Heimskringla - 23.12.1931, Blaðsíða 5

WINNIPEG 23. DEC. 1931
HEIMSKRINGLA
5. SÍÐA
breitt þessar kenningar enn kvæmt lögmálinu að grýtast
betur. Nei, frásagnirnar bera í bel, og spurðu hann að hvort
alveg ótvíræðilega með sér, að j ekki bæri að fullnægja þessum
í, fyrstunni var um mann að
ræða, sem síðar var gerður
að yfirnáttúrlegri veru, að guði.
Sú ummyndun er þegar byrj-
uð í elztu ritum Nýja testa-
mentisins, bréfum Páls, og hún
heldur áfram í fjórða guð-
spjallinu og síðan alla leið nið-
ur á fjórðu öld, þegar loks
þrenningarkenningin var við-
tekin í kirkjunni sem rétt trú.
Það er enginn tími til þess hér
að fara neitt nánar út í þetta,
en það má rekja þróunarferil
kenningarinnar um guðdóm
Krists í ritum kristinna höf-
unda á þessum fyrstu öldum,
og sömuleðisi má sjá, hvernig
hún tekur stakkaskiftum undir
áhrifum grískrar heimspeki, er
var þessum kristnu höfundum
meira eða minna kunn. Kenn-
ingin er grísk og heimspekileg
og er alls ekki runnin frá Jesú
sjálfum, eins og flestum mun
vera kupnugt.
Hvernig stóð á því, að menn
gerðu Jesúm að yfirnáttúrlegri
veru og komust loks að þeirri
niðurstöðu, að hann hefði ver-
ið nokkur hluti ,guðdómsins,
kominn í þenna heim til þess
að frelsa mennina? Þeirri
spurningu verður ekki svarað
fyr en maður hefir gert sér
nánari grein fyrir honum. En
eitt atriði má taka fram strax,
sem sé það, að vonin um Messi-
as var mjög sterk hjá Gyðing-
um, og Messíasinn átti að vera
þjóðfrelsari. Þeir sem aðhylt-
ust kenningar Jesú, litu á hann
sem Messías, þann sem koma
ætti; og þegar hann dó, án þess
að stofna ríki sitt, byrjaði trúin
á það, að hann hlyti að full-
komna verk sitt, ef ekki í þess-
um heimi, þá í öðrum. Þessu at
riði má ekki gleyma í sam-
bandi við greinargerð fyrir hug-
myndum hinan fyrstu kristinna
manna um Jesúm, eftir að hann
var dáinn. .
Eg bið yður að fyrirgefa, að
þetta, sem eg hefi verið að
segja, er sögulegs efnis, en hjá
því verður ekki komist — það
er sú sögulega umgerð, sem að
mynd Jesú blasir við oss í.
Án sögulegs grundvallar er
ekki unt að eignast rétta og
eðlilega skoðun á Jesú Kristi
og starfi hans.
Þótt vér nú vitum furðanlega
lítið um Jesú sem sögulega
persónu, vitum vér mikið um
hann frá öðrum sjónarmiðum
skoðað, rétt eins og vér vit-
um mikið um Shakespeare t. d.
af því að liann eftirlét komandi
kynslóðum ritverk, sem aldrei
fyrnast.
í kenningum Jesú og lífi,
eins og það birtist í frásögum
guðspjallanria — þessara ó-
sögulegu rita, sem bregða þó
upp svo afar skýrri mynd af
honum — birtist maður, sem
svo mikill ljómi mannúðar og
mildi, göfugleika og trúar-
trausts stendur af, að næstum
að segja hver einasti maður dá-
ist að honum og telur hann þá
fullkomnustu lífsfyrirmynd, er
nokkursstaðaþ er að finna. —
Þetta á yfirleitt alveg jafnt við
þá menn, sem ekki trúa því að
Jesús hafi verið yfirnáttúrlegs
eðlis. Það er fáránlegur mis-
skilningur, sem margir ganga
með, að allir þeir, sem ekki
trúa á guðdóm Krists, geri
minna úr honum en vera ætti.
Það er einmitt þvert á móti,
að margir þeirra virða hann
meira heldur en það fólk, sem
litla eða enga aðra skoðun hef-
ir á honum en þá, sem felst í
guðfræðilegu kenningakerfi um
hann.
Vér skulum aðeins taka örfá
dæmi, sem sýna oss þenna
milda og kærleiksríka mann;
þau eru mörg í guðspjöllunum.
í þeim birtist meistarinn með
næstum barnslega en þó djúp-
vitra trú á möguleika mann-
anna til góðs. Þeir færðu til
hans konu, sem var hórsek,
segir ein sagan, og átti, sam-
stranga og ómannúðlega dómi.
Og hann sagði aðeins þetta:
“Sá yðar, sem er saklaus, kasti
á hana fjo*sta steininum.’’ Og
náttúrlega kastaði enginn
fyrsta steininum. Þeir sem
fyrstir hlustuðu á þessi orð,
fundu til þess, eins og vér finn-
um til þess enn í dag, að það
sæmir ekki þeim, sem sjálfir
eru breyskir menn, að taka hart
á lirösun ógæfusamra vesal-
inga, hvað sein lögum líður.
Þá er og sagan um manninn,
sem ferðaðist frá Jerúsalem til
Jeríkó og féil í hendur ræn
ingjanna. Hún er svarið við
spurningunni, hver er náungi
minn, hverjum á eg að sýna
velvild og vorkunnsemi? Hverj
um sem þarf þess með. Sannur
náungans kærleiki nær til ajlra
manna, hann gerir miskunnar-
verkið, þegar þess er þörf, án
manngreinarálíts og án tillits
til endurgjalds. Sama efnis er
hin undur fagra saga um týnda
soninn og margar fleiri.' í fám
orðum er sett fram gullvæg
lífsregla. Og hversu oft sem
það er sagt, að boðið um að
snúa vinstri kinninni við þeim,
sem lýstur þá hægri, og láta
kirtilinn líka af hendi við þann
sem ágirnist yfirhöfnina, sé ó-
framkvæmanlegt, þá vitum við
að ef eftir því væri lifað, hyrfi
alt ofbeldi. vOg hver vill þá
segja, að það sé ekki betra að
fyrirgefa en hefna sín?
En það er til önnur hlið á
kenningum og breytni Jesú er
sýnir að hann var ekki ein-
gongu mildur maður, sem pré-
dikaði mannúð og kærleika;
hann var stundum harðorður.
Hann kallaði mótstöðumenn
sína höggorma og nöðrukyn. En
hann var strangur aðeins, þeg-
ar hann sá, að hið illa stafaði
af ágirnd, hræsni og öðrum lík-
um hvötum, og var framið und-
ir yfirskyni réttlætis og undir
vernd rangra laga. Hann hafði
óendanlega meðaumkun með öll
um veikleika, en fyrirgaf ekki
rangbreytni, þegar hún stafaði
af ásetningi og var gerð í skjóli
þess styrks, sem staða, vald og
auður veittu. Og þessi strang-
leiki rýrir ekki gildi hans sem
fyrirmyndar, heldur eykur það;
því hann sýnir oss Jesúm, ekki
sem veiklundaðan mannvin,
heldur sem réttlátan og kröfu-
harðan frömuð nýs og betra
siðgæðis, sem skildi lífið miklu
betur en allir þeir, sem risu
upp á móti honum, og var þess
vegna bæði réttlátur og mild-
ur.
En allar kenningar Jesú renna
saman í einni dýrlegri hugsjón
— hugsjóninni um guðsríkið.
Hvernig sem hann hefir hugs-
að sér það, og um það eru
menn ekki sanimála og verða
víst seint, þá er víst, að það
átti, samkvæmt hans skoðun,
ekki að vera ytra ástand, ekki
Messíasarríki, eins og menn af
hans þjóð höföu vonast eftir,
heldur líf, sem stjórnaðist af
hinni hæsty andlegri og sið-
ferðislegri fullkomnun, sem
mennirnir gætu náð. Guðs rík-
ið er hið innra með yður. Sú
stund kemur og er nú komin,
er hinir sönnu tilbiðjendur
skulu tilbiðja föðurinn í anda
og sannleika. Alt bendir til
þess, að Jesú hafi hugsað sér
að minsta kosti á fyrri hluta
prédikunarferils síns, guðsríkið
sem þróun hins góða í mönn-
unum sjálfum. Að hann hafi
breytt þessari skoðun undir lok
æfi sinnar og farið að trúa á
framtíðarríki í öðrum heimi, er
að vísu mögulegt, en þess ber
að gæta, að flest, sem um hann
er sagt, er litað af trú manna,
sem lifðu lengur en hann og
höfðu afstöðu til hans, sem er
skiljanleg, tekin í sambandi við
þann tíma, er þeir lifðu á.
Að menn þegar eftir dauða
hans hugsuðu sér hann sem
yfimáttúrlega veru, er ekki
kynlegt. Það var í samræmi
við þekkingu og trú þeirra tíma.
Var ekki gripið til hins yfimátt-
úrlega til þess að útskýra alt
óvenjulegt? Og er ekki manns-
líf, sem er eins hátt hafið yfir
mannlífið umhverfis sig og
fjílltindur yfir flatneskju, eitt
af óvenjulegustu fyrirbrigðun-
um á hvaða tíma sem er?
Eg fæ ekki séð að það sé
þörf á að deila um það, hvað
Jesús hafi sjálfur haldið um
hlutverk sitt, né heldur ym
skoðanir fyrstu fylgjenda hans
á því. Hann stendur oss fyrir
hugarsjónum sem nveistarinn,
sem flutti mönnum boðskapinn
um betra og hærra líf í traust-
inu á guð og hið góða í þeim
sjálfum. Og sem slíkur meist-
ari er liann leiðtogi vor, sá
maður, sem vér viljum fylgja
viljum lifa með. Hann lifir
meðal vor, lifir í hugum allra
þeirra, sem komið hafa augum
á fegurð og göfgi þess lífs, er
hann lifði. Því meira sem vér
getum líkst honum, því meiri
trú höfum vér á honum. Á
þann eina hátt er gott að trúa
á hann. Og þannig viljum vér
á hann trúa, sem frjálst hugs-
andi menn, sem orðið hafa
snortnir af anda hans, og finna
í honum mátt til fullkomnara
og fegurra lífs.
GUÐRÚN ABRAHAMSDÓTTIR
JÓHANNESSON.
Þessi merkiakona ajidaðist
hjá dóttur sinni í Bellingham
25. ágúst síðastliðinn, rúmlega
86 ára^bg 10 mánaða að aldri.
Hún var jarðsett í grafreit
Blainebæjar og jarðsungin af
séra Valdimar Eylands 29. s.
m. Foreldrar Guðrúnar heit-
innar voru Abraham Hallgríms
son Eyjólfssonar frá Stóradal,
og Friðrikka Jónsdóttir Jóns-
sonar frá Ásláksstöðum í Eyja-
firði. Hún var fædd 11. októ-
ber 1844 að Nesi í Saurbæjar-
sókn. Hún var elzt af 13 syst-
kinum sínum og kom það mjög
á hana að segja fyrir og líta
eftir yngri systkinunum.
Guðrún heitin giftist 10.
október 1873 Éinari Jóhannes-
syni, eyfirzkum að ætt. Hann
dó árið 1917 á heimilisréttar-
landi sínu í Pipestonebygð. Þau
bjuggu góðu búi að Kambsfelli
í Eyjafirði í 10 ár. Þótti niörg-
um þá hart í búi og óáran *til
sveita. Tóku þau sig þá upp á-
samt mörgum bræðrum Guð-
rúnar og fluttu til Canada.
Settust þau að í Víðinesbygð-
inni í Nýja íslandi bg bjuggu
þar í 8 ár. Að þeim tíma liðnum
fóru þau vestur í þá hina nýju
Pipestonebygð í Manitoba. —
Nam Einar þar land, og þar
bjó fjölskyldan þar til hann
dó. Eftir það tók sonur þeirra
við bústjórn og hepnaðist ágæt-
lega. Um 1920 flutti fólk þetta
vestur á strönd og hefir átt
þar heima síðan.
Þeim Einari og Guðrúnu
varð 7 barna auðið, og voru
það aðeins þrjú er náðu full-
orðinsaldri: Þórunn, gift Magn-
úsi Tait í Pipestonebygð; Að-
albjörg, gift Þorsteini Kristj-
ánssyni í Bellingham, og Theo-
dór, kvæntur Theódóru Joseph-
son í Blaine.
Guðrún heitin var meira en
meðalkona að flestu leyti. Hún
gekk með alúð og dugnaði að
hverju því starfi, er hún hafði
með höndum og var prýðis vel
verki farin. Henni var sýnt um
Ijósmóður- og hjúkrunarstörf,
þó hún gæfi sig ekki við þess.
háttar.
Þessi hjón bjuggu við góð
efni heima á gamla landinu, og
brá mjög við að koma út í ó-;
bygðina hér í landi, enda reyndi
frumbýlings búskapurinn á
þolgæði og þrautseigju ný-
byggjara. En þau unnu sigur
á örðugleikunum, og það er
meira en margur getur sagt.
Einar heitinn kunni aldtei
vel við sig hér í landi. Hann
var farinn að eldast, þegar
hann kom liingað, og vandist
aldrei nýbreytninni, saknaði
svo margs úr átthögunum. Þar
var hugurinn jafnan. Þar átti
sálin heima, á stöðvunum, þar
sem hann grét og hló, þar sem
hans unga sál varð hrifin af'
fegurð náttúrunnar, svo sem
fjallanna, jöklanna, fossanna
dalanna, sólaruppkomunnar og
sólar lagsins, alt þetta kastaði
endurminningum langt fram
æfinnar braut. Hann var greind
ur maður og vel lesinn. Kunni
mikið úr íslenzkum rímum og
íslendingasögum.
Guðrún heitin var trúr föru-
nautur á lífsbrautinni og bar
hita og þunga dagsins vel að
sínum hluta. Hún var gestris-
in, glöð og góð heim að sækja
fljót til hjálpar fólki sínu og
nágranna, er til hennar leit
uðu. Enda var hún prýðilega
vel kynt af öllum, er þektu
hana. Hún var mjög vel ætt-
fróð og sagnfróð, vel lesin og
minnug; gefin fyrir söng og
hljóðfæraslátt, eins og hún átti
kyn til. Hún var ágæt móðir
og bar velferð barna sinna ein-
lægt fyrir brjósti, og hefði vilj
að leggja alt í sölurnar fyrir
þau. Hún var fyrirmyndar hús-
freyja bæði utan húss og inn-
an. Hún var ein af þessum
gömlu og góðu íslenzku konum
sem ekki vildi gera annað en
það sem rétt var. Hún bar ell-
ina sérlega vel, enda hlaut
hún alúðar aðhlynningu hjá
Aðalbjörgu dóttur sinni.
Hún hélt fast við bamatrú
sína, örugg í tilbeiðslu á al-
mættið ,og trúði því að kær-
leikurinn væri aðal aflið í kerfi
kristindómsins og lífi manna.
Blessuð veri minning Guð-
rúnar Abrahamsdóttur.
Vinur.
LITLU KVÆÐIN STÓRU.
Herra ritstjóri!
Það verður flaustursverk á
þessu hjá mér, því eg verð að
sæta vissum pósti, ef það á að
komast í næsta blað. Tilgangi
mínum verður ekki náð nema
eg nái til lesendanna áður en
þeir hafa glatað jólablaði sínu.
“Smáblómið’’ í því þolir það
vel, að það væri lesið aftnr, og
þó það væri lesið í þriðja sinn.
Á þetta vildi eg benda, meðan
fólk hefir það handbært. — Ó-
gleymt er mér það, hve alger-
lega erindið “Báran kveður
buldulag”, eftir Jón Jónatans-
son, fórst á því, að menh ekki
nenna eða kunna að lesa. Það
var í “Baldri" fyrir meira en
20 árum, og ekki einu sinni
þeir, sem söfnuðu til hátíðar-
bókarinnar miklu, hafa víst
nokkurntíma séð það blað eða
kvæði. Auk heldur var ekkert
hrósandi þeirri athygli, sem
“Þótt þú langförull legðir’’, eft-
ir Stephan, átti að fagna, svona
fyrst, — hvað þá heldur annað
smælki.
Nú á eg von á því, ef einhver
fer að sinna þessum tilmælum,
og lesa “Smáblómið” aftur, þá
verði honum bara að orði, þeg-
ar búið er: “Ójá, ljómandi snot-
urt! Ósköp lítið í því.” Svo eru
ljóð oftast lesin, ef þau eru
létt og skipuð daglegum orð-
um — annars enl þau ekki
lesin.
Tj)tJÍi£ottyT5aíi (Eompnnn
INCORPORATED 2?» MAY 1670.
En það er nefnilega alls ekki
eftirtektarvert, að það er snot-
urt, heldur hvað mikið er f
svona litlu. Þetta stutta kvæði
gat sá einn ort, sem hafði sál-
arlífslegar kringumstæður til,
þess, að geta runnið eins og á
skíðum upp og ofan lífsstiga
brevtíþróunarinnar. Vlera má
að menn telji mig svona full-
vissann um þetta, af því eg viti
að höfundurinn er læknir, nefni
lega dr. Sveinn E. Björnsson í
Árborg, en líti menn þá enn
aftur á kvæðið sjálft, og sjái
hver fyrir sig.
Með fyrsta erindinu er brugð
ið upp sýnishorni einnar lifandi
tegundar> á upphafsstund æfi
sinnar, og jafnframt dregið
fram, eins og Stephan koms*
að orði, hvernig “alt breiddi út
faðminn, að lífinu laðandi’’.
í næstu erindum kemur sprett
an sjálf til greina* og hennar
skilyrði, svo sem þau mega bezt
verða. í tveimur stuttum ljóð-
línum stígur hún svo, rim úr
rim lífsstigans, í rökréttri röð
jeirra, upp í “fjallaloft í sál”.
Þetta má áreiðanlega til sanns
vegar færast, þó talað sé um
blóm — getur átt við hverja
tegund, sem fyrstu sporatökun-
unum hefir náð á ferli lífsþró-
unarinnar, hvar í alheimi sem
væri. En beinast liggur við, að
lífinu sé ætlað að blasa svona
við bami. I sömu andrá kveð-
ur við óp sorgarinnar, líkt og
Hafsteinn spurði forðum; “Er
lá alt saman ískaldur leikur?’’
með það. Erfiðleikinn fyrir alla
speki er sá, að hún býr hæst,
og neytist því að sjálfri sér að-
eins til þess, að koma því á
framfæri, sem einhverjar þarf-
ir neðri gólfanna gera henni,
aðvart um. Þess vegna verður
dauðinn, um ár og aldur allra
knúningsmátta voldugastur, og
hvers eins speki að sama skapi
sýnt um það þá, að grípa til
allra sinna fræða. “Sonatorrek’’
Egils hefir sannað það, og svo
gerir fleira. Aðeins í efnisvali
kemur það þá fram, hverjum
forðabúrum sú og sú sálin hefir
til að dreifa.
Góðfúslega er Sveinn læknir
beðinn að minnast þess, að í
vissum skilningi hefir hann
ekki verið gerður hér að um-
talsefni, heldur kvæði, sem
heita má að sé nú orðið eign
almennings, til sinna blessuðu
sleggjudóma.
J. P. Sólmundsson.
Þriðja og síðasta erindið svar-
ar hinni spurulu sorg, — svarar
henni í tómum táknum, sem
ekki velta hvert um annað af
handahófi, vegna þess að þau
rími, heldur nálgast rneir og
meir vaxandi virkileika, þ. e. a.
s. utan frá því lítt þekta inn
að því, sem lengur og lehgur
má athuga, unz síðustu línurn
ar tvær svara, hvor fyrir sig.
með óvéfengjandi reynd.
Fregn, sem í blöðunum stóð
fyrra tilkynti lesendunum
lessa reynd, nema síðan hafi
jeim gleymst hún. Þá misti
löfundurinn ungan son, að sögn
kunnugra, lifandi samsafn und-
ursamlegra loforða, sem dauð-
inn þvertók fyrir. Setjnm nú
drenginn í sæti blómsins, en
iar vel gefna og vel stæða for-
eldra, sem “ljúfur vindblær
leikur mildum róm”. Úr þvílíkn
getur hver rriaður lesið.
Athyglisvert er þó aftur um
seinustu línurnar. Engar tvær
standa einangraðar, nema þær
— táknin tvö, sonur og faðir.
sundraðir með einu depilhöggi.
Svo furðulega hagar verða
hugsanir mannssálarinnar á
stundum sér ósjálfrátt.
Það er ýmislegt fleira, sem
sjálfkrafa mætti vera áframhald
af því, sem þegar hefir verið
bent á, en verður nú samt látið
eiga sig. Við hin fyrri ummæli
vil eg aðeins bæta því að aldrei
hrykki læknisfræðin ein til þess,
að yrkja þetta “Smáblóm”. Hún
yrði að vera búin að vera lífs-
fræði, orðin að meiru eða minna
leyti lífsspeki, og þó ekki nóg
Mánudaginn 7. desember s.l.
andaðist á heimili sínu á Lund-
ar, Man., Mrs. Guðríður Guð-
mundsdóttir Thorsteinsson, 76
ára að aldri. Hún var jörðuð
frá Lundar kirkju að viðstöddu
fjölmenni. Hennar verður nán-
ar minst síðar.
Almenn jólaguðsþjónusta verð-
ur haldin á Oak Point sunnu-
daginn 27. desember, kl. 2 e. h.
G. P. Johnson prédikar. Fólk
er vinsamlega beðið að fjöl-
menna. Allir eru hjartanlega
velkomnir.
HREINSUN HVEITIS
NAUÐSYNLEG
Hreinsun hveitis er afar nauð
synleg. Það safnast á það ryk
og mygla, bæði í þreskingunni
og þegar það stendur í korn-
hlöðunum. Til þess að fá gott
hveiti verður að þvo það. Ro-
bin Hood félagið notar 100,000
gallónur af vatni á dag í hin-
um miklu mylnum sínum í
Vesturlandinu, til þess að
hreinsa rykið af hveitinu áður
en það er malað.
Þetta er eina rétta aðferðin
til þess að fá hveiti hreint og
hvítt, svo álitlegan og lystug
an mat sé hægt að gera úr
því. Og þó að nokkur kostn-
aður sé þessu samfara, er hann
svo lítill samt, að fjölskyldan,
sem hveitið kaupir, finnur ekki
til þess. Það er með öðrum
orðum nálega hið siama til
hennar, hvað kostnað snertir,
hvort hún kaupir gott hveiti
eða slæmt.
Heimili í Vesturlandinu eru
nú flest farin að kaupa bezta
hveiti, sem hægt er að fá. Og
það er viturlega gert. Slæmt
hveiti borgar sig ekki. Þess
vegna eru nú þúsundir heim-
ila, sem eingöngu nota hið
hreina og ágæta Robin Hood
hveiti.