Heimskringla - 01.06.1927, Blaðsíða 1
XLI. ARGANGrUR.
WINNIPEG, MAN, MIÐVIKUDAGINN. 1. JÚNÍ 19-7.
NÚMER 35
ÍCANADAi
“Svipleiftur
samtíðarmanna”.
Frá Ottawa er símaö 26. þ- m., aö
Mackenzie King forsætisráðherra,
kallaöi saman ráöuneytiö daginn 48-
ur (miðvikudag), til þess aö yfir—
vega verzlunarsamninga þá, er Can-
ada og Rússland hafa gert á milli
sin, í sambandi við aðförina gegn
Rússum, af hálfu brezkra stjórnar-
valda. — Hélt Mr. King langan
fund með ráðherrum sínum á miö—
vikudaginn. En á fimtudaginn til—
kynnti hann, aö ráöuneytið hefði á—
kveöiö aö segja tafarlaust upp verzl-
unarsamningunum viö Rússa. Haföi
sú ákvöröun verið tekin eftir ná—
kvæma yfirvegun þeirrar afstööu,
er orðiö hefði, er brezka stjórnin á—
kvað aö rjúfa verzlunarsamningana
viö Rússa, og vísa erindrekum þeirra
úr landi- Ennfremur kvaðst Kin;
hafa fengiö sannanir í hendur fyrir
í>ví, aö rússneska stjórnin heföi
brotið samninginn milli Canada og
Rússlands. Ekki hefir þó forsætis-
ráðherrann, enn sem komið er, skýrt
frá því, á hvern hátt Rússar hafi
brotið verzlunarsamningana hér. —
Þó lýsti Mr. King yfir því afdrátt-
arlaust, aö þessi samningauppsögn
af hálfu Canadastjórnar ætti alls*
ekki að skiljast á þann veg, aö öll—
um verzlunarviöskiftum skyldi slitið
á milli landanna.
En sama dag, 26. maí, kom önnur
símfregn frá Ottawa, á þá leið, aö
verzlunarfulltrúi Sovietstjórnarinnar
í Canada, Mr- Longin F. Guerus,
væri á nokkuö annari skoðun en for—
sætisráðheriann, tm afleiöingarnar
hér vestra. Höfðu beir átt fund með
sér á miðvikudagskvöldið, og til—
kynnti forsætisráöherrann þá Mr.
Guerus, þessa ráðstöfun sambands—
stjórnarinnar. Lýsti Mr. Guerus þá
l>egar yfir þvi við fregnrita, aö ráð-
stöfunin myndi hafa töluverð áhrif
á viðskiftin milli landanna, og þá
lyrst iþau, að verzlunarnefnd So—
vietstjórnarinnar segði þegar upp
samningaleitun við landbúnaöarráðu-
neytið, um aö kaupa 4000 canadisk
hross til innflutnings á Rússland.
Var sú kaupmálaleitun aðeins fárra
<Iaga gömul, og kveöst Mr. Guerus
íegar ihafa tilkynnt landbúnaöar—
ráÖuneytinu, að ekkert gæti orðið
kaupunum úr þessu.
einnig útskrifuð af Manitobaháskólá
og lagadeild háskólans. Eru þau hjón
í miklu áliti og einkar vinsæl.
A ársfundi Royal Society of Can-
ada (vísindamannafélagsins), er ný-
lega var haldinn í Ottawa, var pró-
fessor A. H. Buller, D- Sc., P.D.D.
kosinn formaður félagsins. — Pró—
fessor Buller, er forseti jurtafræðis-
deildarinnar viö Maniotbaháskólann,
og sérfóður um sveppi og gorkúlur,
sérstaklega eitursveppi. Segja þeir,
er til þekkja, aö hann sé heimsfræg-
ur fyrir þekkingu sína og rannsóknir
á því sviöi- Er víst um það, að hans
er ntjög ítarlega getið í “Ágripi vís-
indanna” (Outline of Science), hinni
miklu bók prófessors J. Arthur
T’homsons. Sömuleiöis er prófes—
sor Buller sérfróður um hveitirann—
sóknir. Nám hefir hann meðal ann
ars stundaö í Birmingham, Leipzig
og London. — Almenningur hér kann
ast ef til vill bezt við próf- Buller
sem einn ótrauðasta andmælanda
brentiisteins- og bókstafstrúarmanna.
Einn af mestu fræöimönnum hér
nálægt kvað vera dr. David A.
Stewart, forstöðulæknir berklahælis
Manitobafylkis að Ninette. Auk
sérfræði sinnar, lætur hann sig flest.i
“mannlega” hluti einhverju varöa,
og safnar að sér bókttm, um alla
hluti milil himins og jarðar. — Dr.
Stewart hefir nýlega gefið út tvær
bækur, “The Sanatorium, a Uni-
versity” og “Books at the Bedside”.
Leggur hann fast að mönnum, að
venja sig af þeitn andlega landeyðtt-
skap, er hann svo nefnir, að hafa ekki
rænu á að lesa bækur Er hvöt hans,
eins og bókafyrirsagnirnar benda til,
enda sérstaklega stíluð til sjúklinga.
er langvarandi, en oft þrautalitlum
rúmlegttm verða að sæta, eins og t
d. berklasjúklingum- Telttr hann
engan efa á því, að þeint sjúklingum
batni að öðru jöfnu skjótar og betur,
er skilyrði og rænu hafi á að lesa
sér til gagns og skemtunar, heldur
en-hinum, er verða að láta sér nægja
að stara á vegginn allan daginn. eða
út í bláinn. Vill hann gera heilsu-
hælin að andlegum sem ltkamlegum
vermireitum.
Herra Aðalsteinn Kristjánsson hef
ir ekki látið veröa endasleppt unt
höfðingsskap sinn viö Þjóöraaknis-
félagiö. Eins og áður hefir verið
getið um í blöðttm vorum, þá hefir
hann á þessum vetri gefið myndarlega
fjárupphæð til verölauna fyrir rit—
gerö í Tímarit félagsins. Stjórn
Þjóörækntsfélagsins er honum mjög
þakklát fvrir þessa tilraun til þess
aö uppörva menn til þess að skrifa
fyrir landa sina, og vanda sig á frá-
gangi öllunv Því aö á því getur
enginn vafi leikið, aö íslenzkir fróö-
leiiks— og menntamenn í þessari álftt
hafa ekki gert skyldu sína t því efni,
aö gera aröberandi fyrir alntenning
þjóðar sin'nar þær gáfur og þann
fróðleik, er þeir búa yfir.
En hr- Aðalsteinn Kristjánsson hef
ir ekki látiö viö þetta eitt sitja. Fyrir
fám dögunt var lokið við útgáfu á bók
eftir hann sjálfan, er hann nefnir
“Svipleiftur samtiðarmanna”. Sú
útgáfa hefir hlatið að kosta alltnik—
ið fé, því að til hennar er vandað
mjög að öllurn ytra frágangi. Bók-
in er x-)-310 blaösíður aö stærö, og
prentuð á þykkan, góðan pappir,
Prýdd er hún meö 18 góöunt mynd-
unv Bandið er sterkt og auk þess
er utan um bókina pappirskápa, svo
títt er hér í landi um þær bækur.
sem vel er frá gengið. En í staö þess
að höfundurinn reyndi aö fá þann
kostnáð endurgreiddan, er hann hef-
ir lagt í þetta, þá hefir hann ákveð-
ið að gefa megnið af upplaginu þeim
stofnunum, er hann héfir viljað
styrkja. Hann hefir boðið mönn-
um þeint, sem starfa aö fjársöfnun
fvrir Stúdentagarðinn í Reykjavík,
200 eintök af bókinni, er þeir geta
selt á Islandi, fyrirtæki þessu til
stuðnings. En 150 eintök hefir hann
gefið Þjóðræknisfélaginu. Eins og
ræður af ltkutn, þá hefir stjórn fé-
lagsins tekið þakksamlega við þess-
ari höfðinglegu gjöf. Bókin er nú
til sölu hjá skjalaverði félagsins, hr-
P. S. Pálssyni, 715 Banning St.,
Winnipeg, og kostar $3.00.
Liberalar háðu tilnefningarfund
fyrir Winnipegborg á fimtudags-
Lvöldið var. Akváðu þeir að til—
ttefna sex, og hlutu þessir tilnefn—
mgu: H- A. Robson, K. C., fylkis-
leiötogi; Mrs. Edith Rogers, M. L
A.; Duncan Canterofi, forseti fylk—
isfélagsins hér; W- J. Lindal, lög—
trtaður; H. Ralph Maybank og John
McLean. Robson og Mrs, Rogers
voru tilnefnd í einu hljóði, en um
hin fjögur sætin voru sjö í vali. —
Hlaut Canteron 397 atkvæði, Lindal
•363, Maybank 294, McLean 218- —
Sýnir þessi atkvæðagreiðsla, hve
mikið álit Mr. Líndal hefir unnið sér
innan flokks síns, þrátt fyrir það að
hann er rétt nýlega farinn að gefa
S]g opinberlega við pólitík.
Mr. W. J. Líndal er fæddur á
Þórevjaihúpi 1 Húnkvatn'ssýslu 22.
spríl 1887, fluttist til Canada með
foreldrum sínunt tæpt ársgamall, og
hefir átt heima hér í landi síðan.
Hann ittskrifaðist úr Manitobahá—
skólanum 1911 og hlaut silfurverð—
launapening háskólans fyrir ágætis-
Próf í stærðfræði- Lögfræöisprófi
lauk hann viö Saskatchewanháskóla
vorið 1915; gekk þá í herinn, fór til
Englands og Frakklands og kom ekki
heini aftur fyr en sumarið 1918. Það
haust lauk hann lögfræðisprófi við
Manitobaháskólann, og hefir stundaö
tnálafærslu síðan. Hann er kvæntur
Jórunni dóttur Magnúsar Hinriiks—
sonar við Ohurchbridge. Er hún
opna hugi santlanda sinna fyrir v'ö
tækari og sannari skilningi á trú-
málum, heldur en þá var tiöur í álfa
þessari- Viö hann er kenht þaö, sent
nefnt hefir veriö “Neo-Orthodoksia’
— sú stefna í trúmálum, aö komast
að baki búningnum utan um trúar—
tilfinningarnar og færa þær í annan
búning, er samrýmanlegri væri heil—
brigðu hugsanalífi nútímans. Aherzl-
an var lögö á aö varðveita samheng-
ið i kristninni, án þess að læra fyrir
borö vitsmuni sína og þekkingu. En
frægastur hefir Dr. Abbott þó oröiö
fyrir bein afskifti stn af ýmsum
merkurn mannúðar- og mannfélags-
málttm. Hr. A- K. dregur upp mynd
af skapferli og einkennum þessa
manns og rekur að nokkru feril
þroska hans. Þetta er jafnmikið
vandaverk sem það er hugðnæmt aö
kynnast þeim ferli, því að hann er
fléttaður saman viö eitt hugsana—
aitðugasta tímabilið í sögu Banda-
rikjanna — tímabilið frá þrælastríð-
inu til aldamótanna.
Næsti kafli bókarinnar fjallar um
Robert Marion La Follette. Sá mað
ur er vafalaust ágætasti fulltrúi, sem
völ er á, fyrir það, sem drengilegast
er til í stjórnmálabaráttu í Banda-
ríkjunum. Nokkur vafi kann að
leika á því, hvort hann hefir verið
j a f nd j úphygginn st j órnmálamaður,
sem hann var mikill drengskapar—
ntaður. , Hann var of mikið IbSarn
þess þjóðhagsfyrirkomulags, sem nú
er á leiðinni til grafar, til þess að
eftirtíminn muni nefna hann stjórn-
speking. Engum manni hefir verið
nteiri alvara meö að sauma nýjar
góðar bætur á gamalt fat, en honum
var. Barátta hans gegn auöfélögun-
um var barátta höföingja og mikil-
mennis. Og svo var um alla hans
baráttu fyrir þvi að auka veg þjóð-
ar sinnar.
Um þriöja manninn. setn ritað er
um í bók þessari, Theodore Roose-
velt, er íslenzkum almenningi hér í
álfu vafalaust mest kunnugt- Roose-
velt var svo glæsiiegur ntaöur, að öll
veröldin veitti honum athygli. Enda
leynir það sér ekki í bók þessari, að
þeir væru að fara vfir í Evrópu til
þess að berjast fyrir, og þess, sem
reyndist, er skringilegt — að þvi
leyti, sem það er ekki .sorglegt.
Síðasti kafli bókarinnar er nefnd-
ur “I konungsþjónustu” — ývnsar
endurminningar frá dvöl höfundarins
í enska herliðinu. Er þar víða kom-
ið viö og skemtilegt aflestrar- Verð-
ur það vafalaust betur rakið af þeim,
sem skrifa um bókina ritdóma. Er
það og þess vert, því að höfundur-
inn hefir á ýmsu sérkennilegar skoð—
anir, og beitir athygli sinni á aðrt
lund en títt er.
Þrjú kvæði eru birt í bókinni.
Kvæði um Rooosevelt eftir Kipling,
er Stephan G. Stephansson hefir þýtt.
Kvæði um Wilson eftir Worrell
Kirkwood, er Einar P- Jónsson hefir
þýtt, og að lokum frumsamið kvæði
um La Follette eftir O. T. Johnson.
Séra Jónas A. Sigurðsson hefir
ritað einkarlæsilegan formála fyrir
bókinni.*)
Stjórnarnefnd Þjóðræknisfélagsins
er hr. Aðalsteini Kristjánssyni stór-
lega þakklát fyrir hina höfðinglegu
gjöf hans til félagsins.
Ragmr E- Kvaran
“Sa*a”.
Það hefir lengi þótt við brenna, að
að oflítið væri um samvinnu milli
Vestur—Islendinga og heimalandsins
Og þetta er hverju orði sannara.
Ber ekki sízt á því á bókmenntasvið
inu. En á þessu eiga Austur—Islend-
ingar sökina, en Vestur-Islendingar
ekki. '
Vestur—tslenzku b’öðin gdra sé*r
allt far um aö fræöa landa sína vestra
um hvað eina, sem við ber heima
ættjörðinni og í frásögur er færandi
En hjá Austur—íslenzku blöðunum
fær maður harla lítið aö vita um
það, sem frant fer hjá bræðrunutn
vestra- Þeir hafa lengstum verið
skoðaöir sem týndir sattðir, er litln
skifti um fvrir heimaþjóöina, og
mönnum hefir hætt viö aö líta á þá
höfundurinn er rnjög hugfanginn af I sntáunt augum, líta niður á þá, ekki
honum. Hann bregður upp ýmsttm,
mynduni af honum, allt frá bernsktt
til æfiloka, setn honum finnst sér-
Nýlega fór frant tnælskusamkeppn
fyrir allt Canadaríki, nteðal miöskóla
nemenda. Var satnkeppnin fyrst
innan hvers fylkis, en sigurvegar-
arnir þaöan héldtt svo til Toronto
þar seni úrslitasamkeppnin fór fram
Vann piltur frá Ontario fyrstu verð
lattn, og þar nieð för til Norður—
álfunnar, til þess að taka þátt í alls-
herjar santkeppni, er haldin verður
i sumar. En önttr verölaun hlaut 16
ára gömul fransk-canadisk stúlka frá
St. Boniface. Simone Landry aö
nafni. Var ræöa hennar um þrosk-
ttn Canada stðan á dögum rikissam-
einingarinnar. Er ætlast til þess, af
hálfu þess opinbera, að Mlle- Land-1
ry fari ttm franskar byggðir í Mani-
toba, hátiðisdagana þrjá, er nú fara
í hönd, og flytji ræðu sína.
Enda þótt eg telji sjálfsagt, að
blöð vor riti ítarlegan ritdóm um bók kenn;iegar fyrir skapferli hans.
þessa, þá vil eg nota þetta tækifæri
— um leið og eg skýri almenningi
frá gjöf þessari — til þess að skýra
i fáutu orðum frá efni hennar-
Meginhluti bókarinnar eru frásögur
utn fjóra menn. setn höfundinum
hefir þótt stórmikiö til um í sögu
vestrænnar menningar um daga þess—
arar síöustu kynslóðar. Allir eru menn
irnir Bandaríkjamenn. Og allir eru
mennirnir ólíkir hver öðrum, en eru
hver á sinn hátt fulltrúar einhverr-
ar mikilsverörar hliöar þjóöar sinn—
ar og Norður-Anieríku í heild sinni.
Eins og nafnið á bókinni bendir til,
þá hefir höfundurinn ekki ætlast til,
að þetta væri verulegar og ítarlegar um
æfisögur þessara manna, heldur væri
frekar brugðið ttpp Snöggu ljósi yfir
einstök atvik úr lífi þeirra og starf—
sentj. Þeita |hefir /vafalaust Veriö
1 Enda þótt greinarkorn þetta eigi
ekki aö vera neinn ritdómur um bók
þessa, þá skal sú hugsun ekki dulin
aö ntjög nuinu tnenn verða ósammála
um niðurstöður höfundarins um á-
hrif Roosevelts á heimsntálin á sín—
unt tíma. Og miklu maklegra er að
gera ítarlega grein fyrir afskiftum
La Follettes af ófriðarmálunum
sízt á bókmenntir þeirra. En þetta
eiga þeir sízt skilið.
Ef allt er grannskoðað, mun ntega
fullyrða, aö hvergi eigi ættjaröar—
ástin sér dýpri rætur óg næntari til—
finningar en einmitt hjá þeitn Vest—
ur—Islendingum, sem heiman hafa
fltitt. Þeir sjá “gamla landið’’ í
draumahyllingutn æskuminninga sinna
og þeirra heitasta þrá er að verði
því til sótna og geta gert eitthvað
fyrir það. Og þetta hafa þeir líka
oft og* einatt sýnt í verkinu- En út
það skal hér ekki nánar farið.
tniklu. heldur en Roosevelts. En svo| he]dur aðejns rainnst lítig eitt á bók_
ósanunála, seiu ntenn kunna aö veröa
utu dótn höfundarins unt Roosevelt.
þá mun þess þó gæta enn nteira um
Thontas Woodrow Wilson. sem er
síðasti maðurinn, setn bókin fjallarl
Munið eftir að skrásetjast• — Síð
asta tækifæri að koma nafni sínu á
kjörlistann hér í bænutn, er á laug-
ardaginn og tnánudaginn kernur. Þá
tvo daga stendur vfir Court of Re—
vision í dóntsal fylkisins á Broad—
wav. Þeir sent atkvæðisrétt eiga, og
ekki hafa látið skrásetja sig, geta
komist á kjörlistann með því að fara bezt fram
.skynsamlega ráðið, því að énda þótt
bókin sé nokkuð löng, þá hefði hún
naumast nægt öll, til þess að unnt
hefði verið að skýra sæmilega greini
lega frá lífsferli og störfum eins
mannsins, hvað þá allra þeirra.
Fyrsta frásagan er um Dr- Lyntan
Abbott, prestinn og mannvininn nafn
fræga. Eg hygg aö það verði tnargra
manna mál, aö sá, sem sérstaklega
vildi vekja athygli á frjálslyndi og
víðsýni, eins og það hefir komið
álfunni, gæti naumast
þangað. ‘ Islendingar ættu ekki að
vanrækja þá skyldu, sem sjálfsögð-
ust er, að koma nafni stnu á kjör—
skrá Þeir sem óska kunna eftir að
fá flutning á skrásetningarstað, eru
beðnir að stma á einhvern þessat i
staða og verða þeir þá sóttir: 22 989
30 971, 86 165.
fundið öllu meira aðlaðandi mynd
af því, heldur en þá, setn birtist t
persónu Dr. Lyman Abbotts. Hann
var aldrei róttækur maður, en hann
var ljúfmatinlegur og viðsýnn mað-
ur. Áhrif hans í trúarefnum voru
afarmikil og yfirleitt til mikils góðs.
Hann gerði manna mest til þess að
Ritgerðin um Wilson er lengst og
ítarlegust allra ritgeröanna. Wilson
kemur svo mikið við sögu vorra tíniá,
og áhrifin. af starfi hans vara viö
svo tuiklu lengur, en æfi þeirra
manna, er nú lifa, að það liggur viö,
að hann sé enn of nærri oss. til þess
að unnt sé að búast við að fullkont-
lega sanngjarn dóntur veröi utn hann
feldur- En vissulega hefir hr. A
K- hlotið að verja ntikilli vinnu og
fyrirhöfn til þess að geta fært mönn
unt allan þann fróðleik um Wilson
er hann gerir í ritgerð þessari. Eg
er því sannfærðari um að menn muni
yfirleitt hafa ánægju af lestri henn.
ar, er svo reyndist um sjálfan mig,
þótt eg liti á svo að segja hvert at—
riði í síðari hluta ritgerðarinnar öðr
um augum en höfttndurinn gerir.
Ritgerðin um Wilson lyktar með
hinum frægu “fjórtán greinum”
Lestur þeirra hefir dálítið skringileg
áhrif á menn nú. Bilið millt þess,
sem mönnum var talin trú urn, að
menntahliðina.
Þaö hefir oft mátt á finna, aö
Austur—Islendingum hefir fundist
fátt um bókmenntir Vestur-Islend—
inga. enda er og sannast að segja, að
ekki hefir allt verið á marga fiska.
sem birzt hefir hjá þeim. En víðar
er pottur brotinn í því efni, og mundi
svipaö mega segja um heintalandið.
að ekki hafi allt verið gullvægt, sem
þar hafi birzt. En á hinn bóginn > einu
verður það eigi úr skafið, að Vestur
Islendingar hafa að tiltölu við fólks—
fjölda átt eigi allfáa snjalla rithöf-
unda og þar á meal meira að segja
og nokkttrri bókagerð, sent Vestur-
Islendingar hafa gert- Og sannarleg3
ættu Austur—Islendingar aö kunna að
nteta slíkt. Því þó þeir séu miklu
fleiri, þekkja þeir allra manna bezt
hvílíkum heljar örðugleikum þaö er
bundið aö halda uppi bókmenntum
hjá fámennri þjóð.
En Vesttir-tlslendin,gar hafa gert
meira en að rækta nýgræðinginn
stnn vestra. Þeir hafa líka nteð
bókakaupum sínutn lagt drjúgan
skerf til viöhalds bókagerð heima—
landsins. Um þaö þykist eg nokkuð
bær að dænta af eigin reynslu, þar
setn eg í 23 ár var útgefandi aö
tímairiti, sem naumast hefði gflttnö
lifað svo lengi, ef það heföi ekki not
iö stvrks Vestur—Islendinga- Og
þetta mun alls ekkert einsdæmi,, held
ur mun allmörgum bókaútgáfum hafa
komið sæmilegur stuðningur að
þessu.
“En er nokkuð hinumegin?” —
Hvernig er ástatt með stuðninginn
að austan við bókagerð Vestur—Is—
lenditiga? Mér er ekki kunnugt um
það. En gp’unur niinn er sá, að á
Islandi sé harla lítið um kaup á
vestur—íslenzkum bókum. 'Og það er
nijög illa farið. Því þurfi heima—
tandið stuðnings við aö vestan t
þeim eínuni, þá er auðsætt, að þess
gerist ekki síöur þörf fyrir fámenna
þjóðarbrótið vestan hafs- Og að sá
stuðningur væri í té látinn, mundi
geta orðið til mikillar blessunar. Því
það mundi bæði styrkja landa vora
vestra í þeirra lofsveröu baráttu fyrir
að viðhalda íslenzku þjóöerni og
glæða bræðraþelið milli beggja hinna
kynbortut kvista þjóðarstofnsins-
Eitt af þeim vestur—íslenzku rit—
unt, sem eg álít aö ætti að fá marga
kaupendur á Islandi, er tímaritið
“Saga”, sem skáldið Þorsteinn Þ.
Þorsteiitsson gefur út. Það er miss—
irisrit og af þvi út koranir tveir ár—
gangar- Það hefir alla þá kosti, er
alþýðlegt tímarit má prýða, bæði
ytra og innra. Frágangur allur eink-
ar snotur og smekklegur, og máliö
óvenjulega gott, hreint og látlaust.
Og að þvi er efnið snertir, þá er
það ákaflega margþreytt og allt vel
við alþýðuhæfi. Þar eru smásögur,
íslenzkar þjóðsagnir, bókmermta—
glepsur, kvæði og stökur, uppgötvan
ir og skrítlur og svo framvegis. —
Yfirleitt má segja að efniö sé allt
gott og vel valið, og ekkert alveg ó-
nýtt- Því þar sem ritið er aðallega
skemtirit, þá getur ekkert það talist
ónýtt, sem orðið getur til skemtun—
ar.
En þvi fer fjarri, að ritið sé ein-
göngu skemtirit. Það er líka bæði
fræöandi og um leið uppeldisrit. I
sögunSum, (einkurn eftir ritsljórjann
sjálfan) eru skýrt dregnar myndir af
lifi Islendinga vestra (t. d- í “Lilja
Skálholt” og "Hjálp i viðlögum”),
sem bæði eru fræöandi (ekki sízt fyr
ir Austur—Islendinga) og að ööru
leyti mikils virði. Þvi þar er ekki
verið að fimbulfamba út í loftið, bara
til aö skemta, heldur um leiö til að
kenna, aö læöa inn óbeinltnis hollunt
kenningum fyrir lífið, gera tvennt i
“aö gleðja og gagna”. Og
einmitt sá skáldskapurinn er mests
virði, sem meðfram hefir eitthvert
takmark. En auövitaö þarf listin að
vera meö i leiknum, til þess að ná
annað stærsta núlifandi skáld þjóð- takmarkinu- Aftur er “listin fyrir
arinnar, Klettafjallajötuninn- Yfir—
leitt er þaö aðdáanlegt, að jafnlítið
þjóöarbrot skuli hafa getað haldið
uppi jafnöflugum blöðunt, tímaritum
*) Eg laumast til þess neðanmáls,
að stinga því að vini mínum og sam-
verkamanni í þjóöræknismálum,, sr-
Jónasi A. Sigurðssyni, að eg varð
aldrei var við neina “lítilsvirðingu á
öllu amerisku hjá hávaða heima—
þjóðarinnar”- þann tima, sem eg
dvaldi þar í landi. En vitaskuld ■
það voru ekki nenta nærri því þrjá-
, tíu ár! — R. E. K'
listina” ófært ótæti. Þeir, sem eru
að yrkja og skrifa bara fvrir sjálfa
sig, eiga ekkert erindi til annara, og
ættu aldrei aö láta neitt á prent út
ganga. Skáldin eiga að vera kenni—
ntenn — spámenn — þjóðanna, því
að þau hafa betri tök á hjörtum
manna og tilíinningum en aðrir, og
geta því haft nteiri áhrif á allan al—
mettning, en tífaldar prédikanir og
skynsemisritgerðir.
Valtýr Guðmundsson-
—Lesbók Mbl.