Heimskringla


Heimskringla - 12.04.1922, Qupperneq 1

Heimskringla - 12.04.1922, Qupperneq 1
XXXVI. ÁR ........ WEMMPEG. MANUOBA. MIBVIKUDAGINN 12. APRIL, 1922. NOMER 28 CANADA ------- - i j ' Fylkisþingið FylkisþingiS var slitiS s. 1, fimtudag (6. þ. m.) Athöfn þeirri stýrSi sem aS v»nda fylkisstjórinn. ÞakikaSi hann þinginu fyrir aS liafa lokiS viS nauSsynlegustu störf og fjiárveitingar svo starfs rekstur fylkisins geti haldiS áfram. AS þeirri athöfn lokinni, tókust þingmenn í hendur og kvöddust, óskuSu hverir öSrum farsaeldar íog þökkuSu íyrir góSa viSkynn- ingu. En eftir því tók einhver, aS þeir mintust ekki á í kveSjunum .aS þeir vonuSust til aS sjást áftur. Af störfum þingsins síSustu dagana var vörn Hon.Ed. Browns og forsætisráSherra Norrisar gegn ákærum Sweatmans og Evens um ranglega sýndan hag fylkisins í fylkisreikingunum var e'tt af þvi se ihelzt vakti eftirtekt. Mót- mælti Norris þessum mönnum háSum og kvaS hann sérstak-lega lítiS leggjandi upp úr því er Sweat man hefSi tif þeirra mála lagt; á- stæSan er Norris færSi fyrir því i var sú. aS Sweatman hefSi variS J mál Kelfy’s og hefSi reynt meS | því aS auka en ekki grynna á skuld fylkisins. Haig talaSi á móti stjórninni og brá henni um ' eySslu og fleira, en Norris svaraSi aftur. Einhverjir fundu aS því aS þessi vörn stjórnarinnar, snertandi ákærur Sweatmans og Evans, var ekki borin upp fyrri í þinginu, svo tækifæiri hefSi gefist til þess aS athuga svör stjórnarnnar. Samlþykt var aS yfirskoSun fylkisreikninga 'Norrisstjórnarinn- ar færi fram frá því er hún tók viS af nefnd, er kosin væri til þess, eins og Hon. Ed. Brown stakk upp á. . Kostar yfirskoSun sú $2500. Til kynna var þaS gefiS aS for .sætisráSherra Norris og dóms- málaráSherra Johnson ætluSu mjög bráSlega til Ottawa til að reka erindi fylkisins þar í málinu um lætkkun flutningsgjalda á járn brautum og um aS fylkiS fai um- ráS yfir auSsuppsprettulindum sínum sem til þessa hafa veriS í höndum sambandsstjórnarinnar. í “Lögbergi” s. 1. viku var vik- iS aS því, aS þíngfréttin í síSustu Heimskringlu um aS Norrisstjórn- in hefSi haft fund meS þingmönn- um hinna flokkanna áSur en hún var sett til va’lda, væri ósönn. Frétt þessa höfSum vér eftir blaS- inu Tribune. En síSan höfum ver spurt einn Iþingmanna, hvaS satt væri í þessu. SvaraSi hann því, aS grunur margra þingmanna væri í henni’. ÞaS virSist nú bágt sönn, en sámt vissu engir nema leiStogar flokkanna um hvaS satt vaeri í henni. ÞaS virSist nú bágt aS segja um þaS hvort fréttin sé sönn eSa ósönn og skal ekki orS- lengja meira um þaS aS sinni. Um athafnir og störf þessa þings hefir veriS getiS eftir því sem kostur er á í þessu blaSi jafn óðum og þær urSu til. Er þvi o- þarft aS fara út í þaS hér aS segja í heild sinnni frá afreksverkum þingsins og ýmsar hugleiSingar í tilefni af þeim. En þaS má þá síSar óg á öSrum staS gera en í þingfréttunum. -- 'WJKS5SM Sambands-þingiS. Ymisleg útgjöld og stofnun hveitinefndar, voru helztu má'lin sem fjallaS var um á sambands- þ.nginu s. í. viku. Um stofnun hveitisölunefndar var mikiS rætt og voru margir á því aS ólögmætt væri aS koma henni á fót. Fyrir- komulag hennar er ætlast tll aS sé hiS sama og Canada Wheat nefndarinnar var. Enþó aS nefnd .sú ynni og væii til mikils góðs, ílíta ýmsir aS stofnun hennar hafi ekki veriS lögum samkvæm. Á þ'nginu var nefnd sett í máliS fyrir nokkru síSan. íHefir hún nú lagt álit sitt fyrir þingiS. En því var aftur vísaS til nefndarinnar. Wood frá Alberta gerir alt sem honum er unt til þess aS stuSla aS því aS hveitisölu eftirlitsnefnd verSi tafarlaust stofnuS; segir aS velferS bænda vestui'.landsins sé undir því komin, aS einstakir menn séu ekki látnir “spekúlera’’ meS hveitiS eins og nú eigi sér stað. Og í sama streng tekur bændaflokkurinn á þinginu og conservativar. Liberalar virSast ekki heldur hafa sérstaklega á móti nefndinni neitt aS segja, nema þetta, aS stofnun hennar sé ólögmæt. VerSi komist framhjá því atriSi, er ekkert líklegra en aS nefnd þessi verSi strax stofnuS. Vér gátum þess áSur aS bænd- ur berSust mjög fyrir þessu máli á þinginu. f síSasta blaSi Lög- bergs er þetta vefengt og sagt aS þeir eigi ekki meiri hlut í þessu máli á þinginu en aSrir. Er þar sagt, aS nefnd hafi komiiS málinu á framfæri á þinginu. Ef átt er hér við nefnd skipaSa öllum stjórn- málaflokkum er þaS ekki rétt, því nefnd þessi er engin önnur en ak- uryrkjuráSiS (Canada Council of Agriculture). En þetta ráS, er eingöngu bændaráS, sem yfir- stjórn og umsjón bændastefnunn- ar hefir meS höndum og er skipaS eintómum bændaflokksmönnum. RáS þetta hefir lengi veriS viS lýSi og er svo áhrifamikiS nú orS- iS, aS sambandílþingiS hefir ekki um langt skeiS getaj gengiS fram hjá tillögum þess. Og hafi asm- bandsstjórnin ráSist í aS fram- kvæma mál bændastéttinni í hag, hefir hún leitaS álits og ráSa hjá AkuryrkjuráSinu. Vér höldum aS flest, ef ekki öll, af þeim málum, sem snerta hag vesturlandsins í seinni tíS og bænda hér, hafi einmitt veriS vakiS máls á af þessu bændaráSi viS sambands- s-tjórnina. Skuld landsir.s (þ. e. net skuld (þess) er nú talin $2,384,996,000. Er ekki hægt aS neita því aS þaS sé mikil upphæS. Og hún hefir aukist talsvert síðastliSiS ár; var ; fyrra $2,311,294,000. En þeg- ar net skuldir aukast, er þaS sjaldn ast góSsviti. 1 þetta skifti stafar skulda-aukning þessi af því, aS lánin sem stjórnin hefir tekiS, gefa nú ekki rentur af sér, enda munu þau hafa veriS herlán aS mestu leyti og ekki viS öSru aS búast en aS þau yrSu bein IbyrSi. Um fjárveitingar til búnaSar- tilrauna (íExpermental Farms) var all-mikiS rætt; mæltu þing-- menn Vesturlandsins meS þeim og einkum því aS slíkum tilraun- um væri sem víSast komið á fót. UpphæSin sem samþykt hefir ver- iS aS veita til þessa nemur $1,- 315,000. ASrar fjárveitingar snertandi akuryrkju voru $28,000 tif skordýra-rannsókna, $235,- 000 til aS uppræta skordýr sem eySileggingu valda o. fl., $175,- 000., til mjólkurbúa og $26,000 til íshúsa. Upp á ýmsum fleiri fjárveiting- um hefir veriS stungiS, en fæst af þeim hefir enn veriS samþykt. VerSur á þær minst þegar þær hafa veriS afgreiddar. Metcalfe dáinn. T. L. 'Metcalfe dómari í yfir- rétti fylkisins lézt 2. apríl s. 1.; bann hafSi undan’farna 6 mánuSi veriS' veill heilsu. JarSarför hans fór fram með mikilli viShöfn og hann var lofaSur mjög fyrir dugn- aS og ástundun viS verk sitt af stéttarbræSrum og samverka-- mönnum hans. Hver sæti hans tekur, er enn ekki víst. Eru tveir í vali aS sagt er: Hon. T. H. John son, landi vor og Trueman lög- maSur; telja margir víst aS John- son muni hljóta stöSuna. Leiðtogi Canservativa kosinn- Conservativaflokkurinn hélt fund mikinn í Royal Alexandra hótelinu s. 1. miSvikudag. Un^300 manns var þar saman komiS. Var ieiStogi kosinn og stefnuskrá flokksins saminA Fyrir leiStoga var majór 'F. G. Taylor kosinn; hann er núverandi þingmaSur fyr ir Portage la Prairie. Haig og Wlllis voru einnig í vali. Eftir kosninguna hél'du þeir Taylor og Haig ræSur. AS þeim ldknum var stefnuskrá flokksins lesin upp og samþykt. VerSur hún birt síjj- ar í blaSinu. Sweatman svarar. Sweatman svarar vöm þeirra Norrisar og Browns í sambandi viS fylkisreikningana þannig, aS þeir hafi á síSustu stundu þingsins þeytt upp ryki tfl málamynda sér til varnar af því aS þeir hafi mátt til með aS svara. En því aS- eins hafi þeir þagaS í sex vikur undan ákærum síi\um, aS þeir hafi ekki þoraS aS m'ótmæla þeim Vörn þeirra sé einnig þess eSlis, aS henni þurfi ekki aS svara. Same'ning í huga? reiSarslagur fyrir Canada. Toll- hækkun er gífurleg á öllum þeim vörum sem Canada hefir aflögum, einkanlega fiski, hveitikorni og hveitimjöli. ÁkveSinn tollur á hverjum kornmælir er 30c en á hveitisekknum 78c. FrumvarpiS leggur þaS einnig í valdforseta Bandaríkjanna, aS mega leggja, ef honum finst nauSsyn krefja, 50 prosent hærri tdlla en ákvarSaS er í frumvarpi þessu. Giftast óv'num sinum' Sextíu þýzkar brúðir komu meS þúsundi nýkomnum her- manna frá Þýzkalandi til Banda- ríkjanna nú fyrir skömmu. Þús- und þetta er partur af IiSi því sem Bandaríkin hafa haft við Rínána frá því á stríSsárunum. --------.—x---------81 BRETLAND írland. Samningar hafa enn tekist milli | Engin aría 1 5 ; Canada 2 ; Czecko-Slov- akía 30; Danmörk 10; Eistland 25; Finnland 7; Frakkland 80; Þýzkaland 80; Bretland 128; Grikklaisd 22; Irland 6; Italía 60; Letvia 6; Lithuania 7; Luxem- burg 4; Norgegur 8; New Zea- land 16; Holland 16; Pólland 40; Portúgal 9; Rúmenía 22; Rússland 12; Jugo-Slavia 12; San Marino 16;Spánn 16;Svíþjó3 10 Svisland 8; Ungverjaland 2. Lenin* Lenin forsætisráSherra Rúss- lands var sagSur látinn í dagblöS- unuim hér fyrir viku síSan. Frétt þessi er ósönn. Forsætisráðherra Ukraniu sem nú er staddur a Þýzkalandi segir aS Lenin sé las- inn sem stafi af ofmiikilli vinnu. Honum hafi af vinum hans veriS ráSlagt aS taka sér tveggja mán- aSa •hví'ld, en hann fáist ekki til þess, heldur sitji viS verk aS jafn aSi 16 kl.stundir á sólarhring. lasleiki annar en þreyta Ferg forsætisráSherra Norrisar til Ottawa segir blaSiS Tribune aS muni gerS til þess í og meS, a8 fá bændaflokkinn í liS meS sér eSa gera einhversiko>nar sam- vinnu samninga viS hann viS í höndfarandi kosningar. Leiðtogi bænda. LeiStogi bændaflokksins í Manitoba er mælt aS verSa muni Ghipman ritstjóri Grain Growers Guide; er því líklegt aS hann verjji næsti forsætisráSherra Mani toba. BANDARÍKIN. Rentulög gildandi. Hlæsti réttur hefir dæmt rentu- lög New Yorkfylkis iögleg vera. ( Lög útsæðislántöku afgreidd. Lögin sem veita hálfa a^ra milj ón dollara til útsæSis lántakenda, hafa veriS undirskrifuS af Hard- ing forseta, og hafa því öSlast gil'di. — Nýr þjóðl'stagarður. Margar raddir hafa látiS til sín heyra í þá átt aS ráSílegt væri fyr- ir BandaríkjaþjóSina aS koma á þjóSlistigarSi í norSur'hluta Minne sotaríkisins kringum Rainy River og Lake of the Woods. Náttúru- fegurS á þeim stöSum kvaS vera lítið ef nokkuS á eftir Guluár- þjóSIistigarSinum, en veSursæld margfalt meiri. Ford-félagið bætir á vinnufólki- Tuttugu prosent viSauka viS vinnufólksmegð sína hefir Ford félagiS ákvarSaS nú þegar. Þetta er svar upp á áskorun sem send var til verksmiSjueigehda aS veita afturkomnum atvinnuluausum her mönnum vinnu. Drengilega viS- brugSiS. Verksmiðju vinnufólk að ‘ukast- Eftir nýútkomnum skýrsilum að dæma sem The National City' Bank í New York hefir gefiS út, er þaS í fyrsta sinn sem fleiri vinna orSiS aS verksmiSju fram- leiSslu en landrækt í Bandaríkj- unum. Toll-frumvarp* Ef tollfrumvarp sem lagt var fyrir efrimálstofuna í Washington nær samlþykt, verSur þaS þungur Englands og þeirra er frlandi stjórna, bæSi norSur- og suSur- hluta þess, um aS hefjast handa og efla svo lögregluliS beggja stjórnanna, aS þær geti haldiS uppi góSri reglu og friSi á ír- landi. Er efti'r fréttum aS dæma, sem mikil'l hluti írsku þjóSarinnar æski friSar og sé ásátt um þaS aS fríríkjasamningarnir séu haldn- ir. Og alt spáSi góSu fyrir af undirtektum fólks á írlandi aS dæma fyrst eftir fundi’nn í Lundún um sem gerSi ráS fyrir aS reyna aS hefta uppþotin meS auknu lögregluliSi. En því var ekki lengi aS heilsa. Sinn Feinar fóru aftur af staS og ástandiS virS- ist svipaS og getiS var um í síS- asta blaSi, einlægar róstur og yf- irgangur, skemdir áeignum og jafnveJ manndráp. Og sem stend- ur er ekki hægt aS spá neinu um hvenær því muni létta af. ^ Lord Mayor O'Neill í Dublin hefir boSiS SuSur-írlandsstjórn- inni á fund til þess aS ræSa um algerSa sameiningu í stjóraarfars- legum skilningi mil'li SuSur- og gangi aS honum. Hann er á leiS- inni til Genúa-fundarlns, en fór til Odessa og þaSan á skipi til Italíu vegna þess aS ekki þótti trygt fyr- ir hann aS fara til Berlinar, Inns- trúarnir frá Rússlandi, vegna æs- inga sem urSu í fylgismönnum keisarans s'æla, sem úir og grúir af á þessum stöSum, er þeir fréttu aS Lenin mundi fara til Genúa. móti aS útelndar hjálpardeildir séu stofnaSar í Rússlandi; eru ef- laust hræddir um aS þaS verSi til þess aS gróSursetja þar útlend verzlunarfélög. En meS öSru móti virSist Hoover eklki vilja veita neina hjálp, og er þaS skrít- iS, þar sem almenningur í Banda- ríkjunum sem annarsstaSar leggur hjálpina fram án nokkurra því- líkra skilmála. — En þegar aftur er vikijj aS hinu, aS ástandiS sé aS skána, vakna hjá manni þess- ar spurningar: Hafa Rússar sama sem einir ráSiS viS hættuna sct þarna vofSi yfir? ESa var hætt- an ýkt? Á SuSur-Rússlandi er uppskerutíminn í júní og verSur fyrir þann tíma nokkuS aS ráSí af þessari hjálp frá öSrum lönd- um komin til Rússlands? Ur bænum. ar Mælt ætli NorSur-Irlands. Collins og Griff- ,egðinni er sagt aS Karli hafa leí8, iths eru sagSir aS hafa tekiS I ag brjótast aftur til valda J útlegS ! — C___L frÓM-ir Kafa __ . . - ... í áform þetta. SíSustu fréttir hafa eftir Churchill, aS ástandið á Ir- landi eigi enn eftir aS versna, áS- ur en þaS batni. Hann er kunn- ugur mijög ástandinu þar sem hann hefir sérstaklega haft Iramálin meS höndum í seinni tíS; segir hann nú um þaS, aS sem stendur sé ekki annaS sýnilegra en aS til byltinga horfi. ÖNNURLÖND.I! Genúa-fundur,nn. RáSstefna þessi sem svo mikla eftirtekt hefir vakiS og haldin er ti'l aS reyna aS reisa viS hag Evrópu, kom saman s. 1. mánu- dag í Genúa á Italíu. Signor Facta forsætisráSherra Italíu er forseti. BauS hann fundarmenn velkomna meS snjállri ræSu;; las einnig á- varp frá Victor Emanuel konungi þess efnis að bjóSa gestina vel- komna. 27. þjóSir hafa fulltrúa þarna. Eftir aS fundurinn hefir veriS settur tekur Lloyd George til má'ls. Er búist viS aS hann skýri frá í hverju verkefni fund- arins sé fólgið- Mesta eftirtökt vekur þaS aS Rússland skuli nú í fyrsta sinni síSan stjórnarskiftin urSu þar sitja á fundi með hinum vestlægu þjóSunum og bera ráS sín saman viS þær um alþjóSa- mál. Þessar þjóSir hafa fullltrúa á fundinum og sýnir talan hve margir fulltrúar eru frá hverju landi: SuSur-Afríku 4,; Albania 4; Astralía 14; Belgíu 14; Bulg- Mr. Hallldór Halldórsson fast- eignasali hér í bæ kom heim aftur úr skemtiferS sinni um Evrópu s. 1. miSvikudag. Hann lagSi af staS héSan 10. janúar og fór fyrst til Cheíburg á Frakklandi og svo „ þaSan aftur ferðaSist til brucck og Sviss, eins og himr rull- , f , , , í . d . i 1- rvaupmannahafnar, hvar hann dvaldi um tím>a aS heimsækja kunningja- sína og ættmenn konu sinnar sem þaSan er ættuS, Heim leiSis hélt hann svo gegnum Eng- land og kom þar' viS á nokkrum helztu stöSum og stórborgum. - Mjög vel lét Mr. Hallldórsson af ferSalagi sínu og sagSi hann aS sér hefSi alstaSar liSiS v©l og haft góSa skemtan. Mjög mikil frost sagSi hann aS hef§u verið í Dan- mörku síSastliSinn vetur, meiri en nokkurntíma síSan veturinn 1881 til 1882. Frost þessi heftu skipa- göngur svo mörgum vikum skifti og er þaS óvanalegt þar. Hús td leigu bæSi í Höfn og í stórborg- unum á Englandj scgit hann aS séu sem næst ófáanleg og verSi hver sá er íveru vanti ao tmcynni. þaS mörgum vikum fyrirfram og bíSa svo þar til aS aS honum komi í röSinni. Ekki kveSur hann húsaleigu samt vera eins háa og hér í landi, og er þaS af þeirri á- stælgu aS svoleiSis er undir um- sjón og eftirliti þar til settrar stjórnarnefndar. DýrtíS mikla telur hann í Kaupmannahöfn, og útlit hreint ekki glæsilegt. Alment verkfall hófst þar fyrsta marz og tepti þaS allar skipaferSir á ný og einnig verzIunarvíSskifti yfirleitt. Verkveitendur vjldu lækka kaup- gjald en verkamannaféíögin neit- uSu aS ganga aS því. Þetta gerSi ástandiS enn ægilegra. Islenzku verzlunarskipin 5 lágu föst þar á Tyrkland. er aS sambandsþjóSirn- innan skamms aS láta endurskoSa samningaþá er kendir eru viS Sevres og fjalla um af- stöðu Tyrklands; tilgangurinn er sá, aS gefa Tyrkjum fullkomiS frelsi aftur í Evrópu eins og fyrir stríSiS. Karl keisari dá»nn# Karl fyrrum keisari í Austur- rrki og Ungverjalandi dó 1. þ. m. Eins og kunnugt er, var hann í út- legS á eynni Madeira; var fluttur þangaS eftir ráSi samlbandsþjóS- anna vestlægu fyrir tilraunir hans inni er sagt aS Karli hafi leiSst enda var lífiS tilbreytingalaust á eyju þessari; féleysi amaSi einn- ig. En þá bliS lífsins hefir Haps- borgarættin eSa hann að minsta kosti lítið þekt og hefir því mátt muna sinn fífil fegri. Banamein keisarans var lungnabólga. Zita drotning hans og börn þeirra fóru meS honum í útlegðina. Hungr>ð í Volgahéruðunum rénar. Ástandið í Volga-héruðunum á I Rússlandi segja dagblöSin ensku) höíninni meSan hann dvaldi þar. Eitt þeirra var fermt íslenzku sauSakjöti er seljast átti í Höfn en enga sölu var hægt aS fá fyrir því verS þess var til muna lægra þar en á Islan.di og bjuggust því eigendurnir viS aS þurfa aS flytja þaS til baka aftur til Reykjavíkur. Á Þýzkalandi kvað hann mjög ódýrt aS lifa, og væri hiS lága gildi peninganna aSa.l orsök þess. Þýzkir peningar féllu í kring um 35% um þær mundir er gjald- dagi skaSabótakröfu sambands- þjóSanna færi í hönd, því þá yrSi öllu aS koma í verSmæti enska pundsins, en svo smá risu þeir aft ur því starfskraftur og starfsþrek ÞjóSverja virtist takmarkalaust. Einkennilegt þótti honum, og ekki sem bezt meSmæli meS fjár- málafræSi IslendÍnga í gamla land inu, aS krónan frá íslandsbanka gilti aðeins 70 aura ó peninga- markaðinum í Höfn, en Lands- bankakrónan aftur 90 aura, og mynduSust því tvö gildi gjaldmiS il þess sem ætti að heita sá sami á landinu sjálfu. hér aS sé aS skána, og muni ekki versna úr þessu. HvaS hefir bætt þaS, er ekki sagt 'frá, og er þaS hálf undarlegt. Ekkert talaS um aS vörur eSa hjálp frá öSrum löndum sé komin þangaS. RauSa krossfélögin í Rússlandi hafa geng ið mjög vél fram í aS afstýra hættunni, en hafa litla eSa enga hjálp fengið enn frá öSrum þjóS- um til þess. Þegar til kom aS senda hjálp frá Bandaríkjunum, vildi Hoover ekki fá RauSakross- félaginu rússenska, sem um björg- unina sá í VolgahéruSunum, vör- urnar í hendur, heldur vildi hann stofna bandaríska deild til aS út- hluta þeim í Rússlandi. Út úr þessu varS stapp og töf á aS nokkuS væri sent til Rússlands af vörum. Dr. FriSþjófur Nansen kvaS RauSakrossfél. á Rússlandi bezt til þess fal'liS, aS sjá um út- hlutun hjálparinnar og bar félag- inu ágætis orS. Samlbandsþjó'S- irnar eSa alþjóSafélagiS sama sem rak Nansen úr hjálparnefnd inní fyrir þetta. Rússar hafa á

x

Heimskringla

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Heimskringla
https://timarit.is/publication/129

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.