Heimskringla - 21.10.1931, Blaðsíða 3

WINNIPEG 21. OKTÓBER 1931
HEIMSKRINGLA
3. BLAÐSlÐA
þér sem
ttoíiff
T I M BUR
KA UPIÐ
AF
The Empire Sash & Door Co., Ltd.
Birgðir: Henry Ave. Ea3t Phone: 26 356
Skrifstofa: 5. gólfi, Bank of Hamilton
VERÐ GÆÐI ANÆGJA.
Sigurdsson, Thorvaldson
co.
LTB.
GENERAL MERCHANTS
ÚTSÖLUMENN FYRIR IMPERIAL OIL LIMITED
ROYALITE COAL OIL, PREMIER GASOLINE
TRACTOR AND LUBRICATING OILS
ARBORG
Phoae x
RIVERTON
Pknt 1
HNAUSA
Phonr Bl. Hln* 14
MANITOBA, CANADA.
Jóni því, að hann gæti ekki tek
ið okkur fasta á helgi, því þá
var Sunnudagsnótt, það gat
því ekki komið til orða fyr en
á Mánudagsmorgun kl. 6. Hins
vegar sendi amtmaður til okkar
í laumi, og sagði að við yrð-
um að vera komnir allir úr
bænum svo langt sem hægt
væri fyrir þenna tíma, og eng-
inn okkar fanst kl. 6 á mánu-
dagsmorgun á Akureyri, þann-
ig sluppum við hjá meira þjarki
nema hvað alltaf var verið að
skrifa okkum um sumarið og
biðja okkur að borga meira.
og biðja okkur að koma á skól
ann aftur.
í>egar við komum heim, tóku
allir fyrst til þess hvað við
litum yel út, og enginn vandi
var að skilja það, að við vorum
grunaðir um græzku, að við
hefðum verið óþarflega uppá-
stöndugir með matarhæfið, og
að við hefðum getað notað tím-
ann betur, en að standa í stöð-
ugu stríði út af matnum, lært
að ala innra með okkur upp-
reisnarhug, auga fyrir auga,
tö*n fyrir tönn. Sjaldan lýgur
almanna rómur. Alstaðar voru
viðtökurnar eins, hvar sem mað
ur kom, stríðs fréttirnar höfðu
borist út um allt, en við vorum
hvergi særðir. Svei, svei. Eins
og vinina okkar vantaði að við
værum hálfhoraðir? Ofan á
þetta bættist það að við höfð-
um lært að syngja svo óskap-
lega hátt og með grimmum
undirsöng ýmsa hersöngva, svo
sem “Á stað burt f fjarlægð við
hornaflóðin ströng”, og þetta,
‘‘Sem duni þrumur drynji flóð,
af darrargjalli berast hljóð”, o.
s. frv. Bara að það væri ekki
verið að gróðursetja í sveitun-
um nýja sturlungaöld með þess
um Möðruvallaskóla!. Það var
enginn vafi á því, að við hðfð-
um tapað áliti, og Möðruvalla-
skólinn var vægast sagt tví-
eggjað sverð. En hvað var svo
orðið úr okkur? Við höfðum
áður haldið að við yrðum nýt
ari menn fyrir að hafa farið á
skólann, en nú vorum við farn-
ir að skammast okkar fyrir
það, já mörgum árum seinna
ef menn minntust þess, að við
höfðum komið þar. Þetta
hafði þá skólinn upp úr matar-
málunum. Möðruvallapiltar,
voru lengi og að ástæðulausu
lítilsvirtir, fyrir matarmálin og
algert yfirburðarleysi meðal al
þýðu, þeir sem hrökluðust þann
ig burt eftir einn vetur. Eg
veit ekki hvert íslenzka þjóð-
in hefir tekið eftir því hvað
tjargaði þó þessu áliti miklu
fyr en von var tiL En það
var yfirreið dr. Þorvaldar Thor-
oddsen og hans ágæta félaga
ögmundar Sigruðssonar, sem
var liíandi vitnisburður um
skólann, og Þorvaldur æfinlega
°g alstaðar að upplýsa og kenna
hvar sem hann var á landinu.
Hann sætti menn alstaðar við
skólann og sannaði þörfina
fyrir hann og þjóðargagnið af
honum. En svo fóru útskrifaðir
piltar smámsaman að þekkjast
af yfirburðum meiri þekking-
ar.
Frh.
GÖNGUR ÞORSKSINS.
Eftir prófessor
Johannes Schmidt
(Grein sú, sem hér fer á eftir,
er lauslega þýdd úr Berlingske
Tidende, 3. f. m.).
Þegar forstjóri “Biologisk Sta
tion’’, Dr. C. G. Jo. Petersen,!
sem nú er iátinn, lét fara að
merkja fiska, þá kom fiskirann-
sóknum sú aðferð að miklum
og góðum notum til þess að
fræðast um göngur og vöxt
fiska.
Á þeim 28 árum, sem “Komm-
isssionen for Danmarks Fiskeri-
og Havundersögelser” hefir ann
ast rannsóknir í norðanverðu
Atlantshafi, hafa verið merktar
nokkrar þúsundir fiska. Á þeim
slóðum, við Færeyjar, ísland og
Grænland er þorskurinn sá fisk-
ur, sem iangmest er veiddur.
Þegar íslendingar eða Færey-
ingar tala i(m “fisk”, þá eiga
þeir við þorsk, og starf vort
hefir að miklu leyti beinst að
rannsóknum á iifnaðarháttum
þorsksins.
Vér höfum merkt þorskana
með ebóníthnöppum, sem festir
eru á kjáikabarð þeirra með
slifurvír. Hver hnappur ber
númer og stafina DA (Dan-
mörk) . — Áður en merktum
fiskum var slept, eru þeir mæld
ir og síðan látnir fara leiðar
sinnar.
Nokkura þessara merktu
fiska veiða fiskimenn aftur.
Við Færeyjar hafa jafnvel veiðst
75% af þeim, en oftast miklu
færri, jafnvel ekki nema einn
af hundraði eða minna. Oft
geta þeir verið með merkin ár-
um saman. Vét vitum dæmi
þess, að merktir fiskar hafi
veiðst eftir 7 ,ár.
Til skamms ta'ma hugðum vér,
að þorskurinn við ísland færi
aldrei frá ströndum landsins
eða fiskigrunnum. Vér höfðum
sýnt, að aðal-hryningarstöðvar
hins íslenska þorsks væri í hin-
um hlýja sjó, sem leikur um
suður og vesturströnd landsins,
— einkanlega á svæðinu frá
Reykjavík að Vestmannaeyjum
— og að hinar miklu þorskveið
ar þar á vorin ætti rót sína að
rekja til þess, að á þeim slóð-
um kemur þá saman aragrúi
af gotfiski hvaðanæfa frá
ströndum landsins.
Langferðir þorsksins.
Af rannsóknum síðustu ára
höfum vér orðið fróðari en áð-
ur um þessi efni. Þær hafa
sýnt, að samband er milli ís-
lenska þorsksins og þorsks á
öðrum svæðum. Merkingar við
ísland hafa leitt í ljós, að þorsk
urinn gengur ekki að eins með
ströndum fram á íslandi eftir
hrygninguna við suðurströnd
landsins, heldur ganga og sum-
ir alla leið til Grænlands. Og
eins hafa merkingar við Græn-
land sýnt, að þaðan gengur
þorskur til íslands, bæði frá
vestur, /suður og austurströnd-
um Grænlands.
Sumir hinna merktu þorska
hafa farið furðulega langar
leiðir. Eg skal nefna einn, nr.
385, sem slept var í nánd við
Hvítserk (Sykurtoppinn) á Vest
ur-Grænlandi, og veiddist síðar
við vesturströnd íslands. Það
er viðlíka vegalengd eins og
frá Jótlandsskaga til Norður-
Afríku.
Merkingartilraunir voru fyfst
gerðar við Grænland árið 1924,
og hefir síðan verið haldið á-
fram árlega með góðfúslegri
hjálp Grænlandsstjórnar, svo að
vér höfum nú átta ára reynslu
við að styðjast, og er fróðlegt
að bera saman einstök þessi ár.
Fyrstu sex árin, 1925 til 1929,
veiddist ekki við ísland nema
einn þeirra þorska, sem merktir
voru við Grænland. Árið 1930
veiddust sjö, og það sem af er
þessu ári, fram að 15 ágúst,
hafa veiðst um 40. Þessir Græn
Iands-þorskar hafa einkanlega
veiðst við suður og vesturströnd
íslands, eða þar, sem aðal-hrygn
ingarstöðvar þorsksins eru við
ísland, og þessi mikla veiði í
vor er sönnun þess, að hið
mikla vertíðarfiski við ísland á
þessu ári, er alls ekki að litlu
Ieyti að þakka þorski, sem hefir
vaxið upp vestur við Grænland
Af fregnum norskra blaða má
ráða, að þorskur hefir ekki að
eins gengið til íslands frá Græn
landi á þessu ári. Norðmenn
merktu í fyrra allmarga þorska
við eyna Jan Mayen, sem liggur
langt norðaustur af íslandi, og
veiddust þrír þeirra við ísland.
Mönnum verður að spyrja,
hver sé orsökin til þess, að svo
virðist sem fleiri og fleiri þorsk
ar yfirgefi grænlensku miðin
til þess að leita miðanna við
ísland.
Eg fæ ekki betur séð, en að
orsökin sé sú, að þorskurinn við
Grænland hafi ekki fundið nægi
góð hrygningarskilyrði, og að
hann hafi þess vegna leitað til
suður og vestur strandar Is-
lands, þar sem hann finnur
það, sem hann leitar, það er að
segja hæfilegan sjávarhita.
Eins og segull dregur fsland
gotfiskinn til sín.
Ef menn líta á landabréf, sjá
þeir, að ísland liggur eins og
miðstöð í ríki fiskanria nyrst í
Atlantshafi. Eins og seguii
dregur það gotfiskinn til sín.
Frá Vestur-Grænlandi, Suður-
Grænlandi og Austur-Grænlandi
og jafnvel frá Jan Mayen seiðir
það þorskinn til sín, og segull-
inn er hinn hái sjávarhiti við
suðurströnd og vesturströnd
landsins.
Þessi mikli sjávarhiti helst ár
eftir ár og er mjög reglubund-
inn í hafinu við ísland, gagn-
stætt því sem er við strendur
hinna landanna. Það er or-
sök hinnar geysimiklu fisk-
mergðar, sem safnast saman og
er grundvöllur vertíðar-veið-
anna við ísland, og af því leiðir
bæði, að þar verður veiðin ein
hin mesta og einnig, góðu heilli,
eins hin öruggasta í víðri ver-
öld.
Hrognin og hin litlu þorska-
seyði finnast ekki við sjávar-
botninn, heldur fljótandi í vatns
skorpunni og berast fyrir
straumi, sem liggur sólarsinnis
um hverfis landið. Vér höf-
um. lengi vitað, að með þess-
um hætti berast þorskaseyðin
að sunnan og vestan, norður og
austur fyrir Island, þar sem sjór
inn er kaldari, og þar leita þau
til botns og vaxa og dafna. Á
þessu ári hefir oss tekist að
sýna, að frá vesturströnd ís-
lands, þar sem ein álma af
strauminum liggur vestur til
Grænlands, berast þorskaseyðin
um hafið til Austur-Grænlands.
Sú vitneskja er mjög mikils-
verð til sönnunar á sambandinn
milli grænlenska og íslenska
þorsksins, og skiftir svo miklu
máli, vegna fiskveiða beggja
landanna, að á næstu árum
mun danska hafrannsóknar-
nefndin telja frekari rannsókn-
ir á því sviði til hinna brýnustu
viðfangsefna í nolfðurhluta At-
lantshafs.
Vísir.
bvoeribbo*
«8»
í ÞESSARI DÓS ER EKKI VANALEGT KAFFI,
HELDUR SAMBLAND AF BEZTA KAFFI SEM
VEX—OG ER MEIRA EN VIRÐI VERÐSINS.
Blue Ribbon Limited
:: :: CANADA
WINNIPEG
ig komið var, gekkst henni
hugur við og tók ágætlega á
móti honum, og síðan eru þau
bæði jafn ánægð og þau væri
ný trúlofuð.
—Lesb. Mbl.
ERU LEIFSBÚÐIR FUNDNAR?
KONAN
vildi ekki eiga
skegglausan mann.
í litlu þorpi nál. París fór
einn af bændunum heim til sín
í sérstaklega góðu skapi. Hann
hafði fundið upp á því snjall-
ræði að láta raka af sér skegg-
ið, og þóttist yngjast við það
um helming. Var hann svo á-
nægður út af þessu, að hann
söng og trallaði alla leiöina
heim.
En þegar konan sá hann,
kom annað hljóð í strokkinn.
Hún ætlaði alveg af göflunum
að ganga og lumbraði svo ræki
lega á honum fyrir tiltækið,
að hann sá sinn kost vænstan
að flýja aftur að hqiman. Fór
hann nú inn í þorpið aftur og
reyndi að hugga sig við þaö
að drekka. Sat hann þar þang
að til lokað var, en varð þá
nokkurum kunningjum sínum
samferða. Honum var ekki gott
í skapi. Á leiðinni komu þeir
að á. Segir bóndi þá grátandi
að hann geti ekki afborið þetta
lengur og fleygir sér í ána.
Eftir mikla mæðu tókst hinum
að bjarga honum, nær dauða en
lífi, og óku honum heim í hjól-
börum. Þegar konan sá, hvern
Nýlega kom símfregn um það
frá Baston að hafrannsókna-
leiðangurinn um nörðanvert At-
lantshaf og Davissund, sé kom-
inn heim til Boston. Foringi
leiðangursins var norskur haf-
rannsóknamaður, Olav Mosby
að nafni, og segir hann svo frá,
að á Labradorströnd hafi þeir
fundið rústir af þremur húsum,
hlöðnum úr grjóti, og hyggur
hann að þær muni vera handa-
verk norrænna manna, og get-
ur þá ekki verið um aðra að
ræða, en Grænlendinga þá og
íslendinga, sem tóku þátt í Vín-
landsferðunum.
Ameríski norðurfarinn Mac-
Millan hefir í mörg ár verið að
leita að bústöðum Vínlandsfar-
anna á Labrador. Ganga enn
þjóðsögur meðal Eskimóa um
það, að rústir þeirra sé þar að
finna. Hefir MacMillan gert út
15 leiðangra til þess að leita
að þeim.
Fornfræðingar verða nú látn-
ir ransaka rústir þær, sem Mos-
byleiðangurinn fann, og verður
þá gengið úr skugga um hverra
handa verk sé á þeim.
—Mbl.
SÉRA JÓN PÁLSSON
prófastur
á Höskuldsstöðum andaðist 18.
þ. m. í sjúkrahúsinu á Blöndu-
ósi, eftir langa og þunga legu.
—Mbl.
A Thorough School!
*
The “Success” is Canada’s Largest
Private Commercial College, and the
finest and best equipped business train-
ing institution in Western Canada. It
conducts Day and Evening Classes
throughout the year, employs a la~ge
sta/ff oí expert teachers, and provides
sufficient individual instruction to per-
mit every student to progress according
to his capacity for study.
In; tvrenty-one years, since the founding of the “Suc-
cess” Business College of Winnipeg in 1909, approxi-
mately 2,500 Icelandic students have enrolled in this
College. The decided preference for “Success” train-
ing is significant, because' the Icelanders have a keen
sense of educational values, and each year the number
of our Icelandic students show an increase.
Day and Evening Classes
OPEN ALL THE YEAR
The SUCCESS BUSINESS COLLEGE, Ltd.
PORTAGE AVENUE AT EDMONTON STREET.
PHONE 25 843
Gerið þér svo vel PaRKER HoUSE RoLLS
ReyniS þessa forskrift
1 bolli heit mjólk
2 matskeitSar smjör
1 matskeitS sykur
1 saltskeiö af salti
Vz kaka uppleyst af
Royal Yeast
M bolli af volgu
vatni
—Smjörið, skyrið og saltið skal látið i heitu
mjólkina, lofa henni að kólna. Þegar hún
er orðin aðeins volg skal láta saman við
hana gerið og 1% bolla af hveitimjöli:
Hræra þarf þetta vel saman og láta svo
standa yfir nótt á hlýjum stað. Næsta
morgun skal bæta við þvi mjöli er þarf, svo
hnoða megi degið, láta það svo biða meðan
það hefast, fletja það svo út unz það er %
þuml. þykt. Skera svo með kökujárni og
rjóða smjöri beggja megin á og brjóta kök-
una saman, láta brauðið svo en bíða og
hefast unz það hefir tvöfaldast að þykt, láta
það svo í bökunarofnin og baka það i 25
mínútur. Efni það sem umræðir er nóg i
10 brauðsnúða.
Ef þér gerið bökun heima, þá skrifið Stand-
ard Brands Limited, Fraser Ave., og Liberty
St., Toronto, eftir Royal Yeast matreiðslu-
bók. 1 henni eru forskriftir fyrir Lemon
Buns, French Tea Ring, Dinner Rolls, og
ýmsar fleiri sælgætis brauðtegundir.

vver “Tbe Royaj
ókeypi» kver.er HeftUh,”
Koað to eóbar bend-
gefur ™%*anr0fkun Royal
Vnel"tCake.ogi^rabverc
VU5S?5tó-- SkrifUS
eftlr þvi. — -

4
~

físi-viíswW:::-:-■':'-SÍh
Royal Yeast Cakes
Gefur brauðinu betra
bragð, betra útlit, það
geymist betur. Það hefir
verið talið bezt i 50 ár,
ef nota hefir átt þurrager
við beimabakstur.
Hafið fullar byrgðir af
þvi fyrirliggjandi. Hver
gerkaka er vafin upp i
vax pappir. Þær geymast
svo mánuðum skiftir.
I *••:•••
I
"Kaupið vörur sem búnar eru tll i Canada”