Heimskringla - 26.05.1926, Blaðsíða 5

Heimskringla - 26.05.1926, Blaðsíða 5
WINNIPEG, 26. MAÍ 1926. HEIMSKRINGLA 5. BLAÐSÍÐA, ÞJER SEM NOTIÐ TIMBUR KAU PIÐ A F The Empire Sash andl Door COMPANY LIMITED Birgðir: Henry Ave. East. Phone A 6356 ' Skrifstofa: 5. Gólfi, Bank of Hamilton VERÐ GÆÐI ÁNÆGJA. höfuðstaö Islands, eru menn stundum fljótari aö átta sig á smávægilegum ókostum en stórfeldum hæfileikum. Það væri ilt, ef slíkt hefði áhrif á það vald, sem svo mjög riður á að komi auga á afbr.a.gðsmenn vora á sviði bókmenta og lista, meðan þeir mest þurfa á styrk þess að halda. Jón Leifs þarf að fá úr ríkissjóði 5000 kr. á ári í nokkur ár til þess að geta komið hinga.ð á hverju sumri, ferðast um landið og safnað þjóðlög um og unðið á annan hátt fyrir ís- lenzka tónment. Einar Benediktsson og séra Bjarni Þorsteinsson hafa báðir skrif.að um það í "Vörð”, hve mikla nauðsyn beri til þess, að vinan bráðan bug að þvi, að safna íslenzkum þjóðlög- um af vörum hinnar eldri kynslóða.r, sem annars tekur þau með sér i gröf- ina. E. B. hefir bent á Jón Leifs ti! þessa verks og óefað með réttu talið hann færastan núlifandi Islendánga að kunnáttu, til'þess að rækja það ve! af hendi. .J. L. hefir nú komist að samningum við erlenda háskóla um að fá að láni hjá þeim tæki öll og útbúnað ti! þess að taka lögin á phonograph eftir hinum beztu kvæða mönntim. Hann gerir ráð fyrir a.ð dvelja hér 12 vikur á sumri í þessum erindum, en auðvitað verður hann að vinna lengri tíma á ári hverju, að því að ganga að öllu leyti frá verki sínu. Eg skora fastlega. á Alþingi, að taka Jón Leifs i þjónustu sina til þess að bjarga frá glötun þjóðlögum vorum og rímnalögum, hinum dýra efniviði í listrænan íslenzkan tón- skáldskap. I hitteðfyrra sendi Jón' Leifs Al- þingi bréf urn tónlista.rlífið á Islandi og gerði þar ýmsar tillögur er lutu að því, að efla það. Tjllögunum fylgdu með;næli ýmsra stofnana og nokkurr^ frægra manna erlendis, þar á meða.1 fyrv. kennara J. L„ hins fræga þýzka tónskálds Paul Graen- ers. Hann bætir því við ummæli sín um tillöguna, að hann hafi lært að virða lærisvein sinn J. L. “fyrir-þá alvöru og þann háleita listamanns- vilja” sem hann leggi í störf sín. Mörgum árum áður hafði Graener gefið J. L. meðmajli, og með því að eg býst við að hann sé merkastur allra þeirra, sem >s.a.gt hafa skoðun sína á þessum landa vorum, þá vil eg einnig tilfæra þessar línur úr nið- urlagsorðum meðmælanna: “Jón Leifs hefir til a!Í bera mikla og aJvarlega tónlistargáfu. Mér þykir vert að bæta því við, að hann hefir trausta, vanda skapgerð og tiginbor- inn hugsunarhátt.” Eg skora fastlega á Alþingi að styrkja, Jón Leifs til starfa, að trúa honum nú þegar fyrir verkefni. K. A. —Vörður. Ástandið í Mexico. Krossinn er þar kúgarans verkfœri. (Þýtt úr Christian Register.) Nýlega fór merkur Bandaríkjamað ur til Mexico, þessa hins volduga ríkis, sem Spánverjinn Ferdinand Cortez fyrstur fann á miðöldunum, og kemur hér lýsing af ástandinu, sem hann fann þar fyrir, og fólkinu og framkomu þess. Ritgerð þessi er tekin úr tJnítarablaðinu “Christ- ian Register”. Það var rétt fyrir páskana. Múgur fólks safnaðist að kirkjunum allan daginn frá morgni til kvölds (þar eru allir kaþólskir). Stórir hóparn- ir voru þar sitjandi, standandi, krjúpandi; hlustandi á ræðurnar, biðjandi, með talnaböndin í höndun- um og 'einlægt kyssandi fæturnar á dýrlinga-líkneskjunum og berandi fram "gjafir sínar ti! hinnar elsktt- legu Maríu meyjar, móður Jesú Krist;f /. Ekki voru það þó allir Mexico- menn, sem þarna hópuðust saman. En það var lægri og fáfróðari hlut- inn, meginhluti þjóðarinnar. Hinir efnaðri og mentaðri Mexico-búar voru þar ekki. Þeir voru farnir að skemta sér við sjóinn, eða í lystigörð um sínum. Og þeir álitu, að þetta væri gott fyrir fátækan, sauðsvartan alntúgann. A skírdag, föstudaginn langa og á páskum, eru ölturu öll þakin purp- uraskrúða, og krossmarkið blasir al- staðar við. . Og það er sem kross- markið skíni út úr andliti hvers ein- asta alþýðumanns, og^ öllum tilburð- um og limaburðum þeirra. Alstaða.r eru myndir mannsins, er dó á krossinum, hryllilegar, blóðug- ar, kvalafullar, og ungu stúlkurnar, gömlu konurnar, börnin, sjúkling- arnir, eldri og yngri, kyssa myndirn- ar, kyssa hendur og fætur þeirra, kyssa þær nteð vörum fullum af sár- um, með holdsveikum vörum, með vörum ötuðum af allskonar óhrein- indum og pestnæmum sjúkdómum, jafnvel börnin ungu kystu varir þess- ar, óhreinar og smittaðar. Já, ekki einungis varirnar, heldur fæturnar ljka. Þessir hópar voru Indíánar, og þó mest kynblendingar, af Indíána og negrakyni, eða Indíána og hvítra manna kyni, eða Negra og hvítra manna. Allir báVu svört sjöl, ungir og gamlir, og allir báru fram gjafir sínar til prestanna. Þeir voru þar ti! að hirða skildingana. Þar voru betlarar á einum fæti og betlarar fótalausir, allir skríðandi á hnjánum og mændu tárvotum augunum upp til dýrlinganna og krossmarksins. — Sumir voru þar eineygðir, sumir handar- eða fótlausir. En allir voru þeir trúaðir. Þeir voru hárvissir um að þarna. gætu þeir losnað við allar sínar syndir og lesti og yfir- sjónir, þó að þeir kæmu þangað með hendurnar rauðar af saklausu blóði, þá var það nú alt saman strikað út. Eyrir fjögur hundruð árum síð- an fundu Spánverjar landið. Fer- dinand Cortez kom fyrstur þangað frá Spáni. En þá stóð svo á i Mexi- co, að íbúar landsins trúðu því fast- lega, að hinn hvíti frelsari þeirra, Quetzalcoatl, myndi koma aftur til þeirra. Hann hafði ríkt yfir þeim áður fyrri, og var þá friður og vel- líðan mikil meðal fólksins. Þegar Cortez kom til borg.arinnar Vera Cruz, þá trúðu íbúar landsins því fastlega; að hann væri hinn eft- irvænti, heittelskaði guð þeirra, Qu- etzalcoatl, sem einu sinni áður hafði rjkt yfir þeim, við frið og farsæld, þeg.ar allir voru svo ánægðir og ham ingjusamir. Cortez hélt svo sigurför sína yfi.r lönd þeirra. En hann rændi þorpin og kastaði eign sinni á allar nám- urnar og hélt alla leið til höfuðborg- arinnar Mexico, þar sem kpnungur Indíána, Montezuma bjó, og lét fána sinn blakta yfir höll Monte- zuma, þega.r þangað var komið. Var kross mikill á fánanum logagyltur, og stóð á fánanum með stóru letri: “Vér fylgjum krossinum, og með trúnni hljótum vér pð sigra”. Þetta var og orð að sönnu. Þeir sigruðu Mexico-búa. Cortez réði lögum og lofum í landinu. Traust og hlýðni þeirra endurgalt hann með ránum. Hann óð fram og aftur um land þeirra, Azteka- og Mayaflokk- a.nna, og lét, greipar sópa. , Hann tók allan afurð af námum þeirra, gróð- ann af ökrum þeirra. Hann tók karlmennina og gerði þá að þrælum, erj konur þeirra tók hann og menn h.nns og höfðu fyrir frillur. Og alt þetta gerðu þeir í kirkiunnar og krossins nafni. Enginn þekkir sögu og ástand Mexico-búa eins vel og þeir sjálfir og prestar þeirra. Síðan Ferdinand kom og braut landið undir sig, hafa þeir verið kaþólskir. Þess vegna. er það, að krossinn hefir þar æfinlega verið merki kúgunarinnar, syívirð- inganna og ránsins. öll kúgunin, grimdin og svivirðingin hefir veriö framin í kirkjunnar og krossins nafni. 400 hefir kirkjan þar verið kúgarans sverg og skjöldur. I krossins nafni 'hafa alt til þessa allar þessar svívirðingar og óþokki unninn verið, þangað til nú. — Nú loksins eru ráðin tekin af prestunum og kirkjunni. Prestum öllum er vís- að af landi burt. Kaþólska kirkjan fær stinnan löðrung, eins og hún ómótmælanlega átti skilið. Það gerði hinn nýi forseti þeirra, Plutarco Eli- as Calles. Hann hjó á Gordions- hnút kaþólsku kirkjunnar, sem hefir ríghaldið Mexico-búum í ómensku og vitfirring í 4 aJdir. M. J. S. Piano Recital og Orchestra hljómleika heldur MR. STEFÁN SÖLVASON með nemendum sínum og hljóðfæraflokk sunnudagaskóla Fyrsta lút. safnaðar. í Good Templar Hall, miðvikud. 2. júni Byrjar kl. 8.15 e.h. Aðgangur 50c Mjólkurbú til sölu eða leigu Vér bjóðum til sölu eða leigu stórt mjólkurbú að Gimli, tilheyrandi dánarbúi Gísla heit. Sveinssonar. Þessi eign er í hinum svonefnda Loni Beach suma/bústað, og hefir á umliðnum árum haft næstum því einkasölu á mjólk og mjólkurafurðum í því nágrenni. A^ik bygginga, sem eru virtar $5000.00, fylgja 219 ekrur af beitilandi og fá- einar byggingarlóðir næst húsunum. Til að ráðstafa þessari eign tafarlaust er hún boðin til sölu á $8000.00 eða til leigu á $65.00 á mánuði. Frekari upplýsingar veita: National Trust Company, Limited WINNIPEG dða B. THORDARSON, GIMLI. St. James Private Continuation School and Business College Portage Ave., Cor. Parkviezv St., St. James, IVinnipeg. Auk vanalegra námsgreina veitum við einstaklega góða til- sögn í enskri tungu, málfræði og bókmentum, með þeim til- gangi að gjöra mögulegt fyrir þá sem frá öðrum •þjóðum koma að láta í ljós beztu hugsanir sínar á fósturmáli sínu Enskunni, eins vel og innfæddir geta gjört. Þeir, sem standast inntöku prófið, sem er ekki erfitt, geta byrjað strax. Skrifið, eða sækið persónulega um inngöngu frá klukkan 8—10 að 'kvöldinu. Gjald frá $5.00 á mánuði og hærra. Einnig má fá upplýsingar þessu viðkomandi hjá Mr. H. Elíasson, og er þeirn sem tamari er íslenzkan, bent á að snúa sér til hans. Símanúmer N-6537 eða A-8020. Sími N 8603 Andrew’s Tailor Shop Föt búin til eftir máli. — Hreinsun og pressun Verk sótt og sent heim. ANDREW KAVALEC 346 Ellice Ave., Winnipeg Hveitisamlagið Mansöngur. Sunnanvindar sópa tinda’ og dali, þokuslæður hrekja’ á höf, heimta kvæði af töf og döf. Allan vara eg skaJ spara og svara bænum þínum fljóða fljóð, finna mínu Ijóði hljóð. Bergmálsóm af elfarhljómi þungum — stríðu fléttað yndi er — æska rétti forðum mér. Siðan stundum sólar tundur hefir brugðið ljóma á Loga fjöll, látið hljóma dísa. spjöll. Undir lengi óma strengir kvæða. En að finna orð af snild oft er minni bannað vild. Hnikars glóðir geisla flóðin tendra. Eh oft af fargi fátæktar fellur bjarg á hugarskar. Þess, er annir ótal kannað hefir, reynir þel, þó roði hlað, ryðguð vél fer seint af "Stað. Gömul ör með gigtar kjör á hælum, skuldabasl og kvaða köll kvæði hasla grýttan völí. Þegn þó megi þessa vegi ganga, skal i næði stund og stund stefna kvæði á vorsins fund. Sumardaga .sól i haga leiðir. Yndi’ í brekku bólstað fær. Blóm i þekku skjóli grær. Uppi’ í hlíðum eru víða reitir, þar sem gleymast þraut og fár, þó að geymist undir sár. Lindar niður leiðir klið i huga. Utsýn fögur yfir sveit — Engin lög eg fegri veit. \ I-ands við prýði’ I Litars viði hliðum eg mun biða’ og eiga skjól unz mér tíðin felur sól.-------- Liður stundin. Lýist mund og hugur. Enn um tinda eldi fer. Aðrar myndir fyrir ber. Elfur prúð i aftan skrúði niðar — æ að vaka’ er elfi tamt — úndir taka fáir samt. v Líður að hausti; lóuraustir dvina. Ungar hreiðri fljúga frá, flytja’ að breiðri lá með þrá. Yfir vöggum ennisdöggvar glitr'a. Með leifturhraða á sjónar svið sækir það, sem tekur við. — Utan dali og upp í sali fjalla álftir seiða æfintýr. Erin til heiða svanur snýr. Einstök kvök til aftanvöku kalla. En þrálát streymir þögn í lund þess, er heima’ á biðarsjund. Hnígur d?gur. Hörpuslag er lokið. Lærðu óð við ljósin þin . litla, góða stúlkan min. \ S- F- —Lögrétta. The Burley Tobacco Growers Pool í Kentucky sendi út þann 28. apríi ávísanii; upp á rúmar tíu miljónir dollara, lokaborgun á hinum 29 teg- undum, sem uppskeran 1924 vor flokk uð í. Samlagið hefir enn um eitt hundrað fimtíu ög fimm miljónir punda af tóbaki, sem framleitt var 1923, 1924 og 1925. A síðustu fimm árum hefir verið framleitt meira tóbak en markaðurinn hefir getáð tek ið við, og hefir samlagið getað kom- ið í veg fyrir, að forðinn sem til er, ha.fi verið notaður til að skrúfa nið- ur verðið, svo að framleiðslan borgi sig ekki. AlbeAa-samlagið leigir safnlilöður í Prince Rupert. Hinar nýju safnhlöður Dominion stjórnarinna.r í Prince Rupert hafa verið teknar á leigu af Alberta Sajn- laginu frá 1. ágúst næstkomaúdi. — Þetta var opinberlega tilkynt af aðal- skrifstofu Alberta Sanilagsins nú i vikunni. Þessi nýja safnhlaða rúm- [ ar 1,250,000 mæla og getur afgreitt ' korn fljótara en nokkur önnur korn hlaða á Kyrrahafsströndinni. Er þar lægi fyrir tvö skip, og er hægt að hlaða eitt skip þar á sjö klukkustund- um. Hin sívaxandi Verzlun Sam- lagsins í Austurlöndum verður af- greidd frá þessari hlöðu, og sparast þannig talsvert af tíma og peningum. Nú þegar hafa verið gerðir samn- ingar við stærstu skipafélögin, að láta skip sín koma til þes&arar hafn- ar á sama verði og Vancouver. Prince Rupert verður notað til af- greiðslu á öllu korni frá C. N. R. stöðvum í Alberta. Bandaríkjasamlög nota **radio”. Fimtudagskvöldið 27. maí frá kl. 8 til kl. 11 "central standard time”, verður músik og stuttum samvinnu- ræðum víðvarpað frá KFKX, í Has- tings, Nebraska. Umsjá á þessu prógrammi hafa South\vest C„-op- erative Wheat Grovvers Association, sem hefir aðalsöluumboð fyrir hveiti samlögin í Texas, Oklahoma, Kansas, Colorado og Nebraska. Ef einhverj ir lesendur biaðsins, sem hafa radi-a heyra þetta prógram, eru þeir beðnir að senda bréfspjald til The South- west Co-opera.tive Wheat Growers Association, C/o. Station KFKX, Hastings, Nebraska, til að láta þá vita, hvernig það heyrðist. * * * Lesendum er boðið að senda spurn ingar viðvíkjandi Samlaginu til blaðsins \ og verður þeim þá svarað í þessum dálk. ! ALDUR I FOTUM ER SÁ EINI “ALDUR” SEM DUGAR ELT í EIKARFÖTUM S KEMTIFERDIR FARBRÉP TIL SÖLU 15. MAl til 30. SEPT* AUSTUR-CAN 4DA M£HD JARNRRAUT EDA JARNBRAIIT OG SKIPI KY R R A H A FSSTRAN DAR MllHYRXIXGSLEIÐIN — — ALASKA JASPERNATIONAr PARK ------ 3IT. ROBSOX PARIv - GILDA TIL HEIM- PERÐAR %tll 31. OKTÓBER 1026 SkemtiferSir undir umsjá leiSsögumanna. ern l>ie(?ilei?ar fyrlr KBXXARA, LÆKNA, LÖGMENN, KAIPSÝSLUMENN og: KVENFÖLK Ferfiir f Jfllf til Stórbretalands og Meginlandsins PRINCE EDWARD ISLAND KVRRHAFSSTRANDAR Skemtanlr á.merkum stö?5um á leitSlnnl. .... BEINAR FERÐIR FRA VESTUR-CANADA TII. _ Eucharistic Congress, Chicago 20.—24* J fi N1, 1926. FÍnniS, os: ffll« fullar upplýMÍnsar lijfl einhverjum umboíÍNmanni CANADIAN NATIONAL RAILWAYS -----------e5a skrifi5 _ W. J. QUINLAN, Distrlct Pasnenger Agent Winnipeg, Mnn.

x

Heimskringla

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Heimskringla
https://timarit.is/publication/129

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.