Heimskringla - 09.05.1928, Blaðsíða 2

2. BLAÐSÍÐA
HEIMSKRINGLA
WINNIPEG 9. MAÍ 1928.
Myndir úr lífi
Vestmannaeyja
i.
Þaö er frostsvöl febrúarnótt og
klukkan 3.30. Eg ætla að sjá bátana
“leggja úit” og má því ekki seinni vera
til a8 vera kominn niöur aö sjó kl. 4.
Fyr er eigá leyfilegt að hefja róður
að nóttu til um þetta leyti árs. En þar
er 'heldur lítil ihætta á, að seinna sé
farið, ef sækjandi er sjóveður og allt
í lagi.
Það stendur heima, þegar eg kem
niður á “Skansinn,” eru örfáar min-
útur eftir. Skansinn er alláberandi
hæð ofan við hafnaropið sunnanvert.
Geysi-þykkir vallgrónir grjótgarðar,
hlaðnir fyrir öldum siðan geign er-
lendum ræninigjum, sem eigi ósjald-
an gerðu eyjábúum þungur búsifjar,þó
engir kæmust í hálfkvisti við “'hund-
Tyrkjann” að grimmd og spellvirkj-
um.
Veðrið má gott heita. Stillviðri og
stjörnuiblik með úrsvala hafrænu og
hrimgaða jörð. Hafið er nokkurn
veginn kyrt, það sem til þess sér og
heyrir. Samt berast þungar dunur
úthafsins um loftið, er það nemur
við sker o® dranga eða ylgjan brýzt
inn í þröng gjögur og klettaklungur.
En kynlegast er að Hta inn til hafn-
arinnar. Þar liggja um 90 véibátar
tillbúnir í róður. Þeir biða einumgis
eftir “blússinu”, brottfararmerkinu,
sem forystubátnum ber að gefa á til-
settum tíma. Enginn, þeirra má kasta
festum fyr. Þó er eigi trútt um a^ ó-
eðlileg ihreyfing sé komin á suma þá
framgjörnustu, og að þeir sjáist fljóta
lausir í fremstu röðum. Vélagnöldur
flotans rennur saman í ógurlegan
skarkala, sem berst langa vegu út yfir
kaupstaðinn og eyjuna. En æfintýra
legust er hin marglita, iðandi Ijósa-
mergð úti í koldimmu næturhúminu.
Hver bátur hefir auðvitað uppi lög-
boðin ljós, í siglutoppi ogi á báðum
hliðum. Og nú renna allir þessir lit-
ir, hvítgulir, grænir og rauðir, sam-
an í samfellda blkandi iðu. Það er
líkast og að sjái yfir þéttan, hávaxinn
skóg, er svignar fyrir striðum stormi
með dulræn æfintýraljós í greinum Og
krónu.
Allt í einu þýtur.rauðbleik leiftur-
rák í loft upp frá einum bátnum.
merkið er gefið, og á samri stundu
vindur fyrsti báturinn fram og allur
flotinn tekur skriðið fram urn hafnar-
mynnið — út til miða.
Loftið titrar við af vélahljóði, og
iljósin, það eina er til skipanna sér,
hníga og sveiflast eftir ruggi bátanna
um hina hvikulu öldufalda. Smátt og
smátt dreifast ljósin qg fjarlægjast;
vélaómurinn lægist og dvínar og inn-
an stundar er allt horfið sýnum. —
Næturthúmið grúfir yfir auðri höfn
og hljóðum bæ.
Við, sem á Skansinum stöndum,för-
um heim að hátta, en út um hafmiðin
sækja nokkur hundruð sjómanna at-
vinnu oig arð, í fang Ægi, í brigðulli
náttúru og vetrarmyrkri. Loft og lögur
eru kyrlát en þungbúin. Af þeim verð-
ur fátt ráðið um orðna hluti og kom-
andi dag.
II.
Ausíanstormurinn fer hamförum,
og haglkrepjan bylum á húslþökum.
Veðrið hefir 'brostið á úr haegum and-
vara laust eftir hádegi og igieysar nú
með þeim æðistryllingi, að naumast
er stætt á bersvæði. Hafið hafði um
morguninn verið sæmilega kyrt,
drungaJegt að visu, með þunga undir-
öldu og dynjandi brim, en nú leikur
það i algleymingi. Rjúkandi bárur,
með háa hrynjandi falda rísa og ösla
inn að ströndinni og slöngva hvítum
froðutungum langt upp á land.
Við hafnarmynnið innanvert, í skjóli
hafnarsmiðjunnar, stendur þyrping
fólles, karlar pg konur. Allir beina
sjón sinni í sömu átt — út á hafið,
þaðan sem bátanna er von. Nokkrir
þeirra eru þegar komnir; hafa sloppið
inn á bátaleguna á undan veðrabrigð-
unum. Aðrir eru á leiðinni skammt
undan, og hina hylur hafið og bríðin
eirihversstaðar úti í sortanum. Fólk-
ið starir út i dimmuna á fáeina báta, j
sem öðruhvoru sjást á öldu'hryggj-
unum og stefna inn á voginn. Þeir
þurfa að fara djúpt fyrir “klettinn”,
sem út skagar norðan megin víkur-
innar, til að hafa nóg seglrými, kynni
vélin að bila.
Þessi litlu mannvirki hendast alla
vega til á bylgjunum. Þær hampa
þeim hátt á öldutoppum, eins og
knetti, sem varpað er tH kasts. Svo
gjeypir þá næsti bárudalur og hylur
— úr landi að sjá — upp fyrir miðj-
ar siglur. Fremsti báturinn er kom-
inn inn undir hafnaropið. Stundum
berst hann óðfluga áfram af öldu-
ikömbunum. Þess á mil'li á vélin
fullt í fangi að vinna á móti harð-
kröppum útstraumnum.
Stutt fyrir aftan hann rís gild alda.
Henni fleygir fram með ógnar hraða,
eins og villidýri að bráð. Báiturinn
lyftist að aftan og skýzt fram eins
o,g ör. Hann snýst á rásinni og um
stund sýnist sem að hrönnin muni
slá honum flötum og mylja undir sér.
Það er stórkosíleg stund. Skeiki
nokkru uin rétta stefnu, er taflið tap-
að. En þetta varir ekki svipstund.
Báturinn lætur aftur að stjórn, og á
skemmri tíma en lýst verður, hefir
öldubrjóstið skilað honum inn yfir
allar hættur, á lygnu skipaleguna
Sigurinn er unnin með öruiggum huga
Og rösklegri stjórn. Þannig koma bát-
arnir hver af öðrum, meðan innsigl-
ingin er fær fjyrir myrkri.
Þeir, sem enn eru ókomnir, leita
sér næturlægiis í hléi við Heimaklett
og bíða birtu. tJti fyrir öslar björg-
unarfekipið um háia ölduhjryggi og
djúpa dali, í leit eftir Iþeim, sem ekki
hefir til spurst. Seint um kvöldið
hefir frézt til þeirra allra heilla á húfi.
En stundum — og því miður allt
of oft — verður Ægir helzt til þung-
ur í skiftum við mannhæittustrendur
íslands. Hann er að vísu oft örlát-
ur, en ertgiin Evrópúþjóð geldur hon-
ur honum — eftir fólkstölu — þyngri
skatta í mannslífum en Islendingar.
Vestmannaeyingar þykja röskir sjó-
menn. Og liklega eru þeir einhverjir
þeir röskustu og dugmestu hér við
land. — Opið úthafið fyrir hafn-
lausri strandlengju, ásamt snöggbrigð-
uUi, ofsagjarnri veðráttu að vetrar-
lagi, er ekki vettvangur fyrir lið-
leskjur né aukvisa.
Auðvitað eiga og Eyjarnar sína
bHðveðursdaga. Glampandi spegil-
skyiggt haf, hættudítið og velviljað
til að sjá.
En alténd eru þeir dagar fáir og
sjaldgæfir. Á stöðuglyndi sjávarins
verður trauðlega treyst.
III.
Það er á hlýjum júnídegi, að ég
leggi upp á klifið. Það er ekki ihæsta
fjall á Heimaey, en eitt hið fegursta,
iþegar tipp er komið, rennslétt flöt,
að víðáttu sem allstórt tún. ÖHumeg-
in girða það svinrháir hamraveggir,
ókleifir nema á einum stað, ’þar sem
iþað fellur í arma annars felJs og
lægra. Þegar uPP «r komið blasir við
manni viður og fagur sjóndeildar-
hringur til allra átta. Klifið er á
norðanverðri eyjunni, austast í sam-
felldri röð nokkurra fjalla, sem
ntynda rambyggðan mlúr út við
ströndina, og sem horfa beint við
landinu hinumegiin Eyjasunds. Sendið
er það og flaitt við sæ fram. Ofar
verður flatneskjan frjósamari og þétt
byggð, með “ólgandi Þverá”, Gunn-
arshólma, tún og býli, iðgræn engi og
straumlygn vatnalón og kvislar; alJ-
ar ójöfnur eru horfnar og sléttan blas-
ir við í fjarlægð eins og hágirænt
klæði, lagt með stálgráum taumum
og böndum. Lengra buritiu rís Fljóts-
hlíðin. Hinn svipþungi Þríhyrningur
ignæfir hátt við himin, en að baki
stirnir á hjarnhryddar tHieklubrúnir.
I norðaustri glampar á Eyjafjalla-
jökul, Tindafjöll, MýrdaJsjöktrl, og
landsýnin er glögg alla leið austur um
Dyrhólaey.
I norðvestri hverfur undirlendið í
léttri móðu, en að baki þess grisjar í
snækrýnd fell og jökla, norðan við
alla bygð. Að vestan girða Reykjanes
fjöllin og suður um sést aðeins enda-
laust, dimmblátt hafið, með nokkurar
sæbrattar eyjar fjær og nær.
Sé skemmra litið, er góð yfirsýn
um alla eyjuna, sem er á stærð við
litla kirkjusókn í þéttbýlli sveií. Hún
skiftir á með græn tún og graslendi,
svarta hamraveggi og mógrátt, úfið
hraunið. Það eitt er undirstaða henn
ar qg efni, iþegar grasveginum slepp-
ir.
Á henni norðaustanverðri, sunnan
megin við litla vik, stendur kaupstað-
urinn, dreifður Og formJítiIl með um
3,000 íbúa. Gegwt honum, norðan
hafnarinnar ris Heimaklettur hár pg
svipmikill, þverhníptur upp fyrir
miðju, en hið efra klæddur ávöJum
gróðurhjúp upp |á há-tind.
Hinsvegar bæjarins Jiggur Helga-
fell með æfafornum eldgíg og hrauni
orpnum hliðum.
Á vesturbrún eyjarinnar sér á
fáeina bæi og tún inni í dökku en
hálf grónu hrauninu; og syðst á
vallgrónum vöxtulegum höfða stend-
ur vitinn og bústaður gæslumanns.
Þanniig er útlit Heimaeyjar í stuttu
máli.
Niður í þorpinu er allt á ferð og
flugi. Nóg er að vinna starfsömum
höndum. Bifreiðar og hestvagnar
fara fiskifermd út að þerrireitunum,
sem allstaðar eru innan um og um-
ihverfis þessa fengsælu fiskistöð. Þar
morar af fólki, sem keppist við
breiðsJuna. Flest er það konur og
börn, því nú eru vertíðarmennimir
löngu farnir, og formenn og fiski-
eigendur hafa viðar störfum að
gegna.
Á skamntri stund skifta stakkstæð-
in lit. Gráar grjótkökurnar breytast
í hvitgular fiskiibreiður.
A höfninni liggja bátarnir uni
strengi og bíða ef til vill landsetn-
ingar og viðgerðar undir næstu ver-
tíð.
Sumum þeirra er haldið út að
sumrinu á síld eða þorskveiðar og til
að flytja að landi fugla og eggjaföng
þau, sem úteyjarnar gefa af sér.
Og það er unnið af kappi. Fisk-
urinn er breiddur til þurks, tindur
saman og hlaðið í stakka eftir þörf-
um. Börnunum virð,ist þetta gam-
anvinna; og sólhlýja dagsins léttir
flestum hug og handtök.
Þetta er ekki nema smániyndir af
starfsiháttum eyjabúa. Og auðvitað
mætti bæta mörgum við. Það væri
efni i ljósa lýsingu — ef vildi —
hversu ólíkt er að mörgu leyti um
að Mtast sum vetrarkveldin, þegar
landlegur eru og fólk lætur ýmsar
miður hollar skemtanir stytta sér
stundir. En slikt kemur okkur einum
við — að mestu.
Mun nú sýnu nær að s'lá botni í
bréfið og láta hér staðar numið.
Hallgr. Jónasson.
* * *
Heimskringlu langar til Iþess að þakka
höfundinum virkta vel fyrir þessa
ágætu sendingu, er fylgdi vinsamlegu
bréfi. Og höfundurinn má vera viss
um það, að blaðið talar þar fyrir
munn Vestur-Islendinga yfiríeitt. —
Ritstj. —
-----------x----------
Hringhendur
Þær er dómnefndin virtsaði úr til
verðlauna:
Get ég handan horfi þá
hrifinn andaJýður
þegar landinn leggur á
Ijóðagand og ríður.
Armaim Björnssou.
Kærleiksanda innsta þrá
—ef í vanda stöndum—
skyldi standa eiðfest á
okkar handaböndum.
G. O. Binarsson.
Báran sanda sólgylt þvær
saman blandar straumum,
vorsins andi i viði hlær
vekur land af draumum.
Ungur víðir vaggar sér
vors ií þýða blænum
FjallahMðin faMn er
faldi (íðilgrænum.
Hulda.
Norræn tunga dregst í dá
dagsins þunga kafin.
Mörg hin unga ást og þrá
er 5 drunga' vafin.
Kristján Johnson.
Rísa fjallaröðum frá
risahalla gættir;
er sem kalli á mig þá
Islands fjallavættir.
Lúðvík Kristjánsson.
Trúarljó&ið bæna bað
barni á móðurarmi
hlúði glóðúm andans að
innst í þjóðanbarmi.—
Ljúfra rnunna mýkist kvak
milt í runna hljómar
blárra unna úðaiþak
aftansunna ljómar.
H. B.
I skotgröfununi.
Nú er drengjum goldiið gjald
gefst þeim enginn blundur
æðisgengið auravald
alla sprengir sundur.
Svanborg Jónasson.
Gekk á bátinn Fróni frá
furðu kátur landinn;
kuldahlátur heyrðist þá
hann var gráti blandinn.
Sigurður Jóluumsson
Undir Lokin.
Næ ég feginn næturstað
nú er slegið tjöldum;
Lokadegi liður að
lífs á vegi köldum.
Stefán O. Eiríksson.
Eflist hagur, orka stærst
andans fagurglóðar;
gullnum Bragalyklum læst
lifi saga þjóðar.
Dagrenning.
Dagur fæðist, foldin hlær
fornum slæðum sviftir
Ijós af hæðum lifið fær
lit og klæðum skiftir.
H. B.
Ur vor og sumarvísmn til Jslands.
Tíbrá skrýðir tún og lund
töfraprýði dalsins
fögur þýðir mjúkri mund
mjöll úr hlíðum fjallsins.
Klœðir fjallið fögrum hjúp
fell og hjalla sína;
yfir vdila dimmblá djúp
dvergahallir skína.
Inn i voga, ægi frá,
öldu sogast glaumur
sólarbogans bárum á
bjartur lqgar straumur.
Gunnbjörn Stefánsson.
Haust.
Hlíðar skrýðir fanna flúr
foldin kvíðir ekki.
Kári sniður klæðin úr
kafalds hriðarmekki.
Stefán O. Eiríksson.
Kveldlag.
Stjarna smá af himni há
haddinn gljáa felldi
ofan í gráan ólgusjá
út úr bláu kveldi.
S. E. Björnsson.
Opið Bréf
til Armanns Björnssonar.
Heil'l sértu’ á Vesturvegum:—
—Vor er í hverju spori,
ungmenna Islendinga,
Islendingsþrá svo rísi!
Tunigian mín aldna og unga
ennþá sem móðir spennir
hugmyndir hjartans linda
hagleika’ í snilli braga.
Eg þakka þér kærlega fyrir “Send--
inguna” í Kringlu sem ég fékk íi
da®. Það var vel rituð grein, og
síst mun ég 'bera þér það á brýn, í
þetta sinn, að þar sé skortur á form-
festu^
Það hefir verið háJfgerður urgur
í iméir vdlð ritstjóra Heimiákringju,-
fyrir það hve skeytingarlaus hann hef-
ir komið fram, viðvikjandi hring-
hendu samkeppni þessari, þó ég á
hinn bóginn geti séð afsökun hans í
því að hann er “óeirðarmaður” í-
stjórnmálum, sem honuin og mörgumi
öðrum kann að virðast svo miklu
þyngri á metaskálunum en íslenzkar
stökur.
Um úrskurð dómnefndarinnar hefr
ég alJs ekkert að segja, nema það,
að mér þykir sárleiðinlegt, að vinn-
andi verðlaunanna, hefir enn sem
komið er, ekki sent mér mynd tií
eftingerðar, svo enginn kostur er fyr-
ir mig að sanna það, að ég i raurr
og veru geti málað eins fallega mynd
og hriinghendur hans eru.
MacPherson’s
ALE
rrTHE BREW SUPREME’
Ef sent skal heim
þá símið Ölgerðinni
24 841
MacPherson’s Ale og;
Bock Beer
mox lhor> ÍHproof ,
McPherson Ale getiö þér keypt á eftirtöldum Stærri Söludeild-
um Vínsölunefndar Stjórnarinnar í Winnipeg:
McDERMOT AVE
FORT ST. STORE
HENRY AVE. STORE
TACHE ST.t ST. BONNIFACE
CASH AND CARRY
1 einnnr eiia tvegxja tylfta umbfljfum.
MACPHERSON
BREWING, LTD.
FURBY VIÐ NOTRE DAME
EIGIÐ ÞÉR VINI A GAMLA LANDINU
ER VILJA KOMAST TIL CANADA?
SJE SVO, og langi yður til þess að hjálpa þeim
hingað til lands, þá komið að finna oss. Vér
önnumst allar nauðsynJegar frajmkvæmdir.
ALLOWAY & CHAMPION, Rail Agents
UMBOÐSMENN ALLRA FARSKIPAFJELAGÁ
««7 MAIN STREET, WINNIPEG SfMI 20 801
Eiia hver umhnlÍNmaffur CANADIAN NATIONAI. nem er.
TEKIÐ Á MÓTI FARÞEGUM VIÐ LANDGÖNGU OG Á LEIÐ TIL ÁFANGASTAÐAR
FARBRÉF
FRAM OG
AFTUR TIL
allra staða
í veröldinni