Heimskringla - 12.10.1921, Blaðsíða 1

)
<r
: £> W
í ■)o*;í
; O Ao
[VerfUan
gefia
fyrir
Coupaus’
SendiS ettir vertUista til
Royal Crown Soap, Ltd. .
654 Main St., Winnipegr ÖHlÐUdlT
V— i
Serulit) eftir ver'ðllsta tll
■ Royal Crown Soap. Ltd.
UmbUOiT 664 Matn 8l Wtnnlpwt
XXXVI. ÁR
WINNIPEG, MANITOBA, MIÐVIKUDAGINN 12. OKTÓBER, 1921
NÚMER 3
AUGNÁBLIKS HVÍLD. g
Erindi, flutt á söngsamkomu pröf. Sv. Sveinbjörns- ^
sonar, að Markerville, Alta, 6. okt. 1921. Aðeins Ej!
því skyni gerð, að ætla söngmanninum “augnabliks-
hvíld”, milli 'þátta. kj
I
Fyrirvaki: Haustar að og æskuhljóð á förum —
Aldnir svanir hverfa brátt að f jörum N
M
Þá lyftist brún er Lóan kom á bala M
Úr langri dvöl. I erindunum þeim, M
Að syngja vorið upp til íslands dala, M
Því úti í fjarri veður sælda-heim M
Á tungu sína ’ún hafði tínt upp hljóma, M
sem heilla fegurð allra sumar-Wóma. '
«IMI
Og volki gleymdi vængja-fæltur smalinn
Um villi-hraun og fjalladiögin löng,
Er myrkgrænt húmið hulu-slæddi dalinn
En heiðin glóði í morgunroða og söng — gjg
Þó setti hroll að söngva^veður vörum
Af vetrar-kuli, er lóan sást á förum.
m
Og upp úr mónum hrukku hálfnuð kvökin,
Sem heimankveðja sögð við gesta-dyr. jrj
Svo gripin snöggva-viðbragðs vængjatökin ðui
I víðan blá, en nokkru lægra en fyr,
Sem stefndu í útlegð ómar sumarléttir, M
En alt í kring varð heiða-þögnin ettir. M
H
Að huga settist fáleikurinn forni, M
Sem fylgir því, að blíðustundin þver,
Sem glúpin drúpir harpa útí horni M
I húsi auðu, er söngmaðurinn fer —
Unz hugrenning sú heiðir ský af anda:
A hvarfið brott sé flug til hlýrri landa.
Stephan G.—
brauta og járnbr.félögin lagt til
samkomiulags á fundinum í Mon-
treal nýlega út af 12 centa kaup-
lækkuninni sem jámbr.'fél. fóru
fram á. Skjóta málsaSiiar þvi
þrætuefni þessu aS l.íkinduim ti
stjórnarinnar í Ottawa.
"Bili” Strother heitir maSur
25 ára gamall. Honum er þaS ti
ágætis taliS, aÖ hann sé hverjum
manni freimri aS klifra upp bygg-
ingar. Hann er nú hér í Winnipeg
og klifraSi upp Union Banka bygg
inguna sem er hæsta bygging héi
1 í bæ á mánudagskvöldiS var. Og
ekki var honum nóg aS komast
upp bygginguna, því þegar hann
var kominn hana upp, fikaSi hanr j
sig upp eftir flagg-stönginni á|
bankanum. Þúsundir manna
horfSu á þessa mann-lflugu vappa
upp bygginguna eins og hún hefSu

CANADA
Kosninga-dagurinn hefir nú ver
iS ákveðinn og er hann þriðju-
dagurinn 6. desember n. k.
Útnefningar-daguT er 2. nóv-
ember.
ÞingiS er taliS aS komi næst
saman 17. janúar 1922; sá flokk-
urinn sem sigursælastur verSur "
kosningunum getur þó ákveöiS
dag ef þörf gerist.
ÞaS er auSvitaS nokkuS snemt
aS spá fyrir um þaS hvernig kosn-
íngarnar imuni fara, þar sem 2
mánuSir eru enn þar til aS þær
fara fram. En allir ta/la fílokkarn-
ít sem um völdin keppa (hreysti-
lega og eru þetta orS þeirra hvers
um sig: Núverandi stjórnarflokk-
ur segist viss um aS ná 1 00 sætum
og geta setiS viS vöild þó þaS sé
ekki fullur ihelmingur þingsæta.
Kings-liberalaT telja sér 100 sæti
—aS minsta kosti. Bændaflokkur-
inn reiknar sér undantekningar-
lítiS Vestur-f-ylkin öll' og um 50
saeti í Onitario. Allls munu þing-
sæltin um 235 og er strax auSséS
aS einhver flokkanna krítar liSugl
fylgi sitt. Sé noik'kuS á þessurr
reikniingi þeirra aS 'byggja, er þaS
hdlzt iþaS, aS enginn einn iflokkur
verSi nógu sterkur til aS fara meS
völdin eftÍT kosningaT.
Skrásetning fer fram í Canada
31. október till 5 .nóvember, aS
báSum nefndum dögum meSitöld
um. ÞaS verSur kosiS eftir síS-
ustu kosningalistum fylkjanna.
’>eir sem atkvæSisrétt hafa og
æda aS nota 'hann í næstu kosn-j
ingum, þurfa því aS sjá um aS
nöfn þeirra séu á þeim. Þeir sem
flutt hafa síSan aS þeir greiddi
s^inast aitkvæSi, ælttu aS koma
nöfnum sínum á 'kosninga-listanr
í plássinu sem þeÍT eru í, svo þeii
þurfi ekki aS fara langar leiSir ti\
þess aS greiSa atkvæSi. Þeir sem
vegna fjarveru hafa ekki færi á aS
skrásetja sig þessa daga, hafa eití
tækifæri annaS til þess, en þaS er
þegar skrárnar verSa endurskoS-
aSar og verSur sá tími ákveSinn
síSar.
Fuglafriðunartíminn er aS
renna út; vikuna frá 15—22 þ.m.
er lleyft aS skjóta þessa vængj-
uSu sakleysingja niSur sem hverr
listir. Margir hlakka líka til aS
fremja grimdarverkiS á þeim oe
þessa daga rySjast menn í hópurr
saman inn á skrifstoíu bæjarin:
til aS kaupa skotleyfiS. Og aS sjá
þá svo koma vígaþarSalega ein:
og aS þeir hafi veriS aS glíms
viS ljón og fella meS byrSirnai
til baka! Hvenær skýldi menning-
in komaist á þaS stig, aS fólk sjá'
amlóSaskapinn og ilítilmenzkuna
sem þessu grimdarverki er sa.m-
fara? Um 6000 leyfi hafa ver:S
keypt nú þegar og er þaS meira
en nokkru sinni áSur héfir átt sér
staS.
Gold Seal brennivínsifélagiS er
aS höfSa mál á móti stjórninni J
Alberta fyrir aS koma á innflutn-
ingsbanni í 'fylkinu. iMáliS er fyr-
ir hæzta rétti. VínfélagiS heldur
því fram, aS þaS sé ekki hægt aS
banna víninn'flutning í nokkur
fylki samkvæmt landslögunum.
(Britiah North American Act).
Vinni brennivínsfélagiS máliS
hæzta-rétti eru bannlögin frá 25.
október 1920 í Manitoba einnig
ógild. iBrennivínsféilagiS heldur
auSsjáanlega aS þaS, en ekk
borgarar landsins eigi aS ráSa þvi
hvaSa lög þeir hafi.
ímperial Veterans ifðlagiS hefin
boSiS Foch marskálki til Winni-
peg; hann situr bráSliega fund hjá
American Legion í íÐandaríkjun-
um og mun koma hingaS aS hon-
um loknum. Beatty aSmiírállinn
brezíki er sagt aS verSi meS FocK
og ihefir ihonum jafnframt veriS
boSiS hingaS.
Deila jámbrautcumanna. Engar
grundvöU gátu verkamenn járn-
enga þyngd. En þó filestir er sáu
þetta undruSust og fengju jafnveí
svima cilf aS horfa á það, hefii
maSur þessi þó klifraS margfah
hærri byggingar í New Yorkborg.
50%. af samskotum sem tekin
v'oru meSan á þessu stóS, verSui
variS til barnastofnana í bænum.
Néfndin sem Teachers Feder-
ation skipaSi til þess aS gera úl
um máliS milli W. D. Bayley
| skólastjóra og skólanefndarinnar
I St. Boneface hefir nú lokiS verki.
1 Er dómur hennar áá, aS Bayley
haifi ekki unniS til iþess aS veia
i vísaS frá skólanum. Þegar báSii
1 inálsaSilar komu fyrir nefndina,
| hom baS í iljós, aS hin ókristi-
legu orS sem Bayley átti aS hafa
sagt og ihann var rekinn fyrir frá
skólanum voru lögS út á annan
I veg en rétt var. Átti biaSiS Free
Press þar nokkuin hlut aS máli.
, En kenslumálanefndinni var sem
. öSrum ljóst,, aS 'burtreksturinn
I frá skólanum var sprottinn al
, skærum milli Bayley og sumra
| þeirra er í 'St. Boniface skólanefnd
| inni voru út af alt öSru, sem sc
j húsbygginga-málum. ÚrskurSui
kensilumála nefndarinnar var ekk
einungis sá, aS óréttur hefSi veriS
, framinn gagnvart Baýiey meS aS
vísa honuim frá skólanum, heldui
væri íþaS slæmt fyrÍT skólann aS
missa af slíkum ágætis-skólastjóra
og kennara sem Bayley væri, þvi
hæileikar hans væru miklu meir
en alment gerSist hjá slíkum kenr
urum.
Bændur í Marquette í Mani-
toba útnefndu s. '1. laugardag,
Crerar, leiStoga bænda, fyrii
þingmannsefni sibt í komandi
kosningum. Crerar hélt langa
ræSu þar og varSi nokkrum tíma
til aS verja Grain Growers félag-
iS fyrir kærum korn-rannsóknar-
néfndarinnar.
afnámi stríSsútbúnaSar og meS
því greiSa götu Washington fund
Aukist hefir 122% tala þeirre
sem sendir hafa veriS á fátækre
stofnanir í Minnesotaríkinu síSar
bannlögin þar öSluSust gildi, sarr
kvæint ummælum Dr. S. O.Lock-
wood umsjónarmanns slíkra stofr
ana. Cennir hann þar um nautn
óhæfilegs áfengÍ3 og ýmsra heimr
tillbúinna 0g blandaSra meSala
ásamt óhóflegri tóbaksnotkun oí
óhoflru lyfja.
Andrew Feuruseth forset
bandaríska sjómannafélagsins se^
ir aS tilraun verSi gerS til aS út
rýma 'luim útflendinguim aif skip-
um Ai veríkumanna og sjá svo urr
aS þa i komist engir aS atvinnu
nema Ameríkumenn séu.
BANBARIKIN
RauSa-kross félagið í Banda-
ríkjunuim hefir ákveSiS aS verja
sex míljónum do'llars til hjálpai
nauSstöddum börnum í miSríkj
um og austurríkj um Evrópuland-
anna á komandi ári. Hjálp þessar
er variS aSallega til aS fæSa og
klæSa eins til aS veita læknislega
hjúkrun munaSarlausuim börnurr
er stríSiS hefir svift aS stoS sinni.
Eftir skýrslu fjármálaráSherr-
ans aS dæma nemur sparisjóSui
smáeignamanna í Bandaríkj inum
tuttugu og sjö biljónum.
Áskorun ihefir veriS send verka
inannaifélöguim Stór-Bretlands
Frakkland, Itaílfu og Japan um aS
koma á staS hreyfing um he;m
allan aS gera hátíSahaldiS 1 1.
nóvember “Armistice Day” sem
veglegast og hafa sem víStækuot
áhrif á hugsjónir fólks viSvíkjand
BRETLAND
Hornstemslagning.
írsku-málin. Fundurinn um
írsku tnálin byrjaSi í gær (þ. 1 1.
okt.) í Englandi. Er nú sagt aS
til skara eigi aS skríSa um þau og
engum steini skuli látiS óvelt.sem
í vegi ,sé fyrir friSi og sátt. Efn-
ínu sem fyrir þessum fundi liggui
slérstaklega hlefir veriS deilt i
fjóra parta og eru» þeir þessir:
1.) AS jafna sakir út áf upp-
þotum sem átt hafa sér s ð á Ír-
landi 'íðan sáttatiraunir byrjuSu,
og þvi aó á Iriandi er haldiS upp
her á móti krúnunni.
2) Krafa Íra um aS Sinn Feinai
sem í varSiha'ldi eru séu iátnii
lausir.
3. ) AfstaSa Irlands í Brezka-
veldinu.
4. ) Sameining SuSur og NorS-
urlrlands. '
Stærsta máliS er auSvitaS sam
band irlands viS krúnuna. Aí
sjálfum fundinum eru engar frétt-
ir komnar þegar blaSiS fer í press
una.
Lloyd George mun ekki geta
veriS á friSarfundinum 1 1 • nóv.
í Bandaríkjunuim, aS því er taliÖ
er vísít. Ástand írsku- og verka-
mannámálanna heima á Englandi,
er talin ástæSan fyrir því.
Ma'Sur aif nafni G. H. Whit-
combe í Cardiff, heimkominn;
hermaSur, hafSi mist imáliÖ í stríS 1
inu. Nýlega er hann var á gang
yfir á skrifstofu eina í bænum
fé'kk hann alt í einu sér til mik-
i'ldar gleSi máliS aftur. Konan
hans og ibörnin urSu einnig glöS
log hiissa er þau turSu þessa á-
skynja.. “Eitt eSa tvö af börnum
mínum höfSu aldrei heyrt mig
tala og þau hlógu og grétu a(f fögn
uSi þegar eg í fyrsita sinni talaS1
viS þau,” sagSi rnaSurinn.
-------o-------
ÖNNURLÖND.
Er Þýzkalands keisarinn sæli í
eins miklu áliti í Þýzkalandi og
hann var ifyrir strSS? Ekki virS-
ist svo vera.því opinberlega er nú
hlegiS aS 'honum og spilaS meS
nafn hans eftir því sem fréttirnai
segja. I leikhúsi einu þar fór þetta
samtal fram nýlega:
“Gott kvöld, Hanis. Svo þú ert
kominn heim úr stríSinu.”
“Gott kvöld, Fritz,” svaraS
hinn leikandinn. “Já, eg er kom-
inn heim, en þaS ætlaSi aS drag-
ast fyrir mér aS komast heim."
“Eg ibýst viS því Hans,” ’hélt
Fritz Jáfram. “Þú hlýtur aS hafa
veriS sá síSasti.”
“Nei, Fritz, þaS er “einn” ó-
kominn heim ennþá!”
Hin fyrsta kirkja sambandssafna Sar Ný-guSfræSinga og Unitara
sem jiú er í smíSum.
Kiukkan þrjú e. h. á laugardag
inn var hafSi um eSa ylfir þrjú
hundruS manns safnast saman á
horninu á Sargent og Banning [
strætum til aS vera viSstaddii
lagning homsteins hennar sem þá
átti fram aS fara.
Forseti sa'fnaSarins Dr. M. B
Halldórsson stýrSi a'thöfninni sem
byrjaSi meS því aS séra Rögn-
valdur Pétursson sem var ný kom.
inn úr IslandsferS sinni las upp
23. og 121 sálm DaVíSs. SíSan
var sunginn sálmurmn no. 42 7,
"í fornöid á jörSu var frækorn
sáS”, o. s. frv. elftir séra Valdimai
Briem. Þá ifiutti séra Rögnvaldui
ræSu og bæm, og birtist ræSa sú
á öSmm staS í blaSinu. Þá vai
sunginn dálmurinn no. 395, “Ó.
maSur, hvar er hlílfS og skjól,”
eftir séra Matthía? Jochumsson.
Þá ilas ritari safriaSarms, Fred.
Swanson upp slkrá yfir þaS seir
iagt var í steininn, sem ihér fylgir
1. FundargerSir frá 2 1, s ma»
1919, 25. ágúst 1919, 4. apríl,
1921 og 11. apríl 1921. Fundar-
gerSir þessar skýra frá tíldrög-
um aS myndun og stofnun safn
aSarins, einnig samþyktum grund
vallarlaga hans.
2. (Nýja TestamentiÖ.
3. Njóla.
4. Nafnaskrá yfir embættis-
menn safnaSarins og félaga þeirra
sem fyrir innan .vébönd safnaSar-
ins standa, sem eru kvenfélag,
Ungmennafélag, ihjálparnefnd,
söfnunarnefnd og byggingarnefnd
Nafn Architect og kirkjusmiSs.
Nafn prestis safnaSarins og grund
vallar’lög safnaSarins.
5 NokkrÍT fágætir peningar setn
gafnir vom af “Architekct" kirkj-
unnar, Mr. James McDiarmid (a)
Rómverskur peningur frá ta'4
Constantinusar keisara (b) Grísk
ur peningur tfrá gullöfd Grikkja.
(c) Forn egiptskur peningur, (d)
Forn indverskur penmgur, (eq
sænskur daiuT, (tf) Bandaríkja
pennigur sú fyrsta mynt meí
mynd Lincolns forseta, (g) nokkt
ir íslenzkir peningar (h)canadiskl
cent frá 1 859.
6. Islenzk ifrjómold flutt heim-
an frá ættjörSinni.
Muni þessa lagSi forseti safn-
aSarins, Dr. M. B. Halldórsson f
kopaihylki eT greypt var í hom-
steir.inn og geymaist þeir þar kom
andi kynsióöum. Lýsti svo prest-
ur ytfir aS steinninn væri traust og
trúlega lagður. AS endaSri at—
höfn var sunginn sálmurinn no.
619, “Þú guS situr hátt,,”, eftn
Steingrím Thorsteinsson.
Þess má geta meS þakklæti, aS
“Architect” kirkjunnar, hinn val-
inkunni James McDiarmid er gai
hina Pornu peninga hefh látiS séi
mjög umhugaS um bygginguna
og híefir hann látiS þaS í ljósi a£
sig langaSi til aS þangaS kaemusi
nokkur fágæt listaverk er hann
he'fir augastaS á.
Þegar tekiS er til greina hiS ó-
hagstæSa tíSarfar má heita aS
bygginunni hafi miSaS vdl áleiSis.
Stálbitarnir eru nú lagSir undii
gólfiS og mikiS aif gólfinu lagt.
Gutfuihitunarvélinni er búiS aS
koma fyrir í kjallaranum og verS;
hagstæS táS mun ekki lang’t þes:
aS bíSa aS kirkjan verSi komin
undir þak.
Áheyrendurnir skeltu upp yfii
sig aif ihlátri; þessi “eini" sem átl
var viS, var keisarinn, sem altaf
situr í Hollandi, eins og kunnugi
er.
í suSurhluta Kínaveldis bei
svo mikiS á óeirðum viS Portú-
galsmenn sem þar eru og róiS
hafa öllum árum aS því aS halda
þar nokkru svæSii af landi, aS
stríS virSist orSiS óumflýjanlegt
miili þeirra. Portúgalsmenn eru
þar fámennir og herafli þeirra þai
sem stendur er aSeins 800 manns.
Aítur hafa Kínverjar þar í grend-
inni 5000 hermanna. Þessai
slkærur eiga sér staS viS bæ þann
er Macao heitir iog í grend viS
hann.
Coi. H. J. Mackie sambands-
þingm. tfrá North-Rentfrew sem
sendur var af stjórn Canada ti’
Rússlands í verzlunarerindum, ei
nýkominn úr þeirri för. Hann vai
mánaSartíma á Rússlandi og kynt
ist (taisvert þeim er imeð völdir
faía þar. Mikinn áhuga 'kvaS hann
þá hafa á aS verzla viS Canada
og imeira aS segja ætla Rússai
bráSlega aS senda menn hingaS
til aS kynna sér kornyrkju og
reyna aS koma sama fyrir'komu-
lagi á hana á Rússlandi og hér.
Þeim er ant um aS kynna sér korn
rækt hér a!f því aS jarSvegur og
lo'ftslag eT mjög líkt því sem er á
stóru svæSi í Rússlandi. Og í gull'
eru þeir reiSubúnir aS borga fyiit
þær vörur sem þeir geta fengiS
keyptar. “Eg er sannfærSm um,"
segT Mackie, “aS Rússum eru viS-
skifti viS þetta land mikiS áhuga-
og álVörumál. ViSkynning míii
viS yfÍTmennina þar var hin ákjós.
anlegaslta og sýndu þeÍT mér sdúS
og gestrisni í hvivetna. LeiStog-
arnir eru sannarlega ekki ein«
svartir og þeim hefir veriS iyst."
Lögum AlþjóSafélagsins um
fjártíTlög hinna ýmsu þjóSa, hefh
veriS breytt. Er ein afleiSingin að
minsta kosti aí því sú, aS tillag
Canada verSur talsvert minna en
áSur. Þegar á ný var fariS aS
meta tillögin, kom þaS í Ijós, aS
Can. hafSi veriS skattaS of hátt
aS undaniförnu og á aS greiSa
landinu þaS fé til baka, þegar efnr
alþjóSáfélagsms leyfa. En efnir
fara auSvitaS eftir því hvaS mik-
iS drappaS er, því til þess ganga
tillögin.