Heimskringla - 12.11.1930, Blaðsíða 1

/
DYERS & OLHAMERS, LTD
„„ SPECIAL
Me«’s Suits Dry <M n n
Cleaned & PressedJ^ I iUU
(Cash and Carry Price)
Delivered, $1.25
Buttons Tightened, Replaced
and all Minor Reparirs Free
DYERS & CLEANERS, LTD.
SPECIAL,
Ladies’ Plain Silk 4 AA
Dresses Dry Cleaned^ I >UU
& Finished
(Cash and Carry Price)
Delivered, $1.25
Minor Repairs Free
XLV. ÁRGANGUR.
WINNIPEG MIÐVIKUDAGINN 12. NÓVEMBER, 1930.
NCTMER 7
FRA SAMVKLDISFUNDINUM.
Eins og kunnugt er, hefir gengið
5 stappi með málin á samveldisfund-
mum. Stefna sú er Bennett hélt
f|am í sambandi við viðskifti rikisins
°g nýlendanna, vakti þegar i upp-
hafi svo mikla athygli, að gerðir
fundarins hafa mest snúist um hana.
Einkum eru það þó kröfur nýlend-
anna um að fá einhverja tryggingu
fyrir markaði á Englandi fyrir sínar
vörur, með því að leggja 10% toll á
sömu vöurur frá öðrum löndum, sem
gerðir fundarins hafa strandað á.
Cg þótt MacDonald forsætisráðherra
Englands hafi hótað Evrópulöndun-
úm, er tolla eru sífellt að hækka hjá
sér, að gjalda þeim liku líkt og
leggja einnig tolla á innfluttar vör-
nr þeirra, er stjórn hans samt ekki
reiðubúin að veita nýlendunum þessi
hlunnindi. Er Snowden fjármálaráð-
herra því einkum andvígur. Bret-
tand hefir verið talið vígi fríverzlun-
ar, og má eflaust heita það, það er
að segja viðvikjandi vörum sem það
sjáift þarf að kaupa. En tollívilnun
Þiggur það samt á vörum, sem það
Þarf að selja til nýlendanna að minsta
kosti. Þá kærir það sig ekki um að
keppa við heimsmarkaðinn. Þetta
virðist núverandi stjórn á Englandi
sjást yfir i sambandi við tillögur
Bennetts, eða að hún kærir sig ekki
hm að sjá það, sem er líklegra. Að
Því er England snertir, er afstaða
Þess þvi skiljanleg. Hitt er óskilj-
anlegra, hvemig á því stendur, að
úberalar í Canada, og sérstaklega
aðal málgagn Vesturlandsins, blaðið
Free Press í Winnipeg, skuli dæma
skilmála þá, er Bennett fer fram á
fyrir hönd nýlendanna, óalandi og 6-
ferjandi, þar sem þeir eru aðallega i
Því fólgnir að tryggja bónda Vestur-
'andsins sölu á hveiti sínu í Englandi.
Tollurinn, sem Bennett fer fram á.
!ýtur fyrst og fremst að því, að svo
raiklu leyti sem Canada snertir. Ef
af því leiddi einhverja verðhækkun
^ bveiti, sem ekki er þó ástæða til
að halda, og því síður að til muna
f?eti komið til greina á brauðverði
1:11 almennings á Englandi, af ekki
bærra tolli en farið er fram á, þá
samt sjáum vér ekki hvaða ástæða
getur rekið liberala hér í landi til að
mótmæla sliku, þar sem að það yrði
aðeins bóndanum hér í hag, sem oss
finnst satt að segja að ekki sé of vel
baldinn af því sem hann er að fá
fyrir hveiti sitt.
A hinn bóginn svarar' þessi tollur
ekki nema til þeirrar • tollívilnunar,
sem Bretland nýtur nú og hefir um
tugi ára notið hjá nýlendunum- Það
er að vísu satt, að Bretland kaupir
ureira af nýlendunum, en þær kaupa
af Því. En nýlendumar verða þá að
selja þar vöru sína hlunnindalaust
°g verða að keppa við heimsmark-
aðinn, sem er hið sama og selja lægra
en allir aðrir. Að hinu leytinu kaup-
*r Bretland vörur frá Suður-Ameríku
svo að 90 miljónum dala nemur á
^ri, en selur ekki Suður-Ameríku-
ríkjunum vörur fyrir nema 20 milj-
önir dala. Og ennfremur ber þess að
Sæta, að Bretland nýtur þar engrar
follívilnunar, eins og hjá nýlendun-
um. Það af þessari vöru frá Suður-
Ameríku, sem nýlendumar hafa til
útflutnings, lægi því eins vel við að
^eupa af þeim, því enda þótt Bret-
!an<j gæti með köflum skrúfað þá
vöru frá Suður-Ameríku niður, nem-
Ur Það ekki meiru en tollívilnuninni
setn nýlendurnar gefa því á vömm
Þess. Og hvar er þá ósanngirnin, er
gagnvart Bretlandi á að felast í skil-
málum Bennetts i sambandi við hin
auknu innanríkisviðskifti, er hann
fer fram á? Hvert sem Bretland
Snýr sér með sínar vörur annað en
11 nýiendanna, á það háum tollum
aö mæta. Athygli brezku þjóðar-
'nnar hefir Bennett dregið svo skýrt
að þessu, að það hlýtur að verða
ennar aðal umhugsunarefni á næst-
únni. Að viðskiftum Bretlands er
abtaf að kreppa meira og meira,
vegna tollhækkana hjá öðrum þjóð-
Urn' Og Það mun að því reka, að
e ki verði senn í önnur hús að venda
yrir því en til nýlendanna.
A samveldisfundinum benti for-
sætisráðherra Astralíu á það. að
elmingur allrar innfluttrar iðnaðar-
°ru kæmi tollfrítt til Ástraliu frá
retlandi, þótt hár tollur væri á þess-
vörum frá öðrum löndum. Samt
úr Ástralía engrar ívilnunar eða
^erndar frá Bretlandi. I Canada er
as (1^n°*t*íur von um aukinn mark-
tnlI1^rr*r b'hg'and, vegha hækkunar á
mum við Bandaríkin. Og sömu
sögu hafa allar nýlendurnar að
segja.
Bretland hefir til þessa haft meiri
hag af viðskiftum sinum við nýlend-
urnar, en við aðrar þjóðlr. Með
breytingu á viðskiftastefnu sinni,
eins og Bennett fer fram á, og sem er
í fyllsta samræmi við þroska nýlend-
anna, ætti Bretland enn, jafnframt
nýlendunum, að hafa hag af þeim
viðskiftum.
Allt hefir þetta skýrst fyrir brezku
þjóðinni á samveldisfundinum. Og
þó stefna Bennetts verði ekki tekin
upp fyrst um sinn, hefir hún þó svo
mikið verið tekin til greina, að Eng-
land býðst nú til að kaupa ákveðna
upphæð af hveiti, gegn samningi, frá
Canada. Með erindi Bennetts á sam-
veldisfundinn, hefir þvi til muna ver-
ið greitt fyrir sölu á hveiti héðan,
svo að kalla má að betur hafi verið
farið en heima setið.
BANDAftlKJAKOSNINGARNAR
Það mun sjaldgæft, ef ekki með
öllu einsdæmi i sögunni, að tala þing-
manna, þar sem aðeins tveir flokkar
sækja um völdin, verði svo jöfn í
báðum deildum þings, að ómögulegt
sé á þeim grundvelli einum að segja
um, hvor flokkurinn skuli fara með
völd, eins og á sig stað í ný af
stöðnum kosningum i Bandaríkjun-
um. I congressinu, eða neðri deild
þingsins, náðu repúblikar i 218 þing-
sæti, demókratar í 216, og verka-
manna- og bændasinni í eitt. Þar sem
að verkamanna- og bændasinninn
hefir undanfarið greitt demókrötum
atkvæði sitt og mun enn gera það,
verður atkvæðagreiðslan jöfn, ef
flokksatkvæðin ekki truflast neitt og
ef repúblikar fara með völd. Þing-
forseta-atkvæðið er þá það eina er
úr málum sker. Má þetta heita svo
mikið jafntefli, að ekki verður greint
á milli þess hvor flokkanna fer með
völd, því að reiða sig á atkvæði hvers
einasta þingmanns 1 hverju máli,
hefir aldrei blessast. Auk þess getur
svo farið enn, að breytingar verði á
bessum tölum þingmanna hvors
flokksins, við endurtaliningu atkvæða
þeirra. Ennfremur geta hvenær sem
er einhverjir þingmannanna forfall-
ast af veikindum eða dáið á kjör-
timabilinu og þannig orðið auð þing-
sæti, sem allt getur haft áhrif á at-
kvæðagreiðslur og afgreiðslu þing-
málanna yfirleitt, þegar munur flokk
anna er sama sem enginn. Astand-
ið er því þannig, að um úrslit mála
á þinginu verður ekkert dæmt af
þessum kosningum-
I senatinu, eða efri málstofunni, er
þó munur flokkanna ennþá minni,
eða réttara sagt enginn. Þar eru nú
48 repúblikar og 47 demókratar, en
1 verkamanna- og bændasinni. Og
þar sem hinn síðasttalda má telja
með demókrötum, ræður ekki einu
sinni atkvæði forseta úrslitunum í
þeirri deild þingsins. Um úrslit hvaða
máls sem er verður því ennþá erfið-
ara að gizka þar en í neðri deildinni.
getur því svo farið, að þau mál, sem
þingið afgreiðir, komi eins oft frá
demókrötum eins og repúblikum, og
að Hoover forseti Bandaríkjanna
verði eigi síður að skrifa undir lög,
sem frá andstæðingaflokki hans
koma og hans eigin flokki.
En svo er nú langt ennþá þangað tii
þessir nýkosnu þingmenn koma til
skjalanna, því þingsetu öðlast þeir
ekki fyr en í desember 1931, eða að
rúmu ári liðnu frá kosningu þeirra,
er þing kemur saman.
Þingtímabili núverandi þingmanna
lýkur ekki fyr en 4. marz 1931. Við
aukaþingi er ekki búist á komandi
sumri, svo þessir nýkosnu þingmenn
hafa að öllum líkindum tímann fram
að desember 1931 til umhugsunar og
undirbúnings undir starf sitt.
Að svona langur tími líður áður
en núverandi þingmenn fara frá, á
rætur sinar að rekja til eldri tíma,
þegar samgöngur í Bandaríkjunum
voru ekki greiðari en það, að fjórir
mánuðir gengu til ferðalagsins úr
ýmsum fylkjunum til Washington.
• • •
I sambandi við ríkisstjóra kosning-
amar er eftirtektarverðastur sigur
F. D. Roosevelts í New York ríkinu
Roosevelt þessi er bróðursonur Roose
velts forseta og kippir ef til vill í
kynið. Hann hlaut um 700,000 at-
kvæða meirihluta i kosningunum, og
er sjaldgæft að sjá aðra eins hrúgu
atkvæða sópast að nokkrum manni.
Roosevelt þessi er Demókrati, þó for-
setinn frændi hans væri Repúbliki.
Annars unnu demókratar mikinn sig- '
ur í þessum ríkisstjórakosningum.
1 countykosningunum unnu demó-
kratar einnig mikla sigra. Nokkrir
Islendingar sóttu þar og náðu þessir
kosningu:
I Pembina County: — J. H. Hann-
esson, Treasurer; F. M. Einarsson,
County Commissioner; J. K. ólafsson
Representative.
í Cavalier County: — J. M. Snow-
field, States Attorney.
í MeHewey County: — Nels G.
Johnson, States Attorney.
Næstu forsetakosningar verða.
eins og kunnugt er, árið 1932, og ef
demókratar halda svona áfram að
vinna á, lítur ekki glæsilega út fyrir
repúblikum. En svo getur margt
breyzt þangað til.
1 ísrunaurinn hatði til meðferðar geti
leitt flokkaskifting ,er nokkru ráði
um það, hvernig kosningar fara næst.
Er það auðvitað viðskiftastefnan, eða
með hvaða hætti sé hægt að efla við-
skifti innan ríkisheildarinnar, er mest
áhrif mun hafa i þessa átt. En hvað
sem því líður, þykir nú sem stendur
ekkert vísara, en að dagar MacDonald
stjórnarinnar séu senn taldir.
ÖNGÞVEITI I ST.IÓRN-
MALUM A ENGLANDI
Erfiðleikarnir, sem Macdonaldstjóm
in á Englandi hefir átt við að stríða
síðan hún tók við völdum, eru kunn-
ari en frá þurfi að segja. Framkvæmd
ir í hennar helztu áhugamálum hafa
farið út um þúfur, eins og t. d. að
bæta úr atvinnuleysinu, eða að gera
kolanámureksturinn að þjóðeignar-
fyrirtæki, sem í kosningunum áður
en hún náði völdum yar hennar lif-
andi áhugamál. En ekkert hefir ver-
ið hægt að gera nema með aðstoð
liberal flokksins, og sú náð, sem þann
ig hefir veitt verið, hefir oftast verið
skorin svo við nögl sér, að heita má,
að til lítils annars hafi verið en að
halda stjórninni við völd. Enginn
neitar því að MacDonald forsætisráð-
herra hafi ekki viljað vel og hafi
reynt að gera sitt bezta- Én reynsl-
an hefir orðið viðar en á Englandi
með stjórnir, sem að bakhjarli hafa
orðið að nota aðra flokka, að úr
framkvæmdunum hefir lítið orðið.
En um þá litlu hollustu, sem lib-
eral flokkurinn undir forustu Lloyd
George, hefi rauðsýnt verkamanna-
stjórninni til þessa, virðist nú jafn-
vel mjög uggvænt, því innan sjálfs
liberal flokksins hefir risið upp mik-
il óánægja út af henni, og sumir
mikils metnustu og áhrifamestu
menn flokksins, eins og Sir John Si-
mon og Sir R. Hutchinson, hafa neitað
að fylgja leiðtoga flokksins, Lloyd
George, ef hann haldi lengur áfram
fylgi sinu við stjómina. Getur því
svo farið, að innan liberal flokksins
verði brátt leitað álits um það, hvort
ekki skuli skift um leiðtoga eða taka
forustuna úr höndum Lloyd George.
Komi að þvi að Lloyd George tapi
henni, er MacDonald stjórninni bráð
hætta búin. Og enda þótt ekki verði
skift um leiðtoga, eru margir úr
flokk hans ákveðnir í að veita stjórn-
arandstæðingum fylgi ,sem auðvitað
hlýtur einnig að veikja stjórnina í
sessi. Með þetta ástand fyrir aug-
um, er þvi ekki að furða, þó mikið sé
talað um að á Englandi vofi yfir
stjómarskifti.
En þá er spurningin, hvort nokkur
stjórnmálaflokkur á Englandi sé svo
ste’rkur, að hann nái ákveðnum meiri
hluta þó til kosninga komi. Ymis-
legt virðist benda til þess, að con-
servatíva flokkurinn sé liklegur til
þess að verða fjölmennastur. En þó
er ekki lengra en vika síðan, að al -
varleg tilraun var gerð af flokks-
mönnum Baldwin 111* þess að drag.a
forustuna úr hans höndum. Þó að
sú tilraun heppnaðist ekki og væri
jafnvel ekki skoðuð af hreinum toga
spunnin hjá blaðakóngunum og lá-
vörðunum Beaverbrook og Rother-
mere ,en þeir voru aðal mennirnir, er
innan flokksins risu upp á móti Bald
win, þá er samt líklegt, að afleiðing-
arnar verði fremur til að veikja en
styrkja conservatíva flokkinn undir
leiðsögn Baldwins.
Og síðast er nú talsvert á orði að
Snowden og MacDonald greini mjög
á um, hvaða stefnu brezka stjórnin
skuli taka í viðskiftamálum. Tekur
MacDonald miklu meira til greina
kröfur nýlendanna en Snowden gott
þykir. Er þó ekki sennilegt að það
verði til þess að kljúfa stjómarflokk-
inn, en truflun hlýtur það nokkurri
að valda og óeiningu innan flokksins.
Af öllu þessu er auðséð öngþveitið
í stjórnmálunum á Englandi. Þjóðin
virðist ekki geta sameinastSum neinn
flokkinn. Og flokkarnir eru jafnvel
ekki bundnir neinum sterkum bönd-
um innbyrðis. Vantraustsyfirlýsing
á Macdonald stjómina var þó feila
með 281 atkv. gegn 250 nýlega í þing
inu. En útlitið fyrir stjómina hefir
talsvert versnað síðan. Ýmsir spá
því, að útaf málum þeim, er samveld
BÓKMENNTA-
VERÐLAUN NOBELS.
Sinclair Lewis hefir fengið bók- í
menntaverðlaun Nobels að þessu I
sinni, og er hann fyrsti ameríski rit-
höfundurinn, sem hlotnast hefir sa
heiður. Aðrir enskir rithöfundar er
hlotið hafa verðlaunin, eru þeir:
Rudyard Kipling, Rabindranath Ta-
gore, W. B. Yeats og George Bern-
hard Shaw. — I skiplagsskrá sjóðs-
ins er svo um mælt, að þeir einir
skuli fá styrk þenna, sem öðrum frem
ur ágæti sig í bókmenntum á hug-
sjónalegan hátt. Þykir þetta að
vísu ekki koma vel heim og saman
við Sinclair Lewis, enda þótt hann sé
talinn rithöfundur ágætur. Hann er
fæddur árið 1885 í Sank Centre,
Minn. írtskrifaður frá Yale háskól-
anum árið 1907 og starfaði síðan um
nokkur ár sem blaðamaður. Er hann
sérstaklega kunnur fyrir skáldsögur
sínar, sem eru einskonar gagnrýni á
amerisku þjóðlífi, og oft ritaðar af
þrótti og biturri hæðni.
Kunnastar skáldsögur hans eru:
“Main Street”, “Babbitt” og “Elmer
Gantry”.
ATVINNULEYYSI f 21 LANDI.
Alþjóða atvinnumálaráðið I Genf
hefir gefið út hagtölur um atvinnu-
leysi í tuttugu þjóðlöndum, og hefir |
það komist að þeirri dapurlegu niður
stöðu, að 12 til 15 miljónir atvinnu-
lausra manna muni vera í löndum
pessum.
Þegar undan er skilið Frakkland.
þar sem naumast er hægt að segja
að sé um neitt atvinnuleysi að fæða,
þá eru hin löndin yfirleitt hvert öðru
lakara stödd í þessu tilliti. — 1 Þýzka-
landi, sem þó ekki er tekið upp í
skýrslu atvinnuráðsins, er ástandið
verst. Þar er tuttugasti hver maður
atvinnulaus. Efst á skýrslu ráðsins
eru Bandaríkin með 4 miljónir at-
vinnulausra, og má það teljast með
tilliti til fólksfjölda þriðja land í röð-
inni, hvað atvinnuleysi snertir. —
Stóra Bretland er nr. 2. Þar er 22.
íhver maður atvinnulaus. I Canada er
ástandið ágætt samanborið við þessi
Iönd.
| Annars er þessi óskemtilega
skýrsla eins og hér segir:
Atv.lausir Ibúatala
Austurriki . .. .... 156,000 6,526,661
Belgía .... 64,00 7,023,077
Canada . . 200,000 9,986,900
Tjekkó- Slóvakía .... ... 37,000 14,523,186
Danmörk ... ... 25,000 3,434,555
Danzig ... 15,000 386,060
Frakkland .. 1,000 40,745,874
Bretland .2,100,000 44,173,704
Ungverjaland 20,000 8,368,273
Italía „.. 400,000 40,798,000
Holland .... ... 25,000 7,625,938
Noregur .... .... 20,000 2,649,775
Pólland .... 240,000 30,212,062
Gvðingaland 5,000 852,268
Rúmenía .... .... 23,000 17,393,149
Rússland .... ...1,150,000 150,000,000
Saar héraðið 7,000 770,000
Svíþjóð .... ... 26,000 6,087,923
Bandaríkin .. .4,000,000 122,000,000
Júgó Slavía 7,000 12,017,323
AFVOPNUN ARSTEFN AN.
Fascistahreyfingin á Þýzkalandi
sýnir bezt hversu langt í land sú hugs
un á, að þjóðirnar verði fáanlegar til
þess að leggja niður vopnin smátt og
smátt. Fékk sú hreyfing byr undir
báða vængi við misklíð þá, sem nú
virðist vera að rísa upp með Frökk-
um og Itölum, og naumast verður jöfn
uð um sinn- En ef eigi fást jafnaðir
úfar þeir, sem orðið hafa með þessum
þjóðum út af flotamálum, þá er engin
von til að önnur lönd álfunnar gangi
langt í afvopnunaráttina, enda létu
stórveldin sér hægt á Lundúnafundin-
um í var sem leið að stíga nokkurt
verulegt skref í þá átt. Mussolini er
sá sem í ófriðarglæðurnar skarar. —
Sökum þess hversu dólgslega hann
lætur, hervæðast Frakkar bæði leynt
og Ijóst og Briand fær litla áheyrn
með sína bandarikjahugmynd. Þjóð-

með þeim svarinn fjandskapur. Vilja
þeir fylgismenn Adolf Hitlers alger-
lega andmæla Versalasamningnum og
taka að efla voldugan her á ný. —
Hversu vaxandi fylgi sú stefna hefir
sést bezt af nýafstöðnum kosningum
þar, þar sem 6 miljónir Þjóðverja
greiddu þeim atkvæði. Hefir heims-
blaðið London Times látið þá skoðun
í Ijós, að þessi hemaðarsinriaði flokk
ur Hitlers myndi aldrei hafa náð slík-
um vexti og viðgangi á Þýzkalandi,
ef betur hefði verið gætt 8. greinár
friðarsamninganna, um þær ráðstaf-
anir, sem þar eru gerðar um afvopn-
un, þar sem svo er kveðið að orði
að þjóðimar skuli smátt og smátt
afvopnast að því hófi, sem framast
væri unnt, með því þó að öryggi
þeirra væri eigi hætta búin. En með
þeim fyrirvara er hernaðarsinnum í
öllum löndum fengin átylla til að
blása að glæðunum.
KOSNINGAR TIL STÓRÞINGSINS
Nýlega eru kosningar til Stórþings-
ins um garð gengnar í Noregi, og
varð flokkaskiftingin í þinginu eins
og hér segir. Hægri og vinstri,
frjálslyndir fengu 44 sæti; bænda-
flokkurinn fékk 25; vinstri og róttæk
ir 34; verkamannaflokkurinn 47- —
Hefir bændaflokkurinn tapað nokkr-
um sætum frá þvi sem áður var.
NYTT VITAMIN.
Prófessor Euler skýrir frá þvi í
samtali við "Svenska Dagbladet” að
við efnarannsóknastofu hans hafi það
komið í ljós við geislarannsóknir, að
í venjulegu meðalalýsi sé önnur teg-
und af vitamin en A-vitaminið, sem
er í gulrótum og plöntum yfirleitt,
en þetta hefir hingað til verið talið
eitt og hið sama. Er nú prófessorinn
að rannsaka eðli þessa nýja fjörvis,
er hann hefir fundið, ásamt sviss-
neskum samverkamanni.
HVAÐANÆFA
Eftir því sem News Cronicle skýr-
ir frá, hefir nýlega skipstjóri, að
nafni C. N. Olson, siglt gufuskipi
sinu upp að áður ókunnri smáeyju í
Miðjarðarhafinu rétt undir Miðjarð-
arbaug. Er eyjan 22 mílna löng, en
eigi nema rúmlega míla á breidd og
hið mesta Edensland, eins og svo
margar Suðurhafseyjar eru. Býr þar
um 400 manna, kynþáttur, sem ev
gagnhraustur og fagurskapaður svo
að af ber. Er fólk þetta glaðlynt og
ánægt yfir lifinu. Fáar áhyggjur
ber það fyrir morgundeginum, enda
hefir “menningin” eigi náð að gera
innrás í þessa Paradís. Þar er
hvorki minnst á aðflutningsbann eða
hveitiverð, löng eða stutt pils, klippt
hár eða sitt, jafnrétti karla og
kvenna, hernað eða kauphallarbrask
Þar ætti að setja upp heilsuhæli fyr-
ir þá, sem menningin hefir leikið
hart.
• • •
Maður að nafni Kelly, sem vann
við nýju brúna, sem verið er að
byggja yfir höfnina í Sidney og talið
er að verði mesta brú heimsins, datc
ofan af henni einn daginn, 175 feta
fall í sjóinn. Þykir það engin kurt-
etsi að lifa af svo hátt fall. En Kel-
ly þessi var ekki á því að fara inn i
eilifðina með svofelldu móti. Hann
kom beint niður { vatnið með fæt-
urna á undan og tók álitlega dýfu,
en eftir stundarkorn skaut honum
upp aftur og tíu fet upp í loftið. Því
næst kom hann ósköp hægt og nota-
lega niður á vatnsflötinn aftur, og
þreif þá sundtökin og synti í land.
* * •
I bók, sem prófessor Fluegel við
háskólann í London hefir nýlega gef-
ið út, spáir hann þvi, að í framtíð-
inni muni fólk yfirleitt taka upp þann
sið að ganga alls nakið, og hyggur
hann að kvenfólkið muni ganga á und
an I þeirri tízkunni, eins og annari
Fötin, segir prófessorinn, eru ekkert
nema tizka. Þau eru hvorki nauð-
synleg til að verjast höfuðskepn-
unum né til hæversku, ef réttilega er
á litið. Vér hlöðum þeim aðeins ut-
an á okkur af hégómaskap. “Hæ-
verskan,” segir hann, “þar sem hún
er réttilega skilin, getur ekkert haft
við það að athuga, þótt menn gangi
þannig til fara, sem guð hefir gert þá
úr garði, og þvi síður sparsemin. —
Heilsan myndi einnig vera nektinni
meðmælt í flestum tilfellum.” Hygg-
ur prófessorinn að fólk muni taka
upp sið þenna i fyllingu tímans með
mesta jafnaðargeði.
Æfiminning.
JÓNAS JÓNASSON
f. 6 marz 1852 — d. 21 okt 1930
Langflestir Islendingar, er hingað
fluttu fyrr á árum voru miðaldra-
menn og þaðan af yngri. En langt
•er nú orðið síðan og árin hafá liðið
hjá og aldur færst yfir þá, enda hafa
þeir nú óðum verið að hverfa burtu
þessi síðari ár, svo fæstir eru nú eftir
þeirra er fyrstir líomu Meðal þeirra
Islendinga er hingað komu árla á
árum var Jónas Jónasson smiður, er
andaðist hér í bæ fyrir rúmum þrem-
ur vikum síðan, að heimili sínu, 624
Sherbrooke stræti. Hann var hraust-
menni hið mesta fram eftir öllum
aldri, en heilsa og kraftar voru
þrotin. Rúmfastur var hann búinn
að vera, síðan snemma í desember í
fyrra, að hann þá gekk undir upp-
skurðskurð er reyndist gagnslaus.
Jónas heitinn var fæddur á Kárs-
stöðum í Helgafellssveit í Snæfells-
nessýslu 6 marz 1852. Foreldrar hans
voru hjónin Jónas ögmundsson og
Ragnheiður Amadóttir er bjuggu á
Kársstöðum. Ungur fór Jónas í fóst-
ur til föðurbróður síns, Jóns ögmund-
sonar og konu hans er bjuggu í
Stóra Langadal á SkógarströnÖ. Þar
kvæntist hann 1877 fyrri konu sinni,
Ingveldi Bárðardóttur, er ættuð var
úr Helgafellsveit , var hún systir
Sigurðar Bárðarsonar smáskamta-
læknis er hér bjó um langt skeið í
Winnipeg, en fluttist vestur á Kyrra-
hafsströnd fyrir mörgum árum síðan
og býr þar nú. Þai* Jónas og Ing-
veldur eignuðust 2 börn, sem nú eru
dáin. Konu sína misti Jónas eftir
stutta sambúð og flutti þá skömmu
síðar til Ameríku, mun það hafa ver-
íð árið 1887. Settist hann að hér
í bænum og dvaldi hér ávalt eftir
það.
Jónas var hæfileika maður á marg-
an hátt. Strax á unga aldri varð
hann smiður góður bæði á tré og
járn, þótt sjálfur yrði hann að vera
sinn eigin kennari. Lítt stundaði
hann þó þá iðn eftir að
hingað kom en vann um mörg ár Við
vatnsverk bæjarins og bæði fyrir og
eftir algenga erfiðsvinnu. Á fyrstu
árunum eftir að hingað kom, reisti
hann sér hús á Elgin Ave, bjuggu þá
Islendingar flestir á þeim slóðum, en
nokkuru fyrir aldamót færði hann
sig suður í bæinn og byggði þá húsið
nr. 624 á Sherbrooke stræti, þar sem
hann bjó síðan til æfiloka.
Árið 1906 kvæntist Jónas heitinn
öðru sinni. Er kona hans á lífi og
heitir María Methúsalemsdóttir, ætt-
uð úr N. Múlassýslu. Var hún ekkja
sr hún giftist Jónasi og hét fyrri
maður hennar Eyleifur Magnússon.
Hún átti einn son barna er Leifur
Mathew heitir og kallar sig Ellison.
Var hann þá ungur að aldri og hefir
Jónas gengið honum í föður stað.
Jónas heitinn andaðist þrotinn að
heilsu og árum 21 okt. síðastl. Meðan
heilsan vanst til, var hann sjaldnast
aðgerðarlaus því hann var að upp-
lagi verkgefinn og dugnaðar og starf
semdarmaður mikill. En saga hans,
i því efni, er að litlu eða engu leyti
frábrugðin, sögu hinna fyrri inn-
flytjenda, er erfiðuðu daginn allan til
kvelds, en tóku fæstir meiri laun
að lokum en hinir er slæptust iðju-
lausir á torginu fram á elieftu stund.
Jarðarförin fór fram frá heimil-
inu 24 okt síðastl. Ræðuna fluttl
séra Rögnv. Pétursson. Margt fólk
var þar samkomið en einkum hinir
eldri sveitungar og samferðamenn, er
minni og minjar bera eldri áranna.
R. P.