Heimskringla - 03.04.1929, Blaðsíða 5

WINNIPEG, 3. APRÍL, 1929
HEIMSKRINGLA
5. BLAÐSÍÐA
að Bandarikin öll vœru að þokast í
fótspor Chicago’’ meö þessi ofbeldis-
fullu lag-abrot. “Þessi hryllilegi
viöburður í Chicago, er ekki óhugs-
andi í öörum borgum. Hann er ekki
óhugsandi í Philadelphíu,” segir i
blaöinu “Record” i Philadelphíu, sem
bendir á aö hann sé “eöiileg afleiöing
af glæpsamlegu sambandi milli glæpa'
manna og umsjónarmanna laganna.”
....“Þetta glæpsamlega blóðbað er,
sem betur fer, sérstætt fyrir Chicago,
en ástandið, sem veldur þvi er þaö
þvi miður ekki” segir blaöið “Union”
i Springfield, (Mass.) sem bætir svo
við: “Þetta nýafstaðna morð sjö
manna þarna á rætur sínar i ástandi,
seni þvi miður á sinn líka i því nær
hverri borg í landinu. samband póli-
tíkur og glæpa. Chicago er ekki
ein um þetta vandamál. Sama vanda
málið er fyrir hendi í Néw York,
Boston. Detroit, St. Leiwis, Kansas
City, i sérhverri borg í landinu þar
sem um er að ræða álíka markað
íyrir sölu áfengra drykkja.” ........
Blaðið “Daily Newis’’ i Chicago bæt-
ir þessu við: “Það þýðir ekkert fyrir
lögregluna að afsaka sig með getu-
leysi. Þz'í það cr á allra inturði, að
þcssi smán cr sönn — að ckki allfáir
lagaverðir og réttar, cru launaðir af
glccþaiðjnliöldum, sctn cinnig cru
varðir og vcrndaðir af sérstakri teg-
und stjórnmálamanna, scm ýmist
gcgna oþinberum störfum eða ckki
” Blaðið Tribune í Chicago
segir ennfremur: Hér er komið í
hágöngudepil þess ástands, að stjórn
málamcnn (þoliticians) bcita fyrir
sig gltrþamönnum, og glœpamenn
stjórnmáldmönnuni. Þessi gagn-
skifti þjónustu og ágóða hafa fætt
af sér tvíburana þólitík og glæþ-
semi. ”
Þriðja dæmið er tekið úr
“The Nation,’' 27. febr. 1929,
og er þar hermt svo frá:
“ “Nú er ég upplagður til þess að
taka almennilega til hendi,” er hermi
að W. J. Lyster, liðsforingi í einka-
lögregluliði "The Pittsburg Coal Co.
hafi sagt að kveldi hins 9. febrúar.
Þetta átti sér stað á lögreglustöð
kola- og járn-lögreglunnar að Ini-
perial, í Pennsylvaníu, og var ný-
komið mdð námumann, að nafni
John Barkoski, inn á stöðina, og var
hann kærður um að hafa hnífstungið
einkalögreglumann, er hafði ráðist
drukkinn inn í hús hans. Námu-
maðurinn er hafði verið barinn til
óbóta, lá á 'gólfinu. Samkvæmt
vitnisburði áhorfanda afklæddist
Lyster liðsforingi að beltisstað, gekk
að kolakassanum og greip eldskörung.
Hann barði Barkoski um höfuðið,
unz eldskörungurinn var kengbogn-
aður; þá tók hann hvíld, rétti skör-
unginn og hóf aftur barsmiðina.
Þegar námumaðurinn var orðinn með
vitundarlaus, er fullyrt, að Lyster
liðsforingi og H. P. Watts, óbreytt-
ur járn- og kola-lögreglumaður,
hafi hoppað á líkama hins meðvit-
undarlausa manns. Námumaðurinn
dó að niorjni, og þegar líkið var
flutt heim til konu hans og fjögra
barna, voru hendur lians svo bólgn-1
ar af því að bera af sér höggin, að
þær voru helmingi stærri en eðlilegt
var; hann var nefbrottnn; hvert ein-
asta rifbein bifotið, og höfðu brotin
víða stungist inn í lungun. Lyster,
Watts og þriðji maður eru í fang-
elsi, ákærðir fyrir morð, og öll
Vestur-Pennsylvarjía í uppnámli .”
Síðan hefir sannast, að Bar-
koski ætlaði að skilja leigjenda
sinn og tvo drukkna einkalög-
reglumenn, er lent höfðu í á-
flogum, og engar líkur fyrir
því, að hann hafi beitt hníf.
Ennfremur að fleiri lögreglu-
menn voru á stöðinni, er bar-
smíðin fór fram, og sátu kyrrir,
þótt heyra mætti smellina er
rifin brustu, er Lyster hoppaði
DYERS & CLKANERS CO„ LTD. I
> grjöra þurkhreinsun samdægurs
Bæta ogr gjöra vií5
! Sfmi 37061 WinnlpeKr, Man.
BEZTU MATREIÐSLUKONUR f WINNIPEG NOTA NÚ
Ekkert kaffi er bragðbetra en
BLUE RIBBON
f rauðri könnu með opnara.
FURBY TAXI
50c 75c $1.00
Phone 37201
ALL PLAIN CARS
501 FURBY STREET
Gerir bökunina auðvelda
Bökunardagurinn er nú skemtidagur.
Með Robinhood hveitimjöli er hægðar.
leikur að gera góð brauð, kökur og aldina
brauð (pies).
RobínHood
FIiOUR
POSITIVE “MONEY BACK” G UARANTEE IN EVERY BAG
á meðvitundarlausum líkaman
um; að læknir, er kallaður var,
meðan svo miltið líf var í Bar-
koski, að hann gat hangið á
stól, (að vísu löðrandi í blóði)
horfði á nokkuð af barsmíð-
inni án þess að gera tilraun til
þess að ganga á milli, meðan
Lyster var að reyna að fá á-
kærða til að meðganga það, er
hann hafði aldrei framið, og að
þegar Barkoski, er var að reyna
að brölta undan höggunum, féll
eða hneig á fætur lögreglu-
manns, er sat þarna inni við
að skrifa dagskýrslu sína, þá
sparkaði lögreglumaðurinn hon
um frá sér með orðum eitthvað
á þessa leið: ‘‘Farðu þarna, þú
gerir skóna rnína alla blóð-
uga.”------
Hverja ályktun má þá draga
af þessum dænium? Þessa:
Þessi hryllilegu morð eiga ekki
íætur í sama jarðvegi og venju
leg morð. Þau eiga að öllum
líkindum, (a. m. k. hið 1. og 3.)
ekkert skylt við morðið, er þeir
Leopold og Loeb frömdu. Slík
morð eiga rót sína í sýktu eða
rangsnúnu eðlis'fari fremjand-
ans. En eðlisvilla eða sýki ein-
staklingsins liggur ekki hér til
grundvallar, heldur öfug-
streymi þjóðlífsins, og skilnings
skortur almennings á því, er
elur með sér og af sér þá áhuga-
deyfð er líður svo að segja að-
gerðalaust það hatur og fyrir
litningu hvíta mannsins á negr
anum, fyrirlitningu lögreglu-
mannsins á útlenda námumann
inum, er leiðir til þessara djöful
lega ókvalráðu morða í Louis-
iana og Pennsylvaníu,—að mað
ur ekki tali um það sinnuleysi
og áhugadeyfð almennings, er
leiðir til þeirrar gerspillingar
er elur af sér Chicagomorðin.
Morð, senvþað er þeir Leopold
og Loeb frömdu, eru altíð um
allan heim, en þessi morð, er
hér hafa verið nefnd, gætu tæp
lega, eða raunar alls ekki hugs-
ast meðal nokkurrar vestrænn
ar menningarþjóðar, er þing-
bundu stjórnskipulagi lýtur,
utan Bandaríkjanna. Eða
myndi dr. Beck treysta sér að
færa rök að því? En þetta, staf
ar ekki af því að Bandaríkja-
menn séu að eðlisfari vitund
ver innrættir en aðrir mennj.
Að Pennsylvaníumorðinu stend
ur miklu fremur auðvaldið og
ríkisstjórinn í Penns., en Lyster
og fél. hans, þótt þeir verði að
borga brúsann, máske með líf-
inu. —
Það stafar, eins og áður er
sagt, af öfugstreymi þjóðlífs-*
ins, af vanþroska almennings,
vanþekkingu og skilningsleysi
á þjóðfélagsmálum, enda er
kunnugra, en frá þurfi að
segja, að sumir helztu uppeldis
fræðingar syðra fullyrða, að
jafnvel um 75% af þjóðinni, sé
þar ekki betur staddur en sæmi
lega þroskaður tólf ára gamall
drengur.
Þetta stefnir til voða, og
beztu menn þjóðarinnar sjá, að
það þarf að vekja hana til
skilnings á því. En það verða
aldrei “100% boosterarnir,’’
sem það gera, því þeir eru einr
mitt mennirnir, sem mest eiga
eftir að læra. Það læknar eng-
inn krabbamein í öðrum með
því að klappa á öxlina á hon-
um, og segja að allt gangi
prýðilega; þetta sé bara dálítil
kvefpest, sem langbezt sé að
láta hafa sinn gang, en þá
heimilismenn sína og gesti
sína, er fullyrði, að hér sé að
ræða um illkynjaða meinsemd,
og ráðleggi honum að láta skera
til hennar, skuli hann láta
tjarga og fiðra, gera heimilis-
ræka og tugthúsa fyrir sam-
særi, og þá helzt læknirinn
með. Efnahagurinn sé ágæt-
ur og búið í blóma, og hvað
þurfi þá að sýta. — Því það er
öllu vissara, þrátt fyrir sam-
eiginlega grundvallarskoðun
sumra jafnaðarmanna og' auð-
valdssinna, að öll menning sé
einungis fjárhagsatriði,að mað
urinn lifir ekki á einu saman
brauði, og véltaaknasta og jafn
auðugasta þjóð í veröldinni
getur engu síður ratað í menn
ingarlegan voða, nema jafnvel
fremur sé, en hinar, er við
meira harðbýli verða að lifa.
Engum heilvita manni dett-
ur í hug að neita því í alvöru.
að í Ameríku séu margir há-
mentaðir menn, ágætir vísinda
menn og ritsnillingar. En það
dylst ekki sæmílega fróðum
mönnum um þau efni, að áhrif
þeira ná hlutfallslega skemmra
niður í þjóðfélagsjarðveginn, en
í nálega nokkru öðru landi, svo
að full ástæða er til ótta. Eða
er það til dæmis ekki ægilegur
áfellisdómur á pólitískan van-
þroska almennings, að alkunn-
ugt er, að mikill fjöldi manna
frá einmitt sannmentuðustu
stéttunum, kveðast ekki, ef
spurðir eru, vilja taka neinn
raunverulegan þátt í pólitík
landsins, af því að það sé ómögu
legt, nema að “útverka sig á
henni.”
Og er þá helzt ástæðan til
þess að æpa að þeim mönnum,
er hafa áttað sig á öfugstreym
inu, og einmitt af kærleika til
þjóðar sinnar eru að reyna að
beina henni á rétta braut, eða
að þeim mönnurn, annara
þjóða, er af sömu ástæðum
vilja benda sinni eigin þjóð á
ógnhættu þessa öfugstreymis
og það, hver sæng minni þjóð
um geti snögglega orðið búin
ef véltækni á að koma í stað
mannkosta, kærleika og hóg
værðar. (Sbr. Rev. Björn Jó-
hannsson í síðustu Hkr.).
Og þá er ég kominn að 3.
og síðasta atriðinu. Það er
dálítið broslegt, að sjá hneyksl
un dr. Becks á niðurstöðum og
lýsingum Laxness, í sömu and-
ránni og doktorinn er að telja
fram Oswald Garrison Villard,
Scott Nearing o. fl., sem ágæt-
ustu umbótamenn þjóðarinnar.
Því niðurstöður Laxness eru
þeirra niðurstöður. Segi hann
ósatt frá, þá gera þeir það líka.
Og því þá að skrifa svona virðu
lega um þá? Ekki verður þetta
síður broslegt, er menn bera
saman lýsingar Laxness og lýs
ingar H. L. Mencken, er bæði
heima og erlendis er viður-
kenndur einhver allra snjall-
asti og áhrifamesti rithöfund-
ur í Bandaríkjunum. Ef Lax-
ness notar svipur þá notar
Mencken að minnsta kosti
skorpíóna, og þá ekki smáa.
Nema dr. Beck vilji skýla sér á
bak við þann aðdáanlega varn-
argarð er lir. G. T. A. hlóð um
daginn, að einungis Bandaríkja
menn megi skrifa um Banda-
ríkjamenn, Islendingar um ís-
lendinga, Englendingar um
Englendinga, o. s. frv. En það
er skjóllítill varnargarður, eins
og bent hefir verið á. Eða því
taka þeir þá ekki í lurginn á
Mencken, til dæmis, er hann
húðskammar Evrópumenn?
Nóga galla má á þeim finna
og menningu þeirra. En þeir
eru þó það siðmenntaðir, að
þeir kunna að meta það sem
raunverulega er vel gert, eins
í Ameríku sem annarsstaðar.
“Á Útleið”
(Frh. frá 1. síðuj. *
og þaö hefir áttaö sig á, aö þaö er
ekki lengur á lífi meöal jaröneskra
manna. Því gengur tiltölulega
fljótt aÖ átta sig á þessu, vegna þess
aö í fylgdinni eru ung hjón, sem
standa eins og á milli tveggja heima
—hafa ætlaö að fyrirfara sér, en erú
enn meðvitundarlaus frá mannlegu
sjónarmiöi. Þessi staða “villing-
anna,” milli heims og helju, veröur
til þess aö ungi maöurinn, sem táliö
hefir, þegar til kemur, níbist vald á,
áttar sig á ástandinu.
Tveir menn koma ’enn til sögunn-
ar, sem báðir hafa fyrir löngu flutzt
búferlum. Annar er þjónninn,
Scrubby, sem upphaflega hafði verið
"villingur” og stendur því enn í
ílutningum milli heimanna, unz hann
hefir til fullnustu* samlagaö sig eöli
hins nýja lífs. Honum hefir verið
veitt náö gleymskunnar, og hann lif-
ii nú í dularfullu og fögru samfélagi
\-ið loft og sjó og jörö, frekar en i
samfélagi Viö menn. Hinn er “rann
sóknardómarinn,” sem allir hafa
kviðið fyrir að þurfa að standa and
spænis, en reynist svo ólíkur því,
sem búist var viö. Er það ef til
vill eitt viturlegasta bragö höfundar-
ins, hvernig hann gengur frá þeirri
persónu. Yfir hugmyndum mann-
kynsins um annað Ííf hefir “hvílt
skugginn af hræðslunni við “dóm” i
líkingu kaldra jaröneskra laga. Hér
verður dómurinn ekkert annað en ó-
frávíkjanleg náttúrleg afleiðing þess,
hvar vér erum stödd á andlegri
þroskabraut vorri. Og þaö er vel
RQYAL
YEAST
CAKES
GERIR
AFBRAGÐ
HEIMATIL-
BÚIÐ
BRAUÐ
Og þessvegna dást þeir að
Mencken. Ekki af því að minni
öfga kennir í framsetningn
hans, en t. d. Laxness. Síður
en svo. En þeir skilja að hann,
eins og hver maður á heimt-
ingu á að njóta skoðanafrelsis
og láta í ljós meiningu sína;
að hann gerir það af snilld, og
að þeir mega eins vel taka til
greina það sem hann sér
gleggst; engu síður þótt hann
sé fæddur í Ameríku, heldur en
ef hann væri í heiminn borinn
á sjálfum miðdepli Evrópu, ná-
kvæmlega útreiknað með loga-
ritmum og öðrum stærðfræðileg
um hundakúnstum.
Winnipeg, 30. marz 1929
(Sigfús Halldórs frá Höfnum.
til fundið, að láta farþegana heyra
þann sannleika af vörum hins alþýð
lega og hversdagslega séra Frank
Thomsons.
Kér verður ekki ánægju væntan-
legra áhorfenda spilt með því a&
segja þeirn leikslok, en hitt veröur
fullyrt, aö hafi nokkur leikur, sem
Islendingar í Winnipeg hafa sýnt
undanfarin ár, verið þess veröur aö
horfa á hann, þá er þessi það ekki
sízt.
A & B.
WONDERLAND
Myndin sem sýnd er á Wonderland
þessa viku er gerö eftir hinni ódauö
legu sögu Daniels Dafoe “Robinson.
Crusoe,” viölesnustu sögunni sem
nokkurntima hefir veriö skrifuö.
Unigir sem gamlir hljóta að hafa
mikla skemtun af að sjá sögupersón-
ur þessar í lifandi myndum.
“The Foreign Legion,” er einnig
ágæt mynd; hana verður byrjað aö
sýna á mánudaginn í næstu viku.

Peningar
PENINGAR LÁNAÐIR
út á
BÚLÖND OG BÆJAREIGNIR
iLeitið upplýsinga hjá agentum í ykkar
bygðarlagi eða á aðal skrifstofu félagsins —
í lánsdeildinni.
THE GREAT WEST LIFE ASSURANCE CO.,
LTD.,
Winnipeg, Manitoba, Canada
DR. C. J. HOUSTON
ÍDR. SIGGA CHRISTIAN-
SON-HOUSTON
GIBSON BLOCK
Yorkton —:— Sask.
-•> i
Fishermen’s Supplies
Limited, Winnipeg
Umboðsmenn fyrir—
Tanglefin Fiskinet, tilbúin af National Net and Twine Co.
Brownie kaðla og tvinna.
Vér höfum í Winniþeg birðir afl—
Tanglefin fiskinetjum, meö lögákveðinni möskvastærð.
Maitre kaðla og tvinna.
Kork og blý.
Togleður, fatnað.
Komiö og sjáið oss þegar þér komiö til Winnipeg, eöa skrifið
oss og vér skulum senda yður verðlista og sýnishorn.
FISHERMEN’S SUPPLIES, LTD.
401 Confederation Life Bldg., Winnipeg Sími 28 071