Heimskringla - 13.02.1929, Blaðsíða 2

2. BLAÐSÍÐA
HEI MSKRINGLA
WINNIPEG, 13. FEBR., 1929
9SOS0ððððSOðSO9ððSQ9OO999»
IFélagsskapur |
og samtök |
ssosososocososooossoosoosa
Þau málefni eru nú talsvert á dags-
skrá hjá okkur Vestur-íslendingum;
en þó eru það málefni sem jafnan
hafa veriS okkur vandræðamál. Is-
lendingar hafa ætið fengið org fyrir
að vera einrænir og tortryggnir, en
ekki félagslyndir. Tortryggnin og
einræðiS er gamall arfur sem viS
höfum tekiS eftir forfeSur okkar.
Þeir trúSu margir á mátt sinn og
megin, og vildu vera sjálfum sér
nógir í öllu. Þeir sem mest sjálf-
stæSi var í, brutu aSra undr sig og
gerSust foningjair annara.. Þeir
voru ráSríkir, og fóru lítt aS annara
ráSum. Sameiginlegur félagsskap-
ur þekktist varla hjá þeim. Einn
varS að ráSa, en aSrir aS hlýSa. AS
sönnu gjörSu oft tveir eSa fleiri
höfSingjar félagsskap meS sér til stór
ræSa og herferSa, og oft voru menn
þá bundnir tryggari vináttu-bönd
um en nú á /sér staS. Þá var
ráðríkiS einveldiS, yfirgangur ann-
ara höfSingja sá óvinur sem menn
höfSu mest viS aS striSa. Honum
varS aS verjast meS sömu vopnum.
VélræSi og undirferli til aS hnekkja
hagsmunum almennirags voru þá fá-
tíSari en nú, og sízt meS samvinnu
og félagsskap. ÞaS var opinber
samkeppni og yfirgangur einstakra
manna setn þá var mest aS óttast.
Þannig var þaS á Islandi og NorSur-
löndum í fornöld, og þaS hefir aS
miklu leyti haldist viS fram á síSustu
What will
you he doing
one year
from today?
A course at the Dominion
Business College will equip
you for a well paid position
and prepare you for rapid
promotion.
Enroll Monday
DAY
The “Dominion”
and its branches
are equipped to
render a complete
service in busi-
ness education.
BRANCHES:
ELMWOOD
210 Hespeler
Ave.
ST. JAMES
1751 Portage
Ave.
AND EVENING
CLASSES
Business Gollege
Mall. WlNNlPEG.

“WHITE SEAL
BruggaS af æfSustu bruggurum úr úrvals malti
og humli. — Eins og bjórinn sem þú varst
vanur að drekka.
BEZTI BJÓR í KANADA
TIL HEIMILISNOTA A JOLUNUM
Fluttur beint til leyfishafa gegn pöntun
BiSjiS um hann á bjórstofunum
Sími 81 178
KIEWEL BREY1
CO.,LTD.
St Boniface, Man
o»
i
StofnaS 1882.
Löggilt 1914.
í
D.D. Wood& Sons, Ltd.
KOLA KAUPMENN
Vér þorum að hætta mannorði voru og1 velgengni
á viðskiftin
SOURIS—DRUMHELLER
FOOTHILLS, SAUNDERS OREEK
POCAHONTAS, STEINKOL,
KOPPERS, SOLWAY EÐA FORD KÓK
ALLAR TEGUNDIR ELDIVIÐAR.
Not - Gæði - Sparnaður
Þetta þrent hafið þér upp úr því að skifta við oss
SfMI: 87 308 Ross Ave. and Arlington Str.
Vér færum yður kolin hvenær sem þér viljig
áratugi. Einstakir framkvæmdar-
menn hafa stundum myndaS almenn-
an félagsskap, en þeir hafa oftast
orSið einráSir og einvaldir. Af því
hefir sprottiS óánægja og andróSur,
og endirinn hefir orðið sá aS allt
hefir sundrast og orðið aS engu.
Tortryggni og samvinnuleysi hafa
drepiS fyrirtækin.
Þessi einkenni hafa fylgt okkur
íslendingum á öllum öldum, fram á
þessa daga ViS fluttum þau meS
okkur heiman frá gamla landinu.
Hér hafa þau þroskast ennþá betur
en heima, því nú eru frændur okkar
heima komnir langt á undan.okkur
í þeim efnum. ViS fundum þaS
fljótt þegar hingað var komiS aS
tetra var aS fara varlega, og eiga
ekki mikib undir drengskap annara.
Hér hittum við marga sem voru
reiSubúnir að nota sér einfeldni og
trúgirni aökomumanna. Hér var,
og er enn i dag — gengiS um meS
glæsileg tilboS, um aS taka þátt í
félagsskap og gróSabralli sem áttu
aS miða til almennings heilla, og
gjöra menn auSuga á stuttum tíma.
Margir landar létu ginnast til aS
leggja fé í þessi fyrirtæki, en oftast
fór svo aS félögin urSu aS engu
þegar til framkvæmdanna kom, en
stofnféS lenti í vösum örfárra manna.
Slik dæmi hafa styrkt tortryggni
hjá okkur. Þau hafa kennt mörg-
um aS varast allan félagsskap eins
og heitan eldinn, og treysta engum
nema sjálfum sér. Enginn skyldi
neita því aS það er gott og nauSsyn-
legt, aS treysta rrtest á sjálfan siig,
en of mikiS má aS öllu gera. ÞaS
dujíar ekki aS treysta á eigin mátt
þegar við ofurefli er að etja. Það
hafa dæmin sýnt á öllum tímum.
Tímarnir breytast og þá þurfum við
líka að breyta stefntinni. Fyr á
tímum þurftum viS aS verjast of-
riki einstakra manna og einveldi. Þá
varS hnefarétturinn oftast aS skera
úr, og þá hafði sá oftast sigur sem
ríkari var og valda meiri. Nú ræSur
hnefarétturinn minnu, í viSskif.tum
manna á meðal. ÞaS er peninga-
valdiS, hægfara samtök auðvaldsins
sem viS þurfum nú mest að verjast.
Gegn þeim getur einstaklingurinn
ekki viðnám veitt, en margir menn
igeta það, ef þeir vinna samaa
Við Vestur-Islendingar erum að
verða á eftir tímanum í þessum efm
um. Frændur okkar heima á gamla
landinu eru þar komnir langt á und-
an okkur. Þar er stór framför í
þá átt á siðasta aldarfjórSungi. Is-
lendingar selja nú mestan hluta af
vörum sinum beina leiS til útlanda.
og kaupa nauðsynjar sínar á sama
hátt. Þeir hafa myndaS samvinnu-
félög til framfara í ýmsum efnum
sem hafa heppnast vel, og orðiS til
stórra umbóta. Þeir hafa auSvitaS
rekiS sig á ýmsa örSugleika í byrj-
uninni, en reynslan hefir kennt þeim.
ÞaS sama má segja um flestar aSrar
þjóðir. Samvinnu hugmyndin er
óðum að útbreiSast, því reynslan hef
ir sýnt aS hún er það eina sem unn-
iS getur bug í samtökum auSfélag-
anna. Þau verða ekki sigruS nema
með sömu vopnum sem þau nota
I sjálí. Hvers vegna höfum við orð-
I iS á eftir frændum okkar heima, í
þessum efnum? Höfunt við ekki
við neitt aS striða í verzlunarsökum'?
Eg hygg þeir verSi fáir sem svari
þvi neitandi. Erurn við svo langt
komnir í framkvæmdum og menn-
ingu allri, að ekki mætti betur vera
ef við ynnum saman í félagsskap?
Vera má aS sumir líti svo á, en hin-
ir munu þó fleiri sem álíta aS okk-
ur sé ábótavant i mörgu. ESa hefir
tortryggnin og einræningsskapurinn
þróast hjá okkur, aS sama skapi sem
hann hefir dofnaS heima á gamla
landinu ? Því er miður, aS ég hygg
svo vera. Dæmin eru dag'inum
Ijósari. Nokkrar tilraunir hafa ver-
ið geröar hér í þá átt, en flestar hafa
þær dáiS í fæSingunni, eða veslast
upp eftir stuttan tíma. Tortryggni'
og andróður annara hafa orðið
þeim flestum aS meini.
ÞaS er annars undarlegt og sorg-
legt hversu mikill sundrungarandi
hefir veriS ríkjandi meðal okkar hér
megin hafs. Flokkadráttur og ó-
samlyndi hafa keyrt fram úr hófi.
ÞaS hefir vist aldrei komiS fyrir aö
landar hér hafi getaS orSIS á eitt
sáttir, um nokkurn skapaöan hlut.
Oíkkar færustu menn hafa ætiS staöið
í tveim andvigum flokkum i öllum
málum. Hafi það borið viS aö
þeir hafi viljaS fylgja einu máli
allir, þá hefir sinn flokkurinn viljaö
nota hverja aðferðina, og út af því
hefir allt fariö í bál ag brand. Þar
hefir tortryggnin og einræSiS kom-
ið til sögunnar. ÞaS eru óheilla-
vættir okkar Vestur-Islendinga.
HvaS ertu nú aS fara með? býst
ég við að margir segi. Þú ert að
skamma okkur þegar viö erum nú
loks aS vakna mqS félagslyndiS).
Satt er þaS aS víáu. Þetta síSastl.
ár hefir komiö meiri hreyfing meSal
landa í þessa átt en áður. En sú
hreyfing hefir verið hægfara. All-
margir Iandar hafa gengiö í igripasölu
félag, en ekki hafa þeir stofnaS þau
sjálfir. Þau félög eru bæöi stofnuð
og starfrækt af- hérlendum mönnum,
og landar fóru ekki aS sinna þeim
fyr en þau voru komin á fastan fót,
og þeir sáu aS þau gáfu góSa raun.
Þá má ekki gleyma fiskisölu-fél-
aginu. ÞaS félag hafa landar stofn
aS og starfrækt þenna stutta tima
sem þaö hefir lifað. Enga þekki
ég af löndum sem ekki kannast viS
aS sá félagsskapur sé nauðsynlegur
og heillavæniegur fyrir fiskimenn.
Engum gat heldur dulist, að fiski-
veiðar gátu ekki borgaö sig fram-
vegis með því sölufyrirkomulagi
sem áöur var. Fiskikaupmenn eru
búnir aö mynda félagsskap til aö
halda verðinu niðri, og voru • aS
verSa einráöir i þeim sökum. En
þrátt fyrir þaö var þaö aðeins lítill
hluti af islenzkum fiskimönnum sem
þorðu að hefjast handa, og stofna
félagiö. Lét því nærri að félagið
kafnaði í fæöingunni. ÞaS var ekki
einungis að menn þyröu ekki aS vera
með, heldur var unniö á móti stofn-
un félagsins leynt og ljóst." Menn
sáu drauga í hverju horni, sem áttu
aS veröa aö tjóni. Allir voru tor-
tryggSir sem aS því unnu. Þeir
áttu aSeins aS vera aS búa sér til
atvinnu svo þeir gætu auögast ann-
ara eignum. Enginn landi átti aS
vera fær um að stýra þessu fyrir-
tæki; auSfélögin myndu nierja þaS
til dauðs á fyrsta ári. — Þessar og
þvílíkar voru tillöigur margra þegar
byrjað var aS stofna félagiö.
Þrátt fyrir þetta var félagiö stofn-
að, og var það mest fyrir dugnaö
og framtakssemi einstakra manna.
Engar hrakspár um þaö hafá rætzt
ennþá. Samkeppni au'Sfélag/anna
hefir ekki orðiö aö neinu tjóni.
Verölag á fiski hefir verið með
bezta móti í vetur. ÞaS hefir ekki
borið á öðru en aö stjórnendur fél-
agsins væru stöSu sinni vaxnir, enn-
þá sem komiS er. Og þaS sem
merkilegast er; fjöldi af þeim fiski-
mönnum sem ekki þorðu aS ganga í
félagiö hafa orðið fegnir að selja
félagsmönnum fisk sinn. Þeir
hafa borgað hærra verð fyrir hann
en fengist hefir hjá auðfélögunum.
ÞaS mætti því ætla að þessar hrak
spár væru kveðnar niður. Þessa
árs reynzla ætti að nægja til þess að
allir islenzkir fiskimenn gengju í
félagiS næsta ár. Þá myndi félag-
iö veröa nógu öflugt til aS bjóöa
auövaldinu byrgin. Þá ætti þaö
að geta ráðið að mestu leyti verðinu
á fiskimarkaSinum suSurfrá. Slíkt
gæti oröiS ómetanlegur hagur fyrir
fiskimenn.
Islenzkir fiskimenn ! Hrindiö nú
af ykkur því óorði að þiS séuS tor-
tryggnari og samvinnuverri en aSrn
menn. SkipiS ykkur nú einhuga um
þennan félagsskap! Hann er ykkar
eign og stendur og fellur sem slíkur.
Hér er ekki að óttast áhrif frá leiS-
togunum i Winnipeg, sem aldrei geta
veriS á einu máli. Hér ætti hvorki
pólitík eða trúmáladeilur að geta
sundrað. Látið nú sjá aS þiff getið
unniS saman, þótt þeir geti það
ekki. LátiS hérlenda menn sjá aö
þiS getiö unnið saman, eins og þeir,
og þurfið ekki aS vera taglhnýtingar
annara. HugsiS um ykkar eigín
hagsmuni, en látið ekki auðfélögin
stinga i sína vasa öllum ágóSa af
hinni harðsóttu atvinnu ykkar.
Guðtn. Jónsson.
USE ir IN ALL YOUR BAKING B
Kveðja
HeiSraSi ritstjóri Heimskringlu!
Gjörðu svo vel að ljá eftirfylgj-
andi stefum rúm í þínu heiöraöa
blaði. —
Ort til séra Jónasar SigurSssonar og
'frúar hans viö afturkomu þeirra til
Selkirk eftir sumarfrí þeirra siðast-
liöiö sumar, er nokkrir vinir þeirra
heimsóttu þa.u að heimili þeirra, 22.
september síöastliöinn.
Hér GuS oss veitir gæfu hnoss,
vor gleði endurskin,
aS aftur komin eruð heim
vort ama rökkur dvín ;
Oss fanst allt snautt, þá fóruö burt,
oss fanst svo löng hver stund,
nú lukku geislinn lýsir oss
á ljúfum vina fund.
Þú flytur oss svo fagurt hér
meS friöar-lífsins þrá
þaS drottins hreina dýrðar orð
oss dylst ^ei kraftur sá,
meS andagift frá æSri heim
þú eflir Kristi hjörð,
og huggar þá sem Jiryggöin slær
en heiSrar lífsins vörS.
Hér kærleikans oss vísar veg
sú vísdómshétja fríð
sá Kristí Ijúfi lærisveinn
sem lukkan fylgir blíö
Þitt andans þrek er öllum ljóst
það yfirgnæfir flest,
frá þinni sálar hörpu hér
æ hljóma strengir bezt.
Þin barndóms ár á bentu Ijóst
þitt bjarta hugarfar,
að veröa mundir brynja og brjóst
sú bezta Kristninnar.
Til æðri hnatta hrífur oss
með helgum kærleiksstraum
í sálar rQ og sælu þrá
frá sollnum heimsins glaum.
Við óskum ykkur, heiðurs hjón
til heilla og blessunar,
og öll óstigin æfispor
til yndis farsældar.
A8 langan hljótið lífsfögnuð
meS ljúfri vinafjöld
þú vizku og sannleiksverndar guS
þá veit oss bæn í kvöld.
Þið hafið okkur heligaS bezt
svo hreina gleSistund
meS nærveru ykkar nú í kvöld
á nýtum vinafund
Hér styðji ykkur heilög hönd
frá háum sólar tind
þvi ykkar fagurt æfistarf
er öörum fyrirmynd.
Margrét J. Sigurðson.
Gigt
þvagsýrueitrit5 úr bló'öinu. GIN PIL#LS
orsakast þegar nýrun hreinsa ekkl/
lækna meö mótverkun á sýruna 0».
! &Ö láta nýrun vinna aftur. —
60c askjan hjá öllum lyfsölum.
/----------------
FORD COKE
—All Sizes—
Western Gem Coal
Lunip, Stove and Nut Pea
THE
WINNIPEG SUPPLY
& FUEL CO. LTD.
Tel. 876 15 — 214 Ave.Bldg.
_____________________f

I
i
*
TIMBUR
K A U P I Ð A F
The Empire Sash and Door
COMPANY LIMITED
Birgðir: Henry Ave. East Phone: 26 356
Skrifstofa: 5. Gólfi, Bank of Hamilton
VERÐ GÆÐI ANÆGJA.