Heimskringla - 31.10.1923, Blaðsíða 7

WINNIPEG, 31. OKTÓBER, 1923
HEIMSKRINGLA
7. BLAESIÐA
The Dominion
Bank
■onm NOTHK DAHB ATK. OB
iHHRBR.OOK.KQ ST.
Höfuðstóll, uppb........9 6,000 000
Varaijóíur .............9 7,700,000
Allar eignir, yfir -...9120,000,000
Séretakt athygll veitt vlSsktft-
uun kaupmannA o* wrinnutt
SpariajótSsdoildin.
Vextlr af Innstæðuifé greiddir
tafn háir og annanwtaBar viB-
gengst.
PHOFIK A
P. B. TUCKER, RáðsmaíSur
Frá Spitsbergen.
Nokkur orð frá nyrstu <bygð jarð-
ar ..
ÍJ'ftir Jón lækni ólafsson Foss.
Vorið 1919 réðist eg læknir í lijón
ustu norsks kolanámufélags, er
heitir Kings Bay Kul'Comp. A/s.,
og liefur aðialskrifstofu sína í Ála-
sundi. Höfðu nokkrir aðrir kandi-
datar danskir og þýzkir sótt um
stöðu þessa en egdhlaut. Kjörin
voru ekki óglæsiieg: 12000 kr. í laun
á ári, og fæði og ferðir ókeypis.
Eg lagði af stað frá Björgvin, þar
sem eg um 6 mánaða tíma hafði
verið læknir við handlækninga-
deild bæjarspítalans. — Margir
urðu til þese að lofa landið og feg-
urð þess í eyru mín. en hálfgerður
hrollur fór þó um mig stundum, er
eg hjugsaði til fierðalagsins og dval-
ar (á þeim norðUrslóðum.
Islendingar vita sem vonlegt >er
Iítið um Spitsbergen, jafnvel þótt
nú sé um fá lönd eða engin jafn
mikið .skrifað og skeggrætt á Norð-
urlöndurn. Margir munu ætla að
þar sé engum manni vært vegna ísS
og kulda, og eftir fáu að slfegjast.
En misskilningur er þetta. og þekk-
ingarl'eysi að kenna; miuníu ifá lönd
auðugri og merkari margra hluta
vegna.
Eg fór á fyrsta Skip sent var
norður um vorið, um miðjan maí.
Gufu'bátur var það, um 400 smál.
tréskip, en mesti sleði. Flutti skip-
ið verkafólk og vistir norður.—Við
héldum imnan skerja til Tromsö til
tþaðan er siglt þráðbeint í norður.
Voatum við 6 daga frá Tromsö fcil
Spitsiþergen. en sú leið er. annars
þriggja daga sigling á roeðal skipi.
Við suðurenda Spitisbergens lént-
um við í ís, og sigldum í honum 3
sólarhringa (meðfram vesturströnd-
inni. — iSmátt og smátt fór að kólna
eftir þvtf sem norðar dró; loftið var
létt og hreint, og öndunin eltthvað
svo hæg. Puglar hurfu smátt og
smátt, er frá Noregi dró, og um
tíma sást engin iifandi veira á sjó
eða í lofti; en þegar inn í.ísinn
kom, fór að sjást selur og selur á
strjál’ingi á ísjökum, og mávar á
sveimi. Þoka var ,við og við á leið-
iirni, en altaf logn. Síðari dagana
fóru margir að gerast kvefaðir. og
gengfur svo meðan menn emu að
venjawt toreytingunni. —'Við erum
nú komnir upp að vesturströnd
landsin.s, sem alt er þoku hulið, en
svo langt .seiri augað eygir er sund-
uriauts rekaís á sveimi, og þræðir
skipið eyðurnar hægt og hægt. Við
erum nú á 79° norðurbr., mitt á
milli íslands og norðurheimskauts-
ins, nyrstÍT allra á hnettin|um, því
Amundsen er rétt fyrir norðan Sí-
berfu um þessar miundir. Hvað býr
í þokunni, hvemiig skyldi þetta
land ■vera? 8vo ispyr hver annan;
allir meina og minna “spentir”. Eg
er leini Isl'endingurinn á skipinu
hinir Norðmenn, Svíaa- og Einnar.
Finnarnir eru rólegastir allra, og
eru þó skapstórir og þungir á bár-
unni, ef í það fer.
iHafeögumaðurinn á toátnmm, átt-
ræður karl, er siglt hefir sem íslóss
í 40 ár á íshafinlu, stendur á stjórn-
palli og ræður nú einin ferðinni.
Lokisins léttir þokunni; landið fæð-
ist. fætumir fytrst, kollarnir síðast
— og þó engir kollar, alt tómar
Strýtur ineðÆram (ströndjnni; lá,g(-
lendi iítið. Það er farið að leysa;
fjallahlíðamar orðnar hálfauðar.
Sumstaðar igengu skriðjökulllbreið-
urnar milli fjallanna firarn í sjó. Nú
er komið að firðinum, Kings Bay,
sem ferðinni cr heitið til. Eftir
langa miæðu tekst skipinu að mjaka
sér gegnum ísinn, sem nú er orðinn
mjög 'þéttur, rétt inn fyrir fjarðar-
mynnið. Þar tekur lagnaðarísinn
á firðinlum við, og kemst skipið
dk.ki lengra en að skör hans.
Loftskeytastöðiin norður þar
hafði toiiað um veburinn og stöðv-
arstjóri dáið, og vissi fólk því ekki
nær báíts væri von. En svo var
verið á verði. að jafnskjótt og iskip-
ið kom inn á fjörðinn, þyrpist fólk-
ið ofan á fsskörina, til að fagma
gestunum. \
Það þótti meiira en líbið gaman
í sveitum, er langferðamenn bar að
garði á vebrum; nú voni iiðnir
6—7 mánuðir frá (því að sfðaáta
hauistskip fór, og var þvf ekki að
furða þótt glaðnaði yfir vetrar-
setumönu|um. er fyrsta vorakdipið
rendi að landi. Elest af fólkinu
kom á skfðum, sumir þó á sleðum
með hestum eða hundum fyrir.
Bkkja læknisins, ung kona frá
Kristjaníu. kom á „skífjum í sel-
skininisibúningi; annars voru alllr í
venjulegum fötum, frakkalausir, en
roeð jskinnhúJur. Kuldinn var 3°.
Fólkið lei't alt vel út. og kvað vet-
ur þar hafa góðan verið. Nóg tii
að bíta og brenma. 14 (þúsund tonn
kola höfðu verið grafin út um vet-
urinn, en á páskum höfðu menn
þegjandi og tiljóðalaust lagt niður
vinnuna og farið að “bíða eftir
bátnum”. Frá ísskörinni til bygð-
arinnar eða þorpisins var 1V4 sbund-
ar gangur. Þá er pósti og matvæl-
um hafði verið rutt á land, iögðúin
við á stað á iSkíðum, Kom mér að
góðu h'aldi að eg hafði dálítið van-
ist skíðum í Noregi, og þurfti nú
til þess að taka, því hér er mest á
skíðum farið. Eru Norðinen.n, svo
sem kunnngt er. Skíðatnenn miklir,
og ætla ekki fyr en þeir rnoga til,
að trúa því að ekki séu allir Is-
lendingar skíðamenn.
Hvernig land er þetta? Hvernig
getur fólk lifað hér, og hvað eru
menn hingað að sækja? Þessum
spurningfum fór' eg að velta fyrir
mér, þegar eg var toúinn að jafna
mig eftir ferðalagið. Eg tók mig
til og las alt sem eg máði í ufli land-
ið og .sögu þess, og ætla eg nú í
stutbu máli að .skýra frá því, og
loksims í fám orðum vistinni hér.
Svo er sagt í Landnámu. að 4
dægra sigling sé frá Langanesl til
Svaibarðs, eða norður f hafstootn.
Hór er fyrsta heimildin fyrir fundi
Spibsbergen, því enginn efi leikur
nú á því, að Svaltoarð sé land það
er vór nú nefnum Spitsbergen. 1
annálum sem G. Storm hefur gefið
út, er fundiur Svalbarðs talinn í við-
IþiTðuin jársins 1194. E.n svo er
landið týnt í 400 ár. Árið 1596 finn-
ur hollenskur maður það aftur;
han.n hét William Berents og var
á leið norður fyriir Asíu (að leita
að norð-austurleiðinni til Ind-
lands). Síðan hefur Spitsbergen
ekki týnst. og hefet þar saga lands-
ins.
Kom brátt í ljós, að dýralíf var
augugt norður þar, bæði f sjó og á
íandi. Hollendmgar votu á þeim
árium ein af mesitiu siglinga- og
veiðiþjóðum í heimi, og kom því
hnífur þeirra hér í feitt. Hófust nú
veiðar ibrátt þar norður frá og voru
Hollendingar og Englendingair þar
fremstir í flokki. Kvað mest að
hvalaveiðunum, en jafnfamt voru
stundaðar sela-,' hvítfisks- rost-
unga-, bjarna-, refa- og hreindýra-
veiðar. Hefst hér fyrsta tímafbilið
í sögu Spitstoergen, er vel mætti
kalla hvalöld, og »tendur hún yfir
í 150 ár. eða til 1750. Á þeiin áruin
risu þar upp hvatetöðvar miklar til
og flrá um l.andið. Höfðu Hollend-
ingar aðaltoækistöð sína nyrst, þar
sem heitir Amsterdameyja. Yoru
þar þá oft á .sumrum 2—300 hval-
veiðabátar; urðu þá oft skærur
miklar milli Hollondinga og Eng-
lendinga, jafnvel svo að í blóðuga
bardaga isiló, og bera beingrindur
víða merki þeirra viðureigna. Urðu
mikil og flókin málaferli út úr
veiðjunum mUli viðkomandi iþjóða
og drógust inn í þau Ameríkumenn
og ýmear Norðurl'andaþjóðir.
Á Amsterdameyju bygðu Hol-
lendingar heilan ibæ, fbúðarhús og
búðir, lýsisbræðslu- og vöiru-
geymsliuhús. toakarí, kirkju o. s. frv.
var þar oft á sumnum saman kom-
ið yfir 1000 nianns, karlar og konuir,
og oft kátt í koti. Telja ýmsir þau
ár verið hafa blómaöld Spitsbergen.
hafa margar og fróðlegar bæk|ur
verið skráðar um líf og siði veiði-
menn að gefa Spitsbergen auga. norður á Spitstoergen. En á eftir i snertir, þá er það sfat lægra en ann-
, Skömmu eftir endurfund lands- þessu langa myrkri koma líka lang-} arsstaðar. Verkamenn vinna sér
ins (1610) hafði enskur maður, ir næturlausir dagar, 4 sólmánuðir. ] þar inn 6—8000 kr. á ári, og séu þeir
Poole að nafni, fundið’ kol í Kings sffeld toirta, og þótt myir’krið sé reglusamir, koma þeir heim skuld-
Bay, er hann notaði á heimleið. oft leiðinlegt, fanst mér þessi sí-1 lausir. Yfirinenn hafa oft ekki
Síðan er ekki minst á kol þar, fyr feld binta, enn meir þreytam*. meira, nen^i þá þeir, sem hæst eiju
en norskl jarðfræðingurinn Kelih- Það er nú mæft og sannað, að 6ettir.
an getur um innfilutt kol þaðan til kolalög landsins ná yfir l/lÖ hluita j Spitsbergen er fagurt land; heið-
Noregs (60 ton). Yms nöfn þess> og þó líklega meira, er öll blá fjöllin, hvfta logn inn til daia
norður þar henöa þó á, að mönnum kurl koma til grafar. Ameríkíu- ®vo að segja allan ársins hring, og
ari árin hefur og sannas.t að margir { hafi kunnugt verið um kolanámur menn hófu þar fyrstir kolagröft, og loftið al.t logandi í norðurljósum;
Norðmenn hafi verið í þjónustu | þar áður. meðan landið var “No man's land” i þegar maður .situr inni í herbergi
Hollendinga. j Nú er svo komið. að Spitebergen hafa ýmsar fieiri þjóðir krækt ,ói' eínu f nógum hita, með telefón hjá
Yið lok hválveiðatímabilsins fær eT talið eitt hið merkasta land frá þar í lands'-æði og slegið eign sinni sér, raflýsingu úti og inni, og nóg
lífið á Spitebergen annan tilæ. jarðfræðislcgu sjónarmiði. — Hafa á þau. Nú standa sakir þar svo: af góðum bókum að lesa, ætlar
Skftir þá um þjóðir og jafnframt Svfar riðið á vaöið með rannsókn- Norðmenn hafa þar 2 aðalbygðir og maður varla að trúa sjálfum sér a'ö
um siði. Þá koma Rússar til sög- >maT, <>g gert út þangað um 50 ráða yfir kolasvæðunum; þá koma maður sé staddur norður í hafs-
unnar J vísindalega leiðangra síðustu 60 ár- Svíar með 2 námur, og Rússar með botuuin, langdrægt norður undir
in. En auk Svía hafa Englending- eina litla, sem ])ó er í höndum heimskauti. Og loftskeytastöðin
manna þar á þeim tímium.
En hvölunum fækkaði smátt og
smátt, og eftir þessa l/á öld gat
varla heitáð að sæjist hvalur við
vesburströnd landsins. En ógrynni
fjár höfðu Hollendngar þá grætt
á þessum veiðum. Vor<u það Bask-
ar (Biskajar) er kendu Hollending-
um veiðarnar, og voru fyrstu árin
aðalmenn á skipium þeirra. en síð-
Eru þeir og hafa verið veiði-
menn miklir og sóignir f skinna- ar> Vesturheimsmenn, Frakkar,
vöru. Hefist með þeim Rússaöld á Wverjar, Ungverjar. ítalir o. fl.
Spitstoergen, og er hún að mörgu
merkilegt tíinaliil. — Auðug klaust-
þjóðir, sent þangað vfoindamenn
til rannsókna. • Norðmenn tóku
ur við Hvítahafið og kaupsýsltu-;okki 1,átt f 1>einl ™nn«óknum
menn á Norður-R.ússiandi tóku nú , on um siðustu al(lamót, en hafa iíka
Norðmanna. Englendingar hafa bindur við umheiminn; liðu oít
reynt þar rnarmara- og gullgröft á ekki nema 3 dagar frá því eg sendi
tveimur stöðum, en lítið orðið úr.
í Kings Bay. sem er önnur aðal-
bygð Norðmanna, eru nú um 40
hús. Er sú nýlonda að eins
að gera út skip á hverju vori til j árIega síðan sent i,anKað vfcinda- þriggja ára göniul o,g keypt af
Yoru þá bygðir stór- j m0im- Sumir víisindamennirnir, svo norsikum miljónaeiganda.
sem Svíar, höfðu þar vetransetu. kolagröftur gengið þar
Spifcsbergen.
ir kofar úr rekavið, skipin dreg-
in á land eða látin fara ti'l baka, og
dvaldist skiþstiöfnin vsvo þarna all-
an veturinn til veiða. Voru það
einkum fshirnir, rostungar og refir
sem veitt var. en hreindýr í og með.
skeyti til felands, þangað til svar
var komið. — En nú skal hér stað-
ar numið og sitja við það semi
komið er. — Hefi eg á prjónum bók
er bráðlega kemur út, og verður
Heifiur ] þar nákvæmari lýsing á öllu en í
beldur þessum fáu orðum, ednkum á auðs-
bygðu hús1 itiil loftfræðiaithugana, ski'ykkjótt vegna verkfalla og ým- j uppsprettlum landsins, kolanámun-
og sitörfuðu kappsamlega að öllum islegs ólags sem á hefir verið. ] um og framtfðarmöguleikum er á
athugtunum, þó einkum jarðfræði. l>ar er nú komin hafnarbryggja þeim byggjast. Er þetta íslend-
Hafa ýmisir frægir vfeindamenn, er skip frá 5000—10000 ton geta lagst ingum ekki alveg óviðkomandi
svo sem Á. Nathorst Nordenskjöld við; liggur þaðan járnbraut til mál, þar sem fynst getur landsins
Þá var og nokkuð veiddur hvítfisk-! °' fi-’ ,verið hvatamenn þessara námanna. Verkamannahús fyrir j í ritum þeirra, og ekki ef til vill ó-
ur sem er hvalafcegund ein Aftur >'ann.‘aókna, Er nú svo koinið. að 300 manns hafa verið bygð, auk þoss huigsandi að eitthvað af gæðum
fugladráp lftið. |
Enginn kafli í sögu Spitebergen
er eins merkilegur og þessi. Yarla
er nokkurt nes eða dalur 'kringum
alit landið, þar sem ekki var ein-
hver kofi- hygður eða bækistöð
höfð. Hver sikipshöfn hafði að
jafnaði saroeiginilegt heimiii (aðal-
kofa) .en svo voru smákofar út um
alt, þar sem menn höfðust við á
veiðunum, lögðju (út gildrur fyrir
refi. skutu birni o. s. frv. Fyrir eða
um jól, Söfnuðust menn saman að
heimilinu, og sátu þar aðgerðalaus-
j land þetta er jafnvei toetur rann- skrifstofubyggingar, verkfræðinga þesfe kynni hingað að geta flotið ef
sakað en mörg önnur. er nær lig.gja og formannahús og sjúkrahús. I lagt væri kapp á og rétt að farið,
menni'iígunni. Þar hefur endur Green Harhour er loftskeytastöð. j ---------------------------—x—:------------
fyrir löngu verið saina loftslag og er stondur í sambandi við aðalloft-
skeytastöð ríkisins f Noregi. II ús j
öll eru úr timbri, sem flutt er í
flekmn og slegið sama-n er til
Spitsbergen kerour.
Frá heimi kvenna.
nú er suður í Sviss; sést þttta með-
al annars af aragrúa steingerv-
inga trjáa og dýra frá fjöru til
fjalls.
En eftir hiverju eru menn nú að
sækjast, og þvi er orðin bygð í styðMr að því bæði ioftslag og ^ hcfir ein UI(1,jón á stjóm bú;
þessu iandi, sem liggur miðja vega
Hinn frægi búgarðjur, sem Jack
London skáldsagna höfundur átti,
en hann er í Mexico, er stjómað
Ekki er kviUasamt á Spitebergen af konu _ húsfrú Eilza Shepard,
milli íslands og heimskaþts? Því sem þangað f'ara eru skoðaðir áður
emangrun, og svo hitt, að allir, garðsins og ]>eirn hundruðum af
, mönnum sem þar vinna.
er fljótsvarað. Hér er ekki aðeins en þeir leggja á stað; þó slæðist j_____________________
merkilegt land frá jarðfræðislegu þangað nokkuð af sjúkum mönn-
ir þangað til skip komu. En Rússa- ajónarmiði: hér er líka au»ugt land. um. einkum kynsjúkum. Arið, sem
tíminn er lfka raunakafli í gögu k'ola- og málmaland; kalalög iands- eg dvaldi þar, hafði eg um 500
Spitstoergen. Fæs-t af fólki þessujinis hafa verið uiæld. og eru þau sjú'klmga; voru það enkum ineðsl,
hafði hugmyndum, hvemig hollast ^kapilega stór, og þó altaf að bæt- beinbrwt, liðhlaup og ígerðir. sem 7ramfléyta~ Hfl’sínu."~~Lægsta'upp
Iðnaðardómstóll Kansas-ríkis hef-
ir nýlega gert fulinaðar áætlun,
hvað það kostar konu, sem vinnur
fyrir daglaunum í Kansas-ríki. að
væri að haga lifnaðarháttum á slík
um stöðum; dóu menn umvörpum
af skyrbjúg. Annars vita menn fátt
um þrautir og . þjáningar ]>essa
fóiks; mun flest af því, sem um það
heflur áþeim tímum verið ribað.
vera geyint í bókasiöfnum klaustr-
anna; og þar hafa ökki nema sum-
ast við. að þeim gekk. ,__* _
hæð, sem nauðsynleg er, til þess að
Launlið eru margar eyjar og sam- Eg ibjó í sjúkrahúsinu, hafði þar geta haft sómasamlegt húsnæði,
tals 68000 fer. km. að stærð. Liggja 2 ágæt herbergi. apótek gott og .haífilegan k^æðhað jog istanda
]>æi á milli i6Vá og 80^ ntor. og skrifstofu. Gat spftalinn tdkið c. gtraum af hreinsun og fataþvotti,
ínilli 10 og 20 a. 1. G-ólfstraunrur- 20 sjúklinga, og auk þess einangr- sjúkdómi, strætisbrauta fargjöld-
inn geiir landið þyggilegt. Meðai þnarstofur. ( um> kirkjuoffur og ölinusgjafa,
hiti í sjónum á isumrum er 5°, á
vetrum 1—2°
um, JtirKjuotrur og
Auk kolanámumanna var eg og kemur upp á $880-36c, eða $16,93c um
Ketrnst straumiurinn ráðinn læknir marmaranámumanna vikuna. i
um staðið opnar dyr. — En rnaiiga nortflur fyrir landið og heldiur haf- tilheyrandi ensku félagi, að norð- ^ ___________
dapa raunastund hefur þebba fólk jnu að ves-an felausu alveg 5 mán- anverðu fjarðarins. Fór eg þamgað
uði á ári og sumstaðar mikið 'af
átt innan um alla náttúrufegurðina
Frú Dr. Marai Maresch, sern er
einu sinni á mánuði og tók við nú er prófessor við kennaraskóla
og nouðurljósadýrðina; matarlausir i vetri- sjúklingum. er þaðan komu. Hafði f Ástralíu, hefir verið útnefnd til
vonlausir um hjálp úr nokkurri j Landið er hálendi, hulið jökli að eg fyrir það 20 pund á mánuði. ] til hárrar sfcöðu í umsjónardeild.
átt, f köldum hfbýlum horfðu þeir innan, en fjöll með ströndum Fæði var ágætt, bæði yfirmanna mentamála stjórnarinnar. Hún exi
oft á félaga sína kveðja lífið hvern
á fætur öðrum, og daufleg var að-
koman stundum á vorin að sunram
kofunum, er enginn stóð iupp, en
skrokkarnir lágu til og frá um alt
húsið.
fram. Eru fjöllin 12—1400 feta há. og verkafólks; rar mikið notað af fyrsta kona sem öðlast titilinn
og strýtumýnduð sem Baula okk- niðursoðnum mat. íslenzkt kinda- “Sektionsrat”, eða ráðgjafi í sitjórn-
ar. kjöt tvoggja ára gamalt átixm við, arráð.s d'eildunium.
iGróKur er háfjallagróður, mosi á °S þótti það ágætur iriaibur. Niður] ___________
undirlendi frá sjó itil fjallia. l>ó eru við sjóinn eru vörugeymsluhús og
sbargresisengjar vfða inn til dala. 1 er Þar geymdur aillur matur. og
í byrjun 19. aldar, er Rússar fuglabjiörgum er og gróður mikill, hituð upp sum hertoergi, svo sem
Konur sem ráðnar eru í náma-
vinnu á Indlandi, telj.ast nú yfir
höfðu verið svo að segja einir um j og flestar eyjar á fjörðum, þar sem lkaT sem jarðepli eru geymd. Beztu
veiðiskapinn í hálfa aðra öld, fóru 1 fugl verpir eru grasi vaxnar. fehús, sem hægt er að huigsa sér.
kaupsýslumenn í Noregi norðar- j Dýralíf. — ísbimir eru afgengir, eTU afhýsi grafin út úr nánþigöng-
unum; er þar geymt alt nýtt kjöt
o. fl. •
Vatn til matar og drykkjar er
flutt að úr stJöðuvatni í nánd við
nýlenduna á vetrum, en á sumrum
er það leitt í pfpum; ©r það gott
Hinn fyrsti kven-lögregluþjónn á
Rhode-eyju. með valdi til að þjóna
borgaralegum framgangi, er toús-
frú Bertha L. Crowley 1 Riverside.
Tízkan og mótsbaðan gegn vton-
andi konum á Italíu, þrengir þeim
aðallega til slíkra atvinnugreina
etos og klæðasaums, vefnaðar og
jarðyrkju.
lega að slást í félagsskap við Rússa en fælast bygðir. Af refum er og
um veiðina. Yarð þetta upphaf á mikið. bláum og hvítum. Hrein-
afskiftum Norðmanna af Spitsberg-1 dýr eru nú færri en áður, en þó
en. iHöfðu Rússar sig þá smátt og strjáfingur af þeim. Fugtoulff er
smátt burtu; hefur að líkindium mjög fjötekrúðugt að isumrinu.
ekki þótt veiðin borga sig, enda j Æðarvarp er inikið, og hafa Norð-
var þá fátt orðið um rosibumga og ! menn sent þangað skip til að safna en “hart”.
hvítfisk. Hefst þá þriðja tímabil-; dúri og eggjum. Gæsir, endur, lóm- Helstu útiskemtanir voru skíða-
ið í sögu landstos. Hvölum var þá aT og bjargfugla tegundir allar ferðir. oft langar leiðir jafnt á nótt
aftur farið að fjölga, en þeir hurfu í mögulegar. Er þar söngur mikill I sem degi, e.f svo stóð á. Inni var
brátt aftur, er ofsóknir byrjuðu; á suirmim og margraddaður. er fesið og skrifað, spiluð ýrms spil, ©t-
lögðust þær veiðar þá aiveg niður ( hver symgur með símlu nefi, og ið og sofið.
og stóð svo fram á síðustu alda- skiftir mjög um á vetrum, því þá i Tif orða hefir komið að hyggja Dubberton lávarður, sem var
mót. er Norðmenn hófu þær að I eT Spitsbergen sannnefnt þagnar-, þarna helfsuhæli fyrir þerklaveika. j mjög drembilátur og mikill á lofti,
nýju. Annarsi má heita svo, að innar,land. j og mun óvíða toebur fallið, vegna ™r eift sinn á skemtigöngu úti um
Norðmenn hafi verið einir um hit-i Fiskur í sjó er lítill þar sem hins dásamlega ioftslags. En dýrt og haga, og vissi ekki fyr til
una á Spitsbrt'rgen frá byrjun 19. stendur, en oft hafa þorskgöngur j myndi ]>að verða ef ekki væri lón na(ut eitt kom örskrandi og bölv
aldar. Hafa þeir, svo sem Rússar áður komið upp að fandi, og elbu hægt að nota hælið nema helmimg all(ii stefmdi beint á hann. Lá-
áður, semt skip sín norður þangað j Norð'inenn þær þángað. Lax er í J ársins, og roundu varla aðrir geta varðurinn tók til fótanna og flýði
í G A M N I.
að vorinu til seia-, refa-, ísbjarna-
og hreindýraveiða. Bygðu þeir sér
ýmist kofa eða tóku kofa Rússa
tiil afnota. Eru nú miklu gleggri
sjó inni á fjörðum. og silungur í! notað sér en auðmenn. Hafa'énsk j dauðans ofboði; sprengmóður
nokkrum ám. Að vetrimun ©ru og norsk félög haft þetta á prjón-1 koenst hann þar að gerði einu,
helstu fuglar þar rjúpur og snjó-: unum, og má vera að reynt -verði stökk yfir það og hitti þar fyrir
titlingar.
síðar.
sagnir um lífskjör þeirra en Rússaj Loftefag er vitanlega svalt. Með-i Ekki gat eg orðið var við. að sár
eiganda nalutsins feitan bónda.
“Hvað á þetta að þýða?” orgaði
áður. En þótt samgöngur hafi
verið auðveldari og þekking meiri
á því. að lifa í köldum löndum, on
áður var, þá var þó ©nn við marga
alhiti árS' ~ 9° C. Mesti kuldi greru þar fyr en annarsstaðar, -þar j iávarðutinn, “að láta annað eins
sein kemur 40° C." I>ó kennir ekki sem eg þekki til. Norskur lækn- bölvað villidýr ganga laust?”
svo mjög kulda, því oftast er logn. ir, sem var 2 ár í Advent Bay, hef- j ‘iHerra minn”, svaraði toóndinn,
Sól sést á ári hverju sfðast 26. okt., ■ ir athugað blóðllkami f 12 manns á “eg beld að tarfurinn hafi eins mik-
örðugleika að etja. Skyrbjúgur en fyrsit 9. mare. í hálfan þriðja, hverri viku, tfl að vita hvort sömu
viarð enn mörgum að bana, oft urðu
skipin seint úti að haustinu, og
sbundum kom 'það fyrir, að sikips-
höfnin varð að lieggja á haf út til
Noregs á sikipsbátnum, og er það
okki öðram hent en hörðum og
hugluðuin víkingum. svo sem frænd-
ur vorir eru.
Eftir miðja 19. öld fara vísinda-
mánuð, eða frá miðjum nóv. til jan- j lögum hlíti og í háfjöllum, en ekki
úarloka, ©r Siamfleytt myrkur. Er j er mér kunnugt fum árangurinn af
þá jafndimt dag sein nótt. er ekki þeim athugunum.
nýtur tungls eða norðiui'ljósa. Að
standa úti í tungisljósi að kvöldi
eða nóbtu til, er elkkert nýnæmi, en
hitt er nýnæmi, iað lesa úti um
hádegtóhilið við norðurljósalog og
tunglskinsgeisla, og það má gera
SjáLfur taidi eg blóðagnir f 10
manns fyrir myrkratíð og í henni
miðri og var enginn munur á bölu
hvftra og rauðra agna, hvort bjart
var eða dimt.
Hvað kaupgjald á Spibsbergen
inn rétt til að hlaupa um engið og
þér?”
“Vitið þér hver eg er?”
Bóndi hristi höfuð.
“Eg er þingmaður í efri málstoL
unni, Dubberton iávarður.”
“Rétt er það”. svaraðl bóndinn,
“en því sögðuð þér ekki tarfinum
það?”
----------XXX-----------