Heimskringla - 09.04.1924, Blaðsíða 7

WINNIPEG, 9. APRÍL, 1924.
HEIMSRRINGLA
7. BLAÐSÍÐA
“The Viking He.rt”
(Framhald frá 3. sííSu)
að unglingsstúllca frá Nýja Is-
landi kenni hérlendum manni sv.ik
log fjárdrátt, eða það sem hér er
kallað “fraud”. Það er Ninna lát-
in kenna kanadiskum lækni. Mín
skoðun er sú, að Mendingar hafi
frerhur lært þess konar liistir hér í
landi, en að þeir hafi kent þær öðr-
um. Að minsta kosti er það ekki til
að lyfta upp íslendingum í áliti
hérlendra manna, að draga fram í
dagsljósið slíka stúiku, þótt hún
annars kynni að vera tii vor á með-
al, sem eg stórkostlega efast um.
4. Finna heitir ein söguhetjan,
(Mrs- Jöhnson). Hún er ágæt kona
að mannkostum; ein þeösara ís-
len/.ku kvenna, sem öllum vill gott
gora, er reiðubúin til ]>ess að brjóta
sig í mola, fórna sjálfri sér fyrir |
aðra. Henni er prýðisvel lýst, auð-.
séð að höf. hefir kynst slíkri konu
og veitt henni nána eftirekt.
£n Finna er svo sauðheimsk, að (
’ henni er tæpast mögulegt að mæla
óskakka setningu. Þetta getui |
verið gott og blessaffi að vissu leyti.
Vit og mannkostir eiga ekki æfin-
iega samleið og höf- hefir dregið
upp eðlilega mynd af Finnu. En
það ier annað, sem mér ifinst óvið- (
kunnanlegt, jafnvel ómögulegt.
Finna getur ekki verið leiðtogi f
félagsskap Vestur-íslendinga, eins
nau'heimsk kona og hún er. Þeir
bjálfar em Ves> nr-fslendingar ekl:i,
þótt félag.vkap þgiira kunni að
vera áhót'tvant Það er stórko«t-
lega iítillækkandi fyrir oss að lýsa
þannig leiðandi persónum vor á
meðal. Þá er eiit, sem eg verð að
minnast á. Piltur og stúlka eru
að því komin að gifta sig. FóLk
er að tala um hversvegna þau dragi
það isvona lengi. Er þá fslenzk kon«
látin segja, að hún st svo heimtu-
frek hún Borgc, (brúðarefnið);
hún viLji ekki byrja búskap nema
hafa alt sem fullkomnast; hún vilji
hafa eldavéi, rúmdún (matressu)
og ketil og alt því. Þetta
virðist mér afarniðrandi fyrir Is-
lendinga, það verður ekki á annan
hátt skilið af hérlendum mönnum
en þannig, að flestir íslendingar
byrji þannig búskap, að þeir eigi
hvorki eldavél, rúmdún né ketil.
6. Loki heitir maður í sögunni,
er hann látinn ganga svo lar.gt í
þrælmiensku við konu sfna, að ör-
fá munu þess dæmi vor á meðal,
ef nokkur eru- Og sfst er þj.ð tii
þess að hefja fslendinga f áliti, að
draga upp slíka mynd af ísjen/.k-
um hónda fyrir augu hérlendra
manna.
7. Mrs> Félsted er kona Loka. Er
hún látin vera brjáluð vegna þess,
hve maður hennar misþyrmJr henni
andlega og líkamlega. Hún er
utan við sig í fimm ár og ailan
þann tíma eru íslendingar svo
miklir heyglar, að þeir láta heim-
ilið hjálpar- og afskiftalaust, Ef
slík ómiennska hefir nokkru sinni
eða nokkurstaðar átt sér stað vor
á rneðal, þá hr |hún áreiðlanlega
fágaöt, og stst er það til þess að
hefja áiit vort í augum hérlendra
manna, að draga þau dæmi fram
á sjónarsviðið í sögu, sem- rituð
er oss til hefðarauka-
8. Eg gat þess, að ein söguhetjan
héti Loki. Það nafn getur tæp-
lega átt sér stað. Loki er í goða-
fræði Norðurlanda persónugervi
hins illa, eims og Satan er í trúar-
fræði vorra daga, og er tæplega (
hugsandi að nokkrir foreldrar (
veldu bömum sínum bað nafn. Þó (
tekur út yfir, begar sonur Loka ei
látinn heita Balder (Baldur). Allir j
vita, að Baldur (hinn hvíti ás' j
var persónugervi Liins góða hjá for- j
feðrurn vorum, eins og Kristur j
(hvfti Kristur) í trúarbrögðum
Fristinna manna- Baldur Loka-
son er jafn óviðkunnanlegt o x
iCristur Satansson.
9. Hcfundur birtir nokkur orð í
bókinni á íslenzku máli, og em
þau svo að segja öll rangt staf-
»ett t. d. “Up ivir fjaudlin hau”,
fyrir “Upp yfir fjöllin háu”, Kvad
er svo glatt, Hvað er svo glatt”
“KLeiner”, fyrir Kleinur, o.fl- Sömu
leiðis eru mannanöfnin mörg röng,
I- d. ‘Balder” fyrir Baldur”, Ila'-
dóra” fyrir “HaLdórá” Hailgrímur
Peterson” fyrir ‘Hallgrímur Pét-
ursson”.
10- Þá er það láMð títa svo út, j
að íslenzkar komi; kunni ekki að |
búa til islerizkan mat, n’ema því að-
eins, að þær hafi verið hér f vist.
Er það stórkostleg niðurlæging ís-
lenzkum konum. Má vel vera, að
ekki sé til þess ætlast, að þetta sé
þannig skiiið, en eins og það er
framsett, mun það verða ifiestra
skilningur.
11. Höfundur .skiftir bókinni í
marga etutta kafla, og velur ein-
kunnarorð hverjum kafla fyrir sig-
Hefir hún þar tlnt upp mörg
frægustu skáld heimlsms, en tekur
þar á meðai þrjú einkunnarorðin
eftir sjálfa sig; þetta er óvenju-
legt og óviðkunnanlegt; fer betur
á þvrí að láta aðra taka orð sín
til fyrirmyndar en gera það sjálfur.
Eins og tekið hefir verið fram af
öðmm, er þetta fyrsta bókin, sem
skrifuð Ihefir verið á hérlendu máli,
þar sem efnið er Ibeinlínis tekið úr
íslenzku lífi hér í landi, er ekki ó-
líklegt að í þeirri miklu og auð-
ugu námu verði fleiri til þess, að
leita gulis og gimsteina. Undir því
er komið, hversu veglegt sæti minn
ingu íslendinga verður úthlutað
hér í landi, þegar öll þjóðarbrotin
eru runnin saman í eina heild
mála myndirnar í sögu og ljóði.
Af þessum ástæðum er það æeira
vandaverk, að semlja bók á þcim
grundvelli en að rita sögu, scm
tekin er út úr mannlífinu almer.t,
án tillits til nokkurar sérstakrar
þjóðar- Vér verðum að krefjast
þess af rithöifundum vorum að
þeir fremur hækki Isiendinga með
skiifum s'ínum en lækki þá.
Sá, sem skrifar skáldsögu (Nov-
els) án tillits til sérstakra sögu-
legra viðhurða, er eins og stepar-
inn sjálfur, að því leyti, að hahn
hefi takmarkarlausan geim til flugs
og ferða, og honum er eniginn bás
markaður með kosti né bresti
söguheijanna, hann getur skajiað
]>ær eíns og houm sjáláfum sýnist.
Þessu er ekki þannig varið n.eð
sögulegar hækur; þar verður alt
að vera trútt og sanngjarnt og'til
þess þarf mikinn lestur, djúpar
rannsóknir, víðtæka þekkmgu,
langian tíma, óþreytand'i elju og
óskeikuia nák\ræmni.
Hér skal staðar numið, má veia
að ekki verði mér margir sam-
dóma, en það skiftir engu- Vegna
þess, að rriiér er ant um heiður l«-
iendinga, vegna þess, að eg vildi
sjá fslenzku skáldkonuna vanda
sig hetur næst, hefi eg skrifað þess.
ar línur.
Þess vildi eg einnig geta, að bók-
in er mi.kils til of löng, of orðmörg
frá mínu sjónarmiði, en hún hefir
margt til síns ágætist þar kennir
margra góðra grasa, þótt þeir
gallar séu á, sem eg hefi talið, og
það er ekkert efamál, að höf. get-
ur átt góða framitíð fyrir höndum,
sem söguskáld, ef hún vandar sig
betur.
Aðalkostir ibókarinnar eru í lýs-
ingum á sálariífi vissra manna og
kvenna, <>k þar jafnast höfunriurinn
sum)staðar á við þá, sem beztar sög-
ur hafa ritað. Til dæmis þegar
Borga er að kveðja foreldra sína,
er tilfinningum; þeirra allra
þriggja lýst einstaklega vel og
ljóst- Lesandinn getur þar í huga
sér horft á litla umkomulausa
stúlku, þegar hún verður að fara
frá öllum, sem hún þekkir til al-
ókunnugs fóiks í alókunnu landi.
máilauis og fákunnandi; þar sem
«orgin og eitiistæðmgsskapurin berj-
ast í sál hennar við vonina um
bjartari framtíð og betri líðan.
Þar nyá sjá f huga sér móðirina
bæla storgir sínar og sársauka und-
ir fargi íslenzks þretos og sillingar.
Er það auðsætt, að höfnndur hef.
ir þar sett sig í spor sögufólksins,
liðið nveð þvf og lifað lífi þess, þeg-
ar húni var að skrlfa þessa lýsingu.
Elízabet er trú og sönn mynd af
íslenzkri st’úlku, eins og þær eru
margar, tilfinningaríkar í mesta
máta, en gætir alira sinna til-
finninga inna takmarka fullkominn.
ar staðfestu, siðprýði og hreinleiika.
Þar hefir höf- náð tökum, á sálar-
lífi fslezku kvenþjóðan'nnar y?;r
leitt.
.(Séra Bjarna er prýðilega vel lýst,
sérstaklega tekst höfundi upp þar,
sem birt er samtal prestsins við
Baldur litla, þar er sagt frá biátt á-
fram, eðlilega og tilgerðarlaust.
RICH IN VITAMINES
MAKE PEPFECT BREAD
Eg vona, að höf. eigi eftir að rita
margar sögur — vefa margar íagr-
ar voðir úr hinu mikla og góða
efni, sem fruin|byggjalíf íslendinga
tiefir að bjóða.
Sig- Júl. Jóhannesson.
-----------—I-------------
Til Athugunar.
Smávinir fagrir, foldar skart,
finn jeg yt5ur öll í haganum enn!
„Veit-t hefur Fróni mikiö og mart
miskunnar faöir; en blindir menn
meta þaö aldrei eins og ber,
unna því lítt sem fagurt er,
telja sér lítinn yndisartS
aö annast blómgaöan jurtagaríS.
J H
Tæplega mun nokkursstaðar
meiri þörf á fögrum og aðlaðandi
heimilum en hér á sléttunum í Vesi'.-
ur-Oanada. Landslagið er svo ein-
hliða og áhrifalítið, að þrátt fyrit-
alt brauðið — alla kornakrana, skil-
ur umhveirfið eftir hjá manni eíns-
Græ'.i miaður næstum hugsað, að í
„hús þeirra hjóna byggju Skotar.
Með þvf að planta trjám við hús
og heimili, og ihelzt í kringum akra
og meðfram veguin, eins og tíðkast
í Evrópu, fríkkaði svipur landsins
mjög mikið, auk þess sem liingarð-
r, tryggja og auka uppskeruna bein
o
Líni'S. Er til trjáplöntunnar kemu:',
mun hverjum einum næst að byrja
með shelter belts! í kringum bygg-
ingar sínar er best að planta þau
af mösur (Maple), aski (Ash) og
(Caragana), eða þá sígrænu
(evergreens), semi að mörgu leyti
er betra. Selju (,Willow) tegund-
ir geta og verið heppilegar, þar
sem raklent er. Annars gefur
Mr. N. M- Ress superintendent við
The Dominion Forest Nursery
Station í Indian Head, Sask., bezt-
ar upplýsingar f ]>essu efni. Enn-
fremur sendir áminst stöð í I. H-
hverjum einum (in rural districts)
ókeypis noikkrar tegundir hinna al-
gengari trjáplantna, eftir pöntun-
um.
tBtórnv eða skrúðgarðar, ættu einkj
um og sér í lagi að vera við hvert
einasta prairie heimili. Það
veitir ekki eingöngu yndi og arð,
að fást við blómorækt, heldur hef-
ir hún lítoa bætandi og göfgandi
áhrif á þá, sam gefa sig við henni,
og gerir meir en nokkuð annað,
til þess að gefa þeim, semi hana
s'undar ‘ reglulegt “home sweet
hom«". Blóm þau og blómrunnar,
semi sjálfsagt er að haifa f hverj-
um garði, er t- d. "lilac”, "honey
suckle”, “iris”, “peaony”, “aqui-
legias”, “poppies” og pansies”. Enn-
fremur ættu gladiolus, sweet peas
og blue-bells að \rera í hverjum
skrúðgarði. Anþrs fer það ettir
eins, hvaða blóm
hann velur sér. Hinsvegar vildi eg
Rosespot,
Fringed pool
Fern’d grot —
The veriest school
Of peace, and yet the fool
Oonbends that God is not —
Not God! in gardens ! When the eve
is cool?
Nay, but I have a sign;
Its veiry sure Gbd v'alks in mine-
“Silvanus”.
ABYGGILEG
LJÓS OG AFLGJAFI
VER ÁBYRGJUMST YÐUR VARAN-
LEGA OG ÓSLITNA
woNUsru
Vér æskjum virðingarfylst viðskifta, jafnt
fyrir VERKSMIÐJUR sem HEIMILI. Tals.
N 4670 CONTRACT DEPT. Umboðsmað-
ur vor er reiöubúinn að finna yður að máli
Winrupeg blectric Railway Co.
A. IV. McLimonr, Gen'l Manager
0*
ir garðrækt og þessháttar efnum,
að nota sér ókeypis bækur og
“bulLetins”, sem á boðstólum eru í
Otbawa. Er ekki annað en skrifa
oftir lista (List of PubLieatio is,
i til The Pubi’.oations Branch, Dept
| of Agricuiture Ottawa, cí' úr þess-
um lista g :* menn svo valið þá
bækiinga er hver og eirn hvggur
sei gæti k'mjð að notun að losa.
Að endingu ffiefi eg svo ekkert
betrat að bjóða, en þessar hnnd-
ingar T. E. Brown’s: —
A garden is a lovesome tlhing, God;
wot!
konar “hungry feeling” og sannast i
íhér hið ifornkveðna: “að ekki lifir ^ekk ’overs
maðurinn af einu saniian brauði”. |
Það er þó ekki svo að skilja, að hér hen<la j>eim' sem áhuga hafa fyr
ff
í sléttufylkjunum sé ekki um neina
náttúrufegurð að ræða. Síður en
svo. Náttúrufegurð er vitanlega
alsbaðar að finna, að m. k. þar, sem
grænt gra^ grær. Hinsvegar munu
flestir geta fallist á, að landslags
! fegurð sé hér af mjög skornum
skamti. — Endalausar öldumyndað-
j ar hæðir, með smá trjálundum hér
' og þar, svo langt sem augað eygir,
1 Engin tilhreyting, að heitið geti, á
' mörg ihundruð milna svæðum- En
j það er einmitt tilbreyting sem
mannlegur andi þarfnast. Tilbreyt-
ingarnar vekja og skapa hugsunina,
séu þær í hófi, og stemina stigu fyr.
ir andlegri kyrstöðu. Þetta sannar
sagan "be.ur en alt annað, því þegar
við lítum til upiiruini hinna fyrstu
menningarþjóða, þá sjáum við, að
þær eru undantekningarlaust til
orðnar við toreytileigtt landslag- I
fjalllendi eða fögrum dölum, mieð-
fram ám ogTötnum. Má t. d- benda
á Persa, Egypta og Inkana í Peru
o. s. frv.
Bezta ráðið til þess. að gera lifið
tilbireytilegra og ánægjuiegra Ihér á
sléttunum; svo ánægjulegt, að
fólkið geti felt sig við að lifa
þar og deyja, er að dæmi margra
góðra manna aukin garðrækt (horti
culture), og trjáplöntun-
Ef mlér ekki skjátlast, eru landar
hér í landi allmjög á eftir, hvað
snertir garðyrkju og brjáplöntun
kringum hús og heimiii. Mjög er
þetta þó mismunandi í hinum ýmeu
bygðarlögumi Islendinga er eg hefi
hiaft kyinni af, tog hafa e^nstakla
menn hér og þar, gert skyldu sina
f þessu efni, svo sem t. d. J. Sig-
fússon, Lundar, Man-, er hefir að
sögn (hinn prýðilegasta skrúðgarð,
og nokkur ávaxtartré, er gefast vel,
sem ekki er að undra, ef lag er með.
Þá hafa þeir H. log ó. Stefánsson í
Argyle plantað brjám um hús og
heimili, sem nú eru bæði orðin til
gagns og gleði. Ennfremur ber
Sbeingrími Jónssyni við Kandahar,
Sask-, heiður fyrir vel hepnaða trjá
og blómarækt.
í Winnipeg standa fslendingar
bezt að vfgi, hvað snertir skriið-
garða, þar sem fyrirmyndimar
miega heita þar á Ihverju strái.
En svo er að sjá, sem ást og kunn-
áfta skozkra og enskra yfirleitt í
blómarækt, hafi lítil áhrif. Veit eg
þó ekki, því eigi má apa þetta upp
eins og alt annað. Fallegasti ís-
Lenizki garðurinn í Wpeg, sem eg
hefi séð, er garður frú F. Swanson.
KOL! - - KOL!
HREINASTA og BESTA TEGUND KOLA.
b*Si tíl HEIMANOTKUNAR og fyrir STÓRHÝSI.
Allur flutningur me3 BIFREIÐ.
0
Empire Coal Co. Limited
Simi: N 6357—6358. 603 Electric Ry. Bldg.
^ýjar vörabirgðir
Timbur, Fjalvííuf aí ölluir
tegundum. geirettur og a!Í»
konar aðrir strikaðir tiglar, hurðrr og giuggar,
Komið og sjáið vörur. Vér ‘*nim aetíð fúsir að sýna.
bé ekkert »é keypt.
The Empire Sash & Ooor Co.
L I m i t • d
HENRY AVE EA'ST
WINNIPFC

IVhy Ford Predommates
Do You Know That—
theFord crEinkshaft is machined
accurately to one thousandth part
of an inch—
the Ford front axle is made to
withstand shocks and strains ten
times greater than are ever met
in ordinary usage—
the Ford car is composed of four
complete units: Power Plant—
Front Running Gear—Rear Run-
ning Gear—Frame—
only five movements of hand
and feet are required to accom-
plish the shift from neutral to
high on a Ford car as against 15
on a selective gear shift car —
there is no possibility of failure
to accomplish gear shift in the
Ford car. There is no chance
of clashing gears in the Ford
transmission—
15,000 operations are per-
formed in the building of each
Ford chassis—
the entire building of a Ford
closed body requires 38 hours
and 15 minutes during which
time the body passes through
the hands of 249 skilled body-
builders, trimmers and finishers.
See Any Authorized Ford Dealer
CARS ^ TRUCKS * TRACTORS
CF-32C