Heimskringla - 13.02.1929, Blaðsíða 5

»
\
WINNIPEG, 13. FEBR., 1929
HEIMSK.R4NGLA
5. BLAÐSÍÐA
eigin framtak. Út á sjónarsviöið
kemur heill hópur af íslenzku sveit-
arfólki. ÞaS eru kynlegir kunningj
ar flest, mótaS af einræSjngshætti
afdala lífsins, þunglynt en þolgott,
vinfast en heiftrækiS, meS kirkju-
guSsorSiS á vörunum en alheiSiS inn
viS beiniS. ÞaS átti bæSi ættar-
dyggSir og ættarbresti ásakynsins,
enda igætir raunverulegra kristindóms
áhrifa afar lítiS í þjóSlífi Islendinga
fyr en á allra síSustu árum. (Mun
ég aS því víkja í þessum ritgerSum
síSar). |
Jón var mannþekkjari mikill og
eirjkar glöggskygn, sem aSrir Islend-
ingar á gallana, en hann horfSi meS
meiri mildi og mannúS á yfirsjónir
annara en flestir. Hann var kýminn,
en ekki kaldhæSinn. Hann fyrirleit
ekki fólkiS, en fann til meS því.
Hann bregSur ljósi góSlátrar hæSni
yfir leiksviS lífsins og sýnir okkur
heimsku og hjátrú aldarfarsins í því
Ijósi.
Sögurnar voru sannverulegar. Þær
íýstu hugsunarhættinum og héraSs-
bragnum, sem alþýSan átti viS aS
búa. Þær sýndu afleiSingar mein-
fýsinnar og mannorSsránsins, hræsni
og hleypidóma, blátt áfram og öfga-
laust. Menn litu í þær eins og
spegil og sáu sjálfa sig. AllstaSar
höfSu þeir rekist á eitthvaS likt í
mannlifinu sjálfu. Ef þeim gazt
ekki alkostar vel aS þessum myndum,
var sökin þeirra, en ekki myndatöku-
mannsins. AuSvitaS eiga þessar
þjóSlífsmyndir ekki jafnt viS alla
tíma, og dýpra verSur nú aS grafa
en hann 'gerSi, ef allar orsakir skal
aS rótum rekja í voru margbreytta
mannlífi, en allt um þaS held ég
þaS hefSi orSiS íslenzkum skáldum
ágóSi, ef þeir hefSu lært meira af
Jóni, en minna af ýmsum útlendum
öfgastefnum; og mikiS bættu bækur
hans úr andlegri fátækt íslendinga.
(Framh.).
--------x-------
Dauði syndarinnar
Öllum vísindamönnum, sem annars
nokkru máli skiftir um, ber saman
um þaS, aS engar ábyggilegar sann-
anir séu fyrir því, aS mönnunum
hafi veriS gefin guSleg opinberun
sem hegSunarleiSarvísir.
Kristnir menn og GySingar hafa
hin tíu boSorS; Búddatrúarmenn hinn
“áttfalda veg til Nirva na,” og Múha-
meSstrúarmenn hinar tólf meiriháttar
skipanir “Kóransins,” en ekkert af
þessum boöum kannast vísindartienn
viS aS séu af guölegum uppruna.
Þessar siSareglur, sem sagan getur
um, sýna aöeins mismunandi stig
kynflokkanna og ekkert annaS.
Þetta er s;i/inleikur, sem engum
læröum ma»ni dylst. En sökum
þess. aS alþýöu manna hefir aldrei
verig sagt hiö rétta í þessu efni,
veit hún mjög lítiS um þaö. ÞaS
er aS öllum jafnaSi mjög sjaldgæft,
aS blöSin flytji nokkuS, sem kallast
geti ádeilur á trúarvenjur, og hiS
sama á sér staö meöal skólakennara.
Þeir vilja ekki eiiga þaö á hættu, aS
andæfa kirkjunni. AfLeiSingin er
sú, aS hjá þeim þjóSum, sem jafnvel
hafa viSurkennt vísindi, er siSfræöin
ennþá hulin þokuslæSingi gamallar
hjátrúar og erfSakenninga.
MeS þvi aS ennþá er stórkostlegt
millibil milli vísindalegrar þekking-
ar og viöurkendra kennslugreina, er
oss þaö sérstakt ánægjuefni, aS a
þingi “American Association for Ad-
vancement of Science” gerSi profes-
sor Harry Elmer Barnes opinberlega
árás á hina gömlu vanabundnu hug-
mynd, syndina. Mr. Barnes, sem
er boöberi nútiSar vísinda, er einn af
þeim fáu vísindamönnum, sem held-
ur því fram, aS þaS sé engu síöur
mikilvægt aS breiöa út visindalega
þekkingu til almennings en aS
uppgötva ný sannindi. Hann segir
meSal annars:
“Ef viS eigum aS hlýöa hinum 10
boöorSum nú á tímum, ætti þaS aS-
eins aS vera undir þeim skilyrSum,
aö fyrirskipanir þeirra séu í fullu
samræmi viS fullkomnustu náttúru-
vísindi og þjóSfélagsfræöi nútím-
ans.—
Nútiöar gagnrýni á alheiminum,
ásamt helztu biblíuskýringum, gerir
aö engu eina aöal frumsögu trúar-
bragöalegrar og heimspekilegrar siS
fraeöi, nefnilega syndina. ViS könn
umst aS sjálfsögöu viS siöleysi og
glæpi ,en naumast viS synd, sem
innibindur samkvæmt oröskýringu,
beinan mótþróa gegn guSi — brot
gegn opinberuðum vilja guös.
Tilraunir nútiöar vísinda, aS sanna
tilveru guös, hafa orSiS árangurslaust
erfiöi og þá ekki síSur hitt, aS sanna
aS hahn hafi nokkru sinni sýnt þess-
ari dægurflugu, sem za'S nefnum
jörS, sérstaka umhyggjusemi. Biblíu
skýringar, trúaíbragöasagan og
menningarsagan eru sönnunargögn,
sem ógilda bibliuna og allar aörar
triúarbragSabækur, sem opinberaöán
vilia guös. Þar af leiöir aS sjálf-
sögSu, aö þar eS viö ekki þekkjum
vilja guSs viSvikjandi breytni manna,
er ómögulegt aö ákveöa hvenær hann
er brotinn. Synd er sem sagt, ó-
þekkjanleg og óútskýranleg.’’
Enda þótt þessi skýring Mr.
Barnes sé alkunn á sviöi vísindanna,
er þaö auSsætt á þeirri megnu and-
ÚS, sem hún hefir mætt frá kirkjunn-
ar hálfu, aö hún á erindi til vor enn
í dag.
Henry Fairfield Osborne, Jorseti
“American Association for 'Advance-
ment of Science,” gerSi sig brosleg-
an meS því aS gefa Mr. Barnes á-
kúrur fyrir þaS aS blanda trúarbrögö-
um og heimspeki inn í umræöur
þeirra á þinginu, en Mr. Barnes
benti forsetanum á aS fleiri ræöur
þingmanna mættu flokkast meö sinni.
Great-West Canadian
ÞJÓÐSÖNGVAR, ÞJÓÐDANSAR
OG
HANNYRÐA SÝNING
REGINA - - MARCH 20-23
I Fjóra daga ágætis söngvar og
sýningar, sem sýna bæði kunn-
áttu fólksins í sléttufylkjunum
í hannyrðalist og söng.
SÖNGVARAR, SPILARAR og ÞJÓÐDANSAMEISTARAR
FRÁ
20 ÞJÓÐFLOKKUM
I9 í hinum glæsilegu þjóðbúning- I
um lands þeirra.
HANNYRÐA SYNINGUNNI ER STJORNAÐ AF CANAD-
IAN HANNYRÐA-FJELAGINU OG SPIL OG ÞJOÐDÖNS-
UM ER STJORNAÐ AF MUSIC DEILD CANADIAN PAC-
IFIC RAILWAY.
> Þeir, sem óska aö sýna hannyröir, geri svo vel aS snúa sér til
Mrs. Illingworth
HOTEL SASKHTCHEWAN
The Canadian Pacific Hotel í Regina, Sask.
Frá kirkjunum hefir lostiö reiSar-
slögum af missögnum yfir Mr. Barn-
es; hann er úthrópaöur sem siöleys-
ingi, fyrir þá orsök eina, aS ógilda
gamlar og gatslitnar guÖfræSisskýr-
ingar á siSleysi.
Mr. Barnes getur vel látið sér
lynda óhróSur og missagnir þessar,
en hitt hlýtur aS vera honum songar-
efni, hvaS fáir af hans eigin flokki,
—sem þó aöhyllast nákvæmlega sömu
skoöun — hafa tekiS í strenginn
meS honum. Nokkrir af stéttar-
bræSrum hans eru blátt áfram of
hugdeigir; aSrir halda fram þeirri
gömlu kenningu, aö þau boS, sem
hafa veriS samþykkt og gengiS í
gildi á yfirvenjulegan hátt muni
veröa notadrýgri — aS sá flokkur
manna, sem hneigist til glæpa, sé lik
legri til aS stilla sig til meira siS-
gæSis, ef siSareglurnar hafi komiS
ofan úr skýjunum.
Því skal ekki neitaö, aö þessir
menn hafa nokkuö til síns máls.
Þeir menn eru áreiöanlega til, sem
þurfa harSúSgan guð uppi í himn-
unum og gínandi víti undir fótum
sér (sbr. Billy Sunday) til þess aS
stilla siSferði sitt aS einhverju leyti,
og veikgeSja menn þarfnast tálmynda
af tilverunni til þess aS lífiS verSi
þeim bærilegt. En enginn vísinda-
maSur getur veriö þekktur fyrir aS
sigla undir flaggi þess heigulsháttar.
Starfsemi vísindamannsins á að vera
óaflátanleg leit eftir sannindum —
óhrekjandi sannindum. Ef honum
verður þaS á aS sýna nokkra til-
slökun, eSa leyfa málamiölun aS læö-
ast inn í verk sitt, mun hann fljótt
veröa þess var, aS hann er orSinn
skotspónn pólitizkrar óhlutvendni.
ÞaS er langt frá því, aS nokkrar
minnstu sannanir séu fyrir því, aS
breytni þeirra sem trúa á yfirnátt-
úrlegan uppruna boSorSanna sé
betri fyrir þaS. ÞaS gagnstæöa á
sér oft staS. Þjóöahatur, stríS og
stéttarígur innan okkar þjóöfélaga
er afleiðing af siðalögmáli, sem hef-
ir veriö viStekið án þess aS vera
vísindalega rannsakaS, sem þó hvert
þjóðfélag á heimting á. Vér stönd
um án efa betur aS vígi, aS endur-
bæta siðalögmál 'vort, þegar vér
könnumst viS aS þaS sé mannaverk
í fyrstunni.
(Þýtt úr “The Nation.”)
Valdi Jóhannesson.
---------x---------
Mr. P. K. Bjarnason kom á föstu-
daginn frá Árborg. Htefir hann
undanfariS veriS á skipulagsferöalagi
fyrir gripasamlagiS i héruSunum
sunnan frá Teulon og norSur til
Rembrandt og stofnaSi þar tvær
gripasamlajgsdeildir. I gripasamlag-
inu eru nú 38 söludeildir starfandi,
en í janúar 1928 voru aöeins 15
deildir myndaöar. Hefir samlagiS
se't 1,895 vagnfarma af alidýrum ár-
iS 1928, 174 vagnförmum meira en
þaS sölufélagiö, af 14, er verzla i
gripakviunum í St. Boniface, hefir selt
mest og 16% af allri gripasölu er fer
um kvíarnar. I janúar í ár seldi
samlagiS 257 vagnfarma, 26% af allri
janúarsölu í gripaíkvíunum, saman-
boriS viö 63 vagnfarma á sama tíma
í fyrra. Mun þaS vera meira en
nokkurt einstakt félag hefir áöur selt
á mánuöi. Sannar þetta, aS fylk-
isbændur eru farnir að sjá hagnaS
inn af samlaginu.
_________ \
H. f. Eimskipaf élag
Islands
AÐA^LFUNDUR
ASalfundur Hlutafélagsms Eimskipafélag Islands verður
haldinn i Kaupþingssalnum í húsi félagsins í Reykjavík, laugar-
daginn 22. júni 1929, og hefst kl. 1 e. h.
DAGSKRÁ:
1. Stjórn félagsins skýrir fr% hajg þess og framkvæmdum á
liSnu starfsári, og frá starfstilhöguninni á yfirstandandi
ári og ástæSum fyrir henni, og leggur fram til úrskurðar
endurskoSaða rekstursreikninga til 31. desember 1928 og
efnahagsreikning meS athugasemdum endurskoSenda, svörum
stjórnarinnar og tillögum til úrskuröar frá endurskoSendum.
2. Tekin ákvörSun um tillögur stjórnarinnar um skftingu árs-
arösins.
3. Kosning fjögra manna í stjórn félagsins, í staS þeirra, sem
úr ganga samkvæmt félaigslögunum.
4. Kosning eins endurskoöanda í staS þess er frá fer, og eins
varaendurskoSanda.
5. Umræður og atkvæöagreiðsla um önnur mál, sem upp kunna
aö veröa borin.
Þeir einr geta sótt fundinn, sem hafa aögöngumiöa. AS-
göngumiöar að fundinum verða afhentir hluthöfum og umboðs-
mönnum hluthafa á skrifstofu félagsins í Reykj;\vík, dagana
19. og 20 júní næstk. Menn geta fengiö eyðublöð fyrir umboð
til þess aS sækja fundinn á aðalskrifstofu félagsins i Reykjavik.
Reykjavík, 4. janúar 1929.
—Stjórnin.
|
DYERS & CLEANERS CO., LTD.
grjöra þurkhreinsun samdægurs
Bæta og: g:jöra vit5
Sfml 37061 Wlnnfpegr, Man.
Kaupið
Heimskringlu
LOSOOOOOOðOSCOSCOOOOCOOOOOC
N
SítSan ári‘5 1882, hefir þetta
vörumerki tákna5 þa5 fínasta og:
bezta í gull- og silfurvöru. Velj-
15 gjöfina, sem þér kaupi5 næst
hjá
0 DINGWALLS
Q
O Stærsta gull og gimsteinabú5 £
O Vestur-Canada
A Portagre hjft Garry Street
WINNIPEG —:— MAN.
FARIÐ TIL ISLANDS 1930
á
1000 Ára Afmælishátíð»
Álþingis Islendinga
Canadian Pacific járnbrautarfélagiS og Canadian Pacific gufuskipafélagiS óska aS tilkynna
Islendingum, aS þau hafi nú lokiö viö allar mögulegar ráSstafanir viS fulltrúanefnd Al-
þingishátíSarinnar 1930 vestan hafs, viSvikjandi fólksflutningi i sambandi viS hátíðina.
SKIP SIGLIR
MONTREAL TIL
Farþegja sem fýsir að heimsækja staði
f ferðinni.
Sérstakar Lestir
fara frá Winnipeg til Montreal
í sambandi við skipsferðirnar.
BEINT FRÁ
REYKJAVfKUR
í Evrópu, eftir hátíðina, geta það einnig
Sérstakar Skemtanir
er verið að undirbúa á lestum
og skipum fyrir þá sem hátíð-
ina sækja.
Þetta er óvanalega gott tækifæri til aö sigla beint til
Islands, og til þess aS vera viSstaddur á þessari þýS-
ingarmiklu hátið 1930. YSar eigin fulltrúar verSa
meö ySur bæöi til íslands og til baka.
NotiS þetta tækifæri og sláist í förina, meS hinum stóra
hópi Islendinga, sem heim fara.
'Til frekari upplýsin|ga viSviíkjandi kostmaSi o. fl.
snúiö yöur til:
W. C. Casey, General Agent, Canadian
Pacific Steamships.
R. G. McNeillie, General Agent, Canadian
Pacific Railway.
Eða x
J. J. Bildfell, formanns Heimferðarnefndarinnar,
708 Standard Bank Bldg., Winnipeg.
Canadian Paciíic
Umkringir jörðina
Konur og Mæður
TIL ÞESS AÐ FJÖLSKYLDA YÐAR NJÓTI BEZTRAR HEILSU , OG SJE SEM BEZT
UNDIR ÞAÐ BÚIN AÐ VEITA SJÚKDÓMUM
NÆRINGARGÓÐA FÆÐU — OG
VIÐNÁM, ÞARF HÚN BÆÐI MIKLA OG
ÞAÐ ER
8,f*l
Canada Bread
. i
Símið Pantanir yðar
til
33 604 Burnell St.
39 017 Portage Ave.
J. Nicolson, Manager