Heimskringla - 03.04.1929, Blaðsíða 2

2. BLAÐSÍÐA
HEIMSKRINGLA
WINNIPEG, 3. APRÍL, 1929
WISHING
I wish I were a June moth !
A June moth or a butterfly that flutters everywhere.
Away I’d wander early ,
‘Miidst dainty blooms and curly,
And suck the nectar sweet and rare,—
Then slumber deep.
I wish I were a briar!
A briar wafting fragrance sweet when southern breezes blow.
The bees would light and kiss me,
And lovers young would ntiss me
When frost and wind my leaves below
Had scattered wide.
I wish I were a mountain!
A mountain great that towers high and overlooks the vale.
The first to greet the sunrise;
The last to weep when day flies;
The haven of the eagle hale
and eaglets bare.
I wish I were a silv’ry wave!
A silv’ry wave a-lapping the shore both night and day.
I’d lull to sleep the weary;
I’d rouse the dull and dreary;
I’d sing a song of love, so gay,
When you pass by.
I wish I were a tender chord!
A tender chord for you to strike when weary day’s no more
Such melodies I’d sing thee!
Such memories I’d bring thee!
Your soul would listen. Iinger, soar,
And dwell with me.
I wish I were a fairy!
A fairy small and airy with wings of silvery light.
I’d hush your sorrows dreary;
I’d smooth your worries weary;
I’d close my wings about your sottf”
And take my flight.
legrar þjóðhagsfræði er nú þegar
kominn upp þar sem eru rannsóknirn
ar á skipulagsmálum iðnaðarins og
iðnarsálfræðin. Brautryðjandi eins
og David Lubin á ekki að gleymast
eða það verk, sem hann hefir unn-
ið til þess að fá safnað vísindalegum
framleiðsluskýrslum.
Þj óðræknisþing
1929
jooöeoöoooooosocosoosooosa
Þjóðíélag
framtíðarinnar
goooeooeðcosQo&ðscceco
Alit H. G. IVells
Engin mál draga nú að sér eins
mikla athygli eins og þjóðfélagsmál-
in og um engin mál eru deilurnar
eins hatramar. I orði og verki er
reynt að ráða fram úr þeim. Góðir
menn og gáfaðir smiða í huganum
allskonar fyrirmyndarþjóðfélög og
athafnamenn ryðja nýjar brautir
svo að raunverulega hafa orðið marg
ar breytingar og bætur á þjóðfélag-
inu og skipulagi þess, þótt margt
standi enn til bóta.
Einn af þeirn mínnum nútímans,
sem einna mest hefir hugsað og
skrifað um þessi mál er H. G. Wells.
Hann er að vísu ekki starfandi stjórn
málamaður og hefir ekki bein af-
skifti af neinu löggjafarstarfi þinga
eða stjórna. En hann hefir afar-
mikil óbein áhrif á hugsunarhátt
fjölda manna um viða veröld og er
orðum hans mikill gaumur gefinn og
það hefir oft sýnt sig að hann hefir
verið á merkilegan hátt á undan sín-
um tíma. En hann hefir leitað
víða og leitað lengi að lausn vanda
málanna. I einni seinustu bók
sinni (frá 1928, The Open Conspi-
racyj segist hann hafa sett fratn eins
skýrt og greinilega og hann geti
helztu hugsjónir lífs sins og skoð-
anir sínar á heiminum, allt sem
hann hafi áður skrifað hafi einung-
is verið inngangur að þessu riti.
I þessari bók ræðir hann trúmál,
stjórnmál, uppeldismál, nauðsyn bylt
ingarinnar, hinnar friðsömu byíting-
ar, til þess að koma á alheimsstarfi.
Alþjóðlegt samstarf á sviði rnenn-
ingarmálanna er undirstöðuskilyrði
heilbrigðra framfara. En það gildir
ekki einu hvernig samstarfið eða
einingin er. Einhver alræðismaður
yfir öllum heiminum yrði litlu betri
en alheims glundroði. Einingin, sem
við leitum verður að vera fólgin í
því að gerð sé frjáls mannleg hugs-
un, tilraunir og skapandi viðleitni.
Lað er innantómt og gagnslaust að
gera byltingar til þess eins að hrifsa
ti! sín stjórnarvöld. Lað er vesæl
lausn að losna við ógnir styrjalda
og hagsmunadeilur ef slikt er fengið
á kosnað alls annars frelsis.
Maðurinn er mjög ófulikomin
skepna og aldrei svo, að honum sé
fyllilega treystandi í myrkrinu. Allt,
sem gera þarf til endúrbóta verður
að fara fram í Ijósinu, leyndarlaust.
Trú, vísindi og gagnrýni verður að
vera frjáls og opinber.
Hvernig er þá það þjóðfélag, sem
H. G. Wells hugsar sér ? Það er
grundvallað á samstarfi. Til þess
að skapandi framfarir og skápandi
athafnir geti notið sín, þarf að hafa
skynsamlegan hemil á framkvæmda-
Við vitum það nú á dögum, að |
nítjánda öldin eyddi miklum auð-
æfum og gáfum í ófrjósamar erjur
milli einstaklingshyggju og sam-
hyggju, individualisma og socialisma.
Svo var á litið að þarna væri um
andstæður að ræða sem útilokuðu
hver aðra, í stað þess að munurinn
á þeim er einungis stigmunur.
Mannlegt samfélag hefir ávalt verið,
er og mun einlægt vera flókið kerfi
samstarfs og samkomulags milli ó-
skorðaðs frelsis, og aga og undir
gefni undir samvinnuframlcvæmd
ir. Einstaklingseign getur aldrei
orðið þjóðfélagslega trygð en þó ó-
takmörkuð að athöfnum til, eins og
ákveðnustu einstaklingshyggjendui
kröfðust. En hún getur heldui
ekki orðið afnumin eins og krafist
er af þeini jaínaðarmönnum, sem
lengst ganga. Eign er ekki þjófn-
aður eins og Proudhon sagði. Hún
er vernd gegn því, að hlutir séu mis-
brúkaðir. Hún er form, sem nauð-
synlegt er fyrir frelsi athafnanna og
þegar hún kemur fram sem peningar,
þá er hún einskonar skírteini upp t
hreyfingarfrelsi einstaklingsins og
rétt hans til þess að velja sér sjálfur
laun verka sinna.
Þjóðhagssaga mannkynsins er
saga þess, hvernig farið hefir verið
með hugsjónina um eign. Mismun
andi meðferð hefir haft í för með
sér ýmislega misbeitingu og spill-
ingu. En einhver einstaklingseign
hlýtur ávalt að vera til.
(Frh. frá 1. síðuj.
skýrslur félagsins, og bað þingheim
að kynna sér skýrslurnar þar til
hægt væri að bera þær undir þing
ið.
son, 11 atkvæði; Þórður Bjarna-
son, 11 at'kvæði; Kristján Bessa
son 11 atkvæði; Kristján Pálsson
11 atkvæði; Sigurgeir Walter-
son 11 atkvæði; Mrs. Sigurbjörg
Johnson, 11 atkvæði; Björg Þor um-
steinson, 11 atkvæði; Sveinn
Skaftfell, 6 atkvæði.
Tillaga var gerð af B. B. Olson,
studd af Halldóri S. Bardal, um að
álitið væri samþykkt. Var það
gert, með öllum greiddum atkvæð-
Ásmundur P. Jóhannsson lagði til
og Jón Húnfjörð studdi, að forseta
sé falið aðxskipa 3. manna nefnd til
að athuga skýrslur embættismanna.
Samþykkt. I nefndina voru þessir
skipaðir : Ásmundur P. Jóhannsson,
Jón Húnfjörð, Kristján Pálsson.
5. Nafnaskrá deildarinnar Frón,
Winnipeg, bæri það með sér að 228
félagar hefðu full þing réttindi.
Bjarni Magnússon lagði til og
Jón Húnfjörð studdi að forseta sé
falið að skipa dagskrárnefnd. Sam-
þykkt. I nfefndina kvaddi forseti
þessa: Árna Eggertsson, Sigfús Hall
dórs frá Höfnum, Kristján Bessason.
Þegar hér var komið störfum, var
liðið að hádegi og fundi frestað til
kl. 2 síðdegis.
Þingið tók aftur til starfa stund-
vislega kl. 2 e. h. að fjölmenni við
stöddu.
Fundargerð fyrsta fundar lesin og
samþvkkt.
Þá var lögð fram skýrsla frá dag-
skrárnefndinni, er lagði til, að dag-
skrá sú, er auglýst hefði verið í
blöðunum, væri samþykkt rrteð lít •
ilsháttar breytingu á niðurröðun
málanna. Samþykkt.
Því næst var álit frá kjörbréfa-
nefnd lesið af framsögumanni, séra
Jónasi A. .Sigurðssyni og skýrt;
hljóðaði það á þessa leið.
6. Kunnugt væri um þessa
frá Piney: S. S. Anderson,
Einarsson, Stefán Anderson.
Undir álitið ritaðir:
Jónas A. Sigitrðsson
Asgeir I. Blöndahl
Þorst. J. Gíslason.
En sumt verður samt að vera sant
eiginleg eign alls mannkynsins, svo
sem sjórinn, loftið og sjaldgæf villi
dýr. Hráefni jarðarinnar ættu einn
ig að vera handa öllum. Fleiri gögn
og gæði gætu einnig komist undir
einskonar almenningseign og vesiíi
, rekin með alheims hagsniuni fyrir
oe fjármálalífí í þágu heildarinnar. , . , , ,
b J r augum, nu, þegar menn hata reynslu
Mhtur, húsaskjól og hvíld verður að
vera til handa öllum. Undirstöðu-
skilyrðum dýralifsins verður að vera
fullnægt áður en mannlifið getur
notið sin frjálslega. Maðurinn lif-
ir ekki á brauði einu saman, hann
étur til þess að hann geti lært og
starfað á skapandi hátt, en hann
getur ekki starfað nema hann borði.
fyrir sér í því, að slíkur rekstur er
mögulegur. Wells nefnir póst-
þjónustu heinisins sem dæmi. A
vegum alþjóða póstsambandsins kom
ast frínierkt bréf leiðar sinnat heints
hornanna á milli. Þessi stórfelda
starfsemi er rekin án þess að hún sé
nokkuð einkafyrirtæki. Eina aflið,
sem að baki hennar er, til að knýja
hana áfram er samvizka og almenn
Annars er ,að áliti Wells, engan-
veginn allt undir því kornið, að skynsemi mannkynsins.
mannfólkið flæði yfir alla barma
lifsins, heldur að það sé kjarnafólk.
1 heimsríki framtíðarinnar verður
því einnig að hafa hemil á fólks- (
framleiðslunni í þágu heildarinnar.)
Meðan mikill hluti af mannlegum |
verum er getinn stjórnlaust í girnd •
eða vanþekkingu, er maðurinn eins!
og hver önnur skepna seldur undir |
ok samkeppninnar um viðurværi. ^
Sú samkeppni hefir verið höHð. j
Það fyrirkomulag, sem verið hefir
á þeim efnunt oftast hingað til, er
hið svonefnda auðvaldsskipulag, það
er að segja skipulagslaus meðferð
framleiðslunnar í höndum einkaeig-
enda undir vernd laganna. En
þetta skipulag hefir samt í heild
sinni, þrátt fyrir allt, orðið til góðs.
Orlausnarefni mannkynsins eru flest
líffræðilegs og sjálffræðilegs eðlis
og aðalatriði þjóðfélagsmálanna eða
hagfræðanna eru þessháttar úrlausn-
arefni, að þau velía á því hvernig
eðlisfræði og efnafræði er læitt i
praktisku lífi. Það fyrstai sem við
ættum að athuga er þetta: til hvers
viljum við nota auðsuppsprettur nátt
úrunnar og það næsta er, hvernig á
að fá menn til þess að gera það,
sem gera þarf á eins ánægjulegan og
áhrifamikinn hátt og unt er. F.n
hinir svonefndu lærðu hagfræðingar
og Marx og fylgismenn hans þvi
meira neita að fást við þessi undir-
stöðuatriði. í þess stað er þrætt
ttm óvináttu milli verkamanna og
vinnuveitenda og um grófta. og laun.
Mtkið af umræðunum um þjóðfélags
mál fer fyrir ofan garð og neðan
hjá hinu eiginlega úrlausnarefni.
En visir nýrrar, verulega vísinda
Heildareign á sjálfsagt víða eftir
að koma i stað einkaeignar, þó þann-
ig að peningakerfi fyrir einstakling-
ana verður haldið áfrani undir stjórn
alþjóðlegrar miðstöðvar. Á banka
starfsemi mætti sennilega koma á al-
hgims þjóðnýtingu. En. að öðru
leyti myndi vera heppilegast að áliti
Wells, að einstaklingarpir fengju
að beita hæfileikum sínum á seni
frjálsastan hátt, eða með samvinnu
sniði.
Jafnaðarstefntir 19. aldarinnar, þar
á meðal hinn þverúðarfulli kommún-
ismi voru tilraunir til þess að koma
samstjórn á eign og auðsuppsprettur
heildinni til hagsmuna. En flest
voru þetta lauslegar áætlanir, sem
oftast skorti algerlega hinn ómiss-
andi sálræna grundvöll. En samt
sem áður hefir mótspyrnan gegn
bersýnilegu ranglæti þjóðfélagsins
plægt jarðveginn fyrir heilbrigðum
umbótum framtíðarinnar.
—Lögrétta.
1) Kjörbréfanefndin leyfir sér að
lænda þinginu á síðasta þings sam
þvkktir í 3. grein aukalaga þess, er
svo hljóðar: “Allir fulltrúar og
erindsrékar skulu skrásettir í þing-
byrjun, og að ritað sé við nafn
hvers þingmanns tala er sýnir hve
mörg atkvæði hann fer með á þingi,
ti! dæmis 1, 2, eða 10 o. s. frv.
2) Samkvæmt þessu fylgi listi, er
sýnir nöfn og atkvæðafjölda erinds
reka deilda utan Winnipegborgar
og skrá yfir alla kjörgenga meðlimi
deildarinnar Frón í Winnipeg.
3) Tillögur stjórnarnefndar Þjóð
ræknisfélagsins um takmörkun á um-
boðsatkvæðum, hafa góðfúslega ver-
ið teknar til greina, af þeim deild
um félagsins er íulltrúa senda, og
fara því ýmsar fjarlægar félags-
deildir á mis við að nota til fulls þau
réttindi er þeim bera, lögum sam
kvæmt.
4) Til að greiða fyrir þingstörfum
leggur nefndin til, að þingið viðhafi
atkvæði með handauppréttingu
öllum smærri málum þingsins, en
nafnakall þá aðeins, er tveir eða fleiri
fulltrúar deilda æskja þess.
5) Listi þeirra er gefið hafa sig
fram er á þessa leið:
1. Deildin Fjallkonan. í Wynyard.
Fulltrúi: Asgeir I. Blöndahl, 11
atkvæði.
2. Deiklin Iðunn, Leslie. Fulltrúi:
Þorsteinn Guðmundsson, 11 at-
kvæði.
3. Deildin Island, Brown. Full-
trúar: Th. J. Gíslason, 7 atkv..
Jón Húnfjörð, 8 atkvæði; Jó-
hannes Húnfjörð, 3 atkvæði.
(Frá þessari deild voru einnig
stödd á þingi: Mrs. Th. J. Gísla
son, Mr. J. S. Gillis.
4. Deildin Brúin i Selkirk. Full-
trúar: Séra Jónas A. Sigurðs-
son, 11 atkvæði; Guðjón Friðriks
Frá islandi.
Góðir Gestir
Hingað komu frá Ameríku tveir
merkir gestir. Jón J. Bildfell, for-
maður Þjóðræknisfélagsins vestra, og
séra Rögnvaldur Pétursson. Aðal-
erindi þeirra er við Alþingishátíða-
nefndina. Gera þeir ráð fyrir að
hingað komi um 800 Vestur-íslend-
ingar 1930. Þessir ágætu Islend-
ingar hafa mjög góðan skilning á
því, hve mikla þýðingu hátiðin 1930
geti haft fyrir islenzku þjóðina ef
hún hepnist vel. Hafa þeir mikinn
áhuga á því að útbreiða þekking á
landinu i hinum ensku mælandi
heimi, og munu Iáta skrifa ýmsar
fræðandi ritgerðir um landið í því
skyni, Að sjálfsögðu munu engir
gestir verða þjóðinni kærari 1930 en
synir hennar og dætur, sem koma að
vestan. Bátíðanefndin hér hefir
gefið sendimönnum að vestan kost
á þvi að kynnast öllu sem nefndin
hefir gert.—ísland.
Þá mæltist forseti til, svo að auð-
veldara væri að átta sig á atkvæða
greiðslu, að þeir er ekki hefðu at-
kvæðisrétt á þinginu, sætu up’pi á
lofti, en atkvíaðisbærir menn niðri
í fundarsalnum. Einnig fól forseti
félaga Asmundi P. Jóhannssyni, Gísla P.
Magnússyni og Guðmundi K. Jóna-
tanssyni, að hafa eftirlit með atkvæða
greiðslu.
Næst var skýrsla fjármálanefndar
lögð fram, er svo hljóðaði:
i “Við, sem skipaðir vorum sem
E. E.
What will
you be doing
one year
from today?
A course at the Dominion
Business College will equip
you for a well paid position
and prepare you for rapid
promotion.
Enroll Monday
DAY
The “Dominion”
and its branches
are equipped to
render a complete
service in busi-
ness education.
BRASÍCHESí
ELMWOOD
210 Hespeler
Ave.
ST. JAMES
1751 Portage
Ave.
AND EVENING
CLASSES
DOMINION BUSINESS OOLLEGE
'itnr
CThe Mall. WlNNlPEG.___
“WHITE SEAL ’
Bruggað af æfðustu bruggurunt úr úrvals malti
og humli. — Eins og bjórinn sem þú varst
vanur að drekka.
BEZTI BJÓR f KANADA
TIL HEIMILISNOTA A JOLUNUM
Fluttur beint til leyfishafa gegn pöntun
Biðjið um hann á bjórstofunum
Sími 81 178, - 8 179
KIEWEL BREY^ í\G
CO.,LTD.
St Boniface, Man
Stofnað 1882.
Löggilt 1914.
j D. D.Wood&Sons, Ltd.
KOLA KAUPMENN
Vér þorum að hætta mannorði vorui osr velgengni
á viðskiftin
SOURIS—DRUMHELLER
FOOTHILLS, SAUNDERS CREEK
POCAHONTAS, STEINKOL,
KOPPERS, SOLWAY EÐA FORD KÓK
ALLAR TEGUNDIR ELDIVIÐAR.
Not - Gæði - Sparnaður
Þetta þrent hafið þér upp úr því að skifta við oss
SÍMI: 87 308 Ross Ave. and Arlington Str.
Vér færum yðutr kolin hvenær sem þér viljið
KAUPIÐ HEIIVISKRINGLU