Heimskringla - 14.08.1929, Blaðsíða 7

WINNIPEG, 14. ÁGÚST, 1929
HEIMSKRINGLA
7. BLAÐSÍÐA
Æíiminning.
JÓHANNES HALLDÓRSSON
í Hlíðarhúsum í Mikley
Hann anda'ðist 6. maí síðastlið-
inn eftir stutta legu; banamein bans
var lungnabólga.
Jóhannes sál. var fæddur árið 1869
að Bjargasteini í Stafholtstungum í
Mýrasýslu. Foreldrar hans voru
iHalldór Halldórsson Jónssonar af
hinni alkunnu Háafellsætt í Borgar-1
firSi og kona hans GuSrún GuSmunds j
dóttir, ættuS af Akranesi. Fluttust j
þau hjón vestur um haf áriS 1878, ;
er Jóhannes var 9 ára gamall, og|
settust aS í Mikley. Nefndu 'þau bæ j
sinn þar HlíSarhús, og var Jóhannes,
heitinn oftast nefndur Jóhannes í!
HlíSarhúsum í nágrenni sínu og meS-
al kunningja út á viS. MóSir hans
andaSist eftir tveggja ára veru hér
i landi, en faSi hans eigi fyr en 30
árum s6Sia(r, áriS 1910. Sýstkyni
Jóhannesar voru 10, og eru þau öll dá-
in nema 4: Þorsteinn, búsettur í To-
ronto; GuSrún og Elín, sem eiga
heima í Saskatchewan; og SigríSur,
kona Bjarna bónda Stefánssonar á
Grund í Mikley. ASeins tvö af
systkinunum áttu heima í Mikley,
auk Jóhannesar, SigríSur og Sigur-
lín, kona Jóns Sigurgeirssonar, dá-
in fyrir tveimur árum. Skömmu
eftir aS móSir Jóhannesar dó, varS
ÞuriSúr Þorleifsdóttir, ekkja ættuS
af NorSurlandi, bústýra hjá Halldóri
föSur hans. Atti hún einn son, Þor-
leif Hallgrímsson, er ólst upp í HlíS-
arhúsum. Er hann nú húsettur í
Riverton og dvelur móSir hans hjá
honum.
AriS 1908 kvæntist Jóhannes heit-
inn eftirlifandi konu sinni, Margréti
Magnúsdóttur, ættaSri úr Þingeyjar-
sýslu. Þeim hjónum Ihefir orSiS
fjögra barna auSiS. Lifa þrír dreng
ir: Halldór, tvítugur aS aldri; GuS-
niundur Kristinn, 18 ára; og -Sveinn
Sigmar, 15 ára, mestu efnispiltar, en
ein stúlka dó kornung.
MeS láti Jóhannesar heitins í HlíS
arhúsum er fallinn í valinn einn af
beztu mönnum bygSarinnar í Mikley,
og þótt víSar væri leitaS. Hann var
dugnaSarmaSur og komst vel af efna-
lega. HeimilisfaSir var hann ágæt-
ur og góSur nágranni, svo aS óhætt
má segja, aS fáir menn muni hafa ver-
iS vinsælli í sínu bygSarlagi en hann.
Hann var höfSinglyndur maSur,
hjálpsamur og góSur öllum þeim,
sem þurftu einhverrar aSstoSar viS.
Munu fáir hafa fariS í geitarhús aS
leita ullar, er sóttu hann aS ráSum,
því hann var úrræSagóSur og sá
vegi þar sem flestum sýndust öll sund
lokuS. Hversdagslega var 'hann
iglaSur í bragði, hæglátur og í öllu
hinn 'háttprúSasti maötur. Spaug-
samur og fyndinn var hann í orSi, án
þess þó aS leggja öSrum nokkuS þaS
til, er sært gæti tilfinningar þeirra.
Hann var friSsemdarmaSur og lét sig
deilur og dægurþras litlu skifta. Mun
honum hafa fundist flest af því tagi
fremur lítilsvert, því hann var maSur
vel viti borinn og gat vel séS gegn-
um glamuryrSi og gauragang í almenn
um málum. En hann var trúr fylg-
ismaSur þeirra málefna, sem hann
vildi ljá liS sitt. I trúmálum var
hann einlægur stuSningsmaSur frjáls
lyndu stefnunnar frá því hún hóf
göngu sína meSal íslendinga vestan-
hafs; en þá var hann kornungur maS-
ur.
ÞaS var sönn ánægja fyrir gesti,
hvort sem þeir voru langt aS komn-
ir eSa skammt, aS koma á heimili
Jóhannesar heitins. BæSi hjónin
voru samtaka í þvi aS taka vel á
móti öllum, sem aS garSi bar. Heim-
iliS var hiS ánægjulegasta og viS-
mót húsbóndans vingjarnleigt og aS-
laSandi. Er hverri bygS mikill sómi
aS slíkum 'heimilum, en nágrönnum
öllum eru þau sá reitur, sem margar
hugljúfar endurminningar eru tengd-
ar viS.
DauSa hans bar brátt aS, fyr en
vini hans ugSi, því aS hann var
maSur heilsugóSur og í fullu fjöri.
HafSi liann i hyggju aS færast i
fang miklar umbætur i húsabygging-
um á heimili sínu á þessu sumri; en,
því miSur, entist honum ekki aldur
til þess.
JarSarför hans fór fram frá heimil-
inu qg Ikirkju lúterska siafnaSarins
í Mikley. Mikill mannfjöldi var
viSstaddur og miklu fleiri hefSu efa-
laust komiS, ef eigi hefSi staSiS svo
á, aS leiSin milli lands og eyjar var
þvi nær ófær af ísreki á vatninu.
Ekkjan og börnin eiga á bak aS
sjá góSum og ástríkum eiginmanni
og föSur, og bygSin öll einum hin-
um mætasta manni. Mun minning
hans lengi geymast í 'hugum allra
sem hann þekktu, bæSi eldri og ynigri.
Þeim eldri var hann einlægur og holl
ur vinur, þeim yngri fyrirmynd.
G. A.
AÐEINS TUTTUGU
“LITTLE FAYORITE”
KÆLISKAPAR
ERU NÚ EFTIR Á ÚTSÖLUVERÐINU
$11.25
SANNARLEG
KJÖR-
KAUP
ískistan er úr harSviSi, eikar máluS. Hilla er í skápnum sem
myndin sýnir. Innan er skápurinn glermálaSur hvítur. StærS—
hæS 39J4 þuml., breidd 23J4 þuml., dýpt \6V* þuml.
The Arctic Ice & Fuel Co. Ltd.
439 Portage Ave. Opp. H. B. C. Phone 42 321
ÚtflutningsmálÍD í
Evrópu.
MeSal vandamála ýmsra þjóSa nú
á tímum eru útflutningamálin. Lengi
aS undanförnu 'hefur Vesturheimur
tekiS viS útstreymi fólks úr flestum
löndum Evrópu, en nú á síSustu árum
hafa Bandaríkin lagt hömlur á inn-
flutning fólks og sett takmörk fyrir
því, hve margt fólk mætti fá þar land-
vist úr hverju ríki Evrópu. Þetta
veldur í ýmsum löndum vandræSum,
og útflutningamálin vekja vaxandi at-
hygli. NorSurálfuríkin standa mjög
misjafnleiga aS vigi aS þessu leyti;
sum þeirra ráSa yfir víSlendum svæS-
um i öSrum heimsálfum, sem um
langa tima geta tekiS viS fjölda fólks.
Svo er England, Frakkland' og Rúss-
land. Aftur á móti ræSur Þýzkaland
nú ekki yfir neinum nýlendum, misti
í heimsófriSnum þær, sem þaS áSur
átti. En fólksfjölgun er þar svo
mikil, aS útstreymi hlýtur aS eiga sér
staS. Sama er aS segja um Italíu,
sem reyndar hefur ráS yfir nýlendum
í nokkrum hluta NorSur-Afríku, og
mörg af hinum smærri ríkjum álf-
unnar.
Frá því er sögur hófust, hafa þjóS-
flutningar milli landa og álfa átt sér
staS, á sumum timum hafa þeir
straumar veriS örir og náS langar
leiðir, á öðrum hafa þeir veriS hægari
og náð yfir smærri svæSi. En full-
komin kyrstaSa hefur aldrei átt sér
staS. Oftast eru þaS þrenjgsli heima
fyrir og þar af leiSandi erfið afkoma,
sem hrindir straumunum á staS. En
aSrar ástæSur geta einnig ráSiS. Þráin
eftir því, aS kanna ókunna stigu, er
altaf vakandi hjá fjölda manna.
Stundum hafa trúarskoSanir valdiS
slíkum hreyfingum; f jölmennir flokk-
ar hafa leitað nýrra bústaða til þess aS
fá að rækja trúmál sín í næSi og
öSrum óháSir. Öánægja út af stjórn-
málum mun þó oftar hafa valdiS,
menn hafa leitaS frelsis og sjálfræSis
út fyrir átthagalöndin. En algengast
er þaS, aS menn leita til nýrra landa
eftir betri afkomu efnalega en þeim
finst aS þeir geti átt kost á heima
fyrir.
Rússland stendur best aS vigi af
Evrópulöndunum gagnvart þeim svæS-
um, sem taka viS útstreymi fólks frá
heimalandinu, Oig á síSari árum er
SuSur-Síbería óSum aS byggjast frá
Rússlandi. Eru þaS einkuni GySing-
ar, sem burtu flytjast, aS sögn um
100 þúsundir nú á síSustu missirunum,
og er nú verið aS leggja þar járn-
brautir til þess aS greiSa fyrjr inn-
flutningunum.
England, sem er þó langmesta ný-
lenduríkiS, á í megnum vandræðum
heima fyrir nú á síSari árum vegna
atvinnuleysis fjölda manna. Heima-
landiS er ofhlaSiS af fólki, og þrátt
fyrir alt nýlenduvaldiS, hefur ekki
komist þaS lag á útflutningana, aS
þeir vegi upp á móti fólksfjölguninni.
Frakkland er einstakt aS iþessu
leyti af stórveldum NorSurálfunnar.
Þar er engin þörf fyrir útflutning
fólks. ÞaS er aS líkindum besta land
álfunnar, og gæti, aS sögn, fætt fleiri
íibúa en þaS hefur. Nú er þaS tölu-
vert stærra en Þýzkaland, en hefur
25 milj. færri íbúa. ÞaS er miklu
stærra en Italía, en hefur færri ibúa.
þaS ræSur yfir stórum nýlendusvæSum
og stjórnar þeim meS hervaldi, en þaS
hefur annars ekkert fólk til þess aS
senda þangaS. Þvert á móti hafa inn-
flutningar til Frakklands átt sér staS
á sííSari árum.mest frá Italiu,en einnig
frá Póllandi og jafnvel nokkuS frá
lituðum mannflokkum.
Þveröfugt viS þetta er ástandiS í
Þýskalandi og á Italíu. I báSum þeim
rikjum er fólksfjöldinn svo mikill, aS
útstreymi er óhjákvæmilegt. Italinn
og Frakkinn eru aS ýmsu leyti ólíkir.
Frakkinn vill ekki yfirgefa land sitt,
en hjá ítölum er ríkjandi útþrá, mest
þó i sambandi viS von um, að geta
komiS ríkari heim aftur. Itölum
fjölgar árlega heima fyrir um 300—
400 þúsundir, og þaSan hefur lengi
veriS mikiS útstreymi til Vesturheims.
Innflutningahömlur Bandarikjanna
koma því hart niöur á Itölum. ÞangaS
futtust árlega fyrir stríSið alt aS 300
þús. ítalir, en nú fá ekki nema 4000
menn þaSan innflutningsleyfi. Mússó-
líni lætur sér mjög ant um útflutnings-
málin, og ríkisstjórnin hefur nú tekiS
þau í sínar hendur. Hann vill koma
í veg fyrir, aS Italar, þótt út flytjist
úr landinu blandist innan um aSrar
þjóSir. ÞaS er hætt aS nefna þá þar
útflytjendur, heldur “ítalska bongara
erlendis,” og reynt er aS beina út-
streyminu sem mest til íþeirra svæða
sem Italía hefur ráð yfir, eða þá til
landa, þar, sem liklegt er aS Italir
geti mannað stcfr, samstæS svæði, er
síSan standi í nánu sambandi vi'ð
heimalandiS. En þetta hefir þann
galla, aS í nýbyggjaralöndunum, ti!
dæmis i Suður Ameriku, er þeim, sem
fyrir eru, illa við, aS landnámsmenn
jeinstakra þjóSa reyni aS einangra
sig.
■Heinrsstyrjöldin hafði auSvitaS áhrif
á útflutningamálin í Evrópu eins og
allt annaS. Hún hefti útstreymiS
árum saman, en í þess stað voru her-
sveitir fluttar til vígvallanna frá
öðrum heimsálfum, þar á meðal lit-
aðar hersveitir, einkum til vesturvig-
stöðvanna. ÞaS er nú almennt sagt,
aS þetta hafi mjög rýrt álit Evrópu-
þjóðanna i öSrum heimsálfum. Eftir
Megnið af maltinu
í Whisky-tegundum
vorum var
undirbúið
1901
heimsstyrjöldina er igengi Evrópu-
þjóSanna úti um heiminn minna en
þaS áSur var, og fer þverrandi. Veldi
Bandaríkjanna í Ameríku hefir vax-
i'ð, og gulu kynflokkarnir í Austur-
Asiu eru á leiS til vaxandi nútíSar-
menningar og hrifa. Á striðsárun-
um sköpuSust iSnaSarfyrirtæki utan
Evrópu, sem síSan blómguSust og
keppa viS iðnað Evrópu. Og þrengsl-
in í Evrópulöndunum verða meiri og
meiri meS hverju ári og valda vax-
andi atvinnuleysi. Þess vegna eru
útflutningamálin að vekja meiri og
meiri athygli.
Ameríka getur enn tekiS við fjölda
fólks ogi þangað mun straumurinn
framvegis liggja frá Evrópu, aS Rúss-
landi undanskildu, sem á eSlilegri
leiSir til Asiu. Yfir NorSur-Asíu
streyma Rússar aS vestan og Kín-
verjar aS austan. Ástralía er enn
mjög strjálbygS. íbúar hennar
vilja halda henni fyrir hvíta mann-
flokkinn, en útiloka þann gula. En
hætt er viS, aS þaS verSi erfitt ti!
lengdar. Til Suður-Afríku er nokk-
ur fólksstraumur frá Evrópu og einn-
ig til NorSur-Afríku, mest frá SuSur-
Evrópurikjunum. En þaS virSist
vera auðsætt, aS þegar tímar líSa,
hljóti aS rísa upp langvinn deila um
landnám bæSi í Ástralíu, SuSur-Af-
riku og á Vesturströndum Ameríku
milli hvíta og gula kynflokksins.
—Lögrétta.
Úr bænum.
Mrs. ASalbjörg Reilly, hjúkrunar-
kona frá Vancouver B.C. hefir dvaliS
hér í borg um mánaSar tíma hjá föður
sínum hra. A. S. Bardal útfarastjóra.
Hún er ein meS hinum allra bezt
þektu hjúkrunarkonum hér, og muna
margir hinn frábæra dugnað hennar
og hjálpsemi frá influenza haustinu
mikla 1918. Hún hélt heimleiSis á
fimtudaginn var. Hkr. óskar henni
allra heilla i framtíðarstarfi hennar.
BEZTU MATREIÐSLUKONUR I WINNIPEG NOTA NÚ

BlBE RIBfiojv
8» i
Ekkert kaffi er bragðbetra en
“BLUE RIBB0N”
f rauðri könnu með opnara.
Jimmy, May og Robert eru
að boiða bi£iið búið tii úr
RobínHood
FliOUR
ÁBYGGILEG PENINGA TRYGGING I HVERJUM POKA
VtGö'’tBN0R A»ID COH^y
ÁÚMfntvmTS ofCiwkNj/
^DllG IfOOWWDW'

[OWS 6AY t)
Vér ábyrgjumst
að tegundirnar
séu að meðaltali
yfir 15 ára
gamlar
v BEST PROCUKa&U
. "*...............^
Löggilt 1670
Hefir því rekið viðskifti í
259 ár
liuftsim'sj, íBaij (ío.
Vertu viss um aS hafa alltaf
nægar birgSir af
HEITU VATNI
FáSu þér
RAFMAGNS VATNS-HITARÁ',
Vér vírum og setjum inn einn þeirra
Fullbúinn fyrir
AÐEINS QQ ÚT I HÖND
Afgangurinn gegn auðveldum skilmálum
Hotpoint Vatns-Hitari .$20.50 í peningum
Red Seal Vatns-Hitari.$19.00 í peningum
Brösun
að auki
ef þarf
WbinlpeOHqdro,
55-59 ijjft PfUNCESSSI
Sími
848 132
848133