Heimskringla - 16.03.1932, Blaðsíða 2

2. SIÐA
HEIMSKRINGLA
WINNIPEG 16. MARZ 1932
ÞRETTÁNDA ÁRSÞING ÞJOÐRÆKNISFÉLAGSINS
FUNDARGERÐ.
Með því að fimm fyrstu liðir dag-
skrárinnar voru þegar afgreiddir til
bráðabirgða og engar skýrslur lágu fyr-
ir frá standandi nefndum, þá var næst
tekið fyrir
(rtbreiðslumál. — Dr. Rögnvaldur Pét-
ursson gat þess ,að síðasta þing hefði
falið stjórnarnefnd Þjóðræknisfélagsins,
að semja fyrir þetta þing tillögur um
upptöku lestrarfélaga og annara þjóð-
legra íslenzkra félaga hér í álfu, í
Þjóðræknisfélagið. Hafði stjórnarnefndin
falið að ritara að semja álit þetta, og
las hann upp eftirfarandi:
Stjórnarnefndar tillaga
Um upptöku íslenzkra lestrarfélaga og
annara þjóðlegra félagsstofnana í Þjóð-
ræknisf élagið:
Með því að Þjóðræknisfélag Islendinga
í Vesturheimi er sá félagsskapur, er
stofnaður er með því markmiði, að sam-
eina alla Islendinga hér i álfu og afkom-
endur þeirra í enin allsherjar félagsskap,
og
Með því að víðsvegar um álfuna
standa félög á meðal Islendinga, sem
æskilegt er að stæðu i sambandi við
Þjóðræknisfélagið,
Þá leyfir stjórnarnefnd Þjóðræknisfé-
lagsins sér að leggja fyrir ársþing, til
væntanlegrar samþyktar eftirfarandi til-
lögu:
“Stjórnarnefnd Þjóðræknisfélagsins skal
framvegis falið að leita samninga og
samkomulags við islenzk félög í Vestur-
heimi um upptöku þeirra og inngöngu
í Þjóðræknisfélagið á eftirfylgjandi skil-
málum:
1. Að nefnd félög sæki um upptöku
og gangi inn sem sjálfstæðar deildir í
Þjóðræknisfélagið, í samræmi við 17. gr.
grundvallarlaganna.
2. Að þar sem ofan greindum fyrir-
mælum verður eigi við komið, sé félags-
stjóminni leyfilegt að veita einstökum
félögum upptöku í Þjóðræknisfélagið
sem sambandsdeildum, með þeim skil-
málum að þau greiði jafnmörg árstillög
i sjóð Þjóðræknisfélagsins, sem tala
þeirra manna nemur, er framkvæmdar-
nefnd skipa venjulegra deilda. Sé þá og
líka þar með ákveðið, að eigi fari slík
félög með fleiri atkvæði. á ársþingi-
þingi en tala árstillaganna nemur, er
þau gjalda í félagssjóð.
3. Félagatal slíkra sambandsdeilda skal
fært á félagaskrá Þjóðræknisfélagsins
og birt i Tímaritinu ,undir þeim lið, sem
þeim hefir verið veitt upptaka í Þjóð-
ræknisfélagið."
Benti dr. Rögnv. Pétursson á að æski-
legast væri, að fá sem flest og helzt öll
íslenzk félög í Ameríku til að ganga inn
í Þjóðræknisfélagið, sem sérstakar deild-
ir og hefði verið gerð nokkur gangskör
að þessu, en reynst að verða margvís-
legur hængur á því að það væri hægt —
helzt það, að deildunum hefði fundist of
niikið að gjalda 50 cent af hverjum fé-
laga til Þjóðræknisfélagsins.
Urðu nokkrar umræður um þetta mál.
Jón J. Húnfjörð taldi sanngjamt, þar
sem fleiri meðlimir væru í fjölskyldu
eða á sama heimili, að tillagið væri
nokkru lægra. Guðm. Jónsson frá Vog-
ar taldi æskilegt að lestrarfélögin gengju
inn sem sérstakir einstaklingar, og sendu
samkvæmt því aðeins einn fulltrúa á
þingið, með því að þeim væri það ofviða
að gjalda 50 cent af hverjum meðlimi
sínum til Þjóðræknisfélagsins. Ásgeir I.
Blöndahl benti á ,að þetta mál væri
talsverðum vanda bundið, með þvi að
meðlimir hinna ýmsu lestrarfélaga væru
ef til vill meðlimir einhverrar deildar
Þjóðræknisfélagsins, og yrði í því til-
felli tekið tvöfalt gjald af þeim. Lagði
hann til, og séra Jóh. P. Sólmundsson
studdi, að þessu máli væri vísað til vænt-
anlegrar útbreiðslunefndar. Samþykt. —
Jón J. Húnfjörð gerði tillögu og Jóh. P.
Sólmundsson studdi, að kjósa fimm
manna útbreiðslunefnd. Forseti leitaðist
fyrir um uppástungur i nefndina. Stung-
ið var upp á þessum mönnum: :
Asgeiri I. Blöndahl.
Séra Guðmundi Ámasyni.
Ásmundi P. Jóhannssyni
Sr. Jóh. P. Sólmundssyni
Sr. Benjam. Kristjánssyni
Bjarni Finnsson gerði tillögu og Hall-
dór Gíslason studdi, að útnefningum
væri lokið. Samþykt.
I sambandi við þetta mál skýrði for-
seti frá því, að þar sem Iþróttafélagið
Fálkinn væri ungt og upprennandi fé-
lag, sem þyrfti á miklum peningum að
halda, hefði stjómaraefnd ekki þótt rétt
að íþyngja þvi með félagsgjaldi, heldur
mimdi þeim verða veitt upptaka í Þjóð-
ræknisfélagið samkvæmt 15. grein Þjóð-
ræknisfélagslaganna ,og mundi það fram-
vegis njóta svipaðs framlags úr félags-
sjóði og að undanförnu.
Næst var tekið fyrir fræðslumál.
Dr. Rögnv. Pétursson gerði tillögu og
Jón J. Húnfjörð studdi, að forseti skipi
5 manna nefnd i þetta mál. Samþykt.
Forseti skipaði í nefndina:
Ragnar Stefánsson, Winnipeg.
Bjama Skagfjörð, Selkirk.
Jón J. Húnfjörð, Brown.
Þá var tekið fyrir næsta mál á dag-
skrá: Sjóðstofnanir.
Dr. Rögnv. Pétursson skýrði sögu
málsins. Benti á aö það hefði komið inn
á þingið í fyrra sem nýtt mál fyrir til-
mæli deildarinnar í Leslie, en þá verið
vísað til stjómamefndar til frekari
framkvæmda. Hefði hugmyndin upphaf-
lega verið sú, að þessi sjóður væri eins-
konar heiðurslaunasjóður, er stofnaður
væri í einskonar viðurkenningarskyni við
hið ágæta og vinsæla skáld Vestur-Is-
lendinga, J. Magnús Bjamason, i Elfros.
Las hann upp samþykt stjómaraefndar
um þetta mál, þar sem hún veitir 100
dollara framlag úr félagssjóði til þess-
arar sjóðsstofnunar ,og kýs nefnd til
að annast frekari fjársöfnun í sjóðinn.
Samkvæmt fjárhagsskýrslu höfðu safn-
ast nokkrar gjafir í sjóðinnl. öekaði
hann eftir því, að þingið samþykti þess-
ar gerðir stjóraamefndar.
Um málið urðu nokkrar umræður, og
vildu sumir að sjóðurinn hlyti víðara
verksvið, og yrði stofnaður sem styrkt-
arsjóður íslenzkra rithöfunda, skálda og
listamanna í Vesturheimi. Gegn þessu
mæltu ýmsir, svo sem Asmundur P. Jó-
hannsson, Ásgeir I. Blöndahl og Jónas
Jónasson, og vildu að sjóður þessi væri
eingöngu stofnaður sem fjárveitingar-
sjóður í viðurkenningarskyni við skáld-
ið J. Magnús Bjamason. Kom fram til-
laga frá séra Guðm. Ámasyni, studd af
Jóni J. Húnfjörð, að þingið samþykki
gerðir stjómarinnar í málinu og vísi því
aftur til væntanlegrar stjómamefndar
og feli henni að sjá um nafn á sjóðnum.
Var þessi tillaga samþykt.
Þá var tekinn fyrir 10. liður dagskrár-
innar: Tímaritsmálið.
Ásgeir I. Blöndahl gerði tillögu og
Sig. Vilhjálmsson studdi, að forseti skipi
fimm manna nefnd i þetta mál . Var
það samþykt. Forseti útnefndi:
Séra Guðm. Arnason.
Ásgeir I. Blöndahl.
Bjarna Finnsson.
Arna Eggertsson.
Sigurbjörgu Johnson.
Gat Ásmundur Jóhannsson þess, að
enda þótt Tímarit félagsins var nú full-
prentað, þá hefði sér á síðustu stundu
borist í hendur auglýsing frá Union
Trust Company, sem óskað hefði verið
eftir að kæmi i ritinu. Ætlaði hann að
reyna að komast að samningum við fé-
lagið, að auglýsingin mætti koma á sér-
stökum miða, sem heftur væri inn í
hvert eintak Tímaritsins, og gæti þetta
orðið til þess að enn drægist um nokkra
daga að ritið bærist mönnum í hendur.
Bað hann félagsmenn hafa biðlund
við útgáfunefnd Tímaritsins sökum þess-
ara nauðsynju.
Þá var tekið fyrir Bókasafnsmál.
Séra Guðm. Arnason gerði tillögu og
Sig. Vilhjálmsson stucldi, að forseti skipi
3 manna nefnd í málið. Samþykt.
Forseti skipaði þessa menn:
ö. S. Thorgeirsson
Friðrik Sveinsson og
Halldór Gíslason .
I þessu sambandi dró forseti athygli
manna að tilmælum þjóðræknisdeildar-
innar í Churchbridge, að deildum Þjóð-
ræknisfélagsins verði gefin kostur á að
fá þær bækur til aflestrar, selh félagið
kynni að eiga og fágætar væm.
Þá vom tekin fyrir Ný mál. Ásgeir
Blöndal hreyfði því, að þar sem tals-
verð líkindi væri til, að meira yrði um
heimflutninga Vestur-Islendinga hér eftir
en hingað til og þar sem lög mæltu svo
fyrir á Islandi eins og víða annarsstað-
ar, að þeir Islendingar, sem dvalið hefðu
langvistum i annari álfu eða tekið borg-
arabréf i öðru landi, töpuðu ríkisborg-
ara rétti á Islandi, og gætu ekki á-
unnið sér hann aftur nema með 5 ára
dvöl í landinu, þá mæltist hann til, að
stjórnarnefnd Þjóðræknisfélagsins leit-
ist fyrir um það við íslenzku stjórn-
ina hvort ekki mun vera hægt að fá
þessum lögum breytt þannig að Vestur-
Islendingar hljóti þegnréttindi helzt þeg-
ar 'í stað og þeir stiga á land á Is-
landi, að m. k. ekki seinna en að sex
mánuðum liðnum. Jón J. Húnfjörð
benti á að ísl. þingið veitti venjulegast
Islendingum, sem erlendis hefðu dvalið
og þess óskuðu þegnréttindi með sér-
stökum lögum. Asgeir Blöndal óskaði
eftir að reynt væri að fá lög, er gerðu
slíkar sérstakar lagaheimildir óþarfar.
Jóh. P. Sólmundsson bar þá fram til-
lögu og Sig. Vilhjálmsson studdi, að
stjórnarnefnd Þjóðræknisfélagsins væri
falið að fara þess á leit við íslenzku
stjómina að gera eitthvað í þessa átt
eða leita eftir möguleikum á því. Var
sú tillaga samþykt i einu hljóði.
Dr. Rögnvaldur Pétursson benti á það,
að gleymst hefði fyrir dagskrámefnd að
að setja tvö mál á dagskrá, sem undan
farið hafi venjulega verið þar. Það
væri Samvinnumál við Island og Náms-
sjóðsmálið. Asgeir Blöndal lagði til og
S. Vilhjálmsson studdi, að þessum mál-
um væri bætt á dagskrá og var það
samþykt.
Þá var tekið fyrir Samvinnumál við
Island. Dr .Rögnv. Pétursson lagði til
og séra Benjamín Kristjánsson studdi
að forseti skipi þriggja manna nefnd í
þetta mál. Samþykt.
(rtnefndi forseti:
Dr. Rögnv. Pétursson
Bergþór Emil Johnson og
Jónas Jóaasson
Námssjóðsmál. Sig Vilhjálmsson gerði
tiilögu og Friðrik Sveinsson studdi að
þessu máli væri vísað til væntanlegrar
stjórnarnefndar. Samþykt. Jóhann P.
Sólmundsson lýsti því yfir að hann
væri þessu máli ósamþykkur og ætlaði
ekki að greiða um það atkvæði. Að
þessu sambandi las dr. Rögnvaldur
Pétursson mjög itarlega og vel samið
bréf, sem Marino Hannesson lögmaður
hafði ritað stjórnarvöldunum í Ottawa
viðvíkjandi námssjóðsmálinu. Gerði Frið-
rik Sveinsson tillögu og Sig. Vilhjálms-
son studdi að lögmanninum yrði greitt
þakkar atkvæði fyrir frammistöðu sína
í þessu máli. Tók þingheimur undir
það með því að rísa upp úr sætum sín-
um. Séra Guðm. Amason gerði þá
fyrirspurn um það hvenær vænta mætti
svars frá Canadastjóm um þessi mál
og gaf dr .Rögnvaldur Pétursson þær
upplýsingar að það mundi ekki vart
verða fyr en eftir að fjárlögin yrði
lögð fyrir þingið í vetur.
Með þvi að engin sérstök mál lágu
þá fyrir í bili óskaði Jón Ásgeirsson
eftir þvi að fá að taka til máls viðvíkj-
andi bókasafnsmálinu og kvaðst hafa
verið fjarstaddur er það var rætt. Leyfði
forseti. það. Las þá Jón Ásgeirsson upp
bréf til þingsins undirskrifað af 73
mönnum þess efnis að þeir mundu gang-
ast fyrir stofnun lestrarfélags í Winni-
peg, svo framarlega að Þjóðræknis-
félagið setti ekki rögg á sig og hefðist
handa i málinu.
Urðu um bréfið nokkrar umræður.
Dr. Rögnvaldur Pétursson gerði tillögu
og Mrs. Byron studdi að bréf þetta
yrði lagt fyrir bókasafnsnefndina til
athugunar áður en það væri rætt frekar
á þinginu og var það samþykt.
Kom þá fram tilaga frá Friðrik Sveins-
syni studd af Halldóri Gíslasyni að Jóni
Asgeirssyni yrði bætt 1 nefndina. Enn-
fremur gerði Halldór Gíslason þá til-
lögu og S. Vilhjálmsson studdi, að
foreti skipi fimmta mann i nefndina.
Þessar tiilögur vom samþyktar. t(r-
nefndi forseti þá:
Ragnheiði Davíðsson.
Þá hreyfði- dr. Rögnvaldur Pétursson
þvi að æskilegt væri að reynt yrði að
stefna til einhverskonar samvinnu milli
hinna þriggja norrænufélaga i Canada —
þess sænska, norska og islenzka. Danir
hefðu ekkert félag með sér. Taldi hann
að af þessari samvinnu gæti margt
gott hlotist og hefði áður borið á góma
að til mála gæti komið að félögin reistu
sér sameiginlegt heimili í Winnipeg.
Taldi vel farið að Isl. ættu fmmkvæðið
að þessu . óskaði eftir að skipuð yrði
nefnd I þetta mál .
Friðrik Sveinsson gerði tillögu og Jóh.
P. Sólmundsson studdi, að þetta mál
yrði tekið inn á þingið og forseti skipi
í það 3. manna nefnd.
Forseti sklpaði í nefndina:
Dr. Rögnvald Pétursson
Asmund Jóhannsson og
Jón Asgeirsson.
Þá minti forseti þingheim á að fram
færi að kvöldinu ágæt skemtun er hefð-
ist kl. 8. þar sem fram færi ræður, söng-
uri upplestur, leikfimi o. fl.
Með þvi að fleiri mál lágu ekki fyrir
þinginu i bili gerði dr. Rögnv. Pétursson
tillögu og Benjamín Kristjánsson studdi
að fundarhlé yrði til kl. 8 að kvöldinu
er skemtifundur yrði hafinn, en þingið
kæmi saman til reglulegra starfa kl. 10.
næsta morgun. Samþykt og fundi slit-
ið.
Að kvöldinu kl. 8. hófst skemtifundur
BÓLGIN LIÐAMÓT
em aðvörun um það, að nýmn
þurfa lækningar með, og séu í ólagi.
verið ekki að taka út óþarfa kval-
ir. Takið “Gin Pills” við þrautun-
um, þangað til nýrun fara að starfa
eðlilega. 219
og var hvert sæti skipað í samkomuhús-
inu. Fóru þar fram líkamsæfingar ungl-
inga úr íþróttafélaginu “Fálkinn” undir
stjórn Karls Kristjánssonar. Lestrar-
samkeppni milli 6 barna . Varð Þrúða
Backman hlutskörpust og hlaut gull
medalíu. Karlakór Islendinga í Winni-
peg söng nokkur lög. Lögmaður hr.
Walter Líndal flutti mjög eftirtektavert
og merkilegt erindi um örlagabyltingu
og loks las Ragnar Stefánsson upp ís-
lenzka sögu. Fór samkoma þessi ágætis
vel fram og skemtu menn sér hið bezta.
* * *
Þriðji fundur Þjóðræknisfélags Islend-
inga i Vesturheimi var settur í Góð-
templarahúsinu við Sargent Ave., fimtu-
daginn 25. febr. 1932, kl. 10.30 f. h.
Fundargerð síðasta fundar var lesin upp
og samþykt .
Var þá tekið fyrir Tímaritsmáiið.
Nefnd sú, sem kosin hafði verið i málið,
lagði fram álit sitt svo hljóðandi:
Nefndarállt
Tímaritsmálið.
Nefnd sú, er sett var til þess að íhuga
útgáfu Tímarits Þjóðræknisfélagsins,
leyfir sér að leggja fyrir þingið eftir-
fylgjandi tillögur:
1. Að útgáfu Tímaritsins verði hald-
ið áfram í sama horfi og verið hefir,
þ. e. a. s., að það verði gefið út sem
ársrit, sökum þess, að nefndin sér ekki
fært, að ráðist verði í að gefa það ú't
oftar, sökum kostnðarauka.
2. Nefndin leggur til, að Tímaritið
verði gefið út ekki síðar en i desember,
sökum þess, að henni virðist, eftir fengn-
um upplýsingum, að auðveldara mundi
að fá auglýsingar í það að haustinu en
á miðjum vetri.
3. Ársskýrsla skjalavarðar félagsins
ber með sér, að 150 eintök af Timaritinu
hafa verið gefin heiðursfélögum, rithöf-
undum og auglýsendum, að 589 eintök
hafa gengið til meðlima, að 21 eintak
hefir verið selt, líklega utanfélagsmönn-
um og að 744 eintök eru óseld. Þetta
telur nefndin óhafandi og álitur, að
miklu meira mætti selja, ef rösklega
væri að því gengið. Leggur hún því
til, að væntanleg stjómarnefnd sé beð-
in að gera ráðstafanir til þess að ritið
verði haft á boðstólum sem víðast, þar
eð hún er sannfærð um, að nokkuð
mætti auka sölu þess til utanfélags-
manna .
Winnipeg 25. febr. 1932.
Virðingarfylst,
Guðm. Arnason
Mrs. Siðurbjörn Johnson
Ásgeir I. Blondahl og
Arni Eggertson
• Frh.
ÖRLAGABYLTINGIN.
flutt á þjóðræknisþingi 1932
af
V Walter J. Líndal, K.C.
y Þegar eg á ungdómsárum
mínum var að lesa veraklarsög-
una, fanst mér það hafa verið
mesta óhepni að það yrði mitt
hlutskifti, að lifa á tímabili,
þegar alt virtist svo dauft og
tilkomulítið. Oft óskaði eg, að
eg hefði verið uppi á dögum
Alexanders mikla, Gústafs Ad-
olfs Svínkonungs, eða—svo eg
komi nær — að eg hefði, lifað
á Islandi á gullöld þess, og
hefði eg þá kosið mér Hlíðjir-
enda eða Bergþórshvol. í þá
daga var, að mér fanst, svo
mikill hetju- og tignarbragur á
lífinu, en nú alt þvert á móti
svo hversdags- og kotungslegt.
Eg taldi víst að sagan mundi
sneiða algerlega framhjá þessu
tímabili.
Alheimsstríðið, sem skall á í
ágústmánuði 1914, var nægi-
lega mikill viðburður til þess,
að afmá með öllu þessa kvört-
un, sem eg fann til á yngri ár-
um. Það var auðsætt í byrjun
að þetta yrði stærsta og ægileg
asta stríðið, er heimurinn hefði
séð. Maður beið óþreyjufullur
eftir hverjum þætti, er kom
fram á leiksviðið. Bæði var það
að flestar stórþjóðir heimsins
voru smátt og smátt að skerast
í leikinn, enda var það innan
skams engum leynt og almæli,
að ferlög flestra vestrænu þjóð-
anna voru fólgin í þessum
mikla hildarleák.
Eg ætla ekki í þetta sinn að
láta í ljós hugsjónir þær, sem
réðu, er eg innritaðist sem sjálf
boði í herinn — bauð mig fram
í stríð, þar sem barist var, að
margur hélt, til að enda stríð.
Stríð til að enda stríð! Hvílík
hugsjón, og hvílík vonbrigði!
Ekki þarf eg, eða neinn ann-
ar, sem stríðið kom verulega
nærri, að lýsa þeim miklu von-
brigðum, sem við urðum fyrir,
þegar okkur fór að verða ljóst,
hvað innifólst í friðarsamning-
um þeim, er samdir voru í Ver-
sölum að stríðinu loknu. Ekki
bætir úr, þegar svo auðsætt er
hversu langdregnar og ægileg-
ar afleiðingarnar ætla að verða.
Og má þar fremst í röð nefna
viðburði þá, sem eg hefi valið
mér til íhugunar við þetta tæki-
færi. Að hve miklu leyti þeir
stafa af heimsstyrjöldinni þarf
ekki að rekja. Hvað skeður, er
markverðara heldur en tildrög-
in á bak við.
En hvað er það, sem nú
skeður og geysað hefir um all-
an heim, og það á svó örstutt-
um tíma?
Manni, er sagt, að þetta sé
kreppa, verzlunar- og fjár-
kreppa. En það er meira. Það
er bylting — bylting, engu síð-
ur en stjórnarbylting og aðrar
byltingar liðinna tíma. Enginn
veit, hvað er að verki, hvert
stefnir eða hver úrslitin verða.
Þetta er meira en vanaleg
kreppa, sem við og við ber að
f flestum löndum. Það er svo
eindæma og víðtækt. Það rist-
ir svo djúpt, sem að beini væri
skorið. Það er sízt ofmælt, að
sumt, það, sem hingað til hefir
verið álitið bjargfast, titrar sem
í jarðskjálfta og virðist ætla
að hrynja niður.
það innan skams afnumið um
allan heim. Hvort það verður
sett í gildi aftur, að minsta
kosti á sama hátt, er efamál.
Yfirstandandi fjár- og sam-
skiftafyrirkomulagið hefir mis-
hepnast, og það svo hrapallega,
að því virðist hætta búin, ef til
vill vera dauðadæmt. Breyting
verður að koma. og það ger-
breyting. Friðarhorfurnar hafa
sjaldan verið verri en nú, en
friðarþráin í hjörtum mann-
anna aldrei meiri. Hvor hliðin
verður sterkari, veit enginn. —
Þetta eru örlaga-tímar.
Kletta-skáldið okkar fræga
kvað einu sinni:
“Það koma stundum þær stund-
ir
Stopular, því er svo varið,
Að þegar augnablik opnast
Útsýni, launkofa smuga,
Örlögin blasa við augljós
Eldingum leiftrand huga.”
Örlög þau er vor bíða, sjást
ef til vill enn aðeins gegnum
smáa smugu eða í fjarlægð. En
það er min sannfæring, og eg
segi það í fullri alvöru og eftir
íhugun, að þegar sagnaritari
skráð verða efst á síðu í stóru
letri.
Gamalt og fallegt íslenzkt
máltæki segir, að fátt sé svo
með öllu ilt, að ekki boði nokk-
uð gott”. Eg læt mér ekki detta
í hug að draga úr því, sem al-
menningur líður á þessum erf-
iðu tímum. En beztu meðul eru
oft beisk. Neyðin knýr menn
til framkvæmda fremur en alls-
nægtir. Er þá ekki liægt að
benda á neitt gott, sem þessi
bylting boðar, sem gæti verið
uppbót fyrir þá örðugleika og
eymd, sem hún hefir í för með
sér?
í kvöld ætla eg að benda á
sumt af því, er virðast vera ó-
neitanleg tákn, að það, sem
manni finst vera böl, og ekkert
nema böl, reynist ef til vill að
síðustu blessun fyrir mannkyn-
ið.
Alheims-friður.
Eins og drepið hefir verið á,
varð heimurinn fyrir miklum
vonbrigðum eftir he|msstyrj-
öldina. Friðarsamningar, sem
bygðir eru á því lögmáli, sem
hatur og ágirnd skipa fyrir,
geta aldrei orðið grundvöllur
til varanlegs friðar. Nú —
þó ef til vill um seinan — er
mönnum að verða það ljóst.
Að vísu fann maður í fyrstu
hugfró í Alþjóðabandalaginu.
En sú hugfró var skammlíf.
Andrúmsloftið, þar sem Þjóð-
bandalagið fæddist og er upp
alið, hefir verið alt annað en
heilnæmt. Hefnigirni, ótti og
vantraust, og svo á eftir stjórn-
laust þjóðadramb, hefir orðið
þess valdandi, að Bandalagi*
hefir engu verulegu getað af-
kastað. Fjarri er það mér að
álíta, að hugmyndin hafi ekki
verið háfleyg og fögur, eða að
þeim, sem sáttmálann drógu
upp, hafi ekki verið hreinasta
alvara. En fræið féll meðal
þyrna. Of margir af þeim, sem
ÞESSI ÁGÆTI
VINDLINGA PAPPÍR
Hreinn .. . þunnur . . . sterkur . . . þjáll.
Hann brennur jafnt og án sviða.
Búinn upp í tvíröðuð, þægileg, sjálf-
gerð smá hefti.
120
blöð
á
VINDLINGA-PAPPfR
Gullgengið hefir verið af-
numið í mörgum lÖndum. Eft-
.ir því sem nú lítur út, verður
framtíðarinnar ritar sögu þessa
tímabils, þá verður það ekki
stríðið, en einmitt þessi árin,
og þau sem framundan eru, er