma liðnum,
en hin nýlega, gera mjög ljósa grein fyrir
þessu. Heitir sú fyrri “Tne Passing of the
Great Race” (Tortýming hvítra manna) og
er skrifuð af Madison Grant. Nýrri bókin um
þetta efni heitir “The Rising Tide of Color”
(Mislitir mannflokkar í uppgangi) eftir
Lathrop Stoddard. Skrifar Grant einnig inn-
gang að þessari bók. Bendir hann þar á að
það sem þjóðirnar greini á um, sé ekki vald
í stjórnarfarslegum skilningi, heldur yfirráð
mannkynsflokkanna í heiminum. I þeirri bar-
áttu segir hann nú sems tendur hvíta mann-
flokkinn standa mjög illa að vígi, því með
stríðinu sem hann hefir átt í hafi hann fram-
ið svo stórkostlegt sjálfsmorð, að hann megi
jheita staddur á vegamótum lífs og dauða.
Þessi ummæli í inngangi bókarinnar styð-
ur svo Staddard með því að benda á ýmis-
legt í fari mislitu flokkanna sem hljóti að
hafa hættu í för með sér fyrir hvíta menn.
Japan, segir hann, lengi hafa verið drukkið
af sigrum sínum, fyrst í Kína 1894 og einum
áratug síðar í Rússlandi. Það hafi vakið hjá
þeim bjargfasta meðvitund um það, að þeir
væru kjörnir til að vera öndvegisþjóð Asíu,
að minsta kosti alls austur hluta hennar. Á-
hrif hvítra manna fari þar líka sí og æ rén-
andi. Á stfíðsárunum komu Evrópuþjóðirnar
því ekki við, að sýsla um Asíumál sín og það
lagði Jöpum þetta vald sjálfkrafa í hendur.
Þótt Kína liggi enn við fætur Japans, er það
■einnig að vakna; og eftir því að dæma hve
mikið ber orðið á þjóðar meðvitund þeirra
og sjálfstæðisþrá, er ómögulegt að taka fyrir
að þeir geri leynisamninga við Japan um það,
að reka hvíta menn af höndum sér úr Asíu.
Indland, Tyrkjalöndin í Asíu, Persía, Egipta-
land, Arabía og Afríka eru öll meira eða
minna þrungin uppreistar-anda. Getur naum-
ast leikið vafi á því, að þau sitja um hvert
tækifæri sem gefst til þess að taka höndum
saman, ekki aðeins við gula flokkinn í Asíu,
heldur einnig við hluta af hvíta flokkinum
þar sem þess er kostur eins og t. d. í Suður-
Ameríku og á Rússlandi, til þess að etja
kappi við hvíta menn. I þeim hluta Ameríku
sem bygður er þjóðum af iatneskum kyn-
stofni, er óánægja ríkjandi í garð ihvítra
manna. Japar hafa mjög gengið á það lag
og reynt að koma ár sinni þar sem bezt fyrir
borð. Hvítir menn berjast af móði sín á
milli og eftir því sem fjör þeirra sjálfra cfvín-
ar við það, eftir því vaknar meðvitund mis-
litu flokkanna um völd og ráð. Og þá er nú
þegar farið að dreyma dagdrauma um það
er framtíðin beri í skauti sínu þeim til handa.
Til þeirra sem enga hættu þykjast sjá hér á
ferðinni eða ájíta óþarft að taka hana nokk-
uð til greina, talar Stoddard á þessa leið:
, “Hvítir menn hafa í ^tjórnarfarslegum
skilningi ráð yfir níu tíundu hlutum heims-
ins. En það má þakka fyrir ef þeir byggja
tjóra tíundu *f þeim hluta sjálfir. Sex tí-
undu hlutar heimsins eru bygðir öðrum mann-
flokkum: gulum, svörtum, rauðum og brún-
um. Að því er álfurnar snertir eru það Evr-
ópa, Norður-Ameríka suður að Rio Grande,
syðsti hluti Suður-Afríku, Síbería í Asíu og
Ástralía, sem bygðar heita hvítum mönnum.
Megin hluti Asíu, hérum'oil öll Afríka, og
mest öll Mið- og Suður-Ameríka eru aftur
bygðar “mislitu” þjóðflokkunum. Hvítir
menn byggja því 22 miljónir fermílna, en.
aðrir mannflokkar 31 miljón fermílna. Og
þar að auki er nærri einn þriðji af svæði
því er hvítir menn búa á, bygt mönnum af
öðrum kynstofni en þeim hvíta; á það sér
einkum stað með Síberíu og Ástralíu.”
Þegar litið er á íbúatölu jarðarinnar, verð-
ur þetta efni ennþá augljósara. Alls eru um
1,700,000,000 (ein biljón og sjö hundruð
miljónir) manna í heiminum. Af þeim eru
550,000,000 hvítir menn, en 1,1 50,000,000
mislitir. Hvítir menn eru því meira en helm-
ingi færri en þeir mislitu. Mestur hluti hvítra
manna er í Evrópu. Árið 1914 voru íbúar
þar taldir 450,000,000. En á því sést að
fjórir fimtu allra hvítra manna byggja um
einn fimta hluta af því svæði er hvítir menn
búa á, en að, einn fimti hluti þeirra
verður að verja fjóra fimtu hluta þess svæð-
is fyrir yfirgangi mislitu flokkanna, sem munu
þar alt að því 1 1 sinnum fjölmennari en hvít-
ir menn.
Einnig bendir Stoddard á þann sannleika,
að mislitu flokkarnir fjölgi mörgum sinnum
óðara en sá hvíti. Tala hvítra manna tvö-
faldast á 80 árum. En hjá gulu og brúnu
flokkunum tvöfaldast hún á 60 árum, og hjá
svertingjum á 40 árum. Það er ekki einung-
is að mannfjölgunin sé hægfara hjá hvíta
flokknum, heldur er hún sí og æ að verða
hægfarari og minni. I einstöku löndum, t. d.
í Frakklandi hefir hún staðið í stað mörg J
undanfarin ár.
Hvar sem hvítir menn fá fótfestu og nema
lönd, flytja þeir þangað með sér sína menn- |
ingu. Þeir friða landið svo að innbyrgðis
stríð leggjast niður og mannföll fækka af
þeim völdum. Hættulegum sjúkdómum
stemma þeir einnig stigu fyrir. Og hungur
dauða afstýra þeir með bættum samgöngu
færum. Eitt sem af þessu leiðir eru færri
dauðsföll á meðal mislitu flokkanna sem
löndin byggja sem hinir hvítu nema. Jafn-
vel þau lönd, sem enginn innflutnigur hvítra
manna er til, eins og t. d. Kína og Japan,
færa sér í nyt þessa þekkingu hvítra manna
mannslífum sínum til bjargar með þeim á-
rangri að íbúum þessara landa hefir fjölgað
svo firnum sætir.
Og hvað leiðir svo af þessu? Þarna verð-
ur mannfjölgunin svo mikil að íbúarnir hætta
að komast fyrir og fara að flytja til annara
landa. Þeir flytja til strjálbýlli landa, sem
eru undir stjórn hvítra manna. Hvíti flokk-
urinn leggurallskonar tálmanir á leið þeirra
og bannar þeim landgöngu. En hvernig fer
þá? Stoödard svarar því þannig:
“Það bar lengi fram eftir ekki á öðru en
að þessir mislitu flokkar sættu sig við hand-
leiðslu og yfirráð hvítra manna. En þegar
þau yfirráð eru notuð til þess að banna þeim
landgöngu, horfa þau öðru vísi við. Neyðin
kennir naktri konu að spinna. Þegar of
þröngt er orðið um mislitu flokkana heima
fyrir, halda engin bönn löndum fyrir þeim.
Þau verða aðeins verkfæri til þess að vekja
hjá þeim hatur til yfirdrotnunar hvítra manna
og almennra samtaka þar af leiðandi til að
hnekkja þeim. Það getur fátt augljósara
verið en þetta.”
Stoddard rennir huganum til tímans fyrir
stríðið. Segir hann þá tvær ólíkar hugmynd-
ir hafa verið drotnandi í stjórnmálum. Aðra
kallar hann National-Internationalism (sér-
þjóðar alheimstefnu) en hina Internationa!-
ism (alþjóðastefnu). Jafnvægi segir hann
að hvorug þessi stefna hafi haldið, heldur
hafi tímarnir fóstrað hjá báðum ofvöxt
nokkurskonar. Sú fyrri hafi fóstrað hina
geysimiklu villu sem felist í þjóða-yfirdrotn-
un eins og hjá Þjóðverjum og Slövum (Pan-
Germanism; Pan-Slavism), en hin síðari
hafi af sér getið þá meinlegu villukenning
sem komi fram ýmist í heimsborgara-hroka
eða skrílsæði (Cosmopolitanism or proletrari-
anism). Þeir sem þessum stefnum fylgdu,
lenti brátt saman í ófriði út af þeim. Hvorir-
tveggja gleymdu því sem mest á reið að
muna. En það var að þessir hvítu mannflokk
ar stæðu saman. Svo skall stríðið á. Aldrei
hafði áður slíkur mannfjöldi verið leiddur að
sláturstrogi í stríði. Telur Sloddard að tala
þeirra, er beinlínis létu lífið af völdum þess,
hafi höggvið nærri 40 miljónum.
“Og þegar mislitu flokkarnir,” segir Stodd-
ard, “íhuguðu ftve mikilvægt þetta alt sam-
an var, litu þeir hver á annan og sögðu með
sjálfum sér: Þama er ronarljós að renna
upp sem oss hefir aldrei dreymt um. Hvíti
flokkurinn er þarna að brytja sjálfan sig nið-
ur. Satnbfcndið hans á milli er slitið. Hvar
sem menn mættust var hvíslað: Austur-
landaþjóðirnar munu sjá hinar vestlægu leggj
ast á ‘íjúkrabeð sinn að lokum og munu
standa ýfit moldum þeirra.”
Ef að hvíti flokkurinn ætlar sér að halda
sínum hlut óskertum, verður hann að hætta
að íáta sig dreyma um yfirráð alls heimsins.
Að því er Asíu snertir eru slíkir draumar al-
gerlega óframkvætnanlegir. Það er að eyða
kröftum sínum til einskis, að reyna að spiorna
við því, að gu!u og brúnu flokkarnir ráði
þar lögum og lofum; hugsanlegra væri, að
hvíti flokkurinn gæti haldið Afríku og Suð-
ur-Ameríku, ef hann sinti því eingöngu og
sætti hverju tækifæri sem honum gefst til
þess.
Það er sorglegt til þess að vita, segir
Stoddard, að stjórnmálamennirnir í Versölum
skyldu ekki hafa opin augun fyrir þessu.
Hefðu þeir snúið sér að því, að leggja ein-
hvern grundvöl! í þessa átt, hefðu þeir kom-
ið í verk einhverju sem vert var um að ræða.
I stað þess hafa þeir snúið sér ennþá inn á
þá villubraut, að halda að þeir gætu haldið
yfirráðum með leynisamnmgum þjóða á
milli, eins og Asíu þjóðirnar væru eins sof-
andi nú og á fyrri öldum fyrir afleiðingum
slíkra samninga. Þær vita nú að það er
hnefaréttur og hervald, sem lögum ræður ag
gerir einni þjóð mögulegt að hal^a sínu fyrir
annari. Þess vegna eru þær nú vakandi fyrir
samtökum og gera leynisamninga hverar við
aðra og meira að segja við sumar hvítu þjóð-
irnar líka. Meðan þessu fer fram situr hvíti
maðurinn ugglaus á ströndinni og heldur að
hann geti eins og Knútur konungur forðum,
stöðvað öldur sjávarins þegar honum sýnist.
Ef sogið gerir ekki nema að væta hann í fót,
má kalla að hann sleppi vel hjá hættunni
sem yfir honum vofir.
Hvað ætti hvíti flokkurinn að gera í svip
til þess að verða ekki fyrir brotsjónum?
Stoddard svarar:
“Það þarf fyrst og fremst að endurskoða
og yfirfara alt kákið sem gerðist á Versala
fundinum. Sé það látið standa óhreyft, kveik
ir það fyr eða síðar þann haturs anda milli
Evrópu og Asíu, sem nægilegur er til þess að
kveða upp dóminn yfir yfirráðum hvítra
manna.
I öðru lagi þarf að gera ábyggilega og
hagfræðislega samninga mil'li Asíu og Evrópu
mann-ftökkanna. Hvítir menn verða að hætta
að hugsa um völd í Asíu, og Asía verður
einnig að hætta að aka sínum valdaplógi í
Suður-Ameríku og Afríku. Ef enga samn-
inga er hægt að gera um þetta, er auðséð,
að rekur að stríði milli þessara mannflokka,
því stríði sem ölhim stríðum tekur fram er
vér höfum þekt til þessa.
Hið þriðja er innflutningur innan hvíta
þjóðflokksins frá löndum sem látt standa að
menningu til lan^a sem lengra eru á veg kom-
in í því efni. Það verður að takast af. Af
því leiðir ósamlyndi í landinu, sem oft leiðir
beinlínis til innbyrðis stríðs.
Þetta eru hlutir sem nú þurfa að gerast, ef
að hvíti flokkurinn ætlar sér ekki að tefla
öllu í hættu með völd sín í framtíðinni.
Samt fullyrðum vér ekki, segir Stoddard,
að þetta tryggi hvíta flokkinum þessi áminstu
völd, hvað þá þau er hann nú hefir. En
iþessi þrjú atriði mundu koma því til vegar
að hann gæti grætt sár sín. Og á meðan
væri ekki óhugsanlegt að sá hugsunar háttur
þroskaðist, sem til þess þarf að bræðralag
i og friður komist á og að í stað auðvalds-
græðginnar sem nú ríkir, skapist ný útsjón
hjá öllum mannflokkum mannúðlegri og feg-
urri yfir þjóðlífið og festi rætur í því. —
A víð og dreyf.
Grand Trunk járnbrautarfél.
Nefndin sem valin var til þess að rann-
saka hag G. T. járnbrautarfélagsins, hefir nú
lokið því verki. En ekki verður sagt, að nið-
urstaðan sem nefndin komst að, sé félaginu
eða hluthöfum þess til mikils fagnaðar. Þeg-
ar öll lán og skuldir félagsins eru taldar sem
stjórnin í Canada tók að sér um leið og hún
tók járnbrautina upp á sína arma, eru eignir
félagsins upptaldar og gera ekki betur en að
jafna þær upp. Hlutir félagsins eru því ekki
taldir neins virði. Hluthafar þess eru flestir
á Englandi, og varð þeim heldur en ekki
hverft við, er þeir fengu þessar fréttir. For-
seti félagsins er Sir Alfred Smithers og hefir
hann kallað hluthafana saman til skrafs og
ráðagerða. Þykir þeim sem auðvitað er,
hart að hlýtá þessum úrskurði nefndarinnar
og tala þeirum að hleypa málinu lengra og
láta rannsafeti frekar hag félagsins. í rann-
sóknarnefikftnni voru fyrir hönd stjórnarinnar
Sir Charl'es Cassels og Sir Thomas
White, en fyrir hönd G.T. félagsins
W.H.Taft fyrrum forseti Banda-
ríkjanna. ;
Eins og kunnugt er, kvaðst G. !
T. félagið árið 1919 ekki geta |
haldið áfram rekstri brautarinnar
vegna féþurðar. Þóttist félagið
hafa tapað svo miklu á henni á .
stríðsárunum, að hjálparlaust væri
því ómögulegt að halda á fram.
Stjórnin hafði ábyrgst upp aftur
og aftur stórlán fyrir félagið, að
því ógleymdu, að hún mun að ,
mestu leyti hafa lagt féð fram til ,
að Ieggja hana frá Manitoba og
alla leið vestur að hafi. En þótt
inntektir félagsins væru miklar,
gerðu þær ekki betur en að mæta
reksturskostnaði. Stjórnin sá því
engin önnur úrræði en að takast
reksturinn sjálf á hendur, eins og
hún var nokkru áður knúin til að
taka C.N.R. félagið yfir. Rekstur
járnbrautanna var nú ekki betri
en þetta í höndum félaganna sem
áttu þær.
Þetta ber að muna þegar talað
er um kostnað þann sem því muni
vera samfara fyrir íbúa Canada að
starfrækja brautina nú. Það er i
svo sem auðvitað, að sá aukni
kostnaður verður talsverður. En
því skyldi nú slíkt talið eftir, þeg-
ar brautirnar eru orðnar þjóðar-
eign fremur en á meðan að þær
voru eign einstakra manna? Er (
þjóðeignar hugmyndin ekki ríkari
hjá íbúum landsins en það, að það
skifti engu hver járnbrautirnar
rekur? Ef stjórnin hefði ekki nú
þegar tekið þær í sínar hendur,
hefði hún samt orðið að gera það
seinna, ef rekstur þeirra hefði ekki
átt að leggjast niður með öllu,
sem óhugsandi var. Og hefði það
þá verið nokkuð auðveldara? j
Þvert á móti. Það hefði orðið erf- !
iðara því lengur sem það var dreg
Íð"
Að vafttreysta landinu nú til að J
reka þær, er ástæðulaust. Sá rekst [
ur getur aldrei orðið kostnaðar- [
samari eða lélegri en hann var í
höndum fyrri eigenda þeirra.
NorthcHffe og áhríf blaða.
Þegar Northcliffe blaðamaður-
inn alkunni var á ferð hér síðast,
hélt hann ágæta ræðu í New York
um áhrif blaða. Tók hann fram,
hve blöð gætu miklu góðu komið j
til leiðar, ef þau notuðu tækifærin
til þess eins og vera bæri. En þar
vildi stundum annað orenna við.
Kvað hann blöð oft ekki annað en
verkfæri stjórna, sem notuðu þau
í mjög misjöfnum tilgangi. Na-
poleon hefði gefið út blað sjálfur,
er söng sigrum hans og stjórn lof
ý, hvert reipi. Og einna mest hefði
það gert úr sigrum hans daginn
sem dómurinn í því efni var kveð-
inn upp yfir honum. Þá feldi hann
harðan dóm yfir blöðum sem not-
uðu ekki áhrif sín til að stuðla að
friði og vekja almenna óbeit á
stríði. Sagði hann það á valdi
blaðanna að afstýra þeim með öllu
ef þau beittu sér og áhrifum sínum !
í þá átt. Það væri og sönnum til-
gangi blaðanna nær, en að gylla j
stríð og telja trú um að þau væru J
óumflýjanleg, væru eðlileg rás við-
burðanna og bikar sem mannkynið
yrði að drekka af. Ef að blöðin
legðust á eitt á móti stríðum og
gerðu sitt ýtrasta tilað snúa hugum
manna frá þeim og vekja óbeit á
þeim, eru áhrif blaða minni en eg
hefi gert mér hugarlund um og
þykist vita dálítið um af reynsl-
unni, ef eftir það væri mögulegt
að hleypa stríðum af stað, sagði
Northcliffe. Það mundi sýna sig
þá og sannast, að Ritcheleau kardi
náli hafði rétt að mæla, er hann
sagði að penninn væri máttugri en
sverðið.
Frá Vestur Virginiu.
Ástandið þar virðist ekki vera
hið ákjósanlegasta, eftir fréttunum
að dæma sem þaðan hafa borist að
un*nförnu. Vinnumenn kolanáma
þar gerðu verkfall, vegna þess að
þeir vildu ekki taka með góðu
launalækkun þeirri er eigenríur
.-..Dodd’s rrýrrwpillur eru bezta
Læiaia og grért.
boirrerk, kjartabsíun, þvagteppu,
og öcsnr veikindi, sem stafa frá
uýrmtcm. — Dodd’s Kidney Pills
kosta 50c askjan eÖa 6 öskjur fyr-
ir $2.50, og fáat hjá ölknn lyfsöL
■n e%a frá Tke DocW’s Medicine
Co. Ltd., foTotito^ Ont...............
námanna fóru fram á. Lá lengi vi2F
að uppiþot yrði út af þessu. Verka-
menn gripu til ofbeldisverka og
krafðist ríkið þá að landstjórnin
skærist í leikinn og sendi her þang
að. En þegar svo er komið, fer
ástandið að verða annað en glæsi-
legt. Þegar farið er að beita her-
valdi á móti þeim er í sveita síns
andlitis eru að reyna að hafa ofan
af fyrir sjálfum sér og vinna Iand-
inu á sama tíma ómetanlegt gagn
með vinnu sinni, þá fer skörin að
færast upp í bekkinn. Og þetta á
sér stað í því Iandi sem hæzt Iætur
í út af því hve einstaklingsfrelsið
sé á háu stigi hjá sér. Þegar farið
var að rannsaka alt saman, kom
það í Ijós.að náma-eigendum hafði
verið Ieyft að halda uppi her til
þess að vernda eignir sínar ef með
þyrfti. Ríkið hafði gengið svo
langt í því, að vernda hag náma:
eigenda að leyfa þeim þetta. Get-
ur annars nokkuð ósvífnara og fá-
vizkulegra verið? Er hægt að
hugsa sér öllu meira brot á al-
mennu frelsi en það, að leyf*
klikkum sem fyrst og fremst hafa
það fyrir mark og mið að auðga-
sjálfar sig á almennri framleiðslu,
annað eins og það, að halda vi&
her til að siga á einstaklingana,
verkalýðinn, ef hann segir ekki ja
og amen við hverri frekju sem
námaeigendur láta sér ekki fynr
brjósti brenna að hafa íframmi-
þó hún sé beinlínis árás og skerð-
ing á hag verkamanna? Hvar er
frelsið og réttlætið nú í frelsis-
Iandinu Bandaríkjunum? Er þa^
ekki nema nafnið tómt? Eru þegn'
arnir þar skuldbundið hjú auðvalds
og bragðvísrar ríkistjórnar? 9®
svo sairtþykkir sambandsstjórnm
þessar gerðir valdhafa ríkisms
með því að senda her og flugvélar
hlaðnar spiengikúlum þanga^ ^
þess að sefa rosta verkamannanna.
Það er einnig sagt að hervaldslög
hafi verið sett í ríkinu. Svona fer
stjórnin að sem skipuð er til þess
að vernda hag allra, hinna lægn
sem hinna hærri. Er einstakJingS'
frelsið ekki annað en draumur
orðinn í Bandaríkjunum. Er rett-
lætið grafið og öll heilbrigð sann-
sýni í launkofum? Hvað á þetta
langt að ganga?
Alpjóðafélagið.
Þegar alþjóðafélagið var stofn-
að, ,var talsvert um það talað, a$
það mundi engu til vegar koma
nema það hefði ósigrandi her á að
skipa sér að baki. Eins fráleit og
hugmynd þessi virtist, átti hún
fjölda fylgjenda. Hinni hugmynd- t
inni sem að sama marki stefndi,
um afvopnun allra þjóða, var
minni gaumur gefinn þá alment.
Og þegar Alþjóðafélaginu hepnað-
ist ekki að jafna þrætuna milli
Chile og Bolivíu, var aftur farið
að benda á, hve afl þess væri tak-
markað og hve litlu það 2æU af-
rekað. Var athygli dregið að því
að Hughes ritari Bandaríkjanna
hefði jafnað þrætu sem HLt stoð
á milli Panama og Kosta Ríka. Hin
svo kallaða Monroe kenning vaeri
þá eftir alt saman hepP^e^r* a&
ráða til lykta þrætumálum þjóða,
en lög alþjó^afélagsins. En hér