Heimskringla - 20.02.1929, Blaðsíða 3

WINNIPBG, 20. FEBR., 1929
HEI MSKRINGLA
S. HLAÐSÍÐA
fullri atvöru spurja þig, Sigfús Hall-
dórs frá Höfnum, og alla þá, er
þessar línur lesa: hvort er meiri
þjóðaróvirðing, að einn maður af
þeim mörgu þúsund Islendinga, sem
búa hér vestanhafs, sé fundinn sekur
um morð, eða hitt, að það skuli vera
hér til félag. og í því eru flestir
prestar þjóðflokksins, og kalla sig
Þjóðræknisfélag íslendinga í Vestur
heimi, og það þykist taka að sér það
starf að safna fé meðal almennings
til að þvo þennan vansæmdarblett
af þjóðflokknum, sem féll á hann
við sakfelling þessa manns; í staðinn
fyrir að gera alla skyldu sína gagn-
vart þessu, hætti það við hálfnaö
verk, en slær eign sinni á afgang
fjársins, sem safnað var, þrátt fyrir
það, að því var bent á hvað gera
þyrfti og sem að öllum líkindum
hefði þvegið vansæmdarblettinn af
með ölhi, ef það hefði verið gert?
Eg hefi sett þessa spurningu fram
við nokkra menn hér og hafa þeir
allir mælt einum munni, að aðferö
Þjóðræknisfélagsins sé meiri óvirð-
ing; þeir hafa sumir af þeim farið
svo hörðum orðum um þessa aðferð
félagsins, að ég vil ekki hafa það
eftir.
Fremur þótti mér þeir vera stór-
orðið um Ingólfsmálið, ritstjóri
Heimskringlu og séra Ragnar Kvttr-
an. Mér þótti það þó eitthvað
manniegra, sem ritstjórinn sagði. Eg
hefi einhverntíma haft orð á því, að
hann væri lang hæfasti ritstjórinn,
sem nokkurntíma hefði verið við
Heimskringiu. Það er auðvitað
skolli mikill strákur í honum með
köflum, en þegar allt kemur til alls,
þá er þó maðurinn miklu meiri en
strákurinn. Vldi ég óska, að hann
fegði það ekki i vana sinn, að “kveða
kónginum í vil.’’
Það er einhver ógeðsleg’ur blær
yfir því, sem séra Rágnar E. Kvaran
hefir ritað um öll þessi mál; það er
helzt til mikið af sjálfbyrgingnum.
Pm Ingjólfssjóðinn svonefnda, ifar-
ast honum orð eitthvað á þá leið, ef
ég man rétt, að Þjóðræknisfélagið
muni ekki sleppa honum, meðan
hann hafi eitthvað við það að gera.
Nú hefi ég frétt, og efast ekki um,
að sú frétt sé sönn, að séra Kvaran
hafi sem forseti Þjóð(riæknisfé1ags-
ins, lofað fyrir þess hönd, að sá
sjóður skuli ekki á nokkurn hátt vera
hafður Þjóðræknisfélaginu til af-
nota; þótt það ekki fylgdi fréttinni,
þá þykir mér sennilegt, að hann hafi
lofað þessu til að komast hjá dóms-
ítrskurði.
Heyrt hefi ég marga igeta þess til,
að færri muni fara til Islands 1930
vegna flokkaskiftingarinnar, sem
orðið hefir i þvi máli. Ekki get
ég séð neina ástæðu til að það verðt
nokkuð til muna. Þeir, sem sitja
kyrrir vegna þessarar deilu, verða
aðeins þeir er fylgja heimfararnefnd
mni að málurn végna persónulegrar
vináttu við einhverja af nefndarmönn
um, en eru mótfallnir styrkbeiðni
hennar; vilja ekki láta benda á sig
sem spenastefnumenn heima á ís-
landi, þegar þangað er komið, og
vilja heldur ekki ganga í flokk mót-
stöðumanna með því að fara heim
í þeirra flokki, eða með öðrum skip-
um Bg hygg, að ég geti bent á
•einn eða tvo, sem þannig er farið.
Mér þykir ólíklegt að yfir 250
Vestur-Islendingar héðan úr Canada
fari heim 1830. Sjálfsagt tel ég
vist að Cunard línan taki að minnsta
kosti 65 per cent. af þeim Islending-
um, sem heim fara. Hversu marg-
ir kunna að slást í förina af hérlendu
fólki, hefi ég enga hugmynd um.
Sennilegt þykir mér að C. P. R.
taki vel sinn skerf af þeim, sem fara
frá Kanada, en Cunard línan miklu
meiri hlutann af þeim, sem fara frá
Bandaríkjunum.
I sambandi við það, sem ég hefi
kér að framan sagt, vil ég með
nokkrum orðum minnast á Þjóðrækn
>sfélagið og framtíðar horfur þess,
eins og þær koma mér fyrir sjónir.
Með framkomu heimfararnefndarinn
ar í fjársyrksbetli hennar til stjórn
valdanna og með áfrýjun þeirra mála
heim til Islands, hefir það bakað sér
°vi1d fjölda manna. A engan hátt
^eniur þetta eins greinilega fram eins
og í því, hve fáir hafa gengið í ^
félagið á siðastliðnu ári. Síðastliðið
ár hefði átt að vera hið mesta góð-
æri fyrir félagið, sem komið hefir.
Deilur þær, sem hófust út úr heim-
fararmálinu, hefðu átt að hafa þau
áhrif á fólk, að það hefði hópast
saman i félagið, ef því hefði á nokk
urn hátt verið ant um það. Eg las
í Heimskringlu nú fyrir skömmu, að
200 manns hefðu gengið í félagið á
síðastliðnu ári, þar sem það hefði
átt að geta tvöfaldað eða þrefaldað
meðlimatölu sína. Þjóðræknisfél-
agið hefði á árinu sem leið, ef fólkið
hefði á nokkurn hátt viljað sinna
því, að fjölga meðlimum í deildinni
Frón um helming og mynda aðra
deild í Winnipeg jafnstóra, og einnig
að mynda deildir í öðrum byggðar-
lögum meðal Islendinga. Hér í
deildinni “Brú” i Selkirk er mér
ekki kunnugt um, að nokkur maður
hafi gengið inn í deildina á árinu;
þvert á móti hefi ég heyrt, að það
hafi aldrei gengið eins illa að inn-
kalla ársgjöld eins og einmitt fyrir
árið sem leið.
Almenningur hefir andúð á móti
félaginu, eins og því er stjórnað nú,
og sérstaklega hefir þessi andúð far-
ið i vöxt siðan Ingólfsmálið komst
á dagskrá. . Mr. H. A. Bergman
hefir mikiö aukist álit með því, sem
hann hefir ritað um það mál.
Ef Þjóðræknisfélagið ætlar sér að
ná tiltrú ahnennings, sem er mjög
hæpið að það nokkurntíma nái, þá
er þó reynandi að skera burtu mein-
semdirnar, og meinsemdirnar eru
þessar: Þjóðræknisfélagið þarf á
næsta ársþingi sínu að gera ákvarö-
anir viðvíkjandi, að Ingólfssjóður-
inn svonefndi, verði ekki hafður til
afnota fyrir Þjóðræknisfélagið á
nokkurn hátt nema i þágu Ingólfs
Ingólfssonar. Það þarf að lýsa
sterkri óánægju sinni yfir starfsemi
heímfararnefndarinnar viðvíkjandi
stjórnarstyrksþágu og krefjast þess,
að því fé, sem þannig hafi fengist,
sé skilað aftur. Dr. Sig. Júl. Jó-
hannesson hefir í siðustu blöðum
Lögbergs ritað um tíu ára starfsemi
félagsins. Eg hygg, að næstum
hver einn og einasti maður, sem les
þær athugasemdir, hljóti að vera
doktornum samdóma.
Eitthvað þarf að gera þeim mál-
um aðlútandi. Sennilegt er, að
mörgum i félaginu þyki þetta nokkuð
óaðgengilegt, en sannleikurinn er nú
samt þetta, hvort þeir eru margir
eða fáir sem vilja kánnast við hann,
að forgöngumenn félagsins eru bún-
ir að koma félaginu í það öngþveiti,
að því verður ekki bjargað án stór-
kostlegs uppskurðar og hreinsandi
meðala.
Eg ætla nú að slá botnin í þetta
mas. Eins og ég hefi áður tekið
frani, þá er þetta prívat bréf. En ef
þér þykir við eiga, þá er þér heim-
ilt að birta það í heild, eða kafla úr
því, í Heimskringlu. n
Ef ég get fengið einhvern til þess
að taka afskrift af þesu bréfi, þá er
ekki ómögulegt, að ég sendi ein-
hverjum kunningja mínum úr sjálf-
boðanefndinni það; þeir mega líka
vita skoðanir minar á þessum mál-
um.
Svo kveð ég þig, og óska að þetta
nýbyrjaða ár verði þér til farsæld-
ar.
Selkirk 2. febr. 1920.
Stephen Thorson.
--------x--------
Gunnar Gunnarsson
Sagnabálki Gurínars Gunnarsson-
ar, sem hann kallar “Kirkjuna á
Fjallinu” er’ nú okið. I holnum eru
fimm sögur. Sú fyrsta heitir “Lék
ég mér þá að straum,” 2. Skip á
himninum, 3. Nóttin og draumurinn,
4. Óreyndur ferðamaður, 5. Hugleik-
ur mjígsiglandi. Undirtitill allra
saignanna er “ÍJr blöðum Ugga
Greipssonar.” Það er bersýnilegt
öllum kunnugutn, að efniviður sagn
anna er úr æfi höfundarins sjálfs og
það svo, að segja má að hann hafi
beinlínis rakið æfisögu sjálfs sín í
skáldlegu formi, svipað og t. d.
Gorki hefir gert. Fyrstu þrjár bæk
urnar segja frá æsku hans og upp-
vexti hans hér heima og er margt
í þeim lýsingum svo ljóst og skýrt,
að gamlir Austfirðirngar munu kann
ast þar við menn og staði, þótt
nöfnum sé breytt. Tvær síðustu
bækurnar segja frá utanför og lifs-
baráttu Ugga Greipssonar erlendis
og er skilið við hann þar sem hann
er svo að segja að komast á kjöl úr
volki og skipreikum lífsins og er ný
giftur og að verða viðurkenndur rit
höfundur. Því slík er ákvörðun
mín, segir hann, með þessu einu get
ég orðið að gagni og gert gott, þar
sem þetta er nú einu sinni mitt litla
hlutskifti í hinum margvíslegu störf
um lífsins. Þesi sagnabálkur er
ekki snjallasta verk G. G. þótt margt
sé í honum gott. I fyrstu þremur
bókunum eru að vísu víða einhverjar
beztu lýsingar, sem til eru í norræn-
um bókmentum á sálarlifi barns og
unglings, en lýsingarnar eru sum
staðar nokkuð langdregnar. En G.
G. hefir einnig skrifað annað rit,
Drenginn, (sem er til á íslenzku) og
lýsir meistaralega barnslegu sálar-
fari og áhrifum þess á líf og örlög
mannsins, sem hann lýsir. I tveim-
um siðustu bókum bálksins, sem hér
er um að ræða, er lýst baráttu Uigga
við ytri erfiðleika og innri, er hann
er að brjóta sér braut í nýju landi og
að finna sjálfan sig og list sína. J
þessum bókum koma einnig fyrir ýms
ir menn, sem þekkja má, einkuni úr
Hafnarlífi Landa á fyrstu tug þessar
ar aldar og eru nú margir þjóðkunn-
ir menn. Lífið, sem lýst er, er 1
oftast ömurlogt líf. í baráttu við sult
og seyru og oft örvæntingu, en innst
inni líf i trú á framtíðina og listina.
Að,svo miklu leyti, sem sögur þessar
segja frá Gunnari Gunnarssyni sjálf
um má að minnsta kosti segja, að
þessi trú hafi ekki látið að sér hæða.
Hann er nú ekki einungis í röð vin-
sælustu höfunda á Norðurlöndum,
en líka einn af þeim beztu. Ýmsar
sögur hans eru nú þýddar á mörg
mál og er vel tekið.
—Lögrétta.
Hlúa að því, sem bezt við berum.
Bjarga, en ekki tína.
Svo mun “Hekla’’ og hennar stefna
skína.
Hún hefir varnað vínsins skugga,
voðameini, sælu að ugga
Rétt sinn arm, að hlúa og hugga
hvar sem eygðist döpur sál;
hjálparlaus við lífsins tál.
Margan glatt, sem ekkert átti
örmagna á vegi.
Sýnt honum leið að sönnum, betri
degi.
Sjáið þið ekki verksins vanda?
Viljið þið ennþá bíða og standa?
Nú er tíð að hefjast handa
og hrinda doða fyrir borð.
Treystum ennþá bróðurbandið.
Blessun aldrei þrýtur
Þann, sem fram, en aldrei aftur,
lítur.
Heklu ég óska allra gæða!
Öll skal leið til sigurhæða!
Likna, hugga, leiða, glæða
ljós á vegum öreigans.
Sú er skylda sérhvers manns.
Án þess líf er einkisvirði,
öllu tínt, og 'grafið.
Hekla hefir okkur bróðurböndum
vafið.
Með afmælisósk,
Eyill H. Fáfnis.
seseooocooðeooooooecoooeeoeosoosooeoooðooooððscosoooai
NAFNSPJOLD
Emil Johnson
SERVICE ELECTRIC
900 Lipton St.
Selja nllskonar rafmaKniáhðlá.
Viö^crCir á Rafmagnsáhöldum,
fljótt og vel afgreiddar.
Stmli 81 S07. Helmaalmli 81 886
HEALTH RESTORED
Læknlngar i n lyfj*
Dr- S. B. Simpson N.D., D-O. D.O.
Chronic Diseases
Phone: 87 208
Suite 642-44 Somerset Blk.
WINNIFEG, — MAN.
Björgvin
Guðmundsson
A.R.CM.
Teacher of Muisic, Gomposition,
Theory, Counterpoint, Orches-
tration, Piano, etc.
555 Arlington St.
StMI 71621
A. S. BARDAL
■ alnr Ukklstur og nnnait um ftt
farlr. A11 ’.Ir útbúnaftur r4 b*itl
Bnnframur selur hann allskonaí
mlnnlsvarba og lecatelna_i_:
S48 SHERBROOKE ST.
Pbnnei 86 607 WLIVIVIPEG
T.H. JOHNSON & SON
tHSSIIHm OG GtLLSALAR
fHSSIIilAR OG GULLSALAR
Seljum glftinga leyflsbréf og
glftlnga hrlnga og allskonar
gullstúss.
Sérstök athygll veitt pöntunum
og vlSgjöröum utan af landl.
353 Portnge Ave. Phone 24637
Jacob F. Bjarnason
—TRANSFER—
Baggage and Purnlture Movtng
608 ALVERSTOSÍG ST.
SIMI 71 S»S
Eg útvega kol, eldiviS meS
saangjörnu verSi, annast flutn-
ing fram eg aftur um b»ian.
Dr. M. B. Halldorson
40] Rwyd Bldn.
Skrlfstofusimi: 28 674
Stund&r sérstaklega lungnasjúk-
déma.
Br at finna 4 skrifstofu kl. 11_II
f h. og 2—6 e. h.
Heimlil: 46 Alloway Ave
TaUfmii 33 158
Til stúkunnar “Heklu”
á fertugasta og fyrsta afmœli; 1928
COKE
ZENITH
KOPPERS
COAL
McLEOD RIVER
GALT
ALL STEAM COALS
J. D. CLARK FUEL CO. LTD.
Office: 317 Garry Str.
PHONES YARD:
2S341 - 28547 - 27773 - 27131
Að minninganna munareldi
megum við öll á þessu kveldi
sitja kát, því saman feldi
sannan kærleik, von og trú
allra faðir. Eining sú
út í fjarrum löndum.
Hugurinn flýgur “heim” á vængjum
þöndurn.
Meðan “Heklu” eldar orna
íslandssonum, sem til forna,
frjálslunduðum; frelsi borna
fram skal sótt í rétta átt.
Vanans hlekkir hrökkva í smátt.
DR„ K. J. AUSTMANN
Wynyard —:— Sask.
WALTER J. LINDAL*
BJÖRN STEFANSSON
Islemkir lögfrceSingar
709 Great West Perm. Bldg.
Sími: 24 963 356 Main St
Hafa einnig skrifstofur að Lund-
ar, Piney, Gimli, Rlverton, Man. J
DK. A. 8LÖNDAL
(02 Medlcal Arts Bldg.
Talsimt. 22 296
Stundar sérstaklega kvensjúkdóma
og barnasjúkdóma. — AB hitta:
kl. 10—12 f. h. og 8—B e. h
Helmlll: 806 Victor St,—Síml 28 130
Dr. J. Stefansson
216 MKDICAl. AKTS BL86.
HOrnl Kennedy og Graham.
Btanéar elDgfingu angaa-, eyraa-,
aef- o( kverka-sjdkdfima.
V« hltta frd kt 11 61 18 t k
•( kk. 8 tl fi e* h.
Talslmli 81 834
Helmill: 688 McMillan AVe. 42 6(1
Messur og fundir
í kirkju
S ambandssafnað ar
Safnaðarnefndin: Fundir 2. og 4.
timtudagskvöld í hverjum mánutíi.
Hjálparnefndin: Fundir fyrsta
nánudagskvöld í hverjum mánuði.
Kvenfélagið: Fundir annan þriðju
dag hvers mánaðar. kl. 8 að kvöld—
inu.
Söngflokkurinn: Æflngar i hverju
fimtudagskvöldi.
SunnudagaskáUnn: — A hverjum
sunnudegi kl. 11—12 f. h.
J. J. SWANS0N * C0.
lilmlted
B B N V A I. ■
I 8IDB AH C ■
R fi A L fi I T A T (
MOHTGAGH8
600 Parle Bulldtag, Wlnnlaeg, Maa
G. S. THORVALDSON
B.A., LL.B.
Lögfræðingur
709 Eleotric Railway Qharr^iera
Tal9Ími: 87 371
1
DR. B. H. OLSON
210-220 Medlc&l Arts Bld*.
Cor. Graham and Kennady II
Phone: 21 834
VTTJtalstími: 11—12 og 1—0.80
Helmili: 921 Sherburn St.
WINNIPEG, MAN.
Telephone: 21 613
J. Christopherson,
Islenskur lögfrceðingur
845 Somerset Blk.
Winnipeg, Man.
Talslmlt 28 88»
DR. J. G. SNIDAL
TANNLUfiKNIR
014 áumtraet Bleck
PortCrSC Avo- WINNIPBu
Great-West Canadian
ÞJÓÐSÖNGVAR, ÞJÓÐDANSAR
OG
HANNYRÐA SÝNING
REGINA - - M.ARCH 20-23
f Fjóra daga ágætis söngvar og
sýningar, sem sýna bæði kunn-
áttu fólksins í sléttufylkjunum
í hannyrðalist oS söng.
SÖNGVARAR, SPILARAR og ÞJÓÐDANSAMEISTARAR
FRÁ
20 ÞJÓÐFLOKKUM
[ í hinum glæsilegu þjóðbúning- I
um lands þeirra.
HANNYRÐA SYNINGUNNI ER STJÓRNAÐ AF CANAD-
IAN HANNYRÐA-FJELAGINU OG SPIL OG ÞJÓÐDÖNS-
UM ER STJÖRNAÐ AF MUSIC DEILD CANADIAN PAC-
IFIC RAILWAY.
Þeir, sem óska að sýna hannyrðir, geri svo vel að snúa sér til
Mrs. Illingworth
HOTEL SASKHTCHEWAN
The Canadian Pacific Hotel í Re&na, Sask.
POSTPANTANIR
Vér höfum tœkl á. a3 bœta dr
öllum ykkar þörfum hv&IS Ijrf
anertir, cinkaleyflsmetiöl, hraln-
lættséhöid fyrlr sjúkra herbargt,
rubber áhöld, og fl.
Sama verfi sett og hér rsefiur 1
bænum á allar pantanlr utan af
landsbygti.
Sargent Pharmacy, Ltd.
Sargent og Toronto. — Sfml 23 455
CARL THORLAKSON
LJrsmiður
Aliar pantanir með pósti afgreidd-
ar tafarlaust og nákvaemlega. —
Sendið úr yðar til aðgerða.
Thomas Jew’ellery Co.
627 SARGENT AVE.
Phone 86 197
Rose Hemstitching &
Millinery
SIMI 37 476
GleymltS ekkl atS á 724 Sargent
fást keyptlr nýtlzku kvanhattar.
Hnappar yflrkladdtr
Hemstltchlng og kv.nfat«»«nwiar
gsrhur, lOc Bllkl og to Bdmall.
Sárstðk athygll ▼•ttt Mall Ord«m
H. OOODMAN V. SIGURDSON
MARGARET DALMAN
TEACHEP OF PIANO
854 BANNING ST.
PHONE 26 420
BEZTU MALTIDIR
i bænum á
35c og 50c
frvaln ávextir, \indlar tábnh •. fL
NEW OLYMPIA CAFE
325 PORTAGE AVB.
(Móti Eatons búbinni)
A. HAYDN-BAILEY
PIANOS
Stillir píanó og gerir við
allar bilanir
788 Ingersoll Str.,
Heimilis Phone 30745
Þorbjörg Bjarnason
L.A. B.
Teacher of Piano
and Theory
726 VICTOR ST.
SIMI 23 130
TIL SÖLU
A ÖDIKU VEKtll
“PURNACB” —bætil vifiar og
kola “furnace” lttlfi brúkatj, er
til sölu hjá undirrttutSum.
Gott tækifæri fyrir fólk út á
landi er bæta vilja hitunar-
áhöld á heimilinu.
UOODMAN & CO.
786 Toronto Sfml
28847
E. G. Baldwinson, LL.B.
l.AgfrtpMngur
Renldence Phone 24 20€
Offlce Phone 24 f>«3
70S Míhíhr LichHiigr,
350 Mnln St.
WINNIPEG