Heimskringla - 26.05.1926, Blaðsíða 7

WINNIPEG, 26. MAÍ 1926
HEIMSKRINGLA
7.BLAÐSIÐA.

sem lengstan haföi strútinn. Brugöu
nienn honum stunduni undir beltið eöa
yfir um sig, eöa. hnýttu hnút á hann,
til þess að draga hann ekki viö jörðu.
'I mörgum lögum og, fyrirskipunum
frá 14. öldinni eru sett ákvæði um
lengd og breidd strútanna á hettun-
um; þegar keyra þótti fram úr hófi,
var bannað aö hafa. þá lengri en svo
og svo; en menn munu ekki þá frem-
ur en nú, hafa hlýðnast slíkum bann-
Allar þessar hosur eru sem vænta
mátti eftir þeim myndum, sem tii
eru, og frásögnum af hosum á þessu
‘.ímabili, sem hér er um að ræöa, en
aldur þeirra verður þó ekki ákveð-
inn af gerðinni; þær gcta verið trá
13., 14. eða 15. öid hennar vegna.
Auk fata og fataleifa fanst mjög
fátt í garðinum búningum tilheyr-
andi, þetta, helzt: Leðursóli, seni
líklega' hefir verið lagður innan i
—150 cm.* að hæð, karlmennirnir 3 ið í þíðri jörðu, því að öll voru föt-
lögum.
Gyrður
Hér á landi ákvað t. d. leist á hostv eöa skó; einkennilegt er
Ivarsson Skálholtsbiskuo
Gin Pills hafa læknat5 þúsundir sjúk-
linga af blöt5ru- og nýrnaveiki. Ef , 4i
þú hefir bakverki etia einhver merki 1359, a?5 prestar ok djaknar
um sýkt nýru, taktu Gin Pills. 50
cents hjá öllum lyfsölum og lyfja- j hafl
verzlunum.
Natiunnl Ilrug A; Chemioal Pompany
nf Cannila, L<imite<l
TORONTO —----------CANADA
82.
Um rannsóknir
á Herjólfsnesi,
(Frh. frá 3. bls.)
Af bolklæðum fundust auk þess-
ara venjulegu kyrtla aðeins 2 hnept-
ir kyrtlar, ef svo má nefna þessar
flíkur. Þær eru opnar að framan,
hafa verið þétthneptar efst og með 2
—3 hnöppum neðst, en belti hefir
haldið þeint saman um miðju. Um
hálsinn hefir verið lágur standkragi.
Þær eru þannig mjö^ Hkar sumum
kápum eða yfirhöfnum, sem nú eru
bornar bæði af körlunt og konum.
önnur hefir náð niður unt hnén og
senniiega verið karlmaftinskyrtill, en
hin virðist hafa verið kvenkyrtill eða
kvenhempa og verið mun síðari. Þær
eru fjórdúkaðar hvorú megin eða
geröar af átta dúkum alls pg hafa
ekki verið nærskornar. — Þessar flik
úr tókust upp á 14. öld og á Noröur-
löndum hafa þær farið að tíðkast á
henni ofanverðri eða undir lok henn-
ar. Er það mikilsvert atriði, að þess-
ir kyrtlar fundust á Herjólfsnesi, er
dæmt skal um hve lengi sambandið
hélzt við Grænland. En yngri mttnu
þó rvktu kyrtlarnir vera og varla eldri
en frá síðari hluta 15. aldar.
Af hettum hafa fundist á Herjólfs-
nesi ekki færri en 17 og eru flestar
heillegar. Þær eru saumaðar úr vað-
máli eins og kyrtlarnir, en dálitið svip-
aðar hinum svonefndu prjónuðu lamb-
hushettum, er tiðkast hafa hér á landi
til skamms tima. Einkennilegast er
þó skottið eða strúturinn svonefndi á
þessum grænlenzku hettum, og margar
eru þær miklu siðari en lambhúshett-
urnar, ná niður fyrir herðar. Undar-
lega eru þær þröngar um hálsinn og
hafa þeir verið höfuðlitlir, er þær
báru, aðeins 40—50 cm., ntest 58.
Kemur þetta heint við höfuðsmáttirn-
ar á sumum kyrtlunum; enda sýn.a höf
uðkúpurnar, sem fundust, að Græn-
lendingar hafa á þeim tíma, sem fötin
eru frá, verið höfuðlitlir. Aðeins ein
af hettunum fanst með kyrtli (karl-
manns-undirkýrtli).
Hefturnar (eða hettirnir) eru sa.um-
aðar sarnan af 2 aðalhlutum og er'
saumurinn eftir rniðju höfði og baki
og annar að framan, niðurundan hök-
unni, en til þess að fá hæfilega vídd,
er settur geiri á brjósti eða sinn á
hvorri öxl og skiftast hetturnar eftir
því i tvo flokka. Jafnframt eru hett-
urnar með brjóstgeirunum nokkuð
viðari um hálsinn, um 57 cm., og
miklu síðari. A surtium þeirra. er strút
urinn sniðinrn um leið að mestu, en á
hinum er hann saumaður við; er hann
tvöfaldur og saumur á að neðan eða
bæði of^n og neðan, og verður hann
þá eins og stfúturinn á síðhöttunum.
Strútarnir eru misbreiðir ; hinn breið-
asti er 11—12 cm., hinn mjósti, sem
jafnframt er sá lengsti, er aðeins 14
mm, eða álíka og svipuól og er hann
84 cm. langur (um 1J al.). A öðrum
3 er hann t. d. 68 cm. langur og 5,7
cm. að breidd, 47 cm. langur og 2 cm.
að breidd, og 48 cm. Langur og 2—2,5
að breidd. Af mörgum hefir strútur-
inn verið tekinn, en hefir vist verið á
þeim öllum í fyrstu.
Innan í einni hettunni var húfa;
hafa þær stundum verið bornar undir
Ihettunum. — Leifar af öðrum fötum
fundust einnig með þeim.
iÞað hafði tiðskast lengi hér í álfu,
einkum meðal alþýðunnar, að bera
he|tu, en á 14. öldinni varð hún miklu
algengari en áður og jafnframt með-
al heldri manna, og þá fór að tiðkast
að hafa strút a þeim. Strútarnir gátu
verið hentugir til að vefja hetturnar
þéttar um hálsinn, þegar ilt var veður,
en hégómagirnin olli þó mest lengd-
inni; þótti sá að því leyti bezt búinn,
eigi niiora hettustrúta en
tveggja fingra ok eigi síðara en aln-
ar”. Hettan með breiðasta strútn-
um, sem áður var getið, mun vera
elzt af þessum grænlenzku hettum og
varla yngri en frá fyrri hluta 14.
aldar. Strúturinn myndar á henni
nokkru eðlilegra frdmhald á kollinum
en strútarnir á hinum. — Hún er
harla lík hettunni á Gangler,a. (Gylfa
konungi), eins og hann er myndað-
ur í Uppsala-Eddu, sem er frá byrj-
un 14. aldar. Allar hinar eru yngri.
frá síð^ri hluta aldarinnar og frá
15. öld. Hetturnar með herðageir-
unum eru haganlegar gerðar en hin-
ar að því er efnið snertir, — sníðst
ekki eins mikið af og munu vera
yngri, varl.a eldri en frá þvi um
1400. Ein þeirra var þó i gröf, sem
var undir öðrum tveim hettum; hef-
ir þvi verið komið langt fram á 15.
öldina, er þær hettur, einkum hin
efri þeirra var látin í jörðina; —
það, að á hann eru krotaðir margir
krossar og eru kvistir á örmunum 'i
ftestum. — Snúrur og bönd nokkt-r
eða bútar af þeim. — Koparhringjnr
2, kringlóttar, með hornum, liklega
af belti eða til þess að næla sarnan
smátt á kyrtli. Virðast geta verið
frá 13. öld. —■ Látúnsprjónar 2, getili
að framan: Hklega til að næla saman
föturrí; ennfremur 8 tréprjónar litl-
ir, 9—17 cm. að lengd; líklega ver-
ið hafðir til hins sama. — Loks er
að nefna beinkross mjög lítinn með
smáhringum á: hefir verið borinn í
handi á hálsi. Hann fanst í fjörunni
við kirkjugarðinn.
Auk þessara fornleifa, sem fund-
ist hafa j kirkjugarðinum á Herjólfs-
nesi, hefir fátt fundist þar af forn-
um 153, 158 og 162 cm, enginn hefir
verið hár vexti. En yfirleitt bera
beinin vott um fretnur veikbygt pg
lingert fólk. Höfuðkúpurnar eru til-
tölulega litlar, eins og höfuðfötin
bentu til. Tennur eru sterklegar, þótt
þær séu fremur litlar, en einkenni-
lega mikið eru þær slitnar, jafnvel í
unglingum. Er ekki auðséð,' hvað
því sliti hefir valdið. Sjálfsagt hafa
menn lifað á hertum fiski' að miklu
leyti, er fjskur fékst, en líkur eru
jafnframt til þess, að fólkið hafi
neyðst til að leggjá sér til munns
ýmislegt úr jurtaríkinu, sem ekki hef
ir þá verið svo vel hreinsað sem
skyldi, þegar fellir hefir eytt bú-
fénu i harðindum og ísalög og veið-
arfær.askortur bönnuðu björg úr sjó.
En hvað sem vesalmensku og úr-
kynjun Hður, þá er það víst, að þetta
fólk var af hreinum norrænum kyn-
stofni og bar engin merki um blóð-
blöndun við skrælingja. Prófesspr
Hánsen fullyrðir þetta afdráttarLaust,
og þarf í þvi efni ekki frekar vitna
við, því að hann hafði áður rann-
sakað nokkur hundruð skrælingja-
hauskúpur, var gagnkunnugur orðinn
einkennum þeirra, og hafði glöggar
gripum. íHér að framan var getið gætur á Þessu> er h4un rannsakaði
þessar höfuðkúpur frá Herjólfsnesi.
Jíkkért er það heldur meðal hinna
fundnu fata eða annara gripa, sem
bendir á nein viðskifti við Skræl-
um brot úr leirkönnu frá 15. öldinni.
Ennfremur 10—12 brot af kolum og
grýtum úr tálgusteini, og nokkur brot
af snældusnúðum o. fl. úr samaefni,
steinlampi eða kola úr forngrýti,
kljásteinar, brýnisbútar o. fl. úr öðr-
það var sú sem var með húfunni inn- um steini; handfang af vefjarskeið
an. Þesskonar hettur voru bornar á
Norðurlöndum út alla 15. öldina og
sennilega hafa þær verið bornar á
Grænlandi meðan þar liíðu norræn-
ir menn.
Mestar líkur eru til að allar þær
hettur, er fundust á Herjólfsnesi,
hafi verið karlmannshettur, þó kann
hetían rtleð breiðasta strútnum aö
vera kvenhetta. A Norðurlöndum
munu kónur hafa. borið likar hettur
en helzt er þó getið um hettur og
kaprún karlmanna.
Það er eftirtakanlegt, að þessar
grænlenzku hettur skuli hafa haft
strúta. 1 öðrum löndúm ba.r alþýðu-
úr furu; askja úr hvalskiði, semj
getið' var áður; og hálfur botn úr
anna.ri, tréhúnn, sá er nefndur var
hér að framan, kotrutöflur tvær úr
beini, um 5 cm. að þverm, og 2 að
þykt. Af kirkjugripum fanst vatns-
steinninn, 'um 90 cm. að hæð og um
25 cm. að þverm., og er um 9 cm.
víðl skálin; bollSsteinn þessi var í
ingja. . Það er víst rétt, að skíðis-
askjan, sem fanst og sem mun vera
mjög forn, er lík öskjum þeim, seni
Sknælingjar hafa gert á síðustu öld-
am; en gerðin virðist vera hin s.ama
og á venjulegum traföskjum og
smjöröskjum, sem hér hafa tíðkast
og sjá má mikinn fjölda af hér á
Þjóðminjasafninu; eru þær frá 17.
—19. öld. Meðal þeirra er ein skí'ð-
isaskja. Það eru vitanelga meiri Hk-
ur til að Skrælingjar hafi tekið það
kirkjugarðinum. Af kirkjuklukku ett'r binum fornu, norrænu . Græn-
einni eða fleirum fundust 11 brot. Undingum, að gera slíkar öskjur, en
Et^u hin stærstu nærri 2 cm. að þykt. i ah Grænlendingar hafi lært það a f
A einu brotinu voru leifar af letri , Skrælingjum.
samskonar að gerð og er k' kirkju-
klukkum frá 13. og 14. öld.
Leifar fundust af dýrabeinum, úr
fólk strútlausar hettur, en langi strút hreindýrum, nautgripum og sauð-
urinn var einskonar eipkenni æðri
stéttanna alla tíð frá því að sundur-
gerðarmennirnir fóru að tíðka hann
á 14. öldinni.
Af húfunum fundust 5 alls; 4 eru
hver annari líkar að gerð, kringlótt-
ar, um 5 cm. að hæð; 1 er af barní,
1 af ungum pilti, sú sem var í hett-
unni og áður v.ar getið, en 2 af full-
orðnum. Allar hafa húfurnar saum
um þveran kollinn og er hann þar
samsettur á öllum, nema einni, drengs
húfunni. Ein af húfunum er miklu,
hærri en hinar, 25—30 c*n., og er
dálítið uppmjó, víð neðst, en kollur-
inn um 14. cm. að þverm. Lík karl-
mannshúfum sem sjást á myndum
frá lokum 15. aldar. En slíkar húfur
sem hinar báru karlmenn og drengir
á 15. öld alment og fram á 16. öld.
kvenmenn aldrei. Þessar grænlenzku
húfur hljóta því að vera einna yngst-
ar af öllu því, er fanst á Herjólfs-
nési frá fyrri tíð, og gefa bendingu
um, að Grænlendingar hafi haft sam
band við Norðurálfuménn langt fram
á 15. öld, að minsta fcosti.
Einar hosur fundust i garðinum og
5 stakar eða leifar af þeim. Flestar
eru þær úr grófgerðu efni, einskeftu
eða vaðmáli, og hver annari dálítið
ólikar aö gerð. Þær sem eiga sam-
an, eru háar (98 cm.)) hafa náð upp
í klof og eru viðar efst, miklu hærri
að framan en aftan, þær eru með
leistum og eru þeir saumaðir neðan
við; saumur er að aftan á hosunum,
og neðan undir ilinni á leistunum,
eins og á leistinum, er fanst á Munka
Þverá og nú er hér á Þjóðminja-
safninu. — Þessar langhosur fundust
með nokkrum hluta af einum karl-
mannskyrtlanna (syrkoti). Ein af
stöku hosunum kann að hafa veri'ð
Hk þess.ari að gerð, en er ekki heil.
Onnur hefir líklega einnig haft leist,
sem þær, en verið stutt. Þriðja ‘virð-
ist engan leist hafa haft, en líklega
með bandi undir hælinn; hún er um
44 cm. að hæð, hefir náð upp að hné.
Fjórða er barnahosa. leistlaus, en
hefir gengið niður. fyrir hælinn og
upp fyrir hné, er um 70 km. löng, en
öll mjög mjósleginn (18—19 cm. að
vidd). Fimta hefir verið með líku
sniði, að því er virðist; hún hefir
verið á ungum manni; fótleggur var
í henni.
kindum eða geitum.
En loks skal getið um mannabein
þau. er fundustí í kirkjugarðinum.
Þau voru rannsökuð með mestu ná-
kvæmni af dr. med. Fr. C. C. Han-
sen, prófessor i líkamsfræði við há-
skólann í Kaupmananhöfn. Beina-
leifarnar voru úr 25 persónum, 10
kvenmönnum. 6 yngri en 30 ára, 7
karlmönnum, 3 yngri en 30 ára., 4
öðrum fullorðnum, sen^ ekki verður
sagt um hvort verið hafi karlar eða
konur, og var 1 þeirra yngri en 30
ára, og 4 úr börnum eða unglingum,
11—16 ára gömlum. Er eftirtektar-
vert, hve margt er af ungu fólki og
börnum, og sé jafnframt tekið tillit
til allra barnakistanna, sem fundust i
garðinum og engar leifar voru í,
kemur í ljós, að barnadauði hefir ver
ið hlutfallslega mikill.
Af beinum tveggja kvenmannanna,
sem höfðu dáið um 30—40 ára að
aldri, mátti sjá að þær hafa haft
b^inkröm og hryggskekkju, svo að
staðið hefði þeim fyrir barnsburði,
að minsta kosti annari konúnni; þetta
eru helztu kvenbeinin, sem koma til
greina og tekin verða til rannsóknar
í þessu efni. Hafi þessir sjúkdómar
verið svo almennir, sem virðast má
af þeim, þá hefir það vitanlega Haft
alvarlegar afleiðingar og átt sinn. þá'i!
i að kynslóðin dó út. Sömuleiðis
varð vart nokkurrar hryggskekkju á
beinum úr þriðju konunni, sem hefir
verið rúmlega hálf-þritug, og háls-
skekkju á hálsliðum úr hinni fjórðu,
sem hefir dáið á líkum aldri. ' Oll
beinabvgging hinnar fimtu, stúlku
milli tvítugs og hálf-þrítugs, sýndi
að hún hefir verið ’óvenju veikbygð
og þroskahtil, greinilega úrkynjuð
að öllu likamlegu a.tgervi. Sömuleið-
is báru bein hinnar sjöttu þess ljós-
an vott, a.ð hún hefir “eklfi itt sjö
dagana sæla" : sennilega verið vesöl
þerna, þjáð af ofmiklu erfiði, sem
hefir orsakað sjúkdóm i handleggj-
unum, enda verið lingerð frá barn-
æsku, haft sennilega. beinkröm þá.
Karlmanna- og drengjabeinin sýndu
ekki þá úrkynjun og veiklun, sem
kvennabeinin báru vott um. Einn
karlmannanna hefir verið mjög þrek-
legur og vel vaxinn, en'ekki hár, og
tveir aðrir fremur laglegir vexti. —
Konurnar virðast hafa verið um 138
óvist, að norrænir menn haíi verið
síðustu gestirnir. Englendingar og
Þjóðverjar voru stöðugt á förum til
Islands á 15. öldinni, og ktinna. þá
einhverjir að hafa viljandi eða óvilj-
andi komist til Grænlands. Sagnir
eru raunar til um það, að Diðrik
Pining hafi rekið (óleyfilega) verzl-
un við Grænland seint á 15. öldinni,
en óvíst er, hvort hann þefir átt þar
viðskifti við norræna menn eða
.■Skrælingja. Ííins og áður var bent til
voru Skrælingjar búnir að gereyða
Vestri-bygö um miðja 14. öldina og
á síðari hluta. hennar eru þeir farnir
að læðast um Eystri-bvgð. I einum
íslenzkum annál er sagt, að þeir hafi
árið 1379 drepið 18 manns og stolið
2 drengjum. Skrælingjar geymdu
sjálfir söguna um afdrif siðustu
Grænlendingana. Próf. Finnttr Jóns-
son hefir sett harta. (á bls. 45—47) i
bók sina ( og dr. Helga Pjeturss) unt
Grænland (Kh. 1899), og skal hér
aðeins vísað á hana þar. Hann álít-
ur að sagan ha.fi gerst "um 1500 eða
ekki all-löngu þar á eftir”, og er það
mjög líklegt, eftir þvi sem nú er
fram komið.
nn Islendingar kunnu einnig aðra
sögu um einn af síðustu Grænlend-
in nema ein, og sumar af kistufjöl-
unum, gagnofin a.f jurtarótum. Nú
þiðnar jörð ekki dýpra niður þarna
en 70—80 cm. Virtist svo sem graf-
ið hefði verið i jörð, sem var þíð
,að sumarlagi, og að þá hafi likam-
arnir getað rotnað og jurtir hafi get-
að skotið rótum gegnum fötin, en að
siðar hafi alt frosið og hætt að
þiðna á sumrin, og það sem ófúið
var, geymdist í klakanunt, og ræturn-
ar með.
Það bendir • sömuleiðis á versnað
veðráttufar, að fornir bjarkarstofn-
ar finnast nú þar sumstaðar, sem nú
er kjörr ein, og að jökull er þar nú
býsna nálægur, sem bæjarrústir eru
frá fyrri tið. Sagt er jafnvel, að
kirkjugarður einn í Ketilsfirði sé nú
undir jökli. Er loftslag kólnaði og
veðrátta versnaði fyrir sakir aukins
hafíss, hafa jöklar að sjálfsögðu
vaxið og þakið æ meira. af láglend-
inu, sem næst þeim var.
Með isnum og óveðrunum óx ein-
angrunin og var það bæði þeirra
vegna beinlínis, en jafnframt, er
stundir liðu, ástandsins vegna í þvi
landi, Noregi, er samgöngurnar voru
aðallega við. Grænlendingar voru
háðir Norðmönnum í verzlunarsök- 1 ingunum. Hvort sem hún er sönn
um, sennilega alveg upp á þá komn- j eða ekki, þá getur hún vel staðiö
ir um allan innflutning og útflutn- heima og er mjög einkennandi. Björn
ing, er kom fram á 12. öld eða jafn- Jónsson á Skarðsá hefir ritað hana
vel fyr. Sömuleiðisy oru þeir háðir (1625) í Grænlands-annál % sinn, en
þeinr í kirkjulegum"málum. Er því eftir því sem han nsegir, virðist sag-
ekki a.ð furða, þótt þeir að lokum an hafa gerst úm 1540. Hún er
létu tilleiðast að ganga undir yfirráð svona: “Nú í mannaminnum vottaði
Noregskonungs og játa h'onum skatti það Jón Grænlendingur, er lengi var
og manngjöldum, 1261, er það va- jineð þýðskum kaupmönnum af Ham-
sótt fast. | borg, að eitt sinn er þá dreif til
iVieö konungsvaldinu komst brátt i Grænlands, keyrði skipið undir
’ Beinin benda á afturför og úrkynj-
un, höfuðkúpurnar jafnvel á. rýrnun
andlegra hæfileika, það verður ekki
rengt, en gegnir ekki heldur neinni
furðu. Flokkurinn var fámennur og
einstæður; útilokaður frá sambandi
við aðrar þjóðir áratugum sarnan:
og harðindi og skortur samfara þess-
ari sljóvgandi einangrun, drógu úr
kjarkinum. Þetta þjóðarbrot hafði
ekki á undanförnum áraþúsundum
vanist þeim lifnaðarháttum, sem það
varð vi^ að búa hér að siðustu. —
Meðan landsgæði voru ærin og sam-
göngur héldust við önnur lönd, gekk
alt þolanlega, og samtimis var frið-
ur fyrir Skrælingjum. — En er
veðráttufar tók að versna og landið
að ganga úr sér, er sjór luktist haf-
isum, svo að skipakonmr og sjósókn-
ir lögðust niður, og er lævísir, grimm
ir óvinir. “heiðin tröll” sóttu að á
nóttu og degi með ofurefli liðs, þá
fengu þessir fáu, mensku menn ekki
staðist til lengdar.
Að veðráttufarið hafi versnað,
sennilega af vaxandi ísreki upp um
landið. er engin getgáta, gripin úr
lausu lofti. Hinn sænski vísinda-
maður, prófessor O. Pettersson, hefir
komið fram nieð merkilegar kenn-
injjpr, um breytingu á vðráttufarinu.
sem orsakast af hafstraumunum,
breytingu á þeim, en þeirri breytingu
veldur aftur afstaða tungls og sólar.
Slik afstaða, sem veldur veðurspill-
ingu, verður 1850. hvert ár og varö
árið 1433. Próf. Pettersson hefir
rannsakað, svo vel sem föng eru á,
veðráttufarið á Grænlandi á miðöld-
unum og heldur fram þeirri skoðun
að veðráttufarið hafi farið versnandi
á miðöldunum og sérstaklega hafi
hafísinn aukist. — En dr. Nörlund
þótti rannsóknirn ir á Herjólfsnesi
benda mjög til hins sama, Likkist-
urnar og fötin, sem fundust i kirkju-
garðinum, höfðu varðveizt einkenni-
lega vel og lágu þó áðeins í möl og
sandi. Mjög var misdjúpt að þeim,
30—130 cm., og voru þeir hlutir verst
farnir, sem efstir voru (ofar en 55
cm.). En þeir, sem bezt höfðu hald-
ist, voru það djúpt, að jörð þið'nað
ekki um þá að sumarlagi nú á tím-
um. — Þetta hafði valdið því, að
þeir höfðu ekki fundist við rann-
sóknirnar 1840, og það var af hend-
ingu að svo djúpt va.r grafið 1921, að
kista fanst niðri í ldakanum. — Sýni
legt var þó, að fyrrum hafði alt ver-
á einokun og varð það jafnframt þvi
hve torvelt var að komast til Græn-
lands, til þ»ss, að aðrar þjóðir lögðu
ekki mjög leið sína þangað, — svo
sem Englendingar og Þjóðverja.r fóra
hingað. £n er öllu hnignaði í Nor-
egi og 'verzlunin komst í hendur
Hansamanna, lögð ist alveg niður
Grænlandsferðirnar, sem lengi höfðu
strjálar verið. Viðskifti höfðu að-
allega verið við Björgvin, en svo
fóru þar leikar, að Hansamenn lögðu
þann bæ alveg undir sig, svo sein
nafn hans ber ljósast vitni um enn í
hamra og há björg, svo þeir þenktu
að steyta myndi. En þar opn.aði sig
gjá ein í gegnum; sem þeir konju
þar inn, var flóinn svo víður og
breiður, að þeir sáu mftð engu móti,
Hvar endir myndi á vera, og stóðu
þar um þann flóa eða fjörð allmarg-
a.r eyjar. Þar náði enginn stormur
inn eða vogsjóar. Þeir köstuðu þar
akkerum við eina litla utev óbygða,
en forðuðust þær sem bygðar voru;
sáu þó að bygt var landið og svo
margt af eyjunum. Þeir skutu báti
og gengu upp á þá litlu ey, sem þeir
kola.
Þannig fylgdist alt að til þess að
tortíma þessu norræna þjóðarbroti í
ísnum og eiivangruninni “útnorður í
haf” ,en undirrótin er sennilega ein
og hin «ama til alls þess böls.
dag. Byrjaði þessi aðsókn 1349 og,Iágu viö- Þar voru Must manna og
varð Björgvin oftlega hart úti á verbúðir nokkrar og niargir grjót-
síðari hluta alda.rinnar, einkum árið hJahari eins Hka sem hér á landi.
1393, er hún var brend til kaldra ,Þar fundu Þeir dau®an mann er lá á
grúfu; hann hafði hettu á höfði, ve!
sauma.ða, en klæði bæði af vaðmáli
og selskinni: Hjá honum lá tálgu-
hnífur, boginn og mjög forbrýndur
og eyddur; þann hníf höfðu þei*
með sér til sýnis. Þessi Jón var
kallaður af því Grænlendingur, að
hann dreifst þrisvar sinnum til Græn
Síðasta fregn at Grænlendingum . , x ■ ,. v.
s & lands nieð siglingamonnum og sagðt
kom 1410; þá komu þaðan þrír Is- fr4 m6rgu þagan;-
lendingar til Noregs og síðan hingað.
Hafa. sumir menn álitið vafasamt,
hvort grænlenzka þjóðin hafi þá átt
langt eftir. En sum af þeim fötum,
er nú hefir verið lýst, sýna, að sam-
göngur hafa haldist lengur, að minsta
kosti fram á miðja öldina, V>g jafn-
vel fram á síðari hluta 15. aldar
(felldu upphlutirnir, háa húfan; sbr.
einnig leirkönnubrotið). En það er
Þannig leið þessi litla frændþjóö
vor undir lok. Nú finnum vér aðeins
vallgrónar bæjartóftir þeirra, kirkju-
rústir og það sem er hvað mest ein-
kennandi og um Ieið átakanlegast:
Legsteina þeirra og leiði.
(Skirnir.)
Cream Wm
Separator

WORLDS
Greatest
Cream
Saver
Yqi

“MELOTTE” LOFORÐ ER LISTER ÁBYRGÐ
Gamla vélin ytSar, sem skilur metS “höppum og glöppum”
missir talsvert af ágóöanum. SkiftiÖ á henni og nýrrl
“MELOTTE”. Vér gefum yöur sanngjarnt verö fyrir hana,
og ”MELOTTE”-vélin nær hverjum einasta dollar úr mjólk-
inni.
“MELOTTE” endist i tuttugu ár et5a lengur og skilur þá
eins vel og ný. Fjörutíu ára ágætis reynsla hefir sannaö
þaö.
Auövold aö borga — Sel<l um allan hetm.
\ttrar Ltster-vörur:—“Lister” “Canuck
og “Magnet»' vélar, Kornkvarnir
og raflýsingatæki, “Melotte” Skil-
vindur, Strokkar, Fóöurskerar,
Fóögeymar, Sögunarvélar, Pump-
ur, Pumpubreytar og útbúnaöur
o. s. frv. .
Ókeypis reynsla
A YÐAR EIGIN
HEIMILI ÁN
SKHLDHIND-
INGAR
*) 1 cm. = 0.39 þml. enskir.
SKRIFIÐ I DAG EFTIR YERÐLISTA H. MEÐ MYNDUM*
R. A.Lister C°-Canada-Limited
WIHNIPEG REGINA EDMONTON and HAMILTON
N