Heimskringla - 04.03.1931, Blaðsíða 2

2 BLAÐStÐA
HEIMSKRINGLA
WINNIPEG 4. MARZ 1931.
«
Opið bréf til Hkr.
TUeinkað þeim vinum mínum K. N.
skáldi á Mountain, og frú Rósu
Casper í Blaine.
Frh.
Sunnudagurinn 13 júlí varð einn
af viðburðaríkustu dögum á allri
minni löngu leið, frá því eg fór að
heiman 4 júní s. 1. og þar til eg
kom heim úr þeirri ferð. Við fórum
á fætur kl. 7 f. .h Þann morgun
sá eg Xsl. konu fljótasta að flétta
hár sitt undir húfu. Kl. 8 f. h. lögð-
um við upp-eða héldum ferðinni á-
fram frá Hvammstanga til Blönduóss
Fyrir neðan Gauksmýri stansaði
bíllinn að tilmælum minum, því þar
býr Bjöm bpóðir minn, og hann
vildi eg sjá. Gengum við heim upp-
hleyptan bílveg, sem liggur af þjóð
veginum gegnum mýrlendi og heim
að bæ — allgóður vegur þó ekki
þyrði bílstjórinn að hætta bil sínum
á hann. Var það sjálfsagt vel ráðið.
Þægileg leið
til Islands
Takið yður far heim með eimskip-
um Canadian Pacific félagsins.
þá verðið þér samferða mörg-
um Islendingum. Þér mun-
uð njóta ánægjulegrar
ferðar, góðrar þjónust.
Agætra máltiða, og
allra þæginda er hið
volduga flutninga
félag hefir til
að bjóða.
Skrifið eftir upplýsingum um far-
bréfaverð til Evrópu er innifelur
allan kostnað.
Gerið fyrirspurnir til umboðs-
manna á staðnum eða til W. C.
CASEY, Gen. Pass. Agent, C.P.R.
Bldg., Winnipeg, Phones 25 815,
25 816.
CANADIAN PACIFIC
STEAMSHIPS
Er vegspotti þessi allmikið mann-
virki fyrir einn bónda, en þeir feðg-
ar, Bjöm og synir hans höfðu gert
han einir, enda er hann á landi
þeirra. Góður er hann auðvitað i
þurviðrum, en nú virtist mér hann
all tortryggilegur — vanta i hann
möl til herslu. Þegar heim að bæn-
um kom, var engin sál á flakki.
Gekk okkur illa að vekja. Þar kom
þó„ að kona kom til dyra, og litlu
siðar kom bróðir minn. Sagði eg
honum erindi mitt, sem var — hvar
og hvenær hann skyldi mæta okkur
Mörtu þegar við kæmum að norð-
an — samkvæmt gefnu loforði af
hans hálfu, þá er við skildum í
Reykjavík — mæta okkur með
hesta. Akváðum við næsta laugar-
dag í Miðhópi eða Refsteinsstöðum.
Að loknum erindum snörum við til
baka og fylgdi hann okkur niður
þangaðí sem bíllinn og samferðafólk
okkar beið, og skildi þar við okkur.
1 þessari ferð var kona nokkur
úr Vatnsdalnum, greind og fjölfróð
— ekki samt göldrótt. ö, nei. En
hún var þessum stöðum kunn og
sagði okkur margt um bæi og bygð,
örnefni á fjöllum og þ. u. 1. sem
okkur þótti gaman og fróðlegt að
vita. Loft var skýjað, og þokan hékk
á fjallatindum og þaut fram og aftur
eins og hún væri óráðin í hvort hún
ætti nú að fara eða vera. En sólin
reif sig gegnum skýin með köflum og
stafaði geislum á blett og blett, hér
og þar, og fannst mér þeir blettir
verða svo töfrandi og vingjamlegir.
Nú, þegar eg er að rifja þetta upp
fyrir mér — gæti það alt hafa verið
draumar. Já, því ekj^i? Héraðið
leið fram hjá eins og skuggamyndir.
Mismunandi virkilegar, fagrar eða
ljótar eftir ástæðum. En yndisleg-
ust urðu þó einatt bændabýlin þekku
í. miðjum túnum, sem nú ljómuðu,
heilluðu og töfruðu huga heima-
alningsins, ■*— er svo lengi hafði
verið fjarri — I allri sinni sömar-
dýrð. — — — Sveita sæla, Stein-
gríms vaknaði í huga mínum. Þessir
gömlu vinir komu nú hver á fætur
öðrum — náttúruljóðin þeirra góðu
gömlu fömu fomvina — æskuvina
minna. — — — Og minningar frá
þeim árum, þegar hjartað er ungt
og hugurinn bljúgur og eðlilegast
er að elska alt og alla. Eg varð
hljóð og þegjandaleg, drakk inn þess-
ar myndir — minntist minninganna
sætu og súru. Bíllin þaut fram
hjá því öllu á örstuttum tíma, og
ennþá var það orðið i baksýn> Þessi
góða samferðakona skildi .við okkur
í Vatnsdalshólunum nálægt Hólabaki,
að mig minnir, þar skyldi henni
mætt. Hólum þeim, sem morðingjar
Natans bættu brot sitt með lífi
sinu. Þessír hólar eru all einkenni-
legir, standa eins og sívalar strýtur,
mjókkandi til topps — minna helzt
á sykurtoppana gömlu. Nokkuð eru
þeir þó stærri — hólamir — og
hærri. Skamt þaðan komum við að
Vatnsdal — eða Hnausa-kvísl, eins
og hún er þar kölluð, og þaut bíll-
inn yfir brú, sem nú spannar hana
— einbreið er hún, en eins og aðrar
brýr, sem nú eru bygðar á Islaijdi
yfir öll stærri vötnsföll, rammger.
Það var mér sagt að grafið hefði
verið milli 30 og 40 fet nitður, til
I þess að, fá ábyggilegann grunn undir
stólpum þeim sem halda henni uppi
— steinsteypu stólpum auðvitað —
þvi nú byggja Isl. til frambúðar —
eða vilja gera það. Þrátt fyrir það,
kvað brúin nú þegar hafa sígið svo
að finna má—. Þessi ferð mín yfir
brúna á Hnausa-kvisl, minti mig á
fyrstu för mina yfir hana. Þá rið-
um við Skriðuvað sem þá var kallað,
eg og tilvonandi húsbóndi minn,
Benedict Helgason frá Svínavatni,
þá bóndi á Kárastöðum #á Asum —
Bak-Asum, segir vinur minn, Þórir
Björnsson, — sem einnig fór til Is-
lands s. 1. sumar — það sé kallað.
Benedict sótti mig vestur að Jörfa
i Viðidal. Þá reið eg í söðli, eins
og þá var títt. Við komum jafn-
snemma að ánni og fórum jafn-
snemma út í hana. Þetta var auð-
vitað að vorlagi og áin vatnsmikil,
og vaðið æfinlega viðsjárvert, vegna
botnsins, sem er stakksteinóttur.
Hestur Benedicts var i góðum hold-
um og hraustur, og varð hann því
braátt á undan. Þegar hann er kom-
inn rúma % yfir ána er eg í henni
miðri — ekki á hestbaki eins og eg
hefði átt að vera, heldur i ánni, því
klárinn, sem er reið, stakkst snögg-
lega á hausinn, og eg hrökk fram
úr söðlinum. Ekki hefði eg verið að
segja frá þessu nú, ef eg hefði ekki
verið hestum vön. Eg kom standandi
niður — hafði haft gott hald á taum-
unum þó eg ekki gæti varið hestinn
falli — slepti eg þeim aldrei, og stóð
þama ráðalaus. Klárinn hafði sig
að vísu á fætur en svo var eg þung
á mér í þremur eða fjórum skó-
síðum vaðmálspilsum og rennandi til
rniðs,, að enginn vegur var að kom-
ast upp í söðulinn aftur, enda svo
lausgirt, að þegar eg tók I söðulinn,
kom hann bara á móti mér. En
þar ekki sem þægilegast aðstöða til
að girða. Eg var að hugsa um að
vaða með klárnum, — eg mundi
hanga í taumum og faxi. 1 raun
og veru gat eg ekkert annað gert,
J)vi eg var ekki að hugsa um að
deyja. 1 þessum svifum varð Bene-
dict litið við. Kom hann þá á móti
mér, og hélt í söðulsveifina meðan
eg klifraði upp. Gekk nú ferð sú
slisalaust eftir það, — að kalla.
Gamalt máltæki segir að — fall sé
farar heill. — ó, jæja. Eg strauk
nú samt úr þessari vist fáum vikum
seinna. Mér líkaði ekki vistin — og
húsbændunum líkaði ekki við mig, af
Vví eg neitaði að éta maðkað hor-
ket — af kindum, sem möðkuðu
fyrst og dóu svo sjálfkrafa. Þetta
skeði drottins árið 1885. Ef Bjössi,
greindur og skemtilegur piltur, sem
þar vár með mér þetta vor, er enn
á lífi, getur hann vitnað þetta með
mér, og er hann skyldi sjá þessar
línur, hefði eg meira en gaman af
að heyra frá honum. Ef þið lesar-
ar minir, segið að þetta sé út úr dúr,
og komi, ferðasögunni ekkert við,
þá er það nú samt brot úr annari
ferðasögu, og á útkomu þ. e. af-
leiðing þeirrar ferðar, byggist að
visu aðal ferðasagan — eða sú, sem
eg hef verið að segja ykkur í nokkr-
um Hfcr. blöðum undanfarið.
Þegar yfir ána kom og ekki langt
þaðan, sá eg eitt af myndarlegustu
bóndabýlum á Islandi. Steinsteypu-
hús allmikið, á bæ þeim er heitir
Stóra-Gilja. Mér þótti þar fremur
fallegt heim að sjá, en þrátt fyrir
það fann eg til einhvers tómleika.
Þó bar alt sem augað leit þar um-
hverfis, vott um dugnað, þrifnað og
fyrirhyggju. Enda var mér sagt
að þar byggju bræður tveir — rik-
ustu menn um þær sveitir. En mér
var líka sagt, að þeir væru ógiftir.
Þá skildi eg hversvegna — tóm-
leikinn. — En til hvers er mér að
hugsa um það — hálf sjötugri kerl-
ingu, sem ekki á þá heldur ógift-
ar dætur. En á Islandi vildi eg búa
— ef eg væri nú ung, og eg skyldi
ekki horfella fénað!
Ekki get eg sagt að mér þætti fall-
egt á Asunum, þó getur verið fall-
egt þar, eins og annarstaðar, þegar
sólin blessur þá með birtu sinni, en
það gerði hún ekki þenna daginn.
En það var mér sagt — eða segir
mér nú, vinur minn, Þórir Bjöms-
son, áður nefndur, að hvergi hafi
hann séð eins mikið gert að um-
bótum jarða, eins og einmitt þar.
Gömlu fúa og forarflóamir eru
skornir fram, plægðir og gerðir að
túnum. Hann segir: Að Asasveitin
öll geti orðið og sé á leiðinni að
verða að einu samhangandi túni.
Þessi sveit, sem alment var álitin
að vera, og var ein með rýrustu
sveitum, að þvi er heyskap snerti,
þó þar væri vanalega góð vetrar-
beit, sé á leiðinn að verða betri en
Vatnsdalur — þessi eldgamla fræga
höfðingja og stórbændasveit. Svo
virtist mér og líka sem sum af hin-
um fomu höfðingja setmm ekki sýna
stórar framfarir, og aftur sum beina,
afturför. Tel eg til síðari flokksins.
af þeim bæjum sem eg fór nærri,
Stómborg og Miðhóp, að þvi er lýs-
ing snertir einnig Hanusa. Sama var
mér sagt að væri tilfellið með Þing-
eyra. En þetta er og ekki ferðasaga
min. Nú heldur það, að yfirleitt er
þó búskapurinn að breytast mjög
til batnaðar, einkum að því er jarð-
ræktun og húsabyggingar snertir.
En máske vík eg að þvi síðar.
A Blönduós komum við kl. 11. f.
h. Þar höfðum við miðdagsverð, og
þar skildi með Jóni Þorsteinssyni
og okkur, því lengra fór hann ekki,
og var okkur með þvi, mikil harmur
kveðinn, eins óg mig minnir að
þeir komist að orði, sem bezt skrifa
eftirmæli eftir látna menn.
Gefið fjölskldunni hina bragðsætu LEMON BUNS
Hérna er forskriftin
1 bolll sjótiheitri mjólk 2 egg
2 matskeiSar sykri Lemon extract e8a nió-
4 matskeitSar af brátinu ur raspatS‘hýt5i‘2 lemons
smjöri. % Royal Teast Cake
^teskeiö af Salti uppleyst í vatni.
M bolli af volgu vatni.
Lát sykrið og saltið í heitu mjólkina, og látið
það svo standa unz mjólkin er volg bæt þá í
gerinu og 1% bolla af hveitimjöli. Hrær þetta
vel saman og lát standa yfir nóttina á hlýjum
stað. Bætið svo við bráðna smjörinu og eggjun-
um, Lemon vökvanum og því mjöli sem þarf svo
deigið hnoðist. Lát það svo hefast unz það hefir
vaxið um helming og baka svo í 20 mínútur í
vel hituðum ofni.
ROYAL Si£
Gefur brauðinu betra bragð, betra útlit,
það geymist betur. Það hefir verið talið
bezt í 50 ár, ef nota hefir átt þurrager
við heimabakstur,
Hafið fullar byrgðir af því fyrirliggjandi.
Hver gerkaka er vafin upp í vaxpappír.
Þær geymast svo mánuðum skiftir.
JEt þér gerUS bökun heima,
þá skrifiö Standard Brands
Llmited, Fraser Ave. og
v Liberty St., Toronto, eftir
. Royal Yeast matreiðslubók
: í henni eru forskrlftir fyrir
F Lemon Buns, French Tea
Ring, Dinner Rolls, og
ýmsar fleiri sælgartis
braubtegundir.
"Kaupið vörur sem búnar eru til í Canada"
Hér eins og annarstaðar þ. e. á j
Blönduósi reyndist fólk okkur greið-
vikið. Gestgjafinn okkar fór undir
eins að líta eftir bílferð fyrir kkur
norður á Sauðárkrók. Hér heyrðum
við talað um, að Skagfirðingar hefðu
samkomu mikla í Hegranesi einmitt
þenna dag. Ekki veitti eg þessum
fréttum mikla eftirtekt þá — gerði
ekki ráð fyrir að við yrðum þar.
Aður við hefðum lokið máltíð kom
far norður á krókinn kl. 1. e. h. Það
var eins og alt legðist á eitt, með að
gera okkur greiðfarið, þar sem
fyrirfram ráðstöfun hafði þó gerð
verið. Við vorum farnar að kalla
það forlög. Forlag okkar að fara
norður þegar við fórum, og eins
og við fórum. Meðan við biðum þar,
gengum við um bæjarstæðið og virt-
um fyrir okkur alt sem fyrir augun
bar. Þama steypist Blanda kolmó-
rauð og illúðleg fram í Húnaflóa og
skol-litar hann langar leiðir, meðan
fallþungi hennar má betur, en kyr-
látur sjórinn, en svo gleypir hann
hana þó að lokum. Að norðanverður
við ána gnæfir kvennaskólinn, og
hreykir sér hátt — —einmannaleg-
ur til að sjá, eins og væri hann
sóttkví, eða fangahús, og trúað gæti
eg því, að Blanda gamla ætti eftir
að steypa undan honum, svona ein-
hvemtíma. Ofan á önnur hús þar
eigi allfjarri sér þó nokkuð. Ekki
tók eg eftir þeim þá, en sé á mynd,
sem þar var tekin, að svo er þó.
Var mér seinna sagt, að þar væri
og stærsta verzlun bæjarins —
stærsta og elsta. A þessari göngu
sáum við tvö böm, pilt á að gizka
3 ára og stúlku 4 til 5, sem mér
þóttu svo falleg, einkum stúlkan, að
við tókum mynd af þeim. 1 baksýn
gömul torf baðstofa með hálfum
timburstafni, og fl. grasi og fíflum
vaxnir kofar af líku lagi. Mér þykir
vænt um þessa mynd. Hún er svo
gömul í huga mínum, svo undur
eðlileg Islandi, eins og það var i
mínu ungdæmi.
Frá Blönduósi fórum við kl. 1. e.
h. í bíl Klemts — ekki man eg hvers
son hann er — ungur og vasklegur
piltur, sem auðsjáanlega vissi hver
hann var. Fórum við sem leið liggur
upp í og fram eftir Langadal, þar
til við komum fram undir Stóra
Vantsskorð -— minnir mig það væri
kallað. Hafði eg mikið heyrt látið
af því, hvað hlíðin væri brött, og
eins hve fagurt væri þar umhorfs.
Einkum útsýni norðuryfir ofan og út
yfir Skagafjörð. I þetta sinn var
þoka og sudda rigning og þvi ekki
um útsýni að ræða. Þegar bíll okk-
ar skreið upp hlíðina, sáum við að
á undan okkar fóru fjórir fluttnings-
bílar, hlaðnir tólum, notuðum til
vegagerða o. þ. h., og nokkrir mann
með hvorum bíl. Ofarlega i hlíðinni
stanzaði hópurinn, og stóð þar sem
hann var kominn. Fór Klement
nú ekki að litast á blikuna. Vegir
eru hér ein-breiðir — eða mjóir
og ekki vegur til að þeytast fram-
hjá, nema þá á stöku stað, kannske.
Enda var hér um knappa bugðu að
ræða, og brattinn svo mikill, að jafn-
vel beztu bílar skríða áfram, en
þjóta ekki. Þegar Klements var
kominn í námunda við fluttnings-
bíla þessa, stanzar hann, og við let-
ingjarnir fórum út á guðs-græna
jörðina, g genogum í hægðum okkar
þvert upp, undir efstu brún, og bíð-
um þar. Meðan við vorum í þeirri
ferð — og þar uppi, voru piltar þeir
er með bílunum fóru ekki aðgerða-
lausir. Þeir gengu undir bílana og
ýttu þeim áfram, og lögðu þannig
til það afl, sem bílana vantaði til
að koma þeim upp þann spölinn
sem til vantaði, alveg eins og við
höfum gert hér vestra, undir-líkum
kringumstæðum, og alt komst af
og fór vel. A eftir þeim kom Klem-
ents, með bil sinn, sem fór undir
eigin afli, hjálparlaust. Þegar hann
kom upp þangað, sem við stóðum,
stanzar hann, meðan farþegar tóku
sæti sín, og ferðinni var haldið á
fram. — En ekki tafarlaust, fyrst
um sinn. Náðum við bratt fluttn-
ingsbílunum, og Klements þeytti
lúður sinn hátt og ótt. Meinti það.
að hinir skyldu hleypa honum fram-
hjá, hliðra til, eða stanza á meðan.
En þeir voru nú ekki á því. Senni-
lega höfðu þeir gaman af að storka
bessum konungi brautarinnar. Sjö
eða átta manna bíl úr gleri og stáli
og einhverju fleiru, glansandi og
VISS MERKl
Bezta meðalið til þess að losast vi5
bakverk, nýrna- og blöðrusýki, eru
Gin Pills. Þær bæta heilsuna á þann
hátt að þæ rhreinsa nýrun svo ao
þau getah reinsað blóðið eins og
vera á.
Dósin kostar 50c hjá lyfsalanum.
stoltlegur, eins og striðalinn g®ð'
ingur, sýna honum í tvo heiman*
og lofa honum að lötra á eftir sér-
Eitthvað tautaði Klements hálf hátt,
sem óþarft er að hafa eftir. Svo
fór þó, eftir litla stund, að Þeir
viku til hliðar og hleyptu honun»
fram hjá. Hlógu þá hvorirtveggí®
og þeyttu lúðra sína í bróðurlegu
kveðjuskyni.
Fátt skeði eftir það sögulegt
þangað til við komum á krókinn-
Aðeins smá-atriði, þetta. Eina ung<a
og ógifta fólkið í þessari ferð, voru
þau bílstjórinn, og félagssystir mín,
Marta. Hún hafði smáa myndavél
með sér, og tók fyrir okkur báðar.
allar þær myndir, sem eg hef úf
þessari og öðrum ferðum, sem við
fórum saman. I bíl þessum var
full ásett af fólki og farangri þess-
Vildu þá vixlast hlutir eftir ástæS'
um, auðvitað komust þeir allir A
réttan stað, á sínum tíma. Þegaf
við vorum að koma norður yfir þenna
háls — (Stóra Vatnsskarð)- og rið'
ur. Var stansað, og fóru Tlestir
út til að réttu sig upp. Rann þar
gil eða smá á, rétt niður með veg'
inum svo að um hríð áttu þeir senS'
leið. Þarna gengum við Marta niður
með ánni dálítinn spöl. Unz við
komum þar að er klettur i árfar-
veginum myndaði töluverðann foss-
Skagaði klapparnefið út yfir fosS'
inn. Marta gengur út þangað og
sat á klöppinni og lét fætur hanga
fram af. Eg var víst að horfa í
kringum mig. En þegar minnst
varir er Klements þar kominn gagn'
vart klöppinni, með myndavélina og
smelling. Hann hafði sem séð grip'
ið myndavél félagssystur minnar, og
með Bessaleyfi — sem margir grípa
til í nauðsýn tekið mynd af heniú
þarna á klöppinni. Um það var
ekkert að segja, og með sjálfri mér.
var eg honum þakklát fyrir —
hlakkaði til að fá svona skáldlega
mytíd af henni, einmitt á þessutí1
stað. Hlægjandi mæltist hann og
til að fá þessa mynd — ef húh
reyndist góð. Þetta var unggæðiS'
leg glettni — og dálitið spaug.
En, þvi miður, þegar við létum gera
upp myndimar okkar — þá var hútí
ekki þar — þessi æfintýra mynd-
Þar var blank. — Klemenas ef þú
skyldir sjá þessar línur, þá sérðu
líka hvemig þetta æfintýri endaði-
— annars, já, yrðir þú ef til vill alt
of lengi að vona eftir mynd, seru
aldrei kemur.
Kl. 5. e. h. komum við á krókinn-
Leit þá helzt út fyrir að þar mynd'
um við stranda. Klements ætlaðí
ekki Iengra i okkar átt, að minsta
kosti — held samt að hann haf*
ætlað norður á Akureyri, og farið
það. Enga bíla var að fá á krókn-
um. Þeir voru allir úti í Hegranesi-
Fyrsta verk okkar var að koma &
gistihús, og fá okkur hressingu. Að
þvi búnu var fyrir alvöru farið að
líta eftir fari út í Hegranes. Þar
voru allir þann dag, þ. e. a. s. allir
eða allflestir Skagfirðingar. Nú voru
góð ráð dýji. tJt þangað vildum við
komast fyrir hvern mun. Varð það
úr, að Klements kæmi okkur þang'
að. Komum við þar kl. 6. s. d. og
náðum í aftari enda samkomunnar-
Fyrsta verk félagssystur minnar,
var auðvitað, að leita að vinafólkí
sínu — Brimnes fólkinu. Komu þar
augum hvorir á aðra hérumbil jafn-
snemmma. Urðu þar fagnaðar fund'
ir, og Mörtu tekið með opnum örni'
um. Höfðu þau Brímnes hjón vonað
eftir þeim mæðgum báðum, MörtU
og móður hennar, en fengu mig f
staðinn. Vonbrigði voru það auðvit'