Heimskringla - 26.05.1926, Blaðsíða 4

4 BLAÐSIÐA.
HEIMSKRINGLA
WINNIPEG, 26, MAI 1926.
■ 1 ■
l^eím&kringla
(S»tofnu75 1886)
Kemur flt A hverjnm mlVvlkndefl.
EIGENDUKj
VIKING PRESS, LTD.
853 og 855 S.4RGE.NT AVE., WINNIPEG.
Tnlslmii N-Ö537
VerTJ bla75sins er $3.00 Argangurinn borgr-
ist fyrirfram. Allar borganir sendist
THE VIKING PRESS LTD.
SIGFÚS HALLDÓRS trá Höfnum
Ritstjóri.
JAKOB F. KRISTJÁNSSON,
Ráðsmaður.
ITtnnflNkrift tll blabmlns:
THE VIKING PHESS, Ltd., Box 8105
UtnnANkrlft tll rltNt JArany:
EDITOK IIEIMSKRINfíLA, Box 3105
WINIVIPEG, MAN.
“Heimskringla is published by
The Vlklng: PrenM Ltd.
and printed by
CITY PRINTING A PUBLISHING CO.
853-855 Saraent Ave., Wlnnlpe^, Man.
Telephone: N 0537
\m ' ....... .1
WINNIPEG, MANITOBA, 26. MAÍ, 1926.
Þingsnapir.
Þegar litið er yfir fjárlagaræðurnar, er
það eftirtektarvert, hve ákaflega fáir
þingmenn hafa nokkurt heildaryfirlit yfir
fjármálin. Þeir sjá ekki skóginn fyrir
tómum trjám. Aukaatriði og afleiðing-
ar á stangli, vefjast svo fyrir þeim og
blinda þeim sýn, að þeir koma ekki auga
á — virðast margir aldrei fá minstu hug-
mynd um grundvallaratriðin, réttu or-
sakirnar, sem til alls liggja. Afleiðingar
halda þeir oftast að séu orsakir. Þetta
er nú mannlegur breyskleiki að vísu, en
löggjafarnir, landsfeðurnir sjálfir, ættu
þó að vera töluvert skarpskygnari og
djúpfærari en koimórauður kjósenda-
hópurinn.
* ¥ *
Ræðurnar eru flestar sárþunnur spóna
matúr. Þó eru nokkrar er standa upp úr
elgnum, eins og borgarjakar úr íshröngli.
Ein af þeim ræðum, og ein hin allra
bezta, er ræða framsóknarmannsins, Mr.
Bird, þingmanns Nelson kjördæmisins í
Manitoba. Snerist hún um skattabyrð-
ina, sérstaklega þann hlutann, er stafaði
af stríðinu mikla.
Mr. Bird benti á það, að helmingurinn
af árstekjum Canada gengur til þess eins,
að borga renturnar af ófriðarskuldinni.
Og auðvitað bera “smáborgararnir” mest-
an hluta byrðarinnar. Burgeisarnir
sleppa eins og vant er. Það er nú svo
sem segin saga, þótt fáir vilji trúa. Með
öðrum orðum: Sköttunin fer í þá áttina,
að velta meiru og meiru af byrðinni yfir
á neytandann, í stað þess að leggja skatt-
inn beint á tekjur og eignir. Það var
fullslæmt árið 1922. Þá fengust- 67%
af ríkistekjunum með neyzluskatti, en
aðeins 33% n4eð beinum sköttum. —
Stórum verra er þetta nú. 80 % af ríkis-
tekjunum er nú gripið úr vasa neytenda,
en aðeins 20% fengin með beinum skötrí-
um. Og þó eru þessi ósköp hátíð hjá
því sem orðið hefði, ef conservafívar
hefðu komist til valda, og séð sér fært
að standa við kosningastefnúskrá sína.
Annars er það eftirtektarvert í þessum
samanburði, að hermennirnir aftur-
komnu greiða fyllilega sinn hluta af
stríðsskuldinni. Blóðdropar þeirra eru
ekki í háu verði. Ekki líkt því eins dýr-
mætir og droparnir gullrjómans, sem
ýmsir farlama föðurlandsvinir með guðs
hjáip fleyttu ofan af heimatrogunum,
meðan hinum blæddi. í hermannanna
hlut féll auðvitað æran, hetjunafnið:
“... . thin red line of ‘eroes ....”. Auð-
vitað hefir æði margur afturkomimi her-
maðurinn getað tekið undir með Francis
fyrsta Frakkakonungi, “að nú væri alt
tapað nema æran”. En sem betur hefir
þeim flestum orðið haldsamara á ærunni
heldur en Francis varð, þegar hann losn-
aði úr prísundinni. Og hermennirnir,
sem flosna upp, eftir nokkurra ára bar-
áttu við Mammon, sem þeim líklega
stundum þykir ekki mikið skemtilegri
viðureignar en helvítisvélarnar þýzku,
ættu þó aitaf að geta huggað sig við”
það, að þeirra fjársjóðir eru þeirrar teg-
undar, sem mölur og ryð fær ekki grand-
að. Svo skiftir hin jarðneska afkoma
konunnar og krakkanna minna máli.
Eða sagði nokkur nokkuð?
* * *
En svo er nú þetta með kjósendurna,
að til þess að kjósa á þing menn eins og
t. d. Bird, þarf að hugsa. En að hugsa,
er einhver sú hræðilegasta og fráleitasta
áreynsla sem almenningur getur ímynd-
að sér “Dala”-menn’) og alþýða í Ame-
*) Alt önnur tegund manna en Dalamenn í
SvíþjóS eöa á Islandi.
ríku lítur með megnri fyrirlitningu á það
strit. Þeir sem það fremja hafa fengið
klenginafn. Þeir eru kallaðir “High-
brows”, og framleiðsla þeirra “highbrow
stuff”. Fyrirlitnihgin er innileg og tak-
markalaus. Það þykja að vísu ekki bein
meðmæli með manni, að -hann sé “jazz
hound” eða “Cake eater’’. En það er þó
miklu leiðara að tilheyra “Highbrow”-
greininni á' kynstofni Homo sapientis.
Það er vafasamt hvort það er ekki skárra
að vera blátt áfram “Hick”.
Nei, þá er ólíkt þægilegra að stefna
eins og hausinn horfir og hugsa þar af
leiðandi ekkert, eins og Gejerstam lætur
hinn aðdáanlega Pumpendaþl komast að
orði. Það er bókstaflega satt: Flestir
kjósa langtum heldur að láta flá sig lif-
andi, í hvert skifti sem húðin grær, frá
vöggunni til grafarinnar, en að leggja út
í hugsunarstritið. Það vantaði nú heldur
ekki annað, en að fara að raska sálarfriði
sínum. Eins og sálin rumski ekki
nógu óþægilega samt, þegar maturinn og
maginn ekki koma sér saman?
* * *
En með því að Heimskringla er ekki
skrifuð fyrir þá sem hafa að æðsta og
fyrsta boðorði að heiðra Mammon og mat
inn, og lesendur hennar og velunnarar
eru ekki af því sauðahúsi, og með því iíka
að stórhátíð er nýlega um garð gengin,
þá er vel til fallið til hátíðabrigða, að
birta kafla úr þessari ræðu Bird. T.d.:
“Sú kenning klingir jafnan, að það séu
sparifúlgur auðmannanna, sem skapi
höfuðstólinn (capital). Þetta er fjar-
i stæðan einber. Það er erfiðisvinna al-
þýðunnar; það er neytandinn og kaup-
andinn, sem framleiðir veltuféð. Það er
tími kominn til þess að taka fyrir kverk-
arnar á þessari kórvillu, því ekkert getur
vilt mönnum frekar sýn. Það sem vér
köllum höfuðstól, en hinir auðugu vin-
ir vorir með velþóknun nefna sparifé sitt,
er, þegar öllu er á botninn hvolft, ekkert
annað en afgangur framleiðslunnar í árs-
lok, þegar vér öll höfum lokið starfi voru.
Fjöldi þeirra manna, sem eru drjúgir yfir
því að hafa náð honum í sínar bendur,
ættu ekkert tilkall til hans að hafa. Það
er að engu Ieyti verðleikum þeirra að
þakka, þeir hafa blátt áfram setið við
tollhliðið og sópað til sín, og þeir vildu
gjarna herða betur að neytendum og
framleiðendum, með þvf að velta allri
skattabyrðinni á þeirra herðar.......
.... Það gáfnafar, sem óhjákvæmilega
leiðir til framúrskarandi árangurs í við-
skiftum gengur al't í eina átt aðeins. Víð-
sýni og djúphygli skortir algerlega, en
hugurinn er ótrúlega þvælinn og sveigj-
anlegur eftir því sém stundarhagnaður-
inn býður. Sá rómur, sem hefir verið
gerður að djúphygli fésýslumannsins, átti
rót sína í óvenjulegu snarræði hans, sem
aftur á rót sína í gáfunni til þess að aka
seglum eftir vindi. Fésýslumaðurinn hef
ir aldrei farið eftir fastskorðaðri áætlun,
sprottinni af fjarsýni og víðsýni, en hann
er slingur að yfirstíga þá erfiðleika, er á
veginn koma. Viðhorf hans við lífinu
hefir í öllum aðalatriðum verið hið sama
og mangarans, sem leggur í hvern, sem
á vegi hans verður, og ber jafnan eitt-
hvað úr bítum frá viðskiftunum...........
Hugsjónir fésýslumanna eru vanalega fá-
brotnar, ótrúlega barnalegar, og aðal-
þættirnir spunnir af léttúðarkendri hé-
gómadýrð og prjálsemi. Með því valdi,
sem auðmagnið leggur í hendur þeirra,
ryðja þeir þessum hugsjónum meðal-
menskunnar til rúms, í öndvegi menn-
ingarinnar, og setur þar mannkyninu
mark að keppa að, sem er algerlega ó-
verðugt mannlegum anda..........”
Mr. Bird syndi ennfremur fram á það
í ræðu sinni, að bændur geta með sam-
tökum ráðið fram úr ýmsum allra erfið-
ustu vandamálum sínum á sviði fram-
leiðslunnar, sem þeir hafa alls ekki ver-
ið megnugir að breyta neitt til hins betra
með beinni þátttöku í stjórnmáium.
“. .. . Nú fyrst, síðan saga þeirra hófst,
eru canadiskir framleiðendur orðnir fær-
ir um að beita fjármagni sínu sér í hag,
samkvæmt fastbundnu samlagsskipulagi,
án nokkurs tilstvrks frá stjórninni, og
ganga djarflega í berhögg við önnur sam-
tök, sem að þessu hafa fleytt rjómann af
framleiðslumagni þeirra....... Eg vildi
mega benda hv. þingm. á, að enda þótt
forvígismönnum þessarar hreyfingar hafi
að þessu veríð auðsýnd lítilsvirðing á j
ýmsan hátt hér í þinginu, þá verður slíkt
ekki lengur á valdi þingsins, þegar að
meginalda hreyfingarinnar ríður yfir.”
Nei, það verður það ekki. Þegar að
svo sem 50—100 menn slíkir sem Bird
eiga þingsæti í Ottawa, þá munu fljótt
sjást breytingar til batnaðar í þjóðlífi
Canada. Þetta stendur í valdi bænda og ;
búaliða um alt ríkið. Verður þess langt
að bíða?
“Americana”.
Ymsir lesendur Heimskring'lu hafa Vafalaust
heyrt getið um H. L. Mencken. Hann er ann-
ar ritstjóri hins merka tímarits “TheAmerican
Mercury”. En annars hefir hann fyrir löngu
getið sér orðstír víða um mentaðan heim, sem
gáfaðasti og atkvæðamesti ritdómari Banda-
ríkjanna. Má segja að hann hafi gert þaö aö
æfistarfi sínu, að berjast á móti heimsku og
hleypidómum og hræsni í hverskonar mynd sem
er.
Einn þátturinn i þessu starfi hans er greina^
s.a.fnið “Americana”, sem birt er í hverju hefti
j “Ainerican Mercury”. Eru þar prentuð ýms
I “gullkorn” úr nýjustu ritum og ræðum í öllum
| ríkjum Bandaríkjanna, en athugasemdalaust,
enda væri það að bera í bakkafullann lækinn.
Hefir Mencken dregið allar þessar- tímarits-
j greinar frá árinu 1925 saman í eina bók og
gefið. út. Fara hér á eftir fáeina.r klausur, í ís-
| lenzkri þýðingu, tekinni úr Lögréttu, er þýddi
! þær úr dönskum ritdómi. Er jafnan fróðlegt að
I sjá einfeldni nábúanna bera sjálfri sér vitni,
j hvað sem líður heimskunni í heimagarðl.
* * *
\
1. Næsta sunnudag verður gerg tilraun til
j þess, að lesa Nýjatestamentið alt upp á einum
! degi, frá kl. 6 um morguninn til kl. 11.30 að
kvöldi. Til þess þarf að fá 68 menn. Engin
i prédikun verður, enginn söngur og enginn hljóð
| færasláttur. Upplestrinum verður haldið látlaust
I áfram. Menn geta komið og fariö eftir vild
sinni, án þess að trufla lesturinn. Offur geta
menn gefið eins og venja er til. Kappiestúrinn
fer fram í Meþódistakirkjunni. M. Hagbood
prestur les fyrstur.
2. M. L. G. Porter prestur við Meþódista-
kirkjuna i Longhill, hefir unnið biblíukapplest-
j urinn og lesið Nýjatestamentið á 13 klukkutim-
| um. 'Hann byrjaði skömmu fyrir miðnætti og
I hélt lestrinum áfram viðstöðulaust, að undan-
| teknum fáeinum mínútum, sem hann þurfti til
þess að fá sér næringu. — I lAndrews í Indíana
j tók lesturinn 17 kl.st. og þar á Mrs. S. S. Beau-
! champs heiðurinn fyrir, að hafa setið lengstan
I tima við guðsþjónustugerðina, þ. e. 14 klukku-
| tíma og 40 mínútur. Næst komst frú Wisch-
| meier (sat 14 kl.tíma og 30 mínútur.)
3. Jesúítapresturinn W. Parsons skrifar:
j Hvernig getum við vitað, að þetta sérstaka
kraftaverk, jómfrúfæðingin, .hafi átt sér stað?
Við vitum þetta af því að kaþólska kirkjan kenn
ir, að hún hafi átt sér stað. Þetta er fullkomin
sönnun þess ,að hún hafi átt sér stað.
4. Sá, sem á 20. öldinni heidur fram þróun-
• arkenningunni, getur ekki talist meðal mann-
kynsins, þótt allur skapnaður hans bendi til þess
að svo ætti að vera. Það eitt, að sólin kemur
upp í austri hvern morgun og gengur undir í
vestri hvert kvöld, er flestum okkar gild sönnun
fyrir því, að guð sé til. Hvers vegna sezt hún
ekki til tilbrevting.n.r stundum í norðri ? Af þvi
| að svo hefir ekki verið fyrirskipað í heimsráð-
| stöfun drottins.
5. Ef nokkur er sá, er vilji mæla bót hinni
I guðlausu þróunarkenningu, sem er til orðin í
helvíti, þá látum hann ganga út og ieita sér
stuðnings hjá þeim mönnum, sem trúa á þessa
bölvuðu kenningu, en ekki ætlast til þess, að
kristnir menn hér i landi borgi fyrir keijslu hjá
j spiltum, pestlyktandi prófessor, sem kennir börn-
I unum okkar að yfirgefa guð og gerir skóla okk-
ar að heimkynni guðlausra og skítugra stjórn-
j mála.
6. Senator G. W. Wightmon ætlar að bera
i fram lagafrumvarp (í Norður-Carólínu) um að
sviftir verði ríkisstyrk allir skólar, sem leyfa að
| haldið sé fram þeim kenningum, að mennirnir
séu komnir af öpum.
1. 7. C. S. Fothergill, sögukennari við háskól-
ann í Baylor, hefir í dag beðig um lausn frá
! embætti, af því a.ð hann tryði ekki, að örk Nóa,
| með þeirri stærð, sem bibltan nefnir, hafi getað
rúmað tvsér skepnur af'öllum þeim dýrategund-
um, sem til hafi verið á dögum Nóa, og af því
| að fundið hafi verið að því, að h.a.nn hefði látið
! þessar skoðanir sínar í 1 jós.
8. Viö Yale-háskó1ann fór fram atkvæða-
greiðsla meðal nemndanna um það, hver væri
hjá þeim í mestum metum af öllum þeim mönn-
um, sem nafn eiga í veraldarsögunni. Fékk Na-
poleon 181 atkv., Kleopatra 7, Jeanne d’Arc 7,
Woodrow Wilson 7, Sókrates 5, Jesús 4, Musso-
| lini 3. Uppáhaldsrithöfundar nemendanna (í ó-
j bundnu máli) voru þessir: Stevenson 24, Dumas
I 22, Sabatini 11, Anatole Trance 5, Cabell 5,
j Bernard Shaw 4.—Mestir núlifandi manna voru
taldir: Coolidge forseti 52 atkv., D,a.wes 32,
Mussolini 3, Prinsinn af Wales 24, J. P. Morgan
15, Einstein 3, Bernard Shaw 3.
9. Stríð er í' raun og veru heilagt, og þeir,
sem reyna hin bætandi og göfgandi áhrif þess,
hera vitni hinuny guðdómlegu eiginleikum, sem
skapa.rinn gæddi oss, er hann skóp manninn i
sinni mynd. Hermaður einn lét þenna, sánnleik
í Ijós við prest sinn með þessum orðum: I bar-
dögum erum við allír herprestar.
10. A einu af helztu gistihúsunum 5 Colum-
bus í Ohio stóð svohljóðandi tilkynning: Þegar
menn hafa annars kyns gesti í svefnherhergjum
sínum, er þa.ð viðeigandi að hurðir standi opnar,
svo að gátf sé að minsta kosti 6 þumlungar.
11. Astadorg í orðum eða látbragði
viö námsstúlkur og kenslukonur á
skólum mun verða bannað í Norður-
Carólínu, samkv. uppástungu er nú
hefir verið lögð fyrir kenslumálaráð
lríkisins.| Fyrirskipunin telur ástar-
dorg meðal yfirsjóna, er varða. skulu
frá 5 til 50 dollara sektum, eða frá
10 til 30 daga fangelsi. Þetta gildir í
skólahúsum og á vegum til og frá
skóla.
12. Allen Móses og kona hans, sem
eru rík negrahjón, fóru héðan (frá
Cohlsboro) í gærkvöldi til Washing-
ton og New York í Pullmans-svefn-
vagni. Það er í fyrsta sinni í sögu
þessa bæjar, sem negri hefir gerst
svo frekur, eins og samborgari okkár
einn kom§t að orði, að taka svefn-
vagnsfarséðil. Hefir þetta vakið
hreyfingu meðal hinna hvitu borg-
ara, og það er sagt, að Ku Klux Klan
muni fá hvatningu til að taka svo-
leiðis á móti Móses, þegar hann kem
ur aftur, að honum verði það minnis-
stætt. •
13. Þar sem einn ^erðardóms-
manna gat ekki orðið sammála hin-
um, að dæma Alvin Calhoun, negra,
sem ákærður var fyrir morð, sekan,
þá söfnuðust menn saman og drógu
gerðardómsmanninn út úr réttarsaln-
um, börðu hann og veltu honum i
forarpolli. Eftir þessa refsingu fór
hann aftur inn í réttarsalinn og var
með í því aö kveða. upp dóminn:
“Sekur”.
14. Negralæknir, Smith að nafni,
var brendur; höfðu áður hendur og
fætur verið höggnar af honum. Sök-
in var, að hann hafði í bíl sínum
rekist á bíl, sem'hvitt fólk var í.,
15. Samkvæmt opinberri skýrslu
frá lögregluliðinu hefir tala. fangels-
anna fyrir drykkjuskap aukist um
121 p.c. frá 1910. Á sama tíma hefir
fólksfjöldinn aukist um 32 p.c.. —
Fangelsanir fyrir að stýra bílum í
ölæði haf-a aukist um 850 p.c. (Distr.
of Columbia).
16. Síðan bannlögin komu" í gildi,
sjásf ekki aðeins drengir á skóla-
aldri, heldur og stúlkubörn og önn-
ur börn oftlega undir áhrifum for-
boðinna drykkjuvara. Drengir sjást
reika á götunum og sofna fram á
skóLa.borðin. (Delavvare).
----------x------------
Fjœr og nœr.
Ef einhverjir skyldu vita heimilis-
fang annars eða beggja bræðranna,
Ola og Péturs Jónatanssona, eru þeir
beðnir að gera Skrifstofu Heims-
kringlu aðvart. Oli kom hingað til
lands frá Asi í Kelduhverfi, en Pétur
frá Einarsstöðum í Reykjardal.
Ráðskona óskast. — Kvenmaður
óskast nú þegar til að taka aö fiér
forstöðu á góðu íslenzku sveitaheim-
ili. Konan verður að ver,a.- dugleg
og hreinlát og vön öllum algengustu
innanhússtörfum. — Upplýsingar veit
ir Arnljótur B. Oison, 594 Alverstone
stræti, Winnipeg.
Yfirlýsing.
Hér með tilkynni eg ölum hlutað-
eigendum, að það séu tilhæfulaus ó-
sannindi, að eg hafi klagað föður
niinn fyrir að veiða rottur án leyfis,
og sömuleiðis S. Einarsson, fyrir/ að
kaupa. þær án leyfis. Eg vísa alger-
lega frá mér heiðrinum, sem hlutað-
eigendur vilja þrengja upp á mig
óverðskuldaðan. — Eg vissi altaf að
sumt fólk að Lundar og þaðan út í
frá væri framúrskarandi málgef-
ið, en aldrei hélt eg a'ð það myndí
gera tilraun til þess að Ijúga af
manni æruna, því þetta er ekkert ann
aðiog allax lygasögur þessu viðvíkj-
andi. Og þá sem halda því fram
auglýsi eg fullkomna ósannindamenn.
Lundar, 24. maí, 1926.
Guðjón E. Hallsson.
----------x-----------
Jón Leifs.
t
Hinn 28. nóvember í vetur var í
fyrsta sinni leikið aí orkestri .tið
fyrsta symphoniska verk, sem Islend-
ingur hefir samið, — Hljómkviða í
3 þáttum, opus 1 eftir Jón Leifs. —
Þessi viðburður, sem má merkur
teljasí í íslenzkri tónlistarsögu. fór
fram í hinum gamla baðstað og menn
inga.rbæ Karlsbad, sem liggur í
þýzka hlutanum af Tjekkó-Slóvakíu,
og sækja þangað árlega tugir þús^-
DODD’S nýrnapillur eru bezta
nýrnameðalið. Lækna og gigt,
bakverki, hjartabilun, þvag-
teppu, og önnur veikindi, sem
stafa frá nýrunum. — Dodd’s
Kidney Pills kosta 50c askjan,
eða 6 öskjur fyrir $2.50, og fást
hjá öllum lyfsögum, eða frá
The Dodds Medicine Co., Ltd.
Toronto, Ontario.
unda, víðsvegar úr löndum, til þess
að. ba.ða sig í heilsubrunnum þeim
er gert hafa, bæinn frægan.
Blöðin í Karlsbad viðurkendu ein- .
róma listgildi og frumleika hljóm-
kviðunnar. Tónlistardómari “Deut-
sche Tagezeitung” i Karlsbad skrif-
ar 4. des.: “Það sem mesta a.thygli
vakti í symphoniska hljómleiknum
28. nóvember, var Hljómkviða Jóns
Leifs, sem leikin var þar í fyrsta
sinni. Jón Leifs hefir stjórnað or-
kesturs hjómleikum viða og hlotið
mikla viðurkenningu. Nú er hann
a.ð leggja inn á braut tónskáldsins.
Hljómkviða hans virðist lýsa ögrandi
strangleik hinna norrænu heimkvnna
hans. Það er auðfundið að hann vill
annað en .aJlir hinir..’’ Siðan er skýrh
bygging verksins og kveðið sterkt a5
orði um áhrif þess. Segir blaðið, að
þvi, hafi verið tekig með miklu lófa-
klappi, af “meirihluta áheyrenda”
og jjakkarorkestursstjóranum fyrir
.a.ð hafa kynt mönnum þetta- “sér-
stæða” tónverk. — “Karlsbader Tage
blatt” (1. des.) segir, að Jón Leifs
hafi notað gömul íslenzk þjóðlög í
“undirbyggingu” hljómkviðu sinnar
og beri verkið ljósan vott um “ætt-
jarðarást tónskáldsins, en lika itni
þroskaða. kunnárttu tilkomumikillar
listamannssálar. List hans er ströng
og kjarnmikil eins og íslenzk þjóðar-
sál, laus við vífilengjur og mærð.”
Hljómkviðan verður leikin á næst-
unni af symphonisku orkestrunum í
Björgvin, Osló, Gautaborg og ef til
vill víðar á Norðurlöndum. Af öðr-
um tónverkum, sem Jón Leifs hefir
lokið, má nefna hijómleik hans vi5
“Galdra-Loft” Jóhanns Sigurjóns-
sonar, allmikið verk.
Annars hefir hann á síðari árum
mest fengist við orkestursstjórn og
ritstörf. Það bendir ótvírætt til þess
að hann sé talinn fullnuma og hæfi-
laikamik:ll orkestursstjóri, að sveit
úr hinu fræga akademiska orkestrl
í Berlín, ætlar að halda hljómleika
undir stjórn íians í Noregi og á Is-
landi í sumar. Og það tekur af allaa
vafa um mentun hans og gáfur sem
tónlistarmanns, að hann hefir undan-
farin ár að s'ta.ðaldri ritað um tón-
list í víðlesin blöð og merk tímarit
á Þýzkalandi, stuttar greinar og mikt
ar ritgerðir.
Nú sækir Jón Leifs um styrk til
Alþingis. Eg veit ekki til þess a5
neinn af yngri listamönnum sé hon-
um maklegri til þess að njóta stuðn-
ings a.f íslenzka ríkinu. Eg vona, a^
það sem að framan er af honum sagt
þyki nokkur rök fyrir þeirri persónu-
legu skoðun minni, að hann sé í tölu
hinna mestu og beztu upprennandi
Islendinga. En auk þeirra staðreynda
sem eg hefi getið, styðst sú skoðun
min við all-langa viðkynningu og
hefir virðing min fyrir gáfum hans
og skapgerð aukist því meir, sem
kynni okkar hafa staðið lengur. Jón
Leifs er meða.1 annars frábær aö
einum kosti, sem er sjaldgæfari miklu
hér á landi en gáfur — og þaö er á-
hugi. Veit eg engan ungan mann
hafa meiri hug á þvi en hann, að
leggja krafta sína. fram til eflingar
íslenzkri menningu. Væri þvi illa
farið, ef honum yrði ekki gefið
færi á ag starfa á Islandi.
Hér í Reykjavík hafa verið skiftar
skoðanir um Jón Leifs. Hann hefir
verið kappsfullur og óvæginn, átt ilt
með að koma skapi við tómlætið og
sinnuleysið hér heima. Mótspyrna og
kali hafa stöku sinnum gert hann
ónærgætinn og yfirlætisfullann. Og
í hinum andlega værukær.a smábæ,
\ . -
I