Heimskringla - 13.10.1926, Blaðsíða 7

HEIMSKRINGLA
7. BLAÐSÍÐA
WINNIPEG 13. OKT. 1926
\

ALDURIFOTUM
ALDUR”SEM
DUGAR
Bakverkir
eru einkenni nýrnasjúkdóma. GIN
PILLS lækna þá fljótt, vegna þess at)
þær verka beint, en þó mildilega, á
nýrun — og græbandi og styrkjandi.
50c askjan hjá öllum lyfsölum.
132
Frh. frá 3. bls.
- Er nú þetta forsjón guSs eða nátt-1
úrulögmál, sein ekki er hægt aö '
hreyfa viö? Eöa er það mönnunum
sjálfum aÖ kenná?
Þessari síðustu spurningu svarar
Henry George hiklaust játandi. —
Mennirnir hafa einmitt rofið lögniól
náttúrunnar, og meö því skapaö þaö
ástand, er þeir eiga viö að búa.
Forsjónin. gaf þeim sólina, loftið,
hafiö og jörðina til sameiginlegr.i
afnota. Sólin skín yfir réttláta og
rangláta, loftinu öndum viö öll aö
okkur ókeypis, og hafið er öllum
frjalst, sem út á það vilja fara. En
hvernig er því farið meö jörðina?
Jú, á hana hafa einstakir menn kast i
að eign sinni. Hún gengur kaupum j
og sölum. Einn maður getur mein-1
aö öörum aö njóta ávaxta hennar. |
Þar liggur hundurinn grafinn.
jörðin er alstaöar t>g á öllum tím-j
um aöalframleiöslulindin, ^uðsupp-,
sprettan. Samkvæmt lögum náttúr-!
unnar tilhevrir hún öllum, á sama
hátt og loftið. hafið og sólin. En
þessari náttúrugjöf hafa mennirnir
stoliö og rænt. Þeir hafa rænt henni
frá náttúrunni og frá meðbræðrum
sínum. Þeir hafa leitt í lög eignar-
rétt einstaklinga yfir jöröinrii, og
þessir einstaklingar nota nú þenna
þjófarétt til okurs og allskonar kúg-
unar gagnvart þeim félögum sínum,
er ekki hafa fengið hlutdeild í rán-
inu.
Þess vegna fylgjast framfarir og
fátækt að. Því meir sem jöröin fram
leiðir viö ræktun og aörar umbætur,
því meir eykst verögildi hennar. Hún
Hækkar ' yerði. Og þar sem jöröin
’hefir verið gerð að verzlunarvöru,
1‘ennur sá ágóði, er af veröhækkun-
,nni ftyfur, í vasa þeirra, sem eru
S'° ^epnir aö eiga hana. Hinuni.
®em úti^ndan hata orðið. Veitir æ
urðugra að riá fér í jarðarblett til
Þess að framfleyta lífi sinu á. Þeir
verÖa annaðhvort aö leigja af eig-
endunum með afarkostum, og þannig
óbeinlínis vinna fyrir þá, eöa þeir
veraö neyddir til að ganga beinlínis
' bjónustu eigendanna og yrkja jörö
Peirra gegn daglaunum. Því allir
verða að síðustu aö lifa á jörðinni og
v' sem hún framleiöir, — á ein-
hvern hátt.
þenna hátt skapast þaö ástand,
er alstaðar blasir viö augum vor-
nrn' Oðrumegin vaxandi auölegö,
inuniegin vaxandi eymd. Oönfllieg-
'ri herrar, hinumegin þrælar. Og
errarnir láta þrælana vinna fýrir
j’ f- r'r umsamið kaup, og stinga
, . h'm hluta af aröinum af vinnn
ra í sinn eigin vasa. Og þræl-
eií?a að sinu leyti einskis úr-
,Star annars en aö ganga í þjón-
tu hinna, 0g láta þá skamta sér úr
hnefa.
•x ^ess" hggur, aö * áliti Georges,
undirrótin aö þjóðfélagsmeinum
3 t'"'a- f’aðan stafar misréttiö
°K °Jof""»ur sá um Hfskjör manna,
er hvarvetna mætir auganu. Fátækt
mannanna er ekkert annað en hefnd
náttúrunnar fyrir þaö, aö þeir hafa
brotiö lög hennar. Það er vílla, aö
halda, að fátæktin stafi af leti og
ómensku einstaklinga. Auðvitað get
ur hún stafað af því í einstöku til-
feilum, en þau tilfelli heyra fremur
til undanjekninganna. Viö sjáum
einmitt, að það eru þeir, sem vinna
mest, sem eru fátækastir. Fátæktinni
verður aldrei útrýmt með öðru móti
en breyta skipulaginu. 'Aukn.ar fram
farir, aukin framleiösla gera aðeins
ilt verra, eins og nú er ástatt. Við
það bara eykst örbirgðin enn meira,
að sama skapi sem auðlegðin vex
hinumegin. Andstæðurnar koma að
eins greinlegar í ljós, og gjáin, sem
skilur stéttirnar, verður æ breiðari
og dýpri.
(Alþýðublaðið.)
Fallinn foringi
Einn af forystpmönnum rússnesku
verkalýðsbyltingarinnar, Felix Dzerz-
hinsky, er nýlega látinn. Faðir hans
var efnaður bóndi i Póllandi, og naut
Dzerzhinsky góðrar mentunar í
æsku. Hann gekk i jafnaðarmarína-
flokk Lithaugalands 18 ára gamall og
varði síðan allri æfi sinni í þágu
byltingarinnar.
Arið 1897 var D. handtekinn og
dænulur til 3 ára útlegðar í Vilna-
héraði, þá 20 ára að aldri. Ariö
1899 strauk hann þaðan og fór til
Moskva og síðan til Vgrsjár. Þar
gekk hann í flokk jafnaöarmanna og
kom stjórn hans í miklu betra horf
en áður hafði verið. Arið 19Q0 var
hann. aftur handtekinn á fundi ein-
um. Var hann fyrst í fangelsi í
Varsjá, en síðar í Sedletzk. Arið
1902 var hann dæmdur í 5 ára út-
leg( til Austur-Síberíu. A leiðinni
þangað slapp hann úr haldi og fór
til Berlínar. Skömmu síðan fór hann
þaðan til Kraká. Þangað til í jan-
úar 1905 fór hann svo huldu höfði
um hinn rússneska hluta Póllands '
erindum jafnaðarmanna. Það ár var
hann enn handtekinn og sat í fang-
elsi frá því í júli og þangað til i
október.
Arið' 1906 var D. kjörinn fulltrúi
á jafnaðarmannaþingið í Stokkhólmi
og síðar kosinn í miðstjórn rússneska
jafnaðarmannaflokksins. I árslok
1906 var hann handtekinn í Varsjá,
en. slept ári síðar gegn tryggingu. —
Arið 1908 var hann enn tekinn hönd-
um og sendur á leið til Síberíu ár;
síðar. Þegar *han nhafði verið þar
eina viku, slapp hann enn á ný úr
haldi og komst út landi til Kraká.
Arið 1912 fór hann til Varsjár og
var tekinn þar höndum. Þá var hann
dæmdur til þriggja ára hegningar-
vinnu fyrir að strjúka úr Síberíu
áður. Sat hann þann dóm af sér. —
Loks Var hann tekinn fastur í Mosk-
va árið 1916 fyrir þjóðmálastarf sitt
og dæmdur til 6 ára þrælavinnu. —
Þegar febrúarbyltingin var gerð 1917
var hann látinn laus, eins og aðrir
þeir, er sátu í haldi fyrir þjóðmála-
skoðanir sínar.
Eftir byltinguna í október, varð
D. formaður í nefnd þeirri, er sett
var á stofn til þess að verjast gagn-
byltingu og er kölluð (Cheka (téka).
Stóð gagnbyltingamönnum stuggur
rnikill af stofnun þessari og nafni
D.
Þegar gagnbyltingin var brotin á
bak aftur, var D. settur til þeirra
starfa, er mest þóttu reyna á elju
og ósérhlífni.' Hann tók forystu í
fulltrúaráði þjóðarinna^ fyrir sam-
göngum og vegabótum, og kom þeim
ELT í EIKARFÖTUM

VIÐURKEnT I TUTTUGU
0G EITT ÁR
ORD FRAMLÉIÐSLA hefir, í tutt-
ugu og eitt ár verið viðurkend sem
það besta í sinni grein.
Yiðurkenning alþyðunnar hefir gert
mögulegt að framleiða Ford bíla í svo
stórum stíl að hægt væri að endurbæta
þá án þess að hækka verðið.
Nú er helmingur af öllum bílum í notk-
un Ford bílar. Frœgð þeirra fer dagvax-
andi við notkun nyrra bíla at þeim sömu
gæðum sem hafa staðist stöðuga al-
menna reynslu í yfir tvo tigi ára.
CARS
PRODUCTS
TRUCKS < TRACTORS
O F TRADITIONAL QUALITY
í hið bezta horf. Hann var formað- *
ur í æðsta fjármálaráðinu, sem hefir'
umsjá allra iðnaðarframkvæmda, sat j
í framkvæmdarstjórn konimúnista-
flokksins og var jafnhliða þessu yf-
irmaður þjóðmáladeildar ríkisins, er
tók við af tékunni.
Ovinir Dzerzhinskys hötuðu hann,
en vinir hans elskuðu hann. Öllum
ber saman um, að hann hafi ekki
viljað vamm sitt vita og unnið í
þágu verkalýðsins af hinni mestu ó-
sérhlííni.
■Ritstjóri brezka verkamannablaðs-
ins ‘‘Nevv Leader”. segir. að hann
háfi verið gáfulegur maður og góð-
legur að sjá, og hafi félagar hans,
er setið höfðu með honum í varð-
haldi, sagt sér margar sögur um
gæði hans og fórnfýsi. Hins vegar
hafi eflaust þurft að beita mikilli
hörku við gagnbyltingamenn. Sagna-
ritarar muni þess vegna deila um
hans innra mann, eins og deilt hafi
verið unv Loyola og Robispierre.
Hvernig sem sá dómur verður, þá
er það víst, að Dz^rzhinsky gat í
æsku sezt á óðal sitt og átt þar góða
daga. En hann var einn þeirra
manna, er ekki gat unað hinu rang-
láta þjóðskipulagi. Hann vildi ekki
horfa á eymdina og hafast ekki að.
Hann kaus það hlutskifti að verja
lífi sínu í þarfir fyrsta verkamanna-
lýðveldisins. Hann dó úr hjarta-
sjúkdómi áðeins 49 ára gamall. Talið
er að ofþreyta hafi stvtt aldur hans.
(Z. — "SkutuH”.)
Ferfætlingar
heitir bók eftir Einar Þorkelsson fyr-
verandi skrifstofustjóra Alþingis.
Hún er prentuð í Acta og kom út
í Reykjavík 1926. Bókin er mynd-
um skreytt og munu börn hafa gam-
an af þeim.
Höfundur þessi kann kveri nafn
að kjósa. Kemur hann þegar lesanda
í gott skap.
Fimm sögur segir höf. í bók þess
arí, og er hvar sagan annari betri.
þar saman faguvt mál og gerhygii
höfundar. Varla verður hjá þvi
Fyrsta sagan nefnist Huppa. Fer
komist að bera saman frásögn Einars
í byrjun Huppu og lýsingcu. Björn-
stjerne Björnsons á upphafi Bléiks.
Fara þar báðir tæpt vað, en hvorug-
um skeikar. Lífláti kálfsins lýsir
höfundur vel og harmi kýrinnar
prýðilega.
Næsta saga segir frá gæðingi, er
Gyrðir var kallaður. Er hún svo vel
sögð, að fáir munu eftir leika.
Þriðja sagan er af hundi. Hann
hét Strútur. Er hún með sama
marki og hinar sögurnar. Höfundur
er jafnvígur á að lýsa náttúruvið-
burðum, landslagi og sálarlifi.
Fjórða sagan er um Skjónu. —
Skjóna var eftirlætishryssa. Saga
hennar er márgbi eytileg.
Fimta sagan og síðasta er af
Skollu. En Skolla var greind tik
og vjðkvæm mjög.
SnilH höfundar er lík fyrst og sein-
ast. Skilningur hans er næmur,
þróttur frásagnar mikill og frumleiki
máls óvanalegur.
Fáar munu þær bækur, sem þoli
samanburð við sögur þessar að mál-
snild allri, þegar frá erö talin gull-
aldarrit vor. En höfundurinn er
einnig glöggskygn á. hætti dýra og
les sálarlíf þeirra eins og opna bók.
Æskulýði Islands er mikill feng-
ur í þessum sögum. Ætti hann að
lesa þær vendilega, og læra af þeinr
að haga orðum sinum.
Islenzkukennurum er happ að fá
bókina. Hún er betri við Tslenzku-
nám en beinagrindur þurrar mál-
fræði.
Bókin er náma, sem unglingum og
fullorðnum mönnum er þörf að
gjaia..' .
Þar er lítill sori en málgull mik-
ið.
Hallgrimur Jónsson.
—Alþýðublaðið.
mörg dæmi hér í Reykjavík, að áhugi
fyrir íþróttum fer mjög í vöxt. Þó
mun allur almenningur skilja bezt
þær íþróttir, sem að gagni mega koma
í lífinu. Hlaup, einkum þol’hlaup.
hafa ávalt verið talin sérstaklega þörf
íþrótt, einkum til sveita. Hefir það
oft átt sér stað að fótfráustu menn
hafa verið sendir í langar ferðir, t.d.
eftir lækni, þegar ekki hefir verið
völ á góðum farartækjum.
Eftir að stakkasundið var háð fcér
í sumar, hefir áhugi manna farið
vaxandi . fyrir suridíþróttinni, enda
ætti helzt' enginn sjómaður að fá
leyfi til að skrá sig á skip, nema
hann gæti synt 100—200 m. í öllum
sjóklæðum; myndi þá sjaldgæfara
að menn druknuðu hér uppi við
landsteinana, en nú er.
Margar aörar æfingar en sund og
hlaup eru mjög gagnlegar fyrir fólk,
t. d. ýmsar leikfimisæfingar. ■ ^Æá þar
fyrst og fremst til nefna kerfi þau,
sem kend eru við I. P. Muller, sem
nú mun viðurkendur fyrir starfsemi
sína um allan hinn mentaða heim.
Eg held að fólk geri sér það ekki
fyllilega ljóst , hvað mikið það í
raun og veru gfetur bætt heilsu sína
með því aö iðka kerfi Mullers á
hverjunm degi. Það er alveg ótrú-
legt, hvað mikið er hægt að styrkja
líkama sinn á einum tíu minútum, ef
maður aðeins notar þær rétt og æfir
sig hvern dag. En fólk afsakar sig
með ýmsu móti. Margir segjast ekki
hafa nóg húsrúm, og mun það því
miður satt vera, að svo er ástatt hjá
nokkrum fjölskyldum í þessum bæ,
en sem betur fer hjá tiltölulega mjög
fáum, ef hagsýni, vilji og trú á sig-
ur góðs málefnis er með í ráðum.
Enginn getur afsakað sig og sagt,
að hann skorti tíma, en það er skiln-
ingur á góðu mmálefnum, sem vant-
ar hjá’allflestum.
Ungu menn og konur þessa bæjar!
Kastið frá ykkur öllu viljaleysi! —
Temjið vkkur þann góða sið að hirða
og styrkja líkama ykkar á, hverjum
einasca degi!. Byrjið í dag, en ekki
á morgun! Hreysti, fcgurð og gleði,
eru kjörorð æskunnar.
Iþróttavimir.
—Alþýðublaðið.
Kjörorð œskunnar
Fáir niunu þeir menn vera hér á
landi, sem efast um gildi hollra og
góðra líkamsiðkana. Má sjá þess
Sími: 88 603
Andrew’s Tailor Shop.
Föt búin til eftir máli. — Hreinsun og pressun
Verk sótt og sent heim.
ANDREW KAVAI EC
346 Ellice Ave., Winnipeg
St. James Private Continuation School
and Business College
Portage Ave., Cok Parkview St., St. James, Winnipeg.
Auk vanalegra námsgreina veitum við einstaklega góða til-
sögn i enskri tungu, málfræði og bókmentum, með þeim til-
gangi að gjöra mögulegt fyrir þá sem frá öðrum þjóðum
koma að láta í ljós beztu hugsanir sínar á fósturmáli sínu
Enskunni, eins vef og innfæddir geta gjört.
^ Þeir, sem standast inntöku prdfið, sem er ekki erfitt, geta
byrjað strax.
Skrifið, eða sækið persónulega um inngöngu frá klukkan
8—10 að kvöldinu. Gjald frá $5.00 á mánuði og hærra.