Heimskringla - 11.01.1922, Qupperneq 3

WINNIPEG, 11. JANÚAR 1922
HEIMSKRINGLA.
3. BLAÐSIÐA.
»
Hvernig Kínverji lítur
á Island.
Þótt tvívegis ha'fi eg áður heicm
sótt Islamd, þá er þetta í fyrsta
skifti, sem mér veitist sú ánægja
að sj'á austursltrönd hins fagra ey-
lands ykkar.
lEg hefi veriS Iþví nær viku utn
bortS í skipinu “Lagaríoiss”, eSa
síSan iþaS fór frá Leith 22. nóv.
og hefi nú komdcS á land í fjórum
smábæjum, ,aS SeySislfirSi meS-
töldum, sem er seinasti vitSkomu-
staSur miinn -hér á Austurlandi.
FáslkrúSsfjörSur var fyrsta íhöfn-
in, sem viS Ikomum á, iþví næst
EskdlfjörSur ojg ReySarfjörSur.
iHinir íslenzku vi'nir mínir hafa
spurt mig um !þaS ifjölda spurn-
inga, hvernig mér geSjist aS landi
og þjóS, og gríp eg nú tækifaeriS
tiil aS segja þeim hreinskilnislega
og meS sdm mestri sanngimd og
einlægni hvernig mér líst á Is-
land og lslendin|ga. Eg vil ekki
aS imér sé IhálfsögS sagan, og
þessvegna ætla eg aS segja ykkur
hana eins og hún er. 1 fám orSum
eg sé mig lekki geta gert neítt
betra en aS biSja ykkur aS hafa
í huga, aS hvert orS, sem eg segi,
er mér fylsta alvara.
Eg byrja á því, aS eg er mjög
. svo hrifinn áf hinum einkennilega
ynd isiþoldka íslenzkrar náttúru.
AllsstaSar, þar sem eg hefi komiS
diér ausltanlands, ihefi eg veitt því
sérstaka eftirtekt, hve hinn hreini
andblær, friSur og tign íslenzkr-
ar náttúm eru algerSar andstæSur
gnýsins, ryksins og reyksins í stór-
borgunum, svo sem London og
Glasgow. Eg hefi aldrei óskaS
þess af ieins heilum huga, aS eg
væri málari, er gæti sýnt í litum,
meira lifandi og saninfærandi en
unit er í orSum, hinn undur ifagra
svíp Fjallkonunnar, sem hefir þús-
und sviphrigSi, en þó aSeins hiS
eina sam drotningaryfirbragS,
þar sem særinn eykur á fegurS og
tign. Eg hefi séS marga af timd-
um svissnesku Alpanna og klif-
iS þá suma. Þar verSur fyrir
ferSamanninum einn fja'llgarÖur-
inn öSrum tillbreytingarsnauSari,
• - - augu hans örmagnast af svikn
num um nýtt og fegurra út-
sý '■ Um lsland er öSru máli aS
gegna. AllstaSar fram meS aust-
urströnd:"’-ii speglar dimrrfblátt
djiúp hafsins snæþakta tindana í
allri þeirra t»gn og imilkíllefk. Eg
liít 'svo á, aS í þessu liggi dular-
töfrar islands, eins og þaS hefir
komiS mér ifyrir sjóndr og orSiS
tnér aSdáunaréfni.
Þá er aS minnast á þjóSina Is-
lenzku, sem eg hefi hinar mestu
mætur á. Þetta >er nú þriSja IferS
mín til eylanids yikkar, en hver ný
ferS verSur aS >eins til aS styrkja
og staSfesta imig í þeirri trú, er
ég hefi áSur fest á þjóSinni. Lík-
aimlega virSist hún hraust og
þróttmikdil. Enda þarf hún aS
vinna stritvinnu sér til lífsuppeld-
is allan ársrns hring. En erfiS
vinna virSdst hafa hin hezitu áhrif
á líkamisþrótt maninann'a. einkum
þeirra sem búa svona norSarlega.
Einnig hygg eg aS Islendingar
standi á háu stigi andllega. Þar
sem þar vekur mesta aSdáun
mína, er fróSleiksfýsn þeirra, sak-
ir fróSleiksins sjálfs, en eigi sakir
hagnaSarvona. Sliílkt ber vott um
mjög mlkdnn andlegann þroska.
Eigi verSur annaS sagt um áhuga
þeirra á því, sem Kína snertir, en
aS bann sé takmarkalaus. Og síS-
ast, en ékki sízt, verS eg aS taka
þaS (fram, aS mér virSast þeir
mjög góSir og gestrisnir iang-
ferSamöninum. Eg get þessvegna
ekki liokiS máli mínu án þess aS
flytja Islendingum mínar þeztu
þakkir.
K. T. Sen.
—Austurland—
-----------x--------—
Hugleiðingar um t ímatal
Jó>lahátíSin er liSin hjá, og
“áriS er liSiS í aldanna skaut." }
JörSin hefir lokiS einni hringferS
um sólina, og njorSiurskaUtiS er aS
byrja aS lyfta vanganum á móiti
geislum sólarinnar. Dagarnir
lengjast, og sólin hækkar á lofti
þó hægt fari. ÞáS verSur enn
sem fyrr, aS' vor fer eftir vetri.
Eg hafSi svo miikiS aS gera viS
póstsendinigar um þessi jól, aS
þau fÓTU aS mestu leyti framhjá
mér. Eg varS þeirra naumast
var. AS sönnu ldfSi eg í endur- |
ST.dnningu um jólin heima. I þeirri
endurminningu hefi eg lifaS öll
þau (18) jól sem >eg hefi dvaliS ;
fjairri fósturjörSunni.
Fyrir ijólin há'fa flestir mikiS aS
gera, aS mdmsta kosti hér í Win-
nipeg. Einndg þeir sem á öSrum
tímum ársins, virSast lítiS hugsa.
Flestiir eiga ættingja og vini sem
þéir vilja gefa eitthvaS í jólagjöf,
og búast einnig viS aS fá gjafir
frá. Ekki má heldur gleyma aS
fá sér ný föt, því ekki er skemti-
legt aS klæSa köttinn á jólumum.
iNú þegar mes’ta annríkiS viS
póstsendingarnaT er liSiS hjá,
gefst mér >tími tii aS lesa jóla-
blÖSin íslenzku. EfniS í þeim er
fjölbreytt, og iber sumt á sér helgi
blæ hátíSarinnar. Ymsir leggja
þar orS í belg, og eru því sér-
kennin ólík.
ViS lestur blaSanna var þaS aS
allega ein greiln í Heimskringlu,
sem sérStaklega vakti athygli mína
Grein sú er þýddur kaifli úr ný-
útkominni bók eftir J. W. Harris
kennara viS Wesley skólann hér
í Winnipeg, Þessi áminsta grein
fjallar um breytkigu á tímatalinu.
Tilgangur minn meS þessum lín-
um er, aS athuga sumt af því sem
þar >er sagt.
Þessi tímatals breytingarsýki
hefir aS sönnu gert vart viS sig
áSur, þó legiS hafi hún niSri um
stund, þar til nú, aS hún rekur
upp höfuSiS á ný.
Breytingin fer fram á aS árinu
sé gert aS 1 3 alimanaksmánuSum
sem hafi 28 daga hver. Hvert ár
og hver mánuSur >er ætlast tiltaS
byrji á sunnudag, hefir þá hver
mánaSardagur sama vikudag
mánuS eftir mánuS og ár eftir ár.
Þennan eina dag sem um fram er,
er gert ráS fyrir aS hafa sem al-
mennan helgidag, og sé honuim
slept annaShvort viS árbyrjun eSa
árslok. Á hlaupári skal sleppa
hlaupársdeginum aS halfn’uSu ári.
Höifundurinn segir aS þessi ein-
falda aSferS þurfi ekki aS valda
neinum ruglingd, aS því er nö'fn
vikudagánna snerti. Eg skal leit-
ast viS aS sýna hvaS mikiS sann-
leiksgildi þessi staShæfing hefir.
Alilir sem komnir >erú tiil vits og
ára hljóta aS vJta, aS öll almenn
ár enda sama vikudag og þau
byrja. Setjum nú svo, aS þessi
breyting hefSi komist á viS byrj-
u>n þessa árs, þar sem þaS byrjar
á sunnudag. Þegar lÍSnir eru 13
fjögra vikna mánuSir, verSur aft-
ir 1 dagur af lárinu, síSasti dagnr
ársins sem >er sunnuidagur. Nú er
þaS einmitt dagurinn sem þarf aS
sleppa, og þó á næsta ar aS byrja
á sunnudag. Hvernig er þá hægt
aS kiomast ihj>á aS ibreyta nöfnum
vikudaganna þannig, aS nefna
þann dág sunnudag sem aS
réttu lagi váeri mánudagur? Og
ekki einn einasti vikudagur ársins
gæti úr því haldiS sínu rétta heiti.
Þegar um hlaupár >er aS ræSa,
verSur aS sleppa tveimur dögu.m.
ÞaS gerir engan mun hvenær >á
árinu. deginuim er slept, eSa dög-
unu>m þegar hlaupár er. Vikudaga
nöfnunum þyrfti aS breyta, og eg
get hugsaS, aS margir kynni illa
þeirri tímatalsbreytingu. Eg he'fi
áSur bent á þetta í Heimskringlu.
Þá er í greininni minst á aSra
tímatalslbreytingu, eSa sk i f tin gu
tímans eftir tugatali, þannig aS í
staSinn fyrir 24 kl.stunda sólar-
hTÍng, Ikomi 10 klst. sólarhri>ngur.
1 00 m'ínútur séu í hverri klst. og
100 sekúnitur í imínútunni. Uim
þessa tímaskiftingu er þaS aS
segja, aS hún er medinláus, og
veldur ekki ruglingi á sama hátt
og 13 mánaSa áiriS, En hún er
meS ö'Ilu ólþörf, og mundi aldrei
koma áS notum nema til væru
sigurverk sem þannig mældu
tímanin. Eins er meS breytingu á
miiniútum og isekúntum í hringnum
Hún væri í engu falli hentugri á
sjókortum en talan 60 sem þar er
miSaS viS. úr því stigunum verS-
ur ekki breytt. Eg veit >ek,ki til aS
nokkur hafi haft viS orS aS gera
breytingu á hringnuim, síSan
Hippailkos (d. 160 f. Kr.) not-
aSi 'fyrstur manna lengd og
breidd himins, til aS ákveSa þar
staSi.
Höfundur greinarinnar segir;
aS frá því fyrs(t aS sögur fari af,
virSist tíminn hafa veriS talinn
eftir gangi tunglsins. Þetta er aS
vísu rétt, en þar haifa þó breyt-
ingar átt sér staS. Kaldear veitti
því snemma efitirtekt, aS sam-
góng sólar og tungls verSa meS
sama móti á hverjum 1 8 árum og
1 I dögurn og á þeim tíma hefir
tungldS gengiS 223 sinnum u*n
iöiSu. Þetta er Kaldeiska tungl-
ö'din á þessu tíma'bili verSa æfin-
lega 29 tungimyrkvar, en á sama
tlíma 41 sólmyrkýi. Sóllmyrkvar
geta orSiS 7 á einu ári í mesíta
lagi, en aldrei verSa þeir færri en
tveir. Metonsöldin sem nú er far-
iS elftir er kend viS Meton, grísk-
an StærSfræSing. Hann gerSi þá
'tillögu ViS Óilympíuleikina 433 f.
Kr.,aS í hverri tunglöld skyldu
vera 235 tunglumferSirj'Véfréttin
í Delfíhofi hafSi géfiS bendingu í
þá átt. Á þessu 19 ára tímabili
bera allar tuniglkomur altaf upp á
sama mánaSardg í “Júlíönsku”-
ári (365(4 dagur). Þetta ár
1922 er sjöunda áriS í tungiiöílid-
innfi en fjórSa áriS í sóláröld
hinni minni, sem felur í sér 28 ár.
Þá segir höfundurJnn á einum
staS, aS tíminn sé nú talinn eftir
sólári. Hánn er ekki 'ta'linn elftir
því sól'ári sem þair er átt VÍS,
heldur eftir miStíma eSa miSsól-
artíma. En hvaS er stjörnutími?
og hvaS er sóltími? kann einhver
aS spyrja.
Sá tímii sem KS'ur frá því aS
einhver stjarna er í hádegisstaS,
unz hún er íkomin aftur á sama
?!aS daginn e'ftir, kallast stjörnu-j
dagur. Á þessum itíma heifir jörS-1
in sr.úisit nákvæmlega einu sinni
um möndul sinn. Um leiS og I
jörSin hefir snúist einn snúning, j
færist hún jafnframt áfram á
braut sinnii um sólu, um nálega eitt
mælistig. Hún verSur því aS snú-
ast nokkuS meira en einn snúnlng
unz hún hefir náS sömu afstöSu
til súlar, og hún hafSi daginn áS-
ur. Þetta munar næilfe'lt 4 mínút-
um.
Sá tími sem líSur frá því aS í
sól er á hádiegistsaS, unz hún er j
komin þangaS aftur daginn eftir, |
kallast sálardaigur. Hann er 4 j
mínútum lengri en stjörnudagur-1
inn. Væri ganga jarSar um sólu
altaf jöfn þá yrSi hver sóilarhráng-1
ur jafn'lanigur. En þessiu er eigi
svo fariS. Því jörSin gengur j
mishratt á braut sinn, svo braut-
in verSur hlykkjótt. ÞaS er erfitt
aS fara eftir sóidögum lí tímatal-
i inu. Á þessu hafa Tnienn ráSiS ibóit
meS þv'í aS búa til hinn svo
j nefnda rniS'tíma, eSa miSsólar-
j tima. Hann er þannig aS menn
hugsa sér hraSa jarSarinnar aítaf j
jáfnan um sólu, og 'fcelja alla sóL j
arhringana á 'árinu jafnlanga eSa j
24 stundir. Sumir sólarhringar I
verSa því meira ,en 24 stundir, en
aSTÍr lítiS eitt minna, þetta mun- j
ar nokkrum mínútum. Þetta
kallaslt tímajöfnuSur. Fjórum
sinnuro á ári ber saman sól'tíma
og miStíma.
Sá tími sem jörSin þarf til aS
ifaTa eina 'fcrS um sólu, frá ein-
hverjum vissum depi >á braut sinni
og þangaS til hún er komin þang-
aS aftur, kallast stjörnuár. ÞaS
er 365 dagar, 6 stundir, 9 mínút-
ur og 10,4 sekúnitur. En sá fcími
sem líSur frá því aS jörSin er í
vorjafndægra depli, og þar til |
hún er komin í sama depil aftur, j
kallast sólarár. ÞaS- er 365 dagar,
5 stundir, 48 mínútur og 51,6
sekúntuT, eSa 20 mínútum styttra
en stjömuáriS. Þessi imunur kem-
ur af því, aS jafndægradeplarnir
færas't frá austri til vesturs, um
50 bogasekúntuT á árl, sem staf-
ar af breytingu sem verSur á
! möndulhallanum. Þetta nefnist
(Framhalld á 7. sí 8u)
Abyggileg Ijós og
Aflgjafi.
Vér ábyrgjunact jríw varanlega og óslitna
ÞJ0NUSTU.
ér æakjum virSingarfyUt viSskífta jafnt fyrir VERK-
SMIÐJUR sern HEIMIU. Tals. Main 9580. CONTRACT
DEPT. UmboSsmaSur vor er reiCubúinn aS finna ySur
iS máli og gefa ySur kostnaSaráætlun.
Winnipeg Electric Railway Co.
A. IV. McLimant, Gett’l Manager.
KOL
HREINASTA oj BESTA tagwid KOLA
bæSi ta HÖMANOTKUNAR og fyrir STÓRHÝSI
AHirr flabúagnr næð BIFBE2Ð.
Empire Coal Co. Limited
Tals. N63S7 — 6358 603 ELECTR3C RWY BLDG
Skiftið við þá sem angl. í Heimskringlu
Mvríou* irX«mkív<v^« Timbur, FjahrÆur af ölium
JXyjar voruDirgðir og
konar aðrir strikaðir tiglar, hurðir og gfuggnr.
Komið og sjáið vörur. Vér ertan setíS fúsir að sýna,
J>ó ekkert sé kejrpt.
The Empire Sash & Door Co.
-----------* L i m i t e d ——-----
HENRY AVE. EAST WfNNIPEG
DR. KR. J. AUSTMANN
810 Sterling Bank Bldg.,
Cor. Portage & Smith
Phone A2737
ViStalsL 4—6 og 7—9 e. ht
Heimili aS 469 Simcoe Sl
Phone Sh. 2758
DR. WM. E. ANDERSON
(Phm.B., M.D., C.M., M.C.P.&
S„ L.R.C.&S.)
Eye, Ear, Nose and Throat |
Specialist
Office & Residence:
137Sherb*-ooke St.Winnipeg,Man.
Talsími Sherb. 3108
Islenzk hjúkrunarkona viSstödd.
Dr. T. R. Whaley
Phono AS021
Sérfrœðingar í endaþarms-
sjúkdómum. Verkiö gert undir
”Loca/ Anesthesia“
Skrifst. 21S Curry Bldg.
á móti Pósthúsinu.
ViÖtalstímar 9--12 og 2~$
og eftir umtali.
________________________t
RALPH A. COOPER
Registered Optometrist
and Optician
762 Mulvey Ave., Fort Rouge,
WINNIPEG.
Talsími F.R. 3876
Óvanalega nákvæm augnaskoSun,
og gleraugu fyrÍT minna verS «n
vanalega gerist.
^^mmmmmmmmmmmmmmamm^^—my
0. P. S1GURÐSS0N,
klæðskeri
662 Notre Dame Ave. (við liornið
á Sherbrooke St.
Fataefni af beztu tegund
og úr miklu aS velja.
Komið inn og skoSið.
Alt verk vort ábyrgst aíJ
vera vel af hendi leyst.
Suits made to order.
Breytingar og viðgerðir á fötum
með mjög rýmilegu verði
I —— I III ■ ■ Mll II11 II III I I I >VY>
W. J. LINDAL & CO.
W. J. Lindai J. H. Lindal
B. Stefánsson
Islenzkir íögfræSingar
1207 Union Trust Building, Wpg.
Talsími A4963
------------------------------
Arul AndersoB K. P. Garlaad
GARLAND & ANDERS0N
LötiFRÆÐINGAK
Phone: A-2197
SWl Elfctrk Itallwajr Chamber*
-----------------------------y
RES. ’PHOKE: F. R. S765
Dr. GE0. H. CARLISLE
Stundar Einröngu Eyrna, Aug?
Nef og Kverlca-djúkd<Smab
ROOM 710 STERUNG BANg.
Phonei A2001
NESBITT’S DRUG STORE
Cor. Sargent Ave.&SherbrookeSt.
PHONE A 7057
Sérstök athygli gefin lækna-
ávíaunum. Lyfjaefnin hrein og
ekta. Gætnir menn og færir setja
upp lyfin.
Dr. M. B. Halldorson
401 ROYD BUILDING
ThIn.x A3.’>21. Cor. Port. ogr Edm.
Stundar einvðrtSungru berklasýki
of aðra lungnasjúkdóma. Er að
finna á skrifstofu sinni kl. 11 til 12
f.m. og kl. 2 til 4 e. m.—Heimlli al
46 Alloway Ave.
TaUlmlt A888»
Dr.y’ G. Snidal
TANNLCEKNIR
•14 SoBtiwt Bleck
Portase Ave. WINNIPEG
Dr. J. Stefánsson
401 BOYD BPILDING
Bont Port.flM Avo. «B EdB.oi.toB st.
Stundar elngöngu augna, eyrna,
mef og kverka-sjúkdúma. At5 hltta
frú kl. 10 tll 12 f.h. 06 kl. 2 tll 5. o.h.
Phonet ASS21
627 McMill&n Ave. Wlnnlpog
►04
►04
Vér höfum fullar blrgVir hreln-
meh lyfsebla ytiar hingati, vér
ustu lyfja og mebala. KomlS
gerum meSultn n&kveemlega eftlr
ávisunum lknanna, Vér slnnum
íífaUn;a.eyfFÖntUnU,n °* "eljum
COLCLEUGH <6 CO.
Notro Dame oit Sherbrooke Sta.
Phoneai N7059 o* N76SO
A. S. BARDAL
selur likklstur og annast um út-
farlr. Allur útúúnahur s& bestl.
Ennfremur selur hann allskonar
mlnnlsvarha 06 legstelna. : :
»18 SHERBROOKE ST.
Phonei N6007 WINNIPRG
Þeir hafa einnig skrifstofur aS
Lundar," Riverton og Gimli og eru
þar aS hitta á eftirfylgjandi tím-
um:
Lundar á hverjum miSvikudegi,
Riverton, fyrsta og þriSja hvem
þriSjudag í hverjum mánuSi.
Gimli, fjrrsta og þriSjahvem miS-
vikudag í hverjum mánuSi.
Y. M. C. A.
Barber Shop
Vér óskum eftir viðskiftum ySar
og ábyrgjumst gott verk og fnö-
komnasta hreinlæti. KomiS einu
sinni og þér mtmuS koma aftur.
F. TEMPLE
Y.M.C.A. Bldg., — Vaughan St
Skaggar og Skin
Eftir Ethel Hebble.
Þýdd af S. M. Long.
470 bkiðtfðar af spexmandl UanáH
YerÖ $1.00
THE YIKDIG PRES6, LTD.
TH. JOHNSON,
Úrmakari og GullsmiSur
Selur giftingaleyflsbréL
Bérstakt athygli veitt pöntunum
og viðgjörðum útan af landi.
248 Main St. Ph«nei A46S7
J. J. Swanson H. G. Henrickson
J. J. SWANS0N & C0.
FASTEIGNASALAR og — „
penlnKa mihlar.
Talefml A6348
S08 Parla BulldlnK Wtanlpes
Professor SVEINBJÖRNSSON
Pianoforte of Harmony.
28 Brandon Court,
Brandon Avenue.
Phone: Fort Rouge 2003.
Phone A8677 639 Notre Dame
JENKINS & CO.
The Faimily Shoe Store
D. Macphail, Mgr. Winnipeg
UNIQUE SHOE REPAIRING
HiS óviðjafnanlegasta, bezta og
ódýrasta skóviðgerðarverkstæði í
borginni.
A. JOHNSON
660 Notre Dame eigandt
i