Heimskringla - 31.05.1922, Blaðsíða 7

WINNIPEG, 31. MAI, 1922.
HEIMSKRINGLA.
7. BLAÐSÍÐA.
.... i ...... ,
The Dominion
Bank
HORNt NOTR® BAMB AVE. OG
SHEHBHOOKG ST.
HöfuSstóll, up^pb...$ 6,000 000
VarasjóSur .........$ 7,700,000
Allar eignir, yfir..$120,000,000
Sérstakt athygli veitt yiðskift
um kaupmanua og verzlunarté
aga.
Sp?,risjóÖsdeildin.
Vextir af innstæðufé greiddir
jafn háir og annarsstaðar við-
g'ongst.
FHOHE A »3«3.
P. B. TUCKER, Ráðsmaður
V............ ■
fanst mér eins og eg hefði dottið fyrir borð og
sokkið, sokkið alveg til botns.”
“Það væri þó sannarlega leiðinlegt, kafteinn,”
sagði hún í blíðlegum róm; “og það eftir að þú
hafðir gert þér alla þessa fyrirhöfn.”
“En eg veit ekki ennþá, hvort eg er í kafi eða
innan borðs. Getur þú sagt mér það?”
Hún leit á han’n. Augnaráð hennar var ofur hlý-
legt og varirnar titruðu örlítið. “Eg held að þú sért
á skipsfjöl skipstjóri, það er að segja, ef þú kærir
þig um að vera það.”
Skipstjórinn færði sig skrefi nær og spurði:
“Kemur bróðir þinn aftur hingað?”
“Já,” svaraði hún, undrandi yfir þessari skyndi-
legu spurningu. “Hann skrapp snöggvast upp í
búðina, til þess að kaupa sér skyrtu og eitthvað
smávegis. Hann varð allur votur í gærkvöldi, þeg-
ar hann var að reyna að losa bátinn.”
“Jæja, viltu þá segja honum,” sagði Elías,
“þegar hann kemur aftur, að við ætlum að gifta
okkur. Eg veit ekki, hvort eg hefi skilið Ijósmerk-
in rétt, en væri þér þá ekki sama, þó þú segðir mér
það?”
Frú Trimmer leit á hann. Glampinn í augum
hennar var bjartari en hann hafði verið. “Eg vildi
heldur að þú segðir honum þaðs jálfur,” sagði hún.
Telpan sat á gólfinu rétt hjá jólatrénu. Hún
var rétt að ljúka við stóran brjóstsykursmola með
rauðum og hvítum röndum. “Fólk faðmast altaf
um jólin,” sagði hún við sjálfa sig. Svo dró hún
annan brjóstsykursmola, sem var blár og hvítur,
upp úr sokknum og byrjaði á honum.
Kefas sat -lengi og beið eftir vini sínum. Loks-
ins fanst honum það væri réttast fyrir sig að fara
og svipast um eftir honum. Þegar hann kom inn í
húsið, sá hann að frú Trimmer sat í sófanum, og
öðru megin við hana sat Elías en hinu megin bróð-
ir hennar, og héldu þeir í sína hendi hennar hvor.
“Það lítur helzt út fyrir að eg sé búinn að ná
höfn,” sagði Elías við vin sinn, sem rak upp stór
augu. “Jæja, hér er eg nú kominn og þetta er fyrsti
stýrimaður minn,” bætti hann við og leit á frú Trim-,
er. “Og hún er líka komin á höfn með öllu heilu^
og höldnu. Og þessi ókunnugi kafteinn við hliðina
á henni er bróðir hennar, Bob, -sem er búinn að vera
langa lengi í öðrum löndum, og er nýkominn heim
frá Madagaskar.”
“Singapore,” leiðrétti Bob.
Kefas skipstjóri horfði á þau þrjú, sem í sófan-
um sátu, til skiftis. Hann sagði ekki neitt dálitla
stund. Alt í einu breiddist innilegt illgirnisbros yfir
andlit hans og hann spurði: “En hvað um telpu-
kindina. Hafið þið sent hana aftur heim til frú
Crumby?”
Telpan kom fram undan jólatrénu og hélt á
sokknum, sem nú var aðeins hálfur, í hendinni.
“Hér er eg,” sagði hún. “Viltu ekki gefa mér jóla-
kossinn, kafteinn Kefas? Við erum þau einu, sem
ekki höfum fengið hann.”
Miðdagsverðurinn var í raun og sannleika eins
góður sjómannamatur og nokkurntíma hefir verið
borðaður á skipsfjöl eða í landi. Kefas skipstjóriy
sagði það sjálfur. Og það sem hann sagði um þá
hluti, stóð óhrekjandi.
Það var.komið fram undir kvöld og þau sátu
öll enn umhverfis eldmn í eldhdúsinu. Farmenn-
irnir þrír sátu og reyktu, og frú Trimmer kunni á-
gætlega við sig meðal þeirra. Það var auðvitað
ekki hægt að hafa neitt á móti tóbaksreyk í húsinu
nú, fyrst að sú, sem átti húsinu að ráða í framtíð-
inni, var ánægð með hann. Telpan sat á gólfinu
og lék sér að kínversku skurðgqði, sem var ein jóla-
gjöfm hennar.
“í rauninni er nú þetta alt,” sagði Elías skip-
stjóri, “því að þakka, að eg sneri betra eyranu
upp; því hefði nú verra eyrað á mér snúið upp,
— ” Frú Trimmer lagði fingurna á varir hans.
“Nú, jæja, eg skal ekki segja meira, en það hefði
farið öðruvísi þá.” i
Nú eru liðin nokkur ár síðan þetta skeði. Nú
er engin frú Trimmer til, og telpan, sem Elías skip-
stjóri og konan hans tóku að sér, er farin að Iæra
landafræði, og veit meira um lengdA-stig og breidd-
arstig en kennarinn hennar. En ennþá hefir Elías
skipstjóri einhvern hjátrúarkendan beig af því, að
snúa betra eyranu upp, þegar hann sefur.
“Það er auðvitað ekkert nema skrambans vit-
leysa,” segir hann oft við sjálfan sig. En samt sem
áður finst honum alt eitthvað öruggara, þegar
verra eyrað er ekki á koddanum.
Endir.
Byltan.
Tómas Arnold var stóreigna-
maður í bænum L. og hélt marg-
ar skrifstofur og þjónustufólk,
því hann átti eignir víðsvegaí um
landið, bæði fastar og lausar, og
penmgastraumurinn gekk inií til
hans úr öllum áttum. En þess
meira sem hann átti, því nízkari
og geð\*erri varð karl. Hann virt-
ist versna við hvert þúsund, sem
hann eignaðist; og oft urðu
vinnuhjúaskifti hjá Tómasi Arn-
old, því hann borgaði vanalega
mjög lágt kaup; og ef einhver
þjónanna var svo hugaður, að
hann bað um hærra kaup, var
hann rekinn umsvifalaust og
mátti þakka fyrir að sleppa ó-
meiddur, því svo var karl bráð-
lyndur, að hann lét hendurnar ó-
spart ganga á vinnufólkinu, bæði
konum og körlum, og hefði marg
ur fátæklingurinn orðið að sæta
sektum og kanske fangelsi fyrir
sömu framkomu við ríkisfólkið,
sem Tómas Arnold hafði við þá
fátæku. En Arnold leiðst alt;
hann hafði skjöld úr gulli og silfri
sem hin bitlausu vopn fátækling-
anna unnu ekki á.
Tómas Arnold fór snemma á
fætur og vann á skrifstofu sinni
alla daga. Einn morgun, er hann
hafði neytt morgunverðar, gekk
hann út að fá sér ferskt loft, og
sér hann þá, hvar situr drengur á
gangþrepunum fyrir framan hús-
ið. Þegar drengurinn heyrir að
opnuð er hurðin, lítur hann við
og mætir þá augum karls. Fallegt
og gáfulegt andlit, með dökk,
tindrandi augu og ertnislegan
svip. Biturt bros lék um varir
drengsins, er hann leit á Arnold. |
Karl þagði dálitla stund og
virti drenginn fyrir sér, sem var
mjög fátæklega klæddur og föl-
leitur og magur. En það var eitt-
hvað það í svip drengsins, sem
erti karl til reiði, því hann spurði
með þeim rómi sem vanalega var
fyrirboði fellibyljar og ofviðris-
kastanna, sem komu svo oft fyrir
í ^ál Arnolds:
“Hvað vilt þú, strákur, og því
situr þú hér?” i
Drengurinn lítur einarðlega til
karls og segir. “Viltu gefa mér
brauð, góði maður? Eg er svo
svangur.” Og það lá við að
barnið gugnaði við umhugsunina
um að hafa ekkert til að seðja
með hungur sitt. En brosið bitra
lék um varir barnsins, og það
espaði karl meira en nokkuð ann-
að; og víst var það, að karl varð
hamslaus af reiði, og hann hrist-
ist allur af voznku.
“Snáfa þú burt héðan, þræliinn
þinn, og láttu aldrei sjá þig hér
framar. Eg hýsi ekki þjófa og
betlara í mínum húsum. Burt
með þig strax — strax, segi eg!
Burt af minni landareign, eða eg
skal taka í lurginn á þér,”
Drengurinn var staðinn upp og
einblíndi á karl, með sama bros-
inu og ertnislega svipnum.
“Burt með þig strax, þorpar-
'inn, eða eg skal kenna þér að
hlýða.” Og karl þaut ofan þrep-
in til að ná í drenginn, en hann
varð fljótari ofan þrepin en Arn- *
old, því hann hrasaði og steyptist
volæðislega niður af þrepunum
og lá á grúfu þegar hann stanz-
aði. Drengurinn leit um öxl sér
og sá ófarir karls, og herti það á
honum að flýta sér burt. Svo
þegar Arnold brölti á fætur og
hugði að drengnum, var hann all-
ur á burt, svo hann þaut inn í hús
og lét reiði sína bitna áþjónustu-.
fólkinu. Einn þjónanna benti litl-
um hundi, sem var hjá honum, á
karl, þar sem hann lét skamma-
rokuna ganga til eyrna þjónustu-
fólksins, og hljóp seppi til og beit
í fótinn á karli, svo hann hoppaði
upp með hljóðum og dansaði
stökkdans þar á gólfinu góða
stund, æðandi og bölvandi, þjón-
ustufólkinu til hinnar mestu
skemtunar.
16 ár eru liðin síðan drengur-
inn hungraði bað Tómas Arnold
um brauð. Ekki hafa geðsmunir
hans batnað, heldur hið gagn-
stæða; og gat hann sagt eins og
|ón á Brekku: “Eg er húsbóndi á
mínu heimili.” En sá var munur-
inn á Arnold gamla og Jóni á
Brekku, að Arnold var húsbóndi
á sínu heimili ófullur, en Jón að-
eins þegar hann var fullur, en
skjálfandi af hræðslu, þegar hann
var ófullur.
Tómas Arnold situr á skrifstofu
sinni og er í illu skapi, því Suður-
bankinn í Richmond hafði tilkynt
honum, að félag eitt, er Arnoíd
átti stórfé í, væri gjaldþrota eða
því sem næst.
Þjónn opnaði dyrnar og lagði
nafnspjald Bob McArthurs á borð
ið fyrir framan karl, og stanzaði
svo og beið eftir svari. Karl leit
á spjaldið, en kannaðist ekki við
nafnið.
“Segið þessum lubba, að eg
hafi.engan tíma til að taka á móti
honum.” Þjóninnn fór og karl
fór að grúska í skjölunum.
Eftir litla stund eru dyrnar
opnaðar og inn gengur Bob Mc-
Arthur. Hann var vel meðal-
maður á hæð og þrekinn vel,
dökkhærður og dökkeygður, og
Iék biturt háðsglott um varir hans
er hann leit á “gamla Adam”, en
svo kölluðu skrifstofuþjónarnir
hann sín á milli. Bob stóð litla
stund þegjandi, en segir svo með
hljómþýðri röddu: “Þér hafið
víst mikið að gera í dag?”
Karl hrökk saman og leit við.
Sama háðsglottið, sömu rannsak-
andi augun, sami þráasvipurinn,
sem hann hafði svo oft séð fyrir
hugskotsaugum sínum síðan
morguninn góðci, að hann veltist
ofan gangþrepin.
Karli varð orðfall og þagði því
nokkur augnablik. Samt náði svo-
Iítill angi reiðinnar í hann, svo
hann stekkur af stólnum og segir
með þrumandi röddu: “Hvað
viljið þér og hvernið dirfist þér
að vaða hér inn óboðinn, Snáfið
þér út strax.”
Bob stóð kyr í sömu sporum
og einblíndi á karl, fallegu aug-
unum sínum og með sama háðs-
glottinu.
“Þér hafið auglýst eftir skrif-
ara og er hér kominn til að taka
þá stöðu.”
“Þú ósvífni þorpari. Ert þú
húsbóndi hér? Þú svo gott sem
skipar mér að gefa þér atvinnu.
Ert líklega götslæpingur eða eitt-
hvað annað verra. En eg ætla
ekki að gefa þér eða þínum lík-
um atvinnu. Og hafðu þig út
héðan sem allra fyrst eða eg læt
kasta þér á dyr.” Og karl rauk
að klukkustrengnum og hringdi.
Strax birtist þjónn í dyrunum.
Þegar karl sá hann hrópaði hann:
“Hentu þessum þorpara út! Strax
út með hann, heyrirðu það! Út
með hann! ”
Þjónninn gekk að Bob og gerði
sig líklegan til að taka í öxl hans
i og snúa honum við til útgöngu.
Skjótur sem elding grípur Bob
þjóninn og sendir honum með
miklu afli framan á karl, svo að
hann féll aftur á bak um stól, sem
stóð fyrir aftan hann, og skali
| hann volæðislega niður á gólf.
Bob stóð enn á gólfinu og
brosti biturt og kalt. Þeir bröltu
á fætur sinn í hvoru lagi, Arnold
og þjónninn, þjónninn lafhrædd-
ur en hinn bæði reiður og sneypt-
ur.
“Hvaða starf á eg að hafa á
hendi?” spurði Bob með mestu
stillingu. Karl gekk fast að Bob
og ruddi þar úr sér skömmunum,
en hinn stóð hreyfingarlaus á
, meðan. “Farðu burt úr mínurn
i húsum, þrællinn þinn, og komdu
j aldrei hér inn fyrir dyr aftur.” —
, Og karlinn ætlar að drífa Bob út,
! en Bob þrífur karl og hendir hon-
! um upp í Iegubekk og settist svo
ofan á hann og segir:
“Þú ættir að þekkja mig, Tóm-
as Arnold. Þú ættir að muna eft-
ir volæðisbyltunni, sem þú fékst
fram af þrepunum fyrir 16 árum,
þegar hungrað barn bað þig um
brauð. Eða til hvers brúkar þú
allar þínar þúsundir, svo að þú
skulir vera of illgjarn til að seðja
hungur eins barns. Eg var dreng-
urinn, sem forðum bað þig um
brauð; og eg er kominn^til að fá
það brauð nú, sem eg fékk ekki
þá. Þú veizt að eg og dóttir þín
höfum verið trúlofuð um langan
tíma, og vil eg nú biðja þig um
samþykki þitt. Það er bezt fyrir
þig að gefa það strax, því þú
hefir ekkert upp úr því að etja
kappi við mig.”
Karl bölvaði og rumdi og
stundi á legubekknum, og sást að
þjónum hans vaj- ósárt um, þótt
karl fengi dálitla áminningu fyrir
ofsa sinn og hrottaskap, því þeir
stóðu allmargir í dyrunum, en
hreyfðu sig ekki húsbónda sínum
til hjálpar. Bob endurtók beiðni
sína og mátti karl að lokum gefa
eftir og gera tvent í einu, taka
Bob í þjónustu sína og gefa hon-
um dóttur sína. Og fór svo að
lokum, að karl var hinn ánægð-
asti með Bob McArthur, og
vinnufólkið varð fegið komu
hans.
Ágúst Einarsson.
Kveðjuorð til landa
minna.
Eftir svo sem eins og hálfs árs
dvöl hér í landi, og á þeim tíma
töluvert ferðalag og heimsóknir,
bæði til skyldra og vandalausra
Janda minna hér í Canada og eins
í Norður Dakota, er eg nú að
leggja af stað heim til fslands.
Og þá um leið vil eg virðingar-
fylst biðja heiðraða Heimskringlu
um að flytja ykkur mína innilega
kveðju, kæru landar. Með ágætri
þökk fyri hinar höfðinglegu við-
tökur, er eg hefi hvarvetna átt að
mæta á meðal ykkar, þar sem eg
hefi ferðast; og virðist mér slíkt
óneitanlega benda til þess, að
gestrisni landans, sem þó er mjög
við brugðið stundum, hafi ekki
hnignað við flutninginn vestur
yfir “Atlantsála”, heldur virðist
hún þvert á móti hafa aukist og
margfaldast. Því hér bendir ým-
islegt meira til konungalífs en
kotunga, t. d. geta meðalbændur
hér, fyrirvaralaust, að því er séð
verður, veitt móttöku heilum tug
um manna með fararskjótum sín-
um, og veitt þeim fullan atbeina,
þar með talin söngskemtun, ræðu
höld o. fl. Og, í sambandi við
sönginn skal eg geta þess.^að eg
man ekki til, að eg kæmi á það
heimili, þar sem ekki var meiri-
háttar hljóðfæri til, og víða fleiri
en eitt.
Hvergi var sá tími til tafar eða
leiðinda fyrir neinn, sem eyddist
til reikningsskila fyrir þeginn
greiða, eða flutning brauta eða
bæja á milli, því slíkt er ekki fært
til reiknings.
En það var alls ekki meining
mín að fara að lýsa einu eða öðru
í þessum fáu kveðjuorðum, held-
ur að senda ykkur, kæru landar,
mína mætustu kveðju, með ein-
lægri hamingjuósk, og von um,
að hún leiði ykkur ekki síður til
farsældar cjg frama hér eftir en
hingað til, og geri ykkur sterka,
til þess að hlynna að því, er flest-
um góðum mönnum okkar kyn-
stofns kemur saman um að nauð-
synlegt sé — sem sé að hlynna
að þjóðræknismálunum, eins og
þið eruð svo myndarlega byrjað-
ir á. Það verður sennilega ekki
heiglum hent, þegar fram líða
stundir. En ógnarlega mikið ger-
ir góður vilji samt, í því sem
öðru.
Að endingu vil eg minna ykk-
ur, kæru landar, á að kaupa og
lesa bókina “Nýall”, dr. Helga
Péturss í Reykjavík, — þá, sem
ekki hafa nú þegar gert það. Þar
ætti sem fæstum að vera keyptur
köttur í sekk, heldur hið gagn-
stæða.
Verið þið öll sæl í drotni,
bræður og systur.
Með einlægri vinsemdarkveðju
Sigurjón J. ósland.
p.t. Wpg. 23. maí 1922.
Stökur.
Landar góðir, geymið vel
"gullna rún” og feðraþel;
hugann hvetjið hæst á tind
himinsins, er fyrirmynd.
Alheimstignin út í skygni bláu
stjórnar lífi stjörngeims
og storðum billíóna heims.
Kveð mitt þjóðar kærast brot
um kunna Vesturálfu,
sem yrkir lönd með æðri not
af andans þreki sjálfu.
Kveð minn fríðan frændalýð,
fjarri kvíða og tjóni;
ykkur skrýði auðna blíð,
er ósk frá Sigurjóni.
S. J. Ósland.
-------o----*---
“Kvæðbók”.
Nýkomið er hingað til lands
fyrsta bindi “Kvæðbókar”, sem
gefin er út af lögþingi Færeyinga.
En Jóh. Patursson kóngsbóndi
á Kirkjubæ hefir séð um útgáf-
una. Er hér hafið mikið starf og
merkilegt, því að þessi fornu fær-
eysku kvæði hafa að geyma
mjög merkilegan fróðleik og eru
um sumt einstök í sinni röð í bók-
mentum germanskra þjóða. I
þessu fyrsta bindi er “Karla-
Magnúsar kvæði ella Rólands
kvæði”. Eru það sex þættir.
Rækilegar skýringar fylgja af
hálfu útgefandans. Verður okk-
ur Islendingum ósjálfrátt að minn
ast þess, hve þeir hafast líkt að
Jóhannes Patursson og Jón Sig-
urðsson. Báðir eru hvorttveggja
í senn: forystumenn í sjálfstæð-
isbaráttunni, og forystumenn um
að varðveita hinar fornu bók-
mentir. — Bókaverzlun Ársæls
Árnasonar hefir “Kvæðbókina”
til sölu og munu margir vilja
eignast hana.
(Tíminn.)
-----------x-----------
Skrítlur.
^au 'voru nýgift. ' “**■ i
“Góða mín, eg verð að fara,”
sagði hann. “En eg skal ekki
vera lengi í burtu. Eg skal vera
kominn aftur áður en saknaðar-
tárin á kinn þinni þorna og kyssa
þau öll burt.”
“/Farðu ekki,” sagði hún og
gat varla komið upp orðunum
fyrir sorg. “Farðu ekki!”
Klukkan var að verða átta.
Hann losaði sig hægt og gætilega
úr fangi hennar og fór.
<“Þú elskar mig?” stundi konan
upp. “Þú ætlar ávalt að elska
mig?”
“Ávalt; engin skal vera mér
kærari en þú,” svaraði hann.
(Hann hljóp út á götuna frá
henni, út ímyrkrið og skildi hana
eina eftir sorgbitna.
Þó að honum þætti vænt um
konuna sína og yildi fyrir engan
mun vera orsök til þess að valda
henni sorgar, vissi hann vel, að
tóbaksbúðinni á götuhorninu
næsta var lokað klukkan átta og
að hann hafði ekki tóbakskorn í
pípuna sína heima.