Heimskringla - 16.10.1929, Blaðsíða 7

WINNIPEG, 16. OKT., 1929
HEIMSKRINGLA
7. BLAÐSÍÐA
Mannfjöldi á Islandi í árslok 1928
Eftirfarandi yfirlit sýnir mann- fjöldan á öllu Iandinu um síSastliSin áramót. Er fariS eftir manntali prestanna, nema i Reykjavik, Hafn- arfiröi og Vestmannaeyjum eftir bæj- armannatölum þar. I Reykjavik tel Kaupstaöir: 1920 Reykjavik 17679 Hafnarfjöröur 2366 Isafjöröur 1980 SiglufjörSur 1159 Akureyri 2575 Seyöisfjöröur N871 Vestmannaeyjar 2426 ur lögreglustjóri manntalið, en í Hafn arfirði og Vestmanrtaeyjum bæjar- stjóri. Til samanburðar er settur mannfjöldinn tvö næstu árin á undan og viö aSalmanntaliö 1920. 1926 1927 1928 23190 24304 25217 3085 3158 « 3351 2227 2189 22ó 7 1580 1668 1760 3050 3156 3348 977 981 939 3331 3370 3331
Samtals .. 29056 37440 38826 40213
Sýslur:
Gullbr,- og Kjósarasýsla. .. 4278 4286 4372 4549
Borgarfjaröarsýsla .. 2479 2508 2521 2517
Mýrasýsla .. 1880 1758 1823 1805
Snæfellsnessýsla .. 3889 3619 3642 3638
Dalasýsla .. 1854 1781 1764 1737
Baröarstrandarsýsla .. 3314 3281 3261 3250
ísafjaröarsýsla .. 6327 6025 5973 5861
Strandasýsla .. 1776 1762 1790 1815
Húnavatnssýsla .. 4273 .4103 4101 4089
Skagafjaröarsýsla .. 4357 4044 4077 4067
EyjafjarSarsýsla .. 5001 5092 5205 5226
Þingeyjarsýsla .. 5535 5580 5590 5627
Noröur-Múlasýsla . 2963 2923 2966 2953
SuSur-Múlasýsla .. 5222 5679 5676 5681
Austur Skaftafellssýsla •• .. 1158 1123 1120 1139
Vestur-.Skaftafellssýsla .. .. 1818 1841 1824 1824
Rangárvallasýsla .. 3801 3650 3648 3669
Árnessýsla .. 5709 5235 5138 5152
Samtals ... 65634 64290 64491 64599
Allt -EandiS .. 94690 101730 103317 104812
Samkvæmt þessu hefir fólkinu á kaupstööunum og þá eSlilega á
landinu fjölgaö síSastliöiS ár um Reykjavik. Fólkinu þar hefir fjölgaö
í nokkrum af þessum verzlunar-
stöðum hefir fólkinu fækkað síöastlið-
i« ár, en i hinum hefir fjölgunin
verið þaS mikil, aS alls eru 187
manns fleiri heldur en áriS á undan
í verzlunarstöðum meS yfir 300 íbúa.
Hendrik de Man
og jafnaðarstefna framtíðarinnar
1495 manns eSa um 1.4 per cent. og
er þaS mikil fjölgun, enda þótt hún sé
ekki alveg eins mikil og tvö næstu
árin á undan.
Samkvæmt manntalsskýrslunum hef-
ir fólkinu í kaupstöSunum fjölgaö
um 1387 manns eSa 3.6 per cent., en
í sýslunum hefir fólkinu fjölgaS urn
108 manns (um 0.2 per cent.). Mest-
öll mannfjölgunin lendir þannig á
síSastliSiS ár um 913 eSa um 3.9 per
cent.
Nes í Norðfiröi er hér ekki taliö
meö kaupstöðunum, því að þaS var
ekki kaupstaöur fyrr en í ársbyrjun
1929.
Mannfjöldinn í verzfunarstöðum
meS fleirum en 300 íbúum hefir veriö
svo sem hér segir:
1920 1926 1927 1928
Keflavík .. 509 653 674 700
Akranes .. 928 1126 1159 1161
Borgarnes ........ .. 361 372 385 402
Sandur .. 591 556 545 540
OSafsvík . 442 414 428 416
iStykkishólmur .. 680 528 553 582
PatreksfjörSur .. 436 .554 568 . 597
Þingeyri í Dýrafirði .. 366 3% 371 329
Flateyri í Önundarfiröi .. .. 302 332 317 321
Suöureyri í SúgandafirSi.. .. 317 316 330 342
Bolungarvik .. 775 719 694 659
Hnífsdalur .. 434 431 414 415
Blönduós .. 365 357 367 364
SauSárkrókur .. 510 661 691 721
Ölafsfjörður .. 329 453 462 484
Húsavik .. 628 779 781 803
Nes í Noröfiröi .. 770 ,993 1039 1105
EskifjörSur .. 616 812 760 771
Búðareyri í ReySarfirSi.. .. — — 307 311
BúSir í FáskrúSsfirSi .. 461 586 573 609
- Vík í Mýrdal .. — 312 — —
•Stokkseyri .. 732 622 608 573
Eyrarbakki .. 837 692 640 648
Samtals 11389 12664 12666 12853
ASK FOR
LUB
DryGincerAle
OR SODA
Brewers Of
COIJNTRYCLUB
BEER
GOLDEN GLOW
ALE
BANQUET ALE
XXX STOUT
BR EVV E RV
OSBORN E M U LVEY - Wl N NIPEG
PHONES 41III 4^304 56
PROMPT, DELIVERY
TO PERMIT HOLDERS
Þaö er kunnugt, aS jafnaSarstefn-
an hefir á síðustu árunPveriö aS taka
ýmsum stakkaskiftum, svo aS í raun
og veru má tala um margar jafnaÖar
stefnur. AS ýmsu leyti er þetta
ekki meira tiltökumál um jafnaðar-
stefnuna, en um aðrar stjórnmála-
stefnur, sem vitanlega koma fram á
nokkuö mismunandi hátt í ýmsum lönd
um og á ýmsum timum. Ensk íhalds
stefna er til dæmis aHt ööru visi
núna en á dögum Salisbury’s, þó aö
ekki sé lengra fariö. Um jafnaðar-
stefnuna á þaS þó aS ýmsu leyti viö,
að hreyfingar innan hennar eru mun
meira áberandi en annarsstaðar og
deilurnar harövítugri, einkum milli
bolshevíka og sócialdemokrata, og
hefir Lögrétta áSur sagt frá ýmsu,
sem þetta snertir.
Einn af merkum fræöimönnum
jafnaðarstefnunnar nú á dögum heitir
Hendrik de Man. Hjá honum hef-
ir hvaö greinilegast komiö fram sú
skoSun ýmsra yngri jafnaöarmanna,
að í þjóðfélagi nútímans sé jafnaö-
arstefnunni þaS nauðsynlegt, aS
“sigrast á Marx.” ÞaS er gagnrýn-
in á mörgum kenningum Marx, sem
annars er talin allt að því óskeikull
kennifaðir stefnunnar, sem mest ein-
kennir hina ungu jafnaöarménn meö
de Man o. fl. í fylkingarbroddi. Þeir
segja að Marx hafi skjátlast aö
ýmsu og að ástandiö sé aS ýmsu leyti
oröið ööruvísi, en hann gerði ráð
fyrir að þaS yröi — hann sé úrelt-
ur þó aö gildi hans og áhrif hafi
verið mjög mikil. Þaö er ekki hin
mikla persóna Marx, sem þeir segjast
hafa á móti, heldur þær kenningar
hans, sem voru of bundnar sínum tíma
til þess aö unnt sé aö hafa þær sem
trúarsetningar viS breyttar aöstæSur
nútímans. Þetta er ekki svo aö de
M'an telji aö jafnaðarstefnana eigi aö
veröa borgaralegri, sem kallaö er,
en hún áður var. ÖSru nær. Hún
á aö vísu ekki að vera æst byltinga-
stefna, en hennar rétti andi er andi.
sem er alveg gagnstæöur þeim borgara
lega anda, sent ráSið hefir undanfar-
ið í vestrænni menningu. ÞaS er
einmitt mein jafnaðarmennskunnar, að
hún hefir látiö smitast allt of mikiö
af þessum anda. ÞaS má jafnvel
taka svo djúpt í árinni, segir de Man,
aS fullyrða, að auövaldsandi verka-
mannahreyfingarinnar hafi á síöustu
áratugum þroskast meira en andi jafn
aðarmennskunnar. Þetta er samt
ekki svo að skilja, aS nú sé ekki eins
mikill hetjuskapur í starfinu fyrir
flokkinn og stefnuna og áöur, eSa aS
menn hafi á tímum Marx og næst þar
á eftir verið glæsilegri og fórrifús-
ari en nú. Þvert á móti. Hetju-
skapurinn er meiri nú en áður. En
hann er annarskonar. Aöur fyr
var jafnaðarstefnan litiö annaö en.
trú, henni var haldiö uppi af söfn-
uöi nokkurra “agitora.” Þeir voru
postular og stundum pislarvottar
nýrrar trúar. Síðan hefir úr jafn-
aöarstefnunni orðiS umfangsmikil
lýðhreyfing, voldugur alþýðuflokkur.
Margir, sem flokkinn fylla, gera það
aðallega í hagsmunaskyni, igera það
vegna efnalegs ávinnings. Flokks-
leiStogarnir verSa svo aö taka ýmis-
legt tillit til þessa fólks líka. Allt
þetta hefir áhrif á steínuna og breytir
henni nokkuS.
Barátta fyrir breyttum og bættum
kjörum er mikilsverö, en hún ein þarf
ekki aS vera jafnaöarstefna. Þegar
lögð er einhliSa áherzla á hana, get-
ur hún einmitt orðið til þess aö læöa
anda auövaldsskipulagsins inn í jafn-
aSarstefnuna. ÞaS sýnir “reformism
inn” svonefndi innan flokksins, aS
áliti de Man.
ASalatriSi jafnaöarstefnunnar er
það, að skapa nýjan hugsunarhátt,
nýja trú svo að segja, á önnur menn
ingarverðmæti en þau bongaralegu,
sem eru fyrst og fremst verðmæti
peninganna. ÞaS er nauðsynlegt aö
losa alþýðuna viö þann hugsunarhátt
aö líta upp til borgarastéttanna, eins
Fjölgunin, sem oröiS hefir í sýslun-
um, hefir því öll lent á verzlunar-
stöSunum og meira ti'l, svo að í sveit-
unum hefir mannfjöldin heldur minnk-
aS.—iMbl.
“Hagtíðindi.”
og borgararnir væru æöri verur. Þetta
veröur ekki meö ööru gert en því, að
losa alþýSuna við fátæktina.
ÞaS getur veriö lofsvert, aö gerast
fátækur af sjálfsdáSum. En það er
mikið mein, aS vera fátækur gegn
vilja sínum, aS vera neyddur til aö
vera þaS, þaS er mein, af þvi aö þaS
hindrar þroska sálarinnar, hamlar
menningunni, meöal annars vegna
þess, aS þaö elur þá trú, aS ham-
ingja og auður sé eitt og hið sama.
Menning jafnaðarstefnunnar er því
aöeins möguleg, aö þessari trú hjá
alþýðu sé eytt. Þá fyrst veröur
hægt aö endurmeta öll verSmæti. ÞaS
er nauðsynlegt aö fá nýja menn,
betri menri, jafnaöarmenn, menn
sem endurbæta jafnaðarstefnuna,
menn sem hafa sigrast á Marx og
skilja menningargildi og menningar-
tilgang stefnunnar.—Lögrétta.
Frá Islandi.
UPPGRIPAAFLI
Þrír mótorbátar, 11, 17, og 21 smá-
lesta, afla 2773 'skpd, frá árs-
byrjun 1929 til 20 maí
í síöasta tölublaöi “Ægis” er skýrt
frá aflabrögSum i ár. Þar segir
svo:
“Sumir mótorbátar hafa afþið
með afbrigSum vel og eftir því, sem
“Ægir” hefir frétt, hefir einn þeirra
sett met. Er þaö mótorbáturinn
“Skirnir” frá SandgerSi, G. K. 515,
nú eign Haralds Böövarssonar. kaup-
manns í Akranesi: áöur í. S. 410,
eign Finns GuSmundssonar á Önund-
arfiröi. FormaSur “Skírnis” nú er
Eyjólfur Jónsson aö BræSraborg í
Akranesi. Afli hans var frá árs-
byrjun til 20. maí 988 skippund af
fulUtöðnum fiski og hlutur hvers há-
seta 3168 krónur. Viö bátinn unnu
11 menn, fimm á sjó og 6 á landi.
Þessi bátur hélt til í Sandgeröi; hann
er 21 smálest aS stærö.
“Reynir” G. K. 514, eigandi Har-
aldur BöSvarsson á Akranesi, einnig
keyptur aS vestan, áSur B. A. 148,
gekk frá SandgerSi frá ársbyrjun til
20. maí. Afli hans var 970 -skip-
pund af fullstöðnum fiski og hlutur
hvers háseta 3,120 krónur. — ViS bát-
inn unnu einnig 11 menn. — “Reyn-
ir” er 17 smálestir aö stærð, og for-
maður hans Þórður SigurSsson aS
AuSnum á Akranesi. A Akranesi er
talinn mestur afli, er tillit er tekiö
til stærSar báta, sem “Egill Skalla-
grímsson” fékk síðastliöna vertíð.
“Egill SkaUagr'missonf’ M.B. 83,
er 11 smálestir aö stærS, gekk frá
Akranesi og afli hans var 815 skip-
pund af fullstöönum fiski; viö hann
unnu 10 menn og hlutur hvers háseta
var 3014 krónur.
Formaöur ' báts þessa er Eyleifur
ísaksson aö Löigbergi á Akranesi.” —
AlþýSublaSiö.
Af Skagaströnd
er “Vísi” skrifaS 12. sept.: “TiSar-
far hefir veriS gott í sumar, þurkar
meS mesta móti, en oft kalt í veöri
og næturþokur, eins og ávalt vill
verSa, þegar ís er nærri landi. Hér
voru margar frostnætur í ágústmánuSi
og jafnvel mun hafa veriS frost í
byrgð sumar nætur í júli. Má þó
slíkt teljast fremur óvenjulegt. Hey-
skapartíö hefir veriS hin bezta, en
grasvöxtur æriö misjafn. VíSast hvar
voru tún sæmilega sprottin og sum-
staöar meS betra móti, en úthagi
snöggur yfirleitt. Hevfengur bænda
mun þó verSa i betra meöallagi og
má svo aö orSi kveSa, að allt hafi
þornað af ljánum jafnóðum. Er
því vonandi, aS heyin reynist vel.
Flestir bændur eiga meira og nrinna
af gömlum heyjum, því aö síðastliS-
inn vetur var fénaSur óvenju léttur
á heyjum. — Nú eru menn um þaö
bil að hætta heyskap, og er það tals-
vert fyr en venja er til á þessum
slóðum. Oftast nær hafa menn ver-
ið að gutla viö heyskap til rétta eða
framundir réttir. — A einum bæ, sem
mér er kunnur, er heyaflinn þessi,
og hafa ekki aðrir aS heyskapnum
unnið en húsbóndinn og börn hans
tvö eöa þrjú, um og innan við ferm-
ingu, þvi að húsfreyjan var bundin
við inniverkin, og ekkert dagsverk var
aðkeypt um sláttinn: 260 hestar taða
°g 150—160 hestar úthey, eða alls
410—420 hestar. —Vísir.
SiglufirSi 18. sept.
Ofsarok á noröaustan var hér í gær.
Fiskibátar voru flestir á sjó, en kom-
ust inn i gærkveldi viS illan leik,
nema þrir bátar. Einn þeirra kom
i morgun, annar í nótt til SvalbarSs-
eyrar, en þann þriSja vantar og ótt-
ast menn um hann. Flugvélafregn
hermir, að bátur hafi komiS til Akur-
eyrar i morgun. Sé þaS rétt, er þaS
sennilega sami báturinn. M.argir
bátanna töpuöu miklu af lóSunum, og
einn var nærri strandaSur á Hellu-
boÖa, því blindhríð var og stórsjór.
Sildarvart hefir oröiS hér í lag-
net og talsverS síld á SkagafirSi. Lag-
netssíld frá MiSfiröi hefir veriS flutt
hingaS í íshúsiö.
Haustkuldar eru
Hættulegir
KveikiS upp meö góSum
Arctic eldiviö, kvelds og
morgna og eyðiS kuldan
um í húsunum, sem heilsu
yöar er hættulegur um
þetta leyti árs.
Stmið pantanir yðar
Fljót afgreiðsla
r ARCTIC ,
ICEsFUEL CQLTD.
439 PORTAGE AVE.
Oiposite Hodsorís Bay
PHONE
42321
Þenna Bláa Bekk
Er eingörgu að íinna á hinum
allra bezta Rubber skófatnaði
Vörur
D0MINI0N RUBBER C0MPANY UMITED
Þau einkenni sem tryggja bæði
þægindi og endingu í skófatnaði
eru erfiðust að þekkja þegar um
þunga rubber skó er að ræða.
Það er þess vegna sem véí höf-
um sett á þá ‘‘Bláa Bekkinn,’’
til marks um að þeir eru bezti
þungi rubber skófatnaðurinn.
Dominion Rubber Co. ábyrgist
yður beztu kaupin sem fyrir
peninga yðar fást með “Bláa
Bekknum.” Skófatnaður þessi
er sniðinn á þeim sólum er hald
ast vel að hælnum. Bolurinn er
fóðraður, sólarnir sérstaklega
sterkir. Biðjið verzlunarmann-
inn um “Bláu Bekkjar" skóna.
Búnir til í Canada
Notaðir um víða veröld
BEZTU MATREIÐSLUKONUR f WINNIPEG NOTA NO
Ekkert kaffi er bragðbetra en
“BLUE RIBB0N”
I rauðri könnu með opnara.
Morc Bread and Better Bread
and Better Pastry too.
USE IT IN ALLYOUR BAKING