Heimskringla - 26.04.1922, Qupperneq 7

WINNIFEG, 26. APRÍL, 1922
7. B L A Ð S I W A.
HEIMSKRINCAA.
*
The Dominion
Bank
UORNl NOTKU liAM £J i*E. OG
8UCKBKGOKE ST.
Höíuðstóll, uppb......$ 6,000 000
Varasjóður ............$ 7,700,000
▲llar eignir, yfir.....$120,000,000
Sératabt athygll veitt við8kift>
um kaupmanna og veralunartð-
aga.
Sparisjó'ðsdeildin.
Vextir af innstæðufé greiddir
jafn háir og annarsstaðar vlð-
grongst.
rHOÍTE A 0158.
P. B. TXJCKER, Ráðsmaður
Bréf til Hkr. frá Islandi.
(FramLald frá 3. síSu)
ir viS nokkuS aS stySjast, þá er
undirbúningurinn þessi.
I dag er kominn 30. marz og
Liti 12’ á Celcius í forsælu; góSur
vorboSi. Fiskitregara til sjávarins.
Fara sjómenn nú aS reyna neS
net.
GleSilegt tákn tfmanna er það
bverja samhygS Ameríkumenn
og fieiri þjóSir hafa sýnt oss Is-
lendingum í baráttu vorri viS
Sþánverja í tollstríSinu; vonar
þjóS því aS þetta endi því eftir
tiIætluSu. Því miSur er þjóSin
þar eigi á einu bandi, og er þaS
ekki jafn hneykslanlegt frá bind-
indislegu sjónarmiSi skoSaS, eins
og frá sjálfstæSislegu, og þá eigi
síst út á viS; ætti öllum sem eru
ei andlega blindir, aS vera þaS
jafn viSkvæmt, aS láta fótum
troSa rétt sinn; meS því aS lík-
indium lætur, aS bannmáliS sé og
verSi eina fordæmiS sem vér Is-
lendingar getum gefiS umheim-
inum, og aS fordæmin á báSar
hliSar fyrir málefnin, hafa stór-
mikla og víStæka þýSingu, veld-
ur því einnig, aS vér stöndum eigi
einir uppi.
AS síSustu vil eg svo þakka
Heimskr marga ánægjustund, er
heimili mitt hefir notiS, af upp-
lýsingum um landa, spennandi
sögur og yfir höfuS fyrir heil-
ibrigSa þluttöku í flestum þeim
málum sem eru á dagsskrá heims-
ins. SamhliSa nota eg tækifæriS
aS biSja hana aS bera þeim lönd-
um kveSju okkar hjóna sem kann
ast viS nafn mitt.
ÞORSTEINN Á GRUND
--------X--------
Ljóðabréí til Dalamanna
BARNAQULL
Hvor var mehri?
Situr þingið skeggjafanz,
sitt hvað hafa í tegi;
bak við tjöldin dillar dans
docentinn frá Vogi.
Margur er þar súr á svip,
syndum drýgðum yfir,
björgunar ei bætt fá skip,
Bjarni meðan lifir.
Han njóðsjúkur altaf er,
ástandið er svona,
er hann því hjá einum mér,
yfirsetukona.
Er gjladþrotaauglýsing
útgefin af hounm;
á að lina þetta þing
þol í bankseðlunum.
Áður trygðir upp á gull,
eyddu af ríkissjóði,
skulu leystir inn með ull
og íslands þegna blóði.
Fornu málin fóðra ei senn,
fallandi af seimi.
Biskup getur orðið enn
í andartrúarheimi.
“Tíminn” hefir tönn á fest,
tugthúslimum sínum,
honum það nú bragðar bezt,
sem boðlegt þótti ei svínum.
Drísilfólk við dáraspil,
dubba reipi úr sandi,
á því getur engin skil,
eygt í voru landi.
BlaSamaSur heimsótti frægan
prófessor, í því skyni, aS fá vitn-
esikju um álit hans á ýmsu, og
prenta svo svör hans í blaSinu.
Loks spyr hann prófessorinn
hvort hann álíti rétt aS skrifa nafn
lau,3 bréf.
“lEg fyrirlít nafnlaus bréf. Eg
svara þeim ekki einu sinni,” var
svar prófes8orsins.
---L’Illustration, Paris
ÞaS var búiS aS færa frá á
jaSri fyrir meir en viku.
Lömbin voru komin á fjall.
Ærnar voru farnar aS spekjast.
Smalinn var nýkominn.
iHann var úr Reykjavík.
Hann var 1 3 ára og hét Óskar.
Búi sat hjá meS honum fyrstu
dagana.
/Hann var sonur bóndans á
JaSri. Búi var ári yngri en Óskar.
Hjásetan hafSi gengiS vel hjá
þeim þessa daga.
Þeir höíSu engri á tínt.
Óskar átti einn aS sitja hjá um
sumariS, en Búi átti aS sitja hjá
meS honum til sláttar.
“EruS þiS ekki tilbúnir, dreng-
ir?” spurSi bóndinn og kom hlaup
andi inn í bæinn................-
“ÞaS er búiS aS mjólka, og
ærnar standa enn þá í kvíunum.
ÞiS verSiS aS flýta ykkur.”
“Eg er tilbúinn," sagSi Óskar
og stóS upp. “Eg hefi veriS aS
bíSa eftir honum Búat en hann er
aS bíSa éftir matarpokanum.’’
“Hérna er matarpokinn,” sagSi
húsmóSirin og rétti Búa stóran,
röndóttan þverbakspoka.
Búi tók viS pokanum og batt
hann upp á bak sér meS snæri.
SnæriS var bundiS um eitt horn
pokans.
Búi brá snærinu undir hægri
hönd sér og batt svo endanum
yfir pokann aS framanverSu.
Hann hafSi mjólkurflöskurnar í
fyrir, en smjörstokkinn og alt
harSmetiS í bak.
“Jæja, nú er eg tiilbúinn. Vertu
sæl, mamma.”
“VeriS þiS sælir, drengir, og
muniS þiS eftir aS hnappsitja
ekki féS.”
“ViS þorum nú aS lofa því aS
dreifa sér, þegar viS erum tveir,’’
kallaSi Búi um leiS og hann hljóp
út úr dyrunum.
Drengirnir 'Mupu upp á kvíar
og töldu ærnar.
“Þær eru 72,” sagSi Óskar,
þegar síSasta ærin hljóp út.
“ÞaS stendur heima,” ansaSi
Búi.
Ærnar runnu upp fjárgöturnar
og tóku ekki niSri fyrri en frammi
á hálsinum. Eftir þaS fóru þær bít
andi»inn í dálbotnana; þar voru
búfjárhagarnir.
iDrengimir lötruSu á eftir fénu.
Óskar var búinn aS taka viS
I
pokanum og batt hann á sig eins
| og Búi, en hann toldi svo illa á
honum.
Búi hló aS.
Þegar féS var komiS áleiSis,
settust drengirnir niSur hjá smala-
húsinu.
iHiúsiS var bygt úr grjóti >og
i torfi. Yfir þaS var reft meS smá-
, sprekum, þar ofan á var torfþak.
iMeS hliðveggjunum voru hlaSn-
I ir tveir bjálkar. Þeir voru úr sama
efni og húsveggimir. ‘ÞriSji bjálk-
urnn var fyrir miSjum gafli.
Ofan á ibjálkana voru lagSar
j torfur. Nú voru þær griænar, 'því
þær voru nýilega ristar.
Hvor hliSarlbjiálki var miátu-
j legur fyrir einn dreng aS liggja á.
Þarna á bjálkunum sátu dreng-
I irnir eSa lágu, þegar vont var
veSur.
j Matarpo'kann höfSu þeir á
þveibálkinum.
Þegar gottt var veSur, léku
þeir sér úti og borSuSu úti.
“ViS skulum láta pokann inn í
húsiS, Óskar, og fara svo upp á
SandfelliS, þá sjáum viS svo vel
hvernig ærnar dreifa sér.
Þegar þær leggjast hádegisleg-
una, skulum viS fá okkur matar
bita.”
Óskar samsinti því. Drengirnir
gengu upp á felliS.
Ærnar staSnæmdust frammi í
Botnum. Svo sneru þær smámsam
an viS og færSu sig í áttina heim
aS smalahúsinu. v
Þær keptust hver viS aSra aS
velja úr grávíSinum og smágres-
inu.
“Hiananú, þar eru þrjár ær
lagstar,’’ mælti Búi, þá verSur
ekki langt þar til allar leggjast.”
Nú lagSist hver af annari, þar
til allur hópurinn var lagstur.
“Skyldu þær nú liggja lengi?”
spurSi Óskar.
‘Þær liggja hátt á annan
klukkutíma,” ansaSi Búi.
Nú skulum viS fara heim aS
húsinu og fá okkur bita.”
“Eg veit ekki hvort eg hefi lyst
á því, eg er svo nýbúinn aS
borSa,” sagSi Óskar.
“ÞaS kalla eg nú hégómaskap
í meira lagi, aS þykjast ekki vilja
mat og vera búinn aS lalbba fram
í Botna.
ÞaS held eg aS eg skoSi í pok-
ann. ÞaS er gaman aS vita hvaS
mamma hefir skamtaS okkur.”
’StóSstu ekki hjá henni meSan
hún lét matinn niSur?” spurSi
Óskar.
Jú, en eg var aS borSa og tók
ekki vel eftir því,’’ sagSi Búi.
“ViS skulum vera úti, þaS er
svo gott veSriS,” sagSi Óskar.
“Já, þaS skulum viS gera,”
ansaSi Búi og þreif til matarpok-
ans.
iBúi settist flötum beinum rétt
hjá dálitlu barSi, se.m var nálægt
smalahúsinu.
“Já, já, þarna koma nú mjólk-
urflöskurnar.
ÞaS er sama hvor er, þær eru
alveg jafn stórar. ÞaS er bezt aS
jþú hafir þessa svörtu.
iHér er nú smjörstokkur’ m.
Mamma hefir drepiS sínum helm-
ingi smjörsins í hvorn enda og
lagt tvær mjólkurskánir á milli.
Þú átt aSra.
Þykja þér ekki góSar skánir?”
“NokkuS.”
“Þarna koma tveir fiskhelming-
ar. ViS eigum sinn helminginn j
hvor. Þú getur haft þann sem
dálkurinn er í.
Hér er ostbiti, honum verSum
viS aS skifta sjálfir.
Hér er sín kakan handa hvor-
im okkar, þær eru líkar aS stærS.
iHérna eru 6 brauSsneiSar, þú
átt þrjár þeirra.
Þama eru tveir sykur molar,
þeir eru nú hnífjafnir.
Nei, hvaS ætli sé nú hérna inni
í hvítu tuskunni? SjáSu, Óskar,
þaS eru fjórir pönnukökupartar.
ÞaS er afgangur síSan í gær.
ÞaS voru búnar til pönnukök-
ur á laugardaginn. En eg hélt þær
hefSu allar fariS í gær, þaS komu
svo fjarsfea margir.
Jæj, þarna sérSu nú matinn,
heldurSu viS höfum ekki nóg í
dag?”
“Jú.”
“FarSu nú upp fyrir húsiS og
vittu, hvort ærnar liggja ekki
kyrrar, svo skulum viS fara aS
borSa".
Óskar þaut upp fyrir skálahús-.
iS. Þar var stór steinn. Hann hljóp
upp á steininn og sá aS ærnar lágu
kyrrar.
“Kindurnar liggja allar. ÞaS
verSur ekki erfitt aS passa þær í
sumar, ef þær verSa svona þæg—
ar," sagSi Óskar, þegar hann kom
aftur til Búa.
“Þær liggja nú ekki í alt sum-
ar,” sagSi Búi. “Þú mátt einhvern
tíma elta þær og leita aS þeim,
þegar fram í sækir.
En nú skulum viS fá okkur
bita.”
“Ósköp þy/kir þér gaman aS
matnum!” sagSi Óskar glöttandi
og settist niSur hjá Búa.
“Þykir mér gaman aS matnum?
Er þaS nokkur skömm aS þykja
vænt um aS hafa góSan mat aS
borSa?
ViS skulum sjá hvort þú leifii. ”
Drengirnir fóru aS borSa.
“Á eg aS segja þér nokkuS,
Óskar, eg á aS fá aS liggja viS í
sumar, þegar fariS verSur á dal-
inn.
Dæmalaust hlagga eg til. Pabbi
fer sjálfur meS, en eg fæ aS slá.”
(Framhald)
lítinn dreng vinna að því að höggva í eldinn, þarna
í viðarskúrnum. Hammgjan góða, hversu oft hafði
han nekki þrælað þar. En Guði sé lof, það var Iiðið.
Hann gekk í áttina til eldhússins. Snjónum hafði
verið mokað frá mður að götunm. Eitt smn hafði
það verið hans verk. Hver skyldi gera það nú,
hugsaði hann. Og þá mundi hann eftir því, að hans
eigm sonur mundi vera hér um bil tólf ára nú. Hann
var í þann veginn að lemja í eldhúshurðina. þegar
sagarhljóð barst að eyrum hans frá viðarskúrnum.
Hann leit inn. Lítill drengur sagaði í ergi og gríð.
Líklega hnokkinn minn, hugsaði Josiah. Hann
langaði meira en frá verði sagt að taka hann í fang
sér, þrýsta honum að sér. Hann stilti sig.
“Pabbi heima?” spurði hann.
Hann spurði stuttlega. John B. Stetson hatturinn
skygði á augu hans. Þó drengurinn sæi það ekki, þá
virti ókunni maðurinn hann nákvæmlega fyrir sér.
“Josiah Childs.”
“Og þú segir, að hann sé til sjós.”
“Já, herra.”
Og Josiah fór að hugsa margt aftur.
“Hvers konar náungi er hann?”
“Ó, góður, besti maður. Mamma segir, að hann
sjái vel fyrir okkur. Eg veit það er satt. Hann sendir
henni altaf peninga og hann verður að leggja mikið
á sig til þess að vinna sér þá inn. Svo segir mamma
að minsta kosti. Hún segir, að hann hafi altaf ver-
ið röskur til vinnu, röskari en aðrir menn. Hann
reykti ekki eða drakk, bölvaði aldrei og gerði aldrei
neitt ljótt. Mamma segir, að hann hafi altaf verið
svona. Og hún þekti hann alt hans líf áður en þau
giftust. Hann er besti maður og særir aldrei neinn
í orði. Mamma segir, að hann sé nærgætnasti karl-
maðurinn, sem hún hefir þekt.”
Josiah gugnaði aftur. Hún hafði gert það, gifst
i OKunm maournm ncuni ua».va:uucga pn* i ^--------— ------------ -----—— «>--- ,
AHstór eftir aldri, hugsaði Josiah. Grannur þó, aftur, þótt hún vissi, að hann væri á lífi. Jæja, hann
ofvöxtur kannske. En andlitssvipurinn hreinn og að- hafði lært það vestur í ríkjum, að það borgar sig
laðandi og augun augu Isaks frænda. Þegar alt var stundum að vera göfuglyndur. Hann ætlaði að fara
tekið til greina, hugsaði Josiah, var drengurinn gott vestur aftur svo lítið bæri á. Enginn mundi um
“sýnishorn” ___ það v'ta- Samt fanst honum það hálf lítilfjörlegt að
“Nei, herra,” sagði drengurinn. í taka við peningum frá honum, giftast öðrum manni
“Hvar er hann?” og slíkum ágætismanni, þó hann væri sjóari. Hann
“Til sjós.” í leitaði í hug sínum, en hann mundi ekki eftir nein-
Það létti yfir Josiah. Hann varð glaður, feginn. um slíkum fyrirmyndarman níi East Falls.
Agatha hafði þá gifst aftur, líklega sjómanni. En ; “Hvernig lítur hann út?”
þetta var aðeins stundarkorn og Josiah fann, að “Veit það ekki. Sá hann aldrei. Hann er alt af
hann var að reiðast. Agatha var sek um fjölkvæni. á sjónum. En eg veit hvað hann er hár. Mamma
Hann mintist þess, þegar skólakennarinn í gamla | segir, að eg ætli að verða hærri en hann. Og hann
daga las Enoch Arden fyrir krakkana. Og Josiah er fimm fet og ellefu þumlunga. Það er mynd af
hugsaði um sjálfan sig sem hetju. Hann vildi breyta honum í albúminu. Andlitið er, magurt og hann hefir
sem hetja. Fara í burtu með fyrstu lest til Cahforniu.
Agatha mundi aldrei fá vitneskju um það. En svo
datt honum aftur í hug Nýja Englands samvizkan
hennar Agöthu og siðferðishugmyndirnar hennar.
Hún fékk peninga frá honum mánaðarlega. Hún
vissi, að hann var enn á lífi. Það var henni ólíkt að
skegg.”
Loks fór Josiah að átta sig. Hann var fimm fet
og ellefu þumlungar. Hann hafði látið skegg sitt
vaxa á þeim árum. Og var þá frekar grannholda í
andliti. Og Nonni hafði sagt, að faðir sinn héti Josiah
Childs. Svo hann sjálfur, Josiah Childs, var þessi
vladl, d(J Ildllll vdl tuu a uu. r uu *ui uv,uiu wimi ( -----* ^ v J vu,v‘“
;era slíkt. Hann reyndi árangurslaust að finna lausn fyrirmyndarmaður, sem hvorki drakk, reykti eða
sessarar gátu. — Kannske hafði hún selt. hiúsið og ragnaði. Hann var þessi sjómaður. Og hæfileiki
þessi drengur var ekki barnið hans.
“Hvað heitirðu?” spurði Josiah.
“Nonni.”
“Seinna nafnið, á eg við.’
“Childs, Nonni Childs.” ’
“Hvert var skírnarnafn föður þíns?
Agöthu til þess að fyrirgefa — og skáldskapur henn
ar — höfðu skapað fagra mynd af honum í hug
barnsins. Honum hitnaði um hjartaræturnar. Iðrun
hélt innreið sína í hug hans. Hann yrði að sýna það
nú, að hann væri í raun og veru fyrirmyndarmaður.
Hann las traust í skæru, bláu augunum drengsins
sins.
Hann myndi búast við því að frá honum. Ag-
atha hafði breytt göfuglega. Og hann hafði haldið,
að hún ætti ekki slíkt til.
En göfug ákvörðun, sem á þeirri stund fæddist
í hug hans var aldrei framkvæmd, því í þessu var
eldhúshurðin opnuð og kona kallaði nöldurs og reiði-
, lega:
“Nonni — þú”
Hversu oft hafði hann ekki heyrt þessi orð:
“Josiah — þú”.
Það fór hrollur um hann. Ósjálfráft faldi hann
vindilinn í lófa sínum. Honum spratt sveiti á enni,
ter hún kom út. Hún var óbreytt, konan hans. Sömu
hrukkurnar, s^mi súri svipurinn á andliti hennar.
Hún leit langt frá hlýlega á Josiah. Svo mælti
hún hörkulega við drenginn:
“Heldurðu að hann faðir þinn myndi stöðva
verk sitt til þess að tala við flækingja?”
Aumingja drengurinn skalf og titraði.
“Eg aðeins svaraði spurningum hans,” sagði
hann þrálega, en þó vonleysislega. “Hann vildi fá
að vita um — ”
“Og þú sagðir honum alt af létta, geri eg ráð
fyrir,” greip Agatha stuttlega fram í.
“Hvað er hann að hundskast hér. Nei, hann fær
ekkert að éta. Hvað þig snertir, Nonni, byrjaðu þar,
sem þú hættir. Eg skal kenna þér að svíkjast um.
Hann faðir þinn var ekki svona. Get eg aldrei kent
þér að líkjast honum?”
Nonni beygði sig niður og byrjaði á ný.
Agatha leit þunglega á Josiah. Það var bert að
hún þekti hann ekki.
“Snáfaðu burt,” sagði hún.
Josiah var orðlaus.
“Snáfaðu burt,” endurtók hún, “eða eg sendi
lögregluna á eftir þér.”
Josiah gekk á braut. Hann heyrði hurðinni skelt
í lás. Eins og í leiðslu opnaði hann hliðið, sem hann
hafði opnað þúsund sinnum, í æsku sinni, og gekk
niður götuna. Hann strauk hendinni um enni sitt.
Var þetta ekki draumur? Argið í söginni barst að eyr-
um hans. Ef strákurinn hefir skaplyndi feðra sinna,
hugsaði hann, þá strýkur hann fyr eða seinna. Það
er engri mannlegri veru fært, að lifa lífi sínu með
Agöthu. Hún hafði ekki breyst, nema til hins verra,
ef það var mögulegt.
Strákurin myndi áreiðanlega strjúka, fyr eða
seinna. Kannske nú!
Josiah Childs rétti úr sér. Kastaði öxlunum aft-
ur. Vesturríkjahugrekkið lifnaði enn á ný. Þetta
kæruleysi um afleiðingar, þegar örðugleika varð að
sigra, vaknaði á ný. Það kveikti í honum. Hann leit
á úrið sitt. Hann mundi hvenær næsta letsin átti að
fara. Og hann sagði við sjálfan sig, hátt og heilag-
lega:
“Eg kæri mig kollóttan um lögin. Það má ekki
krossfesta drenginn. Eg sendi henni helmingi meiri
peninga, fimm sinnum meiri, alt, sem hún vill, en eg
tek strákinn vestur með mér. Hún getur komið á
eftir, ef hana langar til. En eg mun skrifa samning,
lífsreglur, fyrir hana, sem hún verður að skrifa und-
ir og iifa eftir, ef hún vill þar vera.”
Hann stóð hugsi um stund. Svo brosti hann.
“Hún kemur. Hún verður að hafa einhvern til
að jagast við.”
Hann opnaði hliðið og gekk hvatlega í áttina til
viðarskúrsins. —
Nonni lát upp, en hélt áfram að saga.
“Hvað langar þig langmest til af öllu?”
Josiah talaði lágt, en í ákveðnum róm.
Nonni hikaði, næstum hætti að saga. Josiah gaf
honum bendingu um að halda áfram.
“Fara til sjós,” sagði Nonni. “Með honum
pabba.”
“Ertu viss?”
Andit Nonna var eitt stórt já.
“Komdu þá! Heyrðu! Eg er hann pabbi þinn.
£g er Josiah Childs. Hefir þig aldrei langað til þess
að strjúka?”
Nonni kinkaði kolli.
“Það er það sem eg gerði. Eg" strauk.”
Hann fálmaði um í vestisvasanum eftir úrinu.
“Við höfum rétt tíma til að ná í Californiu-lest-
ina. Eg á heima þar nú. Eg skal segja þér frá öllu
hún móðir þín, á eftir. Eg skóal segja þér frá öllu
á lestinni. Komdu! ”
Hann tók drenginn í fang sér sem snöggvastf
þrýsti honum að sér. Svo hlupu þeir, hönd í hendi,
út á götuna. Þeir heyrðu, að eldhúshurðin var opnuð
og það, sem þeir seinast heyrðu var þetta:
“Nonni — þú. Nú kem eg, nú færðu að kenna
á því.”
— ENDIR —