Heimskringla - 24.06.1925, Blaðsíða 2

I. BLAÐSIÐA
HEIMSKRINGLA
WINNIPEG 24. JÚNÍ, 1925
Kr. Ásg.'Benediktsson
Þó nú séu liðnir nærfelt 6 mán-
uöir síSan hinn framangreindi kvaddi
þenna heim, hefir hans aö engu ver.
ið getiö öSru en þeim fáu orSum, sem
islenzku blöSin hér gátu um lát hans
og greftrun. En meS því aS ekkja
hans og aSrir vandamenn óska þess,
og mér sjálfum finst aS 30 ára dvöl
hans hér vestra krefjast þess, aS
æfiatriöa hans sé aS einhverju getiS,
biS eg, fyrir ekkjunnar hönd, Heims-
kringlu um rúm fyrir eftirfarandi
línur.
Kristján Ásgeir Benediktsson, rit-
höfundur, ættfræöingur og ljóöskáld,
var fæddur aS Ási í Kelduhverfi í
Þingeyjarsýslu 23. ágúst 1861. For-
eldrar hans voru hjónin Benedikt
Andrésson frá Vogum í Mýrasýslu
og Sigurveig Einarsdóttir frá Hjalla
í Reykjadal í Þingeyjarsýslu.
FöSur sinn misti Kristján, þegar
hann var þriggja ára aS aldri, og
ólst þá upp meS móSur sinni til fuH-
orSinsára. Hún var myndarkona hin
mesta og búhöldur góSur, og lét sér
ant um aö hann fengi notiö þeirrar
mentunar, sem alþýöufólk á þeim
tímum átti völ á — bezta.
ÞaS bar snemma á gáfum Kristjáns
og námfýsi, svo aö auk mentunar, er
hann naut í heimahéraöi, sótti hann
nám á gagnfræSaskóIann á Mööru-
vöLlum og útskrifaöfst þaSan áriö
1885, þá 24 ára gamall. Eftir þaö
vann hann um tíma viS verzlun og
síSar viö barnakenslu.
ÁriS 1890 kvongaöist hann ung.
frú GuSbjörgn Jónsdóttur frá VíSir-
hóli á Hólsfjöllum í Þingeyjarsýslu,
og áriö 1895 flutti Kristján meS
móöur sítia og konu og eitt barn
þeirra hjóna, til Canada, og settist aö
í Wtnnipegbofg.
Nokkur af fyrstu árum veru sinnar
hér stundaSi Kristján aö mestu al-
genga daglaunavinnu, og einnig vinnu
hjá bændum, en þreyttist á því. Lík-
amleg vinna var honum ógeöfeld,
hugur hans allur hneigSist aS þvi
hóklega, aö lesa, læra og fræöast, og
til ritstarfa. ÁriS 1898 gaf hann út
skáldsögu, sem hann haföi sjálfur
samiö og nefndi “ValiS”, undir gervi
nafninu Snær Snæland. Bók sú var
allstór og seldist nokkuS, en þó síöur
en þurft heföi aö vera, til þess aö
útgáfan borgaöi sig. Nokkrar smá-
sögur samdi hann einnig og fjölda
hlaöagreina. Einna vinsælust var
sagan “LjósiS í hriSinrfj”, sem út
kom í Sunnanfara og fékk alment
lof.
Slitrings atvinnu haföi Kristján
viö blaöiö Heimskringlu vim nokk-
urra ára skeiö, og vann meö ritgerö-
um sínum í því ekki all-lítiö aö vin.
sældum blaösins.
Kristján var Sex feta maSur aS
hæö og þrekinn aö sama skapi, eSa
betur. Hann var höföinglegur á
velli, friöur sýnum og góölátlegur, go
kom hvarvetna fram sem snyrti. og
mentamaSur, en búhöldur var hann
ekki.
I þann fjórSung aldar, sem eg
haföi kynni af honum, fann eg þá
tvo bresti í fari hans, aö hann var
þungur til vinnu og vinhneigöur.
Gæflyndi hans og hugarrósemi virt-
ust gera honum óljúft aS bera nokkra
verulega umhyggju fyrir komandi
degi, og aö sama skapi öröugt aö
annast um nauösynjar fjölskyldu
sinnar, eins og mér virtist aö átt
heföi aö vera. En kona hans, meö
óþreytandi elju, váröi kröftum sín.
um ti! framfærslu barna þeirra, og
sá um aö þau stunduöu skólanám.
Þau Kristján og kona hans eignuö-
I ust 9 börn og lifa 5 þeirra: 1. Krist.
‘ jana GuSlaug, nú gift Arthur Wood-
house ábyrgöarsal^ í Winnipeg; 2.
Jón, verkfræSingur, í þjónustu Can.
adian National járnbrautarfélagsins
í Saskatoon; 3. Sigtryggur, timbur-
sali í Lucky Lake, Sask.; 4. Loes Ás.
rún Damar, skrifstofustúlka í Win-
nipeg, og 5. Kristín Herborg Hazel,
háskólanerhi í Winnipeg. •
Yfirleitt má segja aS starfsemi
Kristjáns hér í landi hafi aS mestu
veriö blaöamenska og ritstörf ýmis.
konar.
ÁriS 1917 gekk Kristján í Canada-
herinn sem liösafnari í stríöinu
mikla, og var í þeirri þjónustu um
eins ár tíma, þar til hann varS fyrir
slysi, sem olli honum sjónmissi á
ööru auga, og var hann þá leystur
frá herskyldu. ViS slys þetta, sem
varS á öndveröu ári 1918, virtist
hann missa alla starfslöngun og
framsóknarþrá, og varö þaö þá aö
samkomulagi meS þeim hjónum, aö
bregöa húshaldi. • Þrjú af börnum
þeirra voru þá oröia svo vaxin, aS
þeim var fært aö vinna fyrir sér.
Kristján flutti þá til Gimlibæjar og
haföi aösetur hjá gestgjafa herra
Jóni Þorsteinssyni og konu hans GuS
rúnu Jóhannesdóttur, sem bæSi reynd
ust honum traustir bjargvættir fram
aö dánardægri hans. Þegar Kristján
flutti til Gimli 1918, flutti kona hans
meö tvær yngstu dætur þeirra hjóna
til bræSra sinna Friöriks og Bene-
dikts, sem báöir búa í Mozartbygö í
Sasl^tchewan, og dvaldi hjá þeim
um 5 ára skeiS, og þar stunduöu dæt-
urnar skólanám eins og meSan þær
voru í Winnipeg.
í þau 6 ár, sem Kristján dvaldi á
Gimli, samdi hann margar ættartölur
fyrir fólk þar í héraöinu, og þá utan
héraös, er þess óskuöu. Einnig gaf
hann sig á síöari árum æfinnar tals-
vert aö rannsóknum dularfullra fyr.
irbrigSa, en ekki veit eg til aö hann
ritaöi neitt um þau efni.
Tvo síöustu mánuöi æfinnar var
hann svo heilsulaus, aS hann gat ekki
starfaö, og annaSist þá frændkona
hans, Mrs. Oddný Johnson, um hann
eftir þörfum. Kristján varö bráö-
kvaddur þann 15. desember 1924, þá
63 ára og tæpra 4 mánaöa gamall.
Kristján var hæfileikamaBur, en
fjársæll ekki. Hann bjó viö fátækt
æfi alla hér vestra, en Canada hefir
aö því leyti auögast viö komu hans
hingaö og dvöl þeirra hjóna hér, aö
börn þeirra aö öll eru í bezta máta
mannvænleg. Þau munu veröa móöur
þeirra örugg ellistoö, og landi þessu
til uppbyggingar og sjálfum sér og
minningu hins látna fööur til sæmd-
ar.
B. L. Baldwinson. ,
----------x----------
Saga Islendinga í
Norður Dakota.
Svo heitir rit, sem ungfrú Thor.
stína S. Jackson, B. A., kennari í
borginni New York, hefir samiö og
í ráöi er aö gefiS sé út á þessu
hausti. Saga þessi, sem nafniö ber
meö sér, segir frá landnámi íslend-
inga í Dakota frá 1878 til aldamóta,
flytur myndir af landnemunum, í-
búSarhúsum þeirra á fyrri árum o.
fl. Efni bókarinnar skiftist í fjóra
kafla; fyrstur er formáli höfundar-
ins, er lýsir tildrögum bókarinnar og
heimildum, næst kemur inngangur,
saminn af dr. Vilhjálmi Stefánssyni,
norSurfaranum fræga; þá sagan sjálf
er segir frá landnámum, búnaöarhátt
um fyrri ára, félagslífi nýlendu-
manna, þátttöku þeirra í opinberum
störfum og mentamálum, meö fleiru.
Fylgir kafla þessum útdráttur úr
dagbókum, bréfwm, kirkjubókum og
öörum heimildarskjölum frá þess-
um árum.. SiSasti og fjóröi kafl-
inn er æfisöguágrip 400 landnema. I
honum eru um 150 myndir, auk upp-
dráttar af íslenzku bygöinni, sem
saminn hefir veriS eftir fyrirsögn
höfundarins af ungfrú Gladys Mc-
Nair, yfirumsjónarkonu viö landa-
bréfateiknun viö Rockefeller Insti-
tute of Social and Religious Research
í New York. I bókinni veröur enn.
fremur teikning eftir listmálarann
góökunna Emile Walters, af fyrsta í-
búöarhúsi bygöarinnar.
Svo er til ætlast, aö rit þetta veröi
prentaö á mjög vönduSum pappír og
allur frágangur veröi hinn vandaö-
asti. BoSsbréf hafa veriö send út
Miss THORSTINA S. JACKSON
aö ritinu og hvarvetna vel tekiö, eft-
ir því sem heyrst hefir.
DakotabygSin er ein af * hinum
fcrnu fjórum höfuöbygöum Islend.
inga hér í álfu, en hinar eru, sem
kunnugt er, Nýja Island, Winnipeg
og Minneota. Völdust þangaö snemma
margir hinna ágætustu manna, og var
svo alment taliö um eitt skeiö, aö
hún væri framfaramesta og fram-
takssamasta íslenzka nýlendan vest-
an hafsins. Margir meöal hinna
fyrstu landnámsmanna voru alkunn-
ir drengskapar. og gáfumenn — al-
kunnir innan þeirra héraSa, er þeir
komu frá á íslandi. Gat því eigi hjá
því fariö, aS fjör og framsókn auö-
kendi bygöarlagiö fram yfir önnur
á hinum fyrri árum. Fjöldi þessara
manna eru nú gengir undir græna
torfu, en eitthvaS mun þó lifa af orS_
um þeirra og athöfnum. MeSa!
þeirra, sem farnir eru og “fjörlausn
þola”, veröa minnisstæöastir Brynj-
ólfur Brynjólfsson frá SkeggstöSum
í Húnaþingi og synir hans Skafti og
Magnús, þá voru og þeir Björn Hall-
dórsson frá Úlfsstööum í Loömund.
arfiröi, ólafur Ólafsson frá Espihóli
í EyjafirSi, Björn Pétursson alþing-
ismaöur frá HallfreSarstöSum í
Noröur.Múlasýslu, Eggert Magnús.
son Vatnsdal, frá Skáleyjum á Breiöa
firSi, séra Páll Þorláksson frá Stóru-
Tjörnum í Þingeyjarsýslu, séra Fr.
J. Bergmann frá Syöra-Laugalandi í
EyjafirSi, Moritz læknir Halldórsson
frá Reykjavík, Björn F. (Jósafats.
son) Walters frá Gili í Svartárdal,
Jóhann P. Hallsson frá Egg í Hegra-
nesi, Daniel Grimsson Laxdal frá
Akureyri, og svo ótal margir fleiri,
aS naumast veröur sagt, hvar nema
skuli staöar. Nokkrir eru enn á lífi,
hinna fyrstu manna, úr þessum hópi,
og nægir þar aS nefna Stephan G.
Stephansson og Jónas (Hallgrímsson)
Hall.
En eigi er tilgangurinn meö þess.
um oröum aö rifja upp söguna, en
eins og einhversstaöar stendur i
HyndluljóSum: “Þeir voru gumnar,
goöum signaöir”, er eigi unt aö minn.
ast svo á þessa bygö, til forna, aö
þeirra sé eigi getiö. MeSal hinna
yngri manna, er þar hafa alist upp —
alt frá landnámsárum bygöarinnar,
skipa margir hin æöri sætin í þjóS-
lífi Banadríkjanna, og þar á meöal
má telja Gísla lækni Gíslason1 i Grand
Forks, Sveinbjörn Johnson dómara
viö yfirréttinn í Dakota, GuSmund
Grímsson héraSslögmann í Langdon
og dr. Vilhjálm Stefánsson noröur.
fara.
AllmikiS er færst í fang viö aö! rita
sögu þessarar bygöar, en til þess hefir
ungfrú Thorstína Jackson ýmiskonar
skilyröi, aö leysa þaö verk vel af
hendi. Hún er fædd og uppalin í
bygöinni, prýSilega skýr og vel aö
sér, gædd óbilandi starfsþreki og
samvizkusemi. Var faöir hennar,
Þorleifur heitinn Jóakimsson, meö
minnugustu mönnum, greindur og
glöggur á forn fræSi. Eftir hann eru
þrjú rit á prenti um landnám Nýja
íslands. Mun þaö nú aöallega hafa
vakaö fyrir dóttur hans, aS fullkomna
þessi rit föSur síns meö sögu þess.
ari, sem hann haföi þegar safnaö
nokkru til.
Ungfrú Thorstína Jackson hefir
eigi á síSari árum dvaliö nema ör-
lítiS meöal Islendinga. Dvaldi hún
nú fyrir nokkrum árum um alllangt
skeiö á Frakklandi, og starfaöi þar á
meöal þess fólks, er landflótta hafSi
fariS undan herfylkingunum á meS.
an á ófriönum mikla stóö, og beiö
þess aö geta flutt til Ameríku. Þar
kyntist hún dr. Chauncey W. Good-
rich, er þá var prestur viS amerísku
kirkjuna (The American Church) í
París, en er nú skrifari “The Fed-
erated Council of Churches” í Banda
ríkjunum. Segir hann um hana í
bréfi, dagsettu 12. marz 1925, í til-
efni af því aö hún þá sótti um'styrk
til Rockefeller stofnunarinnar í New
York til söguraniígókna: “Mér er
ánægja aö bera vitni úm hæfileika og
kosti ungfrú Jackson, er eg hafSi
tækifæri til aö kynnast meöan eg var
prestur viS amerísku kirkjuna í Par.
ís. ÞaS var á árunum 1920 og 1921.
Hún hélt stööu, hjá Kristilegu félagi
ungra kvenna, sem leiöbeinandi út-
flytjenda, sem safnast höföu til borg.
arinnar. Á þeim árum komu hóparn-
ir hvaöanæfa, frá hinum herpíndu
löndum Evrópu, er komast vildit til
Bandaríkjanna áöur en hin svonefndu
innflutningslög gengu í gildi. —
Þrengslin og fátæktin bæSi i París
og hafnarbæjunum keyröu svo úr
hófi, aö ofvaxiö virtist öllum mann.
legum krafti aö ráöa, þar bót á. At-
orka og dugnaöur ungfrú Jackson,
samfara nærgætni hennar fyrir nauö.
synjum þessa ólánssama fólks, voru
aödáunarverg í alla staSi.”
Margir fleiri mæltu meö umsókn
hennar, meöal hinna nafntoguöustu
manna, og fórust orö á líkan hátt og
dr. Goodrich. I tölu þeirra voru, dr.
Vilhjálmur Stefánsson og dr. Harry
E. Simonds yfirumsjónarmaöur The
International House i New York. —
Treysta má þvi, aö eigi muni hún
leggja minni1 alúö viö söguritun þessa
en hin önnur störf sín, er hún hefir
af hendi leyst meS fullri sæmd og
prýSi. Þá má og telja þaö víst líka,
aS riti hennar verSi vel tekiö. Fyrir
útkomu þess mundi greitt, ef sem
flestir skrifuöu sig fyrir því meöan
boösbréfin eru í höndum útsölu-
mannanna.
R. P.
----------x-------------
Um tilang heimsins og
lífsins.
i.
Heimurinn er tilraun guös til aö
skapa sér líkama. Og þaö er erfiö
tilraun. Því aö efniö, sem guö ætlar
aS gera sér af líkama, er möguleiki
alls hins illa. AS snúa þeirri tegund
eSa þeim möguleika um til fullkomn-
unar, breyta hinu alilla í hiS algóöa,
þaö er tilgangurinn meö heiminum.
Og svo erfitt er þetta verk, aS til þess
aS koma því fram, varö guö aS fyrir-
fara sér (sbr. orSin um lambiS, sem
slátraS var frá upphafi veraldar).
GuS steypti sér niöur í ófullkomnun-
ina og geröi úr sér möguleika alls hins
góöa. Og nú berjast í heiminum
þessar tvær veröimegundir, hins illa
og hins góöa. Þar sem hiö illa hefir
betur, ræöur helstefnan, en lifsstefn-
an þar sem hiö góöa sigrar.
II.
Svo erfitt er {jetta verk, aS viö
sjálft hefir legiö aö helstefnan mundi
sigra. Og ef svo yröi, þá mundi allur
heimurinn hrynja og leysast sundur «
sínar frumagnir. Hinn stórgáfaöi
frakkneski eSlisfræSingur Gustave le-
Bon hefir einhverntíma látiö í ljós þá
skoöun, aS svo mundi geta fariö. Og
svo hefir áöur oröiö, því aö þetta er
ekki fyrsti heimurinn, sem skapaSur
er. Indversk heimspeki hefir vitaö
þett^, því hún talar um pralaya, þá
öld, er öll hin mikla smiS hafi rofin
veriö, og enginn heimur er til, og
manvantara, þegar heimurinn er skap
aöur. Og einnig í vorum fornu fræö
um kemur fram mjög merkilegur
grunur um, aö.heimurinn hafi skap-
aöur veriö upp úr öSrum eldra heimi.
(Sagan um Ymi og Burs syni). Sam-
bandiS milli indverskrar og grískrar
heimspeki mun vera á þá leiö, aö
þaS sem hin gríska speki (Platón) kall
ar hypodokhe eöa dekhomene, hæfi-
leikinn til aö taka viö hleöslu frá
uppsprettu kraftarins, er þaö sem eft-
ir veröur, þegar heimurinn hefir rof-
inn veriS.
III.
Þá verSur fyrir þessi stórkostlega
spurning: Vegna hvers þurfti hin
mikla smiS aö rjúfast? Og í því efni
getur islenzk heimspeki bætt ver’ulega
viö þær kenningar, sem áSur hafa til
veriS. HeimssmíSin strandaöi á þvi,
aS þaö varö altaf einhver útjaöar,
þar sem vizkunni varö ekki komiö
fiam. Á þessum útjaöri vitheims
tókst ekki aö uppgötva undirstööu.
lögmál lífsins, menn vissu aldrei af
Iífinu á öörum stjörnum og samband-
inu viö þaö. í staöinn fyrir sanna
líffræöi og -heimsfræöi, höfSu menn
vef af ýmiskonar misskilningi. Menn
héldu aö guðirnir ættu heima uppi á
fjöllum eða utan á þessari himin-
hvelfingu, sem þeir hugöu vera. —
Seinna gerSu þeir sér hugmyndir um
eitthvert ósýnilegt, yfirnáttúrlegt og
meö öllu óskiljanlegt framhaldslif,
eða þá þeir héldu að engar æðri ver-
ur væru til, og ekkert fræmhald lífs.
ins. MeS slíku lokuöu þeir úti allan
skilning á tilgangi heimsins og lífs-
ins, og gátu ekki fengiö hiö nauð-
synlega samband vð hinar æöri ver-
ur. Stefna hinnar vaxandi þjáning.
ar réði, hinir illu möguleikar uröu aö
veruleika á ávalt stórkostlegri hátt,
unz heimurinn varö aS rjúfast. En
svo mjög sem nú syrtir aö, þá má
þc segja þaö fyrir, aö heimurinn mun
ekki aö þessu sinni rofinn verða. —
Loksins er fariö að birta svo til á út-
jaðri vitheims, aö vér getum séS,
hvernig stefna skal. Og þaS mun
sjást, aö þaö var í þágu alls mann-
kyns, sem fariö var foröum aö
byggja eyland, sem seinna varS nærri
óbyggilegt. Qg hvenær sem menn
vilja gefa gaum aS oröum mínum
eins og þarf, mun verða upphaf
þeirra tíöinda, er slík hafa aldrei orS-
iö áöur. En sé einhver, sem finnur
ekki kraft sannleikans í þessum orö.
um, þá er þar, vægast talaö, um sljó-
leik aö ræöa, sem fyr eða síöar mun
reynast háskalegur.
f Helgi Pjeturss.
—Lögrétta.
----------x-----------
“Skýzí þó skýr þykist”.
Málsháttur þessi datt mér í hug,
þegar eg las æfisögu B. heitins Grön-
dals (Dægradvöl). Sumt af mann.
lýsingum i þeirri bók er þann veg
fariö, aS höfundurinn hefir ekki gætt
þess, aö meS þeim hefir hann kastaS
þeim skugga á sjálfan sig látinn, í hug
sumra manna, sem þektu ýmsa þá
menn, sem þar er lýst, aö gáfur hans
og fjölhæfni megna ekki aS afmá
hann.
Fyrir þessu er einföld ástæða, hún
er sú, aö maðurinn' segir svo ósatt.
Og það er raunalegt, að þurfa aö
gefa þá yfirlýsingu um látinn nafn-
frægan mann, að margar mannlýs.
ingar hans eru talandi tákn um óráð-
vanda lyndiseinkunn.
ÞaS sem kemur mér til að skrifa
þessar Jinur, eru hrakyrSi í nefndri
bók um norölenzkan prest, Sigurgeir
Jakobsson á Grund í EyjafirSi, dá-
inn 1887. Þegar eg las ummæli B.
Gröndals um hann, varS eg meira
undrandi en eg hefi orðið viS nokk-
urn lestur, og hefi eg þó variS öllum
stundum til lesturs, sem afgangs hafa
orðiS lífsönnum.
AnnaSl atriði undraSist gg jafn.
hliSa; þaS er það, aS tengdasonur B.
G skyldi voga aö gefa út slíkan hrak
dóm aS óreyndu máli.
Varöar slíkt viö lög í brezka veld-
inu og þykir ófær skortur á siSmenn.
ingu.
Lýsing B. G. á sr. S. J. er einhver
sú illvígasta mannlýsing, sem nokk-
urntíma hefir veriö gefin út á prenti.
B. G. segir aS sr. S. J. hafi veriS
illmenni og illfygli. Háttvirtum höf.
Dægradvalar nægir ekki illmenni,
elns og flestir hafa gert sig ánægða
meö um verstu menn, heldur verSur
hann aS bæta viS illfygli, til frekari
áréttingar!!
B. G. segir, aö ’sagt hafi veriö, aS
sr. S. J. hafi drepiS mann, sem þó
muni vera ósatt. Samt var um aö
gera aS láta manndrápsumsognina
standa og verða lesna að sér látnum.
Og tengdasonur hans var heldur ekki
nógu siSfágaður maður til þess aö
strika hana út.
B. G. segir aö S. J. hafi veriö
drykkjumaöur. Ekki hávær viS
drykkju, en ónotalegur og illur, þar
sem hann þorði.
Seinast klykkir B. G. út með því,
aö sr. S. J. hafi verið rekinn frá
prestsskap fyúir njorSan, meö ein-
hverjum ósköpum, en sóknarbörn
hans hafi beSiö honum vægöar. —
Þar skilur hann við þenna mann, sem
hann hafSi sagt alt ilt um, en ekkert
gott, og ræöst á safnaöarfólk hans-
meS nokkrum fáryröum, þess efnis,
aö það, að biöja slíkum presti vægðar,
sýni hversu mildir andlegir umskift-
ingar þaS hafi veriS.
* * *
Eg ólst upp í nágrenni við séra S.
J. og var fermdur af honum. Og eg
þekti hann svo vel, og á honum svo
mikiö að þakka sem kennara, aS eg
finn mig knúðan til þess aS mótmæla
áburði B. G. og lýsa því yfir með
góöri samvizku, aS allar ásakanir
hans á sr. S. J., að því undanskildu
aö hann var drykkfeldur, eru hreirti
og bein ósannihdi. Skal eg meö
. nokkrum orðum leitast viö aS færa
ástæöur fyrir máli mínu.
Og þó aS mér sé þaö vel ljqst,
hversu langt bil er á milli okkar B.
sál. Gröndals, hvaS frægö og gáfur
snertir, erum viö báöir jafnir fyrir
lögum konungs þess, sem heitir sann.
leikur, En þaS eru þau lög, sem B.
G. hefir brotiö á löngu dánum manni.
En réttlætingu gagnvart þeim lögum
þarf hver maður aS fá, lífs eöa liö-
inn.
Séra* Sigurgeir Jakobsson var góS-
menni viö alla sér minni menn, og
vinsæll af alþýöu manna. En hann
var óvæginn og meinyrtur viS svo-
kallaða heldri menn, einkum viö öl.
Embættismannahrokann þoldi hann
iila, sem á þeim dögum óð uppi í aL
mætti sínu — og reyndar gerir enn
— enda er sú ófreskja einna svart-
asti blettur á menningu hvaöa „Iands
■ sem er, meöan hún er ekki kveðira
niöur.
' Séra S. J. kunni ekki þá lúalegu aS_
ferð aS koma sér í mjúkinn hjá em-
bættismannaklíkunni, en gefa smæl-
ingjunum jafnhliSa olnbogaskot, sem
jafnan fer saman. — Enda varS hann
aö reyna þaö á efri árum, þrotinn
aö heilsu, að sjá sundin lokast fyrir
sér, þar sem honum verri menn flutu
í gegn án alls ámælis,
Sr. S. J. var góður ræöumaSur og
ágætis söngmaöur. Svo vel upp-
fræddi hann börn, aö séra Pétur Pét.
ursson biskup lýsti því yfir í vísi-
tazíuferö, aö hvergi hefði hann próf_
aö börn, sem voru eins vel uppfrædcf.
Sr. Jónas Jónasson á Hrafnagilí
sagði í líkræðu eftir hann, aS meö
honum félli í valinn einn af læröustra
prestum landsins.
í trúmálum mun hann hafa verið
á undan sinni samtíS. HafSi víS-
sýnni skoðanir og frjálslyndari, þá
aö dult færi, því aö hahn var bund-
inn stöSu sinni, enda var hann sonur
einhvers fyrsta Únítara á NorSur-
landi, Jakobs á BreiSumýri.
DrykkjumaSur var sr. S. J., þvi
dettur mér ekki í hug aS neita. I því
eina atriöi er eg sammála B. G. af
öllu því, sem hann segir um þenna
mann. En um þaS má segja eins
og abbadísin sagöi foröum viS nunn_
una: “Allar erum viS syndugar syst-
ur”. — Mikill fjöldi af prestum og
öörum embættismönnum drukku á
þeim árum, og B. Gröndal líka.
Þegar sr. S. J. var vikiö frá em_
bætti eftir 27 ára prestþjónustu, hafa
mótstööumenn hans notaS drykk-
feldni hans sem ástæöu. Var mál það
svo illræmt og óhreint frá hlið óvina
hans, aö út í þaö verður ekki fariS
hér, — enda mér ekki nógu kunnugt
ti' þess. En stutta sögu ætla eg aö
segja, sem snertir þetta mál óbeint.
— Varpar hún hliöstæSu Ijósi á mál-
ið — svo aö glögt auga getur lesið á
milli línanna. Einn atkvæöamesti
mótstöSúmaöur séra S. J. fékk ilt í
þrjá fingur, eftir aS þeir unnu mál-
iö. Einn af vinum prests mætti þess-
um manní, og voru honum þá fing_
urnir aumir. MaSurinn,' sagði -f—
“Þetta voru fingurnir, sem þú réttir
ttpp, þegar þú sórslt rangan eiS á
móti séra Sigurgeiri.”
Jón Ólafsson rithöfundur og skáld
skrifaði blaðagrein um þetta mál þess
efnis: Hlvers vegna veriS væri að
'eggJa þenna prest í einelti. SpurSi,
hvort hann væri sá eini syndugi í
Galileu, þegar flestallir prestar
drykkju og sumir meira.
Páll Árdal skáld, sem var ferming-
arbarn sr. S. J., skrifaöi einnig haröa
ádeilugrein um þetta mál í blaS, sem
gefiS var út á Akureyri.
Set eg þetta hér til marks um það,
aS mætir gáfumenn stóöu við hlið
þessa ofsótta manns, sem B. Gröndal
kastar þó þyngsta steininum aS, löngu
eftir aS ofsóknum annara manna
linti, og hann haföi legiS mörg ár r
gröf sinni. —