Heimskringla - 03.04.1929, Blaðsíða 7

WINNIPEG, 3. APRÍL, 1929
HEIMSKRINGLA
7. BLAÐStÐA
Ofriðurinn mikli
Áhrif hans á menningarstrauma
Svo margþættar eru afleiðingar
heimsófriðarins, svo stórfeldar, að
það á langt í land cnn, að tnenn
gcri scr nokkurnveginn Ijósa grein
fyrir þeim. 1 stórblöðum heims-
ins birtast iðulega greinar um þessi
cfni, þar sem höfundar vinna að
því, að útskýra það fyrir almenn-
ingi, hvernig daglegt líf núlifandi
kynslóðar cr allt meira og minna
mótað af afleiðingmn ófriðarins,
og svo muni vcrða að miklu leyti
um ófyrirsjáanlega framtíð.
F.ftirfarandi grein er tekin úr
Götcb. Handcls og Söf. Tid.
Enginn sá maöur, sem kemur í opin
berum erindum til París eða Lund-
úna, má láta hjá líða að ganga til
grafar hins ókunna hermanns. Van
ræksla í þessu efni myndi talin ó-
fyrirgefanlegt virðingarleysi fyrir
þjóðinni. Að baki þessarar kröfu
um að hylla hinn óþekkta hermann,
er sefur eilífum svefni í þeirri hvílu,
sem þjóðin hefir búið honum liggur
þakklætisviðnrkenning þjóðarinnar
til þeirrar kynslóðar, sent fóriiaði
sér a vígvöllunum og í skotgröfun-
um. Með blóði miljóna hermanna
hafa sigurvegarnir keypt stöðu sina
meðal þjóðanna.
Crslita ófriðarins gætir hvarvetna
í lifinu. Þegar sá maður, sem nú
lifir i útlegð i Dborn, stóð sveipað-
ur frægðarljóma Þýzkalands, þá
stóðu augu alheints á honum og þýzku
þjóðinni. Þýzk ntenning ruddi sér
braut i heiminum. Þýzk tunga og
þýzkar bókmenntir voru lesnar all-
staðar. Þýzk vísindi, þýzkt skipu-
lag og þýzkt samheldni var tekið til
fyrirmyndar. Frá öllum löndum
heims streymdi æskulýður til þýzkra
háskóla og annara menntastofnana,
til þess að afla sér þeirrar þekking-
ar er að haldi gæti komið í frarn-
sókn.
Þegar konungur Prússa fór land-
flótta og settist að í Hollandi, þýzki
herinn lagði niður vopn og þýzka
keisaravaldið hrundi í rústir, mistu
Þjóðverjar um leið forystu á and-
ans sviði. Nú streyma ungir menta
menn til Englands, Frakklands og
Bandarikja. Nú eru það bók-
mentir, listir og vinnuvísindi þessara
þjóða, sem menn leggja kapp á að
nema. Á öllum sviðum hefir Þýzka
land orðið hornreka. Breytinguna,
sem orðin er, má jafnvel sjá á því,
hvaða kennslubækur börn fá nú, á
heimilislífi og á klæðnaði manna.
Og verzlunin gefur glöggt sýnishorn
þeirrar breytingar, sem orðið hefir
í heiminum.
Undirstaða valds og áhrifa hverr
ar þjóðar í heimi, er stál og blóð og
iðjusemi og framkvæmdir. Vald
Bandaríkjanna byggist á hinum ó-
tæmandi auðsuppsprettum landsins,
á hinum ótrúlega vinnuhraða, á
auðlegð þeirra.og þess vegna verð-
ur ætið og alltaf að taka tillit til
vilja þeirra á öllum ráðstefnum.
Það er vald Ameríku sem vekur eft-
irtekt á menningu hennar.
Öllum hlýtur að vera Ijóst að af-
staða Svíþjóðar er önnur eftir stríðið
heldur en áður var. Hin aukna
virðing sem þjóð vor nýtur nú, staf-
ar ekki af neinu öðru en þvi, að
vér höfum sýnt það hvað vér erum
vel staddir fjárhagslega, og hvað
þjóðmegun vor stendur föstum fót-
um. Það eru framkvæmdarmenn-
irnir hér i landi og iðnrekendur, sem
öfundin nagar alltaf hælana á, breytt
áliti alheims á Svíum. Og það er
þeim fyrst og fremst að þakka hver
afrek þjóð vor hefir unnið á and-
lega sviðinu.
Menn geta gjarna sagt að um
þetta eigi viö dómur Prédikarans um
fánýti hégómans. Timarnir breytast
og völdin eru völt. Það, sem í dag
er talið afbragð alls annars, er fall-
ið í gleymsku og dá á morgun. Það
er auðvelt aö sanna að þau lj óð og
listir, sem eru samrænt sál einhverr-
ar kynslóðar, þykir næstu kynslóð
lítið varið i. Hin rniklu skáld, er
samtíðin taldi ódauðlega, sofa gléymd
ir í ritverkum sínum. Hver af
ö$rum gleymast þeir almenningi;
nokkra stund eru skólabörn látin
þrælast á þeim og seitiast eru bæk-
ur þeirra notaðar, sem heintildir við
stílagerðir i bókmentasögu.
Þó eru til listaverk í orðum, mál-
um, steini og litum, sem lifað hafa
um þúsundir ára. En það er vald,
sem hefir gefið þeim lifsþrótt. Bók-
mentir og listir Aþenu, Spörtu,
Makedoníu og ítalíu, eiga það fyrst
og fremst að þakka stjórnmálamönn
um og hershöfðingjum þessara þjóða
að þær hafa orðið ódauðlegar.
Grikkir voru skjöldur milli Asíu og
Evrópu og í skjóli þess blómguðust
listir Hellas. Herskarar Rómverja
útbreiddu menningu allt norður að
Eystrasalti og suður til frumskóga
Afríku, vestur til Irlands og austur
að Oxusfljóti. Það er þessi þrótt-
ur, sem hefir borið uppi menningu
þeirra gegnum aldirnar. Þær þús-
undir þúsunda ókunnra hermanna,
sem báru bein sin í framandi jörð,
hafa lagt sinn skerf til þess að
gera fornbókmenntirnar ódauðlegar.
Það er lífsviljinn, sem hefir tekið
sér bústað í skáldskapnum.
Renessansentenningin blómgvaðist
líka í skjóli striðs og vökvuð blóði.
Allstaðar er það sama sagan. Ekk-
ert fæst ókeypis. Þar sem ltfs-
þróttur þverr, þegar menn megna
ekki framar að lyfta Grettistökum
hinna efnalegu menningar, þá blóm-
gast ekki heldur hið andlega lífið.
Með öðrum orðum: það er valda-
aukning sem skapar uppsprettur and-
ans, og sem sýnir mönnum hverjar
þjóðir hafa komist lengst í andlegum
framförum. Heimsstyrjöldin hefir
fært miðstöð ntenningarinnar vestur
á bóginn. Það getur verið að
þetta sé tilviljun og aðeins um stund-
arsakir. Nafnlausi hermaðurinn
hefir lagt sinn skerf til þess að
gera þjóð sína voiduga. En hann
er þó ekki ímynd þjóðarsálarinnar,
þvi að hún mótast ekki eingöngu af
bvggingarefnum, heldur einnig af list
byggingarmeistarans. Annars vegar
er fórnfýsi einstaklinganna, hins-
vegar stjórnkænsk’a og herkænska.
Gröf hins nafnlausa hermanns er
tákn fórnfýsinnar. Tákn hins eru
hinar miklu grafhvelfingar i West-
minster Abbey í London og Invalid
kirkjunni i París. Heiður, völd og
frægðarljómi hafa hrífandi svip á
grafhvelfingu keisarans mikla. Sá,
sem þangað kemur, finnur ósjálfrátt
um sig leika þyt stórvirkjanna. Enn
á sinn hátt verður maður þó fyrir
enn sterkari áhrifum, er maður ketn
ur inn í hina þröngu og hvítkölk-
uðu gröf á bak við prédikunarstól-
inn í hermannakirkjunni i Potsdam.
Þar sem eru likkistur Friðriks mikla
og föður hans. Hið algerlega við-
hafnarleysi, sem þar er, krefst hljóðs.
Það er mynd hins prússneska anda,
sem stöðugt hefir átt i stríði við
óvini allt um kring. Hörð veðrátta
og hrjóstugt land skapa harðgera
kynslóð. Sandsveður, stórhríðar
og stormar hafa gert hana harða.
Og einhverntima kemur að því, að
hinn óbilandi lifsþróttur hennar ryð-
DIXON MINING CO. LTD.
CAPITAL $2,000,000 SHARES
Stofnníi namkvjpmf
^authnHdklABum
Knnniln
NO PAR
VALUE
FélagiS hefir í Fjárhirzlu sinni
800,000 hlutabréf
FJELAGIÐ HEFIR EKKI MEIRA A BOÐSTOL-
UM EN 100,000 HLUTABRJEF
Gerist
þátt'
takendur
st
At Cfkc Per
Share
Seld á.n umboíslauna og
koafnnílarlatmt
FJEÐ NOTAÐ TIL FREKARA STARFS f
FJELAGSÞÁGU
Nú í þessu auðuga
námu fyrirtæki, með
óendanlega mögu-
leika, þar sem centin
geta á stuttum tíma
orðið að dollurum.
TWELVE GROUPS OF CLAIMS
Dixie Spildurnar
tHbúnafcur bœbi nœgur og gób-
ur Af þv sem numift hefir
veriti sézt, aT5 Kvars ætS ein,
sem á mðrgum stö'Oum hefir
veriö höggvin og rannsökuT5,
3000 fet á lengd, hefir sýnt hve
ögrynni af málmi þarna er,
svo sem gulli, silfri, blýi og
eyr, sumstaíar yfir 11 fet á
breidd.
Waverly Spildurnar
OtbúnaSur n*jur og gótiur.
Þessi spllduflokkur hefir sul-
phide-ætS, nokkur þúsund fet
á lengd, sem gnægti autis í
gullt, sllfri og eyr má vinna ur.
Einnig hefir þarna veriti upp-
götvu® þýöingarmikil æð, sem
úr horní af 8000 feta löngu og
4 feta breitSu, var tekiö $54.
viröl af gulli, silfri, blýl og
eyr.
Hinar Spildurnar
Radiore mælingar og kannanir
sýna miklar líkur til at5 auð-
ur sé mikill á þessum svæfl-
um.
EIGIflR
Nærri 5,000 ekrur af náma
landi, valiö af sérfrætSingum í
því efni, allt mjög nærri járn-
braut í nánd viö Flin Flon og
Flln Flon járnbrautina.
Machinery Equipment
2 Small Diamond Drills, 1 Large Drill, 1 Complete Compressor,
Outfit with hoist, Ore Bucket, Ore Wagson and Miniature Rails,
2 Complete Blacksmith Outfits, 1 Complete Assaying Outfit, 2 Large Motor Boats, 1 Barge, 2
Canoes with Outboard Engines, Horses, Caterpill ar Snowmobile and all necessary small tools and
equipment, also 3 Complete Camps.
100,000 hlutir er allt sem Selt verður í þetta sinn
Lesiö þetta aftur og íhugiö og þér muniö sann færast um aS nú er tíminn til ai5 kaupa.
PÖNTUNUM Á 50c HLUTINN—Verður v eitt móttaka á skrifstofu félagsins
408 PARIS BUILDING
WINNIPEG
Or at Our Agents, Messrs. WOOD DUDLEY and HILLIARD, LTD, 305 McArthur
Bldg., Winnipeg, Man.
DIX0N MINING C0. LTD.
Æ
FARIÐ TIL ÍSLANDS 1930
a
1000 Ára Afmælishátíð
Alþingis Islendinga
Canadian Pacific járnbrautarfélagið og Canad ian Pacific gufuskipafélagið óska að tilkynna
Islendingum, að þau hafi nú lokið við allar mögulegar ráðstafanir við fulltrúanefnd Al-(
þingishátíðarinnar 1930 vestan hafs, viðvíkjandi fólksflutningi t sambandi við hátíðina.
SKIP SIGLIR
MONTREAL TIL
Farþegja sem fýsir að heimsækja staði
{ ferðinni.
Sérstakar Lestir
fara frá Winnipeg til Montreal
í sambandi við skipsferðirnar.
BEINT FRÁ
REYKJAVÍKUR
í Evrópu, eftir hátíðina, geta það einnig
Sérstakar Skemtanir
er verið að undirbúa á lestum
og skipum fyrir þá sem hátíð-
ina sækja.
Þetta er óvanalega gott tækifæri til að sigla beint til
Islands, og til þess að vera viðstaddur á þessari þýð-
ingármiklu hátíð 1930. Yðar eigin fulltrúar verða
með yður bæði til Islands og til baka.
Notið þetta tækifæri og sláist í förina, með hinum stóra
hópi Islendinga, sem heim fara.
Til frekari upplýsiniga viðvíkjandi kostnaði o. fl.
snúið yður til:
W. C. Casey, General Agent, Canadian
Pacific Steamships.
R. G. McNeillie, General Agent, Canadian
Pacific Railway.
Eða
J. J. Bildfell, formanns Heimferðarnefndarinnar,
708 Standard Bank Bldg., Winnipeg.
Canadian Pacific
Umkringir jörðina
kra
r sér braut og skapar sér þá frægð,
em nú hvilir eins og endurminning
fir hötúðborg Friðriks ,mikla.
Listin er ein og óskiftileg. Því
íiðuf er ekki hægt að sameina kraft
tta urn andlegt sjálfstæði. Efna-
;gt sjálfstæði dregur andlega menn
tgu niður i sorpið. Þjóðirnar eiga
m tvennt að velja. að hefja sjálf-
tæði sitt á öllum sviðum, eða fara j
hundana. Engar göfugar hug-
iónir, engin fögur orð og ekki held-
r það, þótt flestir séu sammála,
etur breytt neinu um þetta. Til- |
eran sjálf hefir áskapað mannkyninu
e:ta. Það verður alltaf að byggja
fan á. i
Það er allt undir frantkvæmdaþreki
hverrar þjóðar komið hvort hún
nýtur sín á andlega sviðinu og hefir j
áhrif á menninguna. Engin undan (
tekning er til frá þessari miskunar- '
lausu reglu lífsins. |
—Lesbók Morgunblaðsins. =
manna. Kvað ræðumaður ekki auð
velt að sneiða með öllu hjá þeim
máíúm því við hinu myndi búist,
að á þessum stað og tima væri ein-
hver grein fyrir þeim gerð. Var í
því efni málstaður Þjóðræknisfél-
agsins röggsamlega varin og mun
vígfimi sú, er ræðumaður sýndi við
það tækifæri, seint fyrnast þeim, er
á hlýddu. Að áheyrendum hafi
þótt mjög til um mælskuhæfni ræðu-
rnanns, má af því ráða, að lófaklapp
kvað við upp aftur og aftur um sal-
inn undir ræðunni.
Hina ræðuna fiutti séra Jóhann P.
Sólmundsson, fyrir hönd milliþinga-
nefndar fræðslumálanna. Var mál
lians með afbrigðum vel hugsað og
ítarleg greinargerð fyrir þjóðræknis-
afstöðu vorri, auk þess er það var
snjallt og skemtilega skrifað. Var
honum þökkuð ræðan með því, a5
þingheimur stóð á fætur.
Lýkur h«r nieð frásögninni af
fyrsta starfsdegi ársþingsins. Var
ákveðið að þingið kæmi aftur satrmo.
næsta dag kl. 10 að morgni.
(Framh. í næsta blaði).
. í
/
Isafirði, FB. 16. febr.
Sami ágætis aflinn helst hér enn-
þá. — Stærri bátarnir eru á veiðum
sem stendur. Tveir minni bátar
héðan fengu 8—10,000 pd. í gærdag.
Bolvíkingar og Hnífsdælingar öfluðu
ágætlega, einkum í dag.
—Mbl.
Þjóðræknisþing
(Frh. frá 3. síðuj.
ddi, að væri vísað til stjórnar-
árbreytinga-nefndar. Samþykkt.
Jndir nýjum málum bar forseti
) tillögu frá félagsstjórninni um
;ytingu á tilhögun i störfum em-
ttismanna ö. fl. Lagði Asm. P.
íannsson til og Árni Eggertsson
iddi, að skipuð sé 3. manna nefnd
>að mál. Samþykkt. I nefndina
ru þessir skipaðir: Arni Eggerts-
), Páll S. Pálsson, Hjálmar Gísla-
í.
Fundi frestað til kl. 8 að kveldi.
'ing kom aftur saman kl. 8 að
Idinu. En með því að ákveðið
'ði verið að tvær ræður yrðu
:tar um kveldið voru fundarstörf
n bíða. Aðra ræðuna flutti
a Jónas A. Sigurðsson. Að efni
var hún öflug .þjóðrækriishvöt,
vék um leið að deilumálum þeim
um hríð hafa staðið yfir milli
óðræknisfélagsins og vissra
Upward of 2,000
Icelandic Students
HAVE ATTENDED THE SUCCESS BUSINESS
COLLEGE OF WINNIPEG SINCE 1909
THE
SUCCESS BUSINESS COLLEGE, Wlnnlpeg, Is a strong,
reliable scbool—its superior service has resulted in its
annual enrollment greatly exceeding the combined year-
ly attendance of all other Business Colleges in the whole
Province of Manitoba. Open all the year. Enroll at
any time. Write ,for free prospectus.
BUSINESS COLLEGE, Limited
385 x/i Portage Ave.—Winnipeg, Man: