Heimskringla - 01.06.1932, Blaðsíða 6

6 BLAÐSJBÐA
t-----r
HEIMSKRINGLA
WINNIPEG 1. JÚNÍ 1932
Á HÁSKA TÍMUM
Saga frá uppreianinni á Indlandi.
Eftir
Geor^e A. Henty
“Það er líklega engin hætta á áhlaupi í
nótt, doktor?” sagði Wilson spyrjandi.
“Ekki sú minsta," svaraði doktorinn.
“Hindúar eru vinnuiatir að næturlagi. Eg geri
helzt ráð fyrir að þeir séu nú að skifta her-
fanginu, og jagast út af því, og svo hafa þeir
nú fengið saðningu sína af áhiaupum í dag.
Getur verið að þeir hafi sent til Cawnpore
eftir ráðum, og getur verið að þeir ætli ailir
af stað til Delhi með afturbirtunni, en svo
getur líka verið að þeir hafi frétt frá stór-
bændunum og eigi von á liðsafla frá þeim.
Um þessar fyrirætlanir og ráðabrugg á Bath-
urst að frétta. Mín skoðun er sú, að þeir reyni
ekki við okkur aftur, fyr en þeir fá meira lið.”
“Eg vildi við værum ögn fleiri en við
erum, svo við gætum reynt áhlaup á þá í
búðunum,” sagði þá Wilson.
“Það vildi eg líka, Wilson,” svaraði dokt-
orinn, “en eins og er, er ekki til slíks að hugsa.
Við getum ekki annað en beðið. Við ráðum
ekki örlögum okkar hér.’’
“Svo þú helidur þá að útlitið sé skugga-
legt, doktor?”
“Eg sé ekki, hvernig það gæti verið í-
skyggilegra, Wilson. Nema uppreisnarmenn
taki það í höfuðið að yfirgefa okkur, er ekki
nema um eina von að gera, að því er eg sé,
en sú von er hæpin, og það er að Lawrence
takist að iemja svo á Sepoyum í Lukhnow,
að hann geti sent herflokk hingað til þess að
sækja okkur. En ef satt er sagt, er lítil von til
þessa, því auk þess að Sepoyar eru mann-
margir þar, eru íbúar borgarinnar og héraðs-
ins, óróaseggir og herskáir. — En hvað er
þetta?"
Þetta varð honum að orði, er hann heyrði
tvö byssuskot, hvort á fætur öðru, út við her-
búðirnar.
Isabel heyrði skotin líka og hljóðaði upp
yfir sig, en doktorinn gekk þá til hennar.
“Heldurðu-------er það möguiegt, að það
hafi verið Bathurst?” sagði hún í lágum,
titrandi róm.
“Langt frá,” svaraði doktorinn. “Hafi þeir
þekt hann, sem mér þykir ólíklegt, hefðu þeir
gripið hann og líklega drepið hann undireins,
en það hefði gerst þegjandi. Hann fór vopn-
laus og hefði þess vegna ekki reynt að verja
sig, og þá heldur engin ástæða fyrir þá að
beina að honum byssuskoti. Þessi skot eiga
upptök sín í ölæði og rifrildi út af skiftingu
herfangsins.”
“Heldurðu það nú virkilega, doktor?”
“Eg er sannfærður um það. Hefði það
verið Foster, sem fór út til að njósna, þá hefði
mátt eiga skothríð vísa, ef upp hefði komist
hver hann var, því hann hefði reynt að verja
sig og undireins að ryðja sér veg í gegnum
manngarðinn og sieppa, en Bathurst hefir
engin vopn sér til varnar.”
“Því kom hann ekki inn til að kveðja okk-
ur áður en hann fór?” spurði þá Isabel. “Eg
elti þig upp hingað, doktor, til þess að spyrja
að því. Mig langaði til að tala við hann, þó
ekki hefði verið nema augnablik. Eg var að
reyna að gefa honuua það til kynna með
augnaráði, en hann leit ekki til mín. Það
verður svo þungbært, að hafa ekki getað náð
tali af honum, ef hann skyldi aldrei koma
aftur. Eg gerði tilraun til þess að segja hon-
um í morgun, hve innilega eg iðraðist eftir
að hafa talað í hans garð eins og eg gerði, en
hann gaf mér ekki tækifæri til þess.”
“Ja, þú getur nú fengið tækifæri til þess
þegar hann kemur úr þessari ferð, ef þú viit
tala um það við hann," svaraðj doktorinn.
“En svo held eg nú að það væri ykkur báðum
þægilegra og betra, að þú segðir honum það
með viðmóti þínu fremur en orðum.”
“Mér er nú sama hvað mikið eg finn til,”
sagði Isabel. “Eg hefi verið óréttlát í dómi
og verðskulda að líða fyrir það.”
“Ekki held eg að hann líti svo á það,”
svaraði doktorinn, “en eg leit þannig á það,
og sagði þér það hispurslaust. Hann finnur
sjálfur svo mikið til þessa veikleika síns, að
honum finst eðlilegt og sjálfsagt, að allir fyrir
líti sig.”
“Já, en eg vil nú einmitt koma honum í
skilning um, að hann sé ekki fyrirlitinn. En
þú skilur mig máske ekki, doktor,” sagði hún
stillilega.
“Ekki til hlýtar, máske, góða mín, en þó
held eg nú samt að eg höggvi nærri því. Þú
vilt jafna alla reikninga og fá striki slegið
yfir alt, sem gerst hefir. Það álít eg rétt og
eðlilegt, sérstaklega þegar við athugum á-
stæður okkar hér. En eg vildi ráða þér til að
fara gætilega. Þú fórst ógætilega einu sinni
og rataðir fyrir það í vanda. Þú þarft þess
vegna að vera sérlega varkár núna, nema
ef-— — —” hér rak hann í þúfurnar og
hætti.
“Nema ef hvað, doktor?” spurði Isabel
ofur lágt og feimnislega eftir nokkra þögn.
Upp á þessa spurningu fékk hún ekkert
svar, svo hún sneri sér við og sá þá, að dokt-
orinn hafði laumast burtu og var kominn til
Wilsons. Hún stóð hreyfingarlaus um stund,
en gekk svo ofan stigann og inn í húsið. Og
litlu síðar fór doktorinn ofan líka, en hafði
riffil sinn með sér og gekk út í garðinn og að
trénu og hafði Doolan með sér, er hjálpaði
honum til klifra upp í tréð og rétti honum svo
riffilinn. Doktorinn færði sig; eftir trjágrein-
unum, þangað til hann var kominn að þeirri
er hékk út yfir skíðgarðinn. Þar settist hann
niður og rýndi út í myrkrið. Eftir hálftíma
bið heyrði hann létt fótatak niðri fyrir, og
spurði þegar ofur lágt, hvort það væri Bath-
urst, sem þar færi. Svarið kom að svo væri,
og sátu þeir von bráðar báðir upp í trénu.
“Ja, hvernig eru þá fréttirnar?”
“Slæmar, doktor, slæmar,” svaraði Bat-
hurst. “Þeir eiga von á Rajah Por Sing og
fjölda af Zenindars hingað á morgun eða
næsta dag, og er að heyra að Por Sing sé
aðal foringinn. Fréttirnar frá Cawnpore voru
sannar. Sepoyar hófu uppreisnina og héldu
undireins á stað til Delhi, en Nana Sahib
með sitt lið náði þeim, og talaði þá upp í að
snúa aftur og ráðast á Norðurálfumenn, því
þeim yrði lítt fagnað í Delhi, ef þeir hefðu
ekki gengið hreinlega frá verki og upprætt
þetta útlenda hyski í Cawnpore.”
“Og erki-bófinn!” varð doktornum að
orði. “Og þessi þorpari að látast vera vinur
okkar í fjölda mörg ár! Mig hryllir við að
hugsa til þess, að eg skuli hafa drukkið vín
hans og verið gestur hjá honum svo oft. En
svo gerir það nú lítið til, eins og við erum
stödd hér, hverju megin hann er. Hin. fréttin
er þýðingarmeiri. Við hefðum getað varist
Sepoyum einum í mánuð. En komi þessi liðs-
afli og hafi fallbyssur, sjáum við glögt hver
endirinn verður.”
“Það er það vissa, doktor,” sagði Bat-
hurst. “Eina vonin, sem eg sé, er sú, að við
getum varist svo lengi, að þeir verði fegnir
að semja við okkur um að gefast upp.”
“Já, víst er þar tækifæri,” sagði doktor-
inn. “En svo sýnir nú sagan, að enda eiðfest-
ir sáttmálar Hindúa eru lélegir, ef á þarf að
treysta.”
Þessu svaraði Bathurst ekki, því hans
eigin reynsla sannaði ummæli doktorsins.
“Hún er dauf, þessi vonarstjarna,” sagði
hann eftir litla þögn, “en hún er sú eina, aö
því er eg get framast séð.”
Svo klifruðu þeir niður úr trénu og gengu
heim að húsi.
Kærðu þig ekki um að skifta um búning,
Bathurst, en komdu eins og þú ert klæddur.”
Gengu þeir svo inn, og hrópaði doktorinn
þegar þær fréttir, að njósnari þeirra væri
kominn, og laust þá upp fagnaðarópi úr öll-
um áttum.
“Mér þykir vænt um að sjá þig heim kom-
inn heilan á húfi, Mr. Bathurst," sagði Mrs.
Hunter og heilsaði honum með handabandi.
“Við höfum öll verið með öndina í hálsinum
síðan þú fórst.”
“Hættan var nú í sjálfu sér lítil,” svar-
aði Bathurst. “Eg bara vildi eg gæti flutt
ykkur þá fregn, að uppreisnarmennirnir væru
að yfirgefa okkur, og hefja gönguna til Delhi
eða Lukhnow.”
“Eg er nú hræód um að það hefði verið
til of mikils ætlast,” svaraði Mrs. Hunter. “En
hvað sem fréttunum líður, þá fögnum við öll
yfir heimkomu þinni. Er ekki svo, Isabel?”
“Það gerum við vissulega, Mr. Bathurst,”
sagði þá Isabel. “En mér finst ótrúlegt, að
það sért virkilega þú sjálfur í þessu dular-
gerfi.” >
“Ekki held eg nú að vafi sé á, hver eg f
er,” svaraði Bathurst, “en geturðu sagt mér, I
Miss Hannay, hvar hann frændi þinn er. Eg
þarf að segja honum frá ferðinni.”
“Haikn er uppi á þekju. Kastalaverðir
okkar eru þar flestir, á nokkurskonar þingi.”
Tveir lampar höfðu verið fluttir upp á
þekjuna, þá ytri eða hægri, og þar innan við
veggröndina sátu nú sumir á kössum, en aðr-
ir lágu á feldum eða mottum, og allir voru
að reykja og masa. Þeir majórinn og Wilson
heilsuðu Bathurst vingjarnlega.
“Ósköp er eg feginn að sjá þig kominn!”
sagði Wilson með gleðilátum. “Eg vildi að eg
hefði mátt fara með þér, því það er æfinlega
betra að tveir séu saman. En einsamall hefði
eg ekki viljað fara út að búðum, eiris og þú
gerðir.”
“Við höfum allir einhvern hæfileika, Wíi-
son,” svaraði Bathurst. “Minn hæfrieiki er
líklegast sá, að gaufa einn míns liðs.”
“Jæja, Bathurst,” sagði þá majórinn.
“Kveiktu í vindlinum þeim arna og drektu
úr þessu staupi, og segðu okkur svo ferða-
söguna.”
“Ferðasagan er nú tilkomulítil, majór.
Eg komst klaklaust gegpum vörðinn, sem
hvergi er verulega þéttur. Þegar eg hafði
heyrt hvar einn þeirra var að ganga, var
Sigurdsson, Thorvaldson ltd.
GENERAL MERCHANTS
ÚTSÖLUMENN FYRIR IMPERIAL OIL LIMITED
ROYALITE COAL OIL, PREMIER GASOLINE
TRACTOR AND LUBRICATING OILS
ARBORG
Phone 1
RIVERTON
Phone X
HNAUSA
Phone 51, Ring 14
MANITOBA — CANADA
í
I
í
í
I
vandalaust að smjúga. Eg
gerði allmikinn krök á le’ið
mína eftir að hafa smogið
vörðinn, og kom svo að búð-
unum frá þeirri hliðinni, sem
er fjarst okkur. Eftir það
var engin ástæða til að fara
í felur, því kringum eldana
var fjöldi af sveitafólki, svo
eg gat fært mig stað úr stað
hindrunarlaust og heyrt alt
sem um var talað.
Sepoyar kvörtuðu sáran
undan foringjunum, er þeir
höfðu teygt þá hér heim und
ir garðinn í morgun, án þess
að sjá þeim fyrir áhöldum,
til þess annað tveggja, að brjóta skíðagarð-
inn eða klifra yfir hann. Eg heyrði og að al-
ment var álitið að svikari væri í þeirra hópi,
eða ef ekki, hvemig gátu þeir gert sér grein
fyrir því, að Norðurálfumenn fluttu í vígi sitt
aðfaranótt upphlaupsins. Um þetta var jagast
og enginn skortur á ákærum; í því sambandi,
og margir sögðust sjá eftir áð hafa ékki far-
ið af stað til Cawnpore updireins og húsa-
brennan var um garð gengin. Alt þetta var nú
óaðfinnanlegt. En svo frétti, eg að Pori'Sing
ásamt mörgum stórbændum, hefðu sent þann
boðskap, að þeir væru með lífi og sál með
Sepoyum og skyldu koma hingað einhv.em
tíma á morgun með fallbyssur til að sprengja
vígi okkar.”
“Þetta eru illar fréttir,” sagði majórinn
alvarlegur, er Bathurst hafði lokið sögu sinni.
“Auðvitað mátti altaf búast við, að stórbænd-
ur margir, ef ekki allir, snerust þannig, þegar
opinbert var orðið að Nana Sahib fylti flókk
óvina okkar. En þó efa eg að þeir einir hefðu
ráðist á okkur, ef Sepoyamir hefðu haldið við
brottfararætlun sína. Nú er það þá víst, að
Sepoyar sitja kyrrir, og að binir koma með
stórskotaútbúnað. Með þessu er stór breyting
komin á ástæður okkar.”
Þessu voru allir samþykkir og létu það í
ljós.
“Áður en þú ferð lengra út í þetta mál,
majór,” sagði þá Bathurst, “er rétt að eg geti
þess, að bændalýður hefir drifið hingað nú
rétt nýlega í hundraða tali, og hafa raðað sér
í hring umhverfis okkur. Eg varð samferða
einum þessum hóp, um hundrað að tölu, en
laumaðist frá þeim áður en þeir námu stað-
ar. Þessir menn eru um hundrað faðma frá
hliðinu.”
“Jæja, herrar mínir, hvað leggið þið til
þessa máls?” spurði þá majórinn. “Við erum
allir á einni og sömu kænunni, og vildi eg
þess vegna vita ykkar álit. Okkur getur tekist
að verja okkur hér nokkra daga, máske svo
lengi að þeir þreytist, en svo getur líka ver-
ið að þeir reynist okkur yfirsterkari. Takist
þeim að brjóta skarð í skíðgarðinn, þá er eng-
in von til að við getum varið okkur, og þeir
þurfa enda ekki að brjóta garðinn. Ef þeir
útvega sér nógu marga stiga, geta þeir steypt
sér inn yfir garðinn, nærri hvar sem vill að
næturlagi. Við verðum því að álíta húsið
sjálft kastala okkar og búast þar um. Glugg-
um öllum niðri verðum við að loka, svo og
dyrum, og hlaða moldarpokum fyrir og verj-
ast svo eftir megni. Séu óvinir okkar virkilega
stífir og áleitnir, eru framtíðarhorfurnar eng-
an veginn glæsilegar.”
“Eg legg til að við ryðjum okkur braut
út og burt héðan,” var tillaga Fosters. “Ef
við lokum okkur hér inni, hljótum við að
verða yfirbuguð fyr eða síðar, eins og þú
segir.”
“Það væri nú gott og blessað, Foster, ef
við værum ekki nema karlmenn,” svaraði þá
Hunter. “Við erum hér sextán alls og höfum
átján hesta, því við Farquharson höfum tvo
hesta hvor. En svo eru hér átta konur og
fjórtán börn. Við þyrftum því að tvímenna
og þrímenna á öllum hestunum, og eg sé ekki
minstu von til þess að sleppa héðan undir
þeim kringumstæðum. Eða hverskonar vörn
mundum við sýna í höggorustu, með konur
og börn að baki okkur? Auk þess væri ekki
blygðunarlaust að skilja vinnufólk okkar eftir
verjulaust, sem hefir þjónað okkur af trú og
dygð..”
“Og svo er nú spumingin, hvert er að
fara?” sagði þá doktorinn. “Fólk okkar í
Cawnporé er umkringt eins og við, og liðs-
fjöldi óvinanna er margfalt meiri þar en hér.
Við vitum ógerla um ástandið í Lukhnow, en
víst eru Norðurálfumenn þar liðfáir í saman-
burði við hina, og eg hugsa að okkur sé ó-
hætt að gera ráð fyrir að þeir einnig séu um-
kringdir. Það er langur vegur hvort heldur er
til Agra eða Allahabad, og þar sem landslýð-
urinn allur er okkur andvígur, og riddaraliðið
héðan yrði á hælum okkar alla leið, sýnist
mér lokleysa að leggja í slíka reið. Hvað sýn-
ist þér, Doolan? Þið Rintoul eruð hér með
konur og börn, og mér sýnist mest komið
undir hvað kvonguðu mennimir vilja. Um
okkur einhleypu mennina er minna að gera.”
“Eg sé ekkí betúr 6n að þessi tillaga sé
af sömu tegurid og sú, að stökkva úr steik-
arapönnunni í eldinn, doktor,” svaraði Dool-
an. “Hér höfum við þó veggi til þess að hlífa
okkur, matarbirgðir til langs tíma og mikið
af skotfæruin. Eg legg til að við sitjum hér
kyr og seljum líf okkar eins dýrt og við get-
um, en gefum þeim ekki tækifæri til að elta
okkur út um sléttur eins og flækings rakka.”
■'. 'ti j : ■
, “Og eg er á sama máli, Doolan,” sggðí
þá Rintoul. “Það er mögulegt, að við getum
gert samninga við þá hér, en utan þessara
veggja hefðu þeir einir töglin og hagldi^nar.
Væru hér ekki nema karlmenn, mundi eg að-
hyllast tillögu Fosters, — ráða út héðan í ein-
um hóp og halda saman meðan auðið væri,
en reyndist nauðsynlegt að dreifa sér, þá að
hver og einn útaf fyrir sig reyndi að ná til
Agra eða Allahabad. En mér sýnist vitleysa
að leggja út í það með konur og börn.”
Hinir kvonguðu mennirnir létu nú til sín
heyra og voru þeir á sama máli og Rintoul.
“En hvernig getum við búist við að verj-
ast hér til lengdar?” spurði þá Foster. “Ef eg
sæi nokkra von um sigur, skyldi eg bíða á-
nægður. En eg vil hundrað sinnum heldur
hleypa út héðan undireins og herja á þá og
falla, heldur en að híma hér dag eftir dag og
sjá örlagadóminn nálgast fet fyrir fet. — En
hvað segir þú, Bathurst? Við höfum ekki
heyrt þitt álit enn.”
“Þó ástandið sé engan veginn álitlegt, er
eg þó á því, að mögulegt sé að verjast hér,”
svaraði Bathurst. “Mér sýnist von til að geta
seiglast þangað til Hindúar þreytast. Sepoyar
vita vel, að hér er ekki um mikið af verðmiklu
herfangi að gera, en álíta að þeir hefðu stór-
um betra tækifæri að græða á herfangi, væru
þeir í Cawnpore eða Lukhnow, og einkum þ6
í Delhi. Svo finst mér líka, að þeir muni hafa
löngun til áð vera sem flestir saman, eftir öll
trygðrof sín, því fjöldinn eykur hug og nokk-
urt öryggi. Þess vegna” held eg að þeir verði
fljótt óþolinmóðir hér, ef okkur gengur vel
vörnin, og vildu svo gera samning viö okkur
til þess að losast héðan og fylla annan stærri
hóp. Sama má segja um sveitabændurna. Þá
langar til Lukhnow og Delhi, þar sem þeir
frétta fljótar og betur hvernig gengur, og þar
sem sveitarhöfðingjarnir að sjálfsögðu vænta
eftir arðsömum embættum undir nýrri stjórn.
Þess vegna held eg að þeir verði óþolinmóðir
ekki síður en Sepoyar, ef þeim gengur illa
fyrstu dagana, og mundu þá vilja veita okkur
brottfararleyfi. Reyndar er valt að treysta
enda eiðstaf Hindúa, en ósanngjarnt þó að
ætla þeim að rjúfa alla eiða.
“Tillögu Fosters álít eg gersamlega ó-
mögulega. Það eru héðan um tvö hundruð og
fimtíu mílur til næstu brezkra herstöðva, þar
sem okkur væri borgið, og með hvers manns
hönd á móti okkur, með riddaralið á hælum
okkar undireins hér við garðinn, og með
hesta okkar með tvöfalda byrði, sé eg ekki
allra minstu von til þess að nokkur lifandi
manneskja kæmist af.
“En svo er um einn veg enn að ræða, og
væri hann tekinn, er nokkur von um að sumt
af fólkinu kæmist undan. Það er að fara
gangandi út, smjúga vörðinn eða rjúfa hann,
og skifta sér svo í hópa, tveir eða þrír sam-
an, ferðst gangandi á nóttunni, en liggja í
leyni um daga, treysta á veglyndi vinveittra
Hindúa til að selja sér matvæli, en búast jafn-
framt við að draga fram lífið á berjum og á-
vöxtum, er menn fyndu á leið sinni. Á þenna
hátt kæmust sumir undan, en spursmálið er,
hvort kvenfólk og börn afbæru þær þrautir
og þjáningar, sem þessi ganga hefði í för
með sér, því þær þrautir yrðu hræðilegar.”
“Já, eg er á því að það yrði óskapa hörm-
ungaganga,” s’agði Hunter, “og eg er hrædd-
ur um að konan mín afbæri þær hörmungar
ekki, þó eflaust sé að sumt kvenfólk kynni
að geta það. Og víst lízt mér betur á að fara
þannig, heldur en að ana út ríðandi, öll í ein-
um hóp. Eg legg það til, mjaór, að þegar stund
in er komin, þ. e. þegar möguleikinn til að
verjast er um það úti, að þá væri sanngjarnt
að láta hvern einn sjálfráðan að gripa til
þeBsa ráðs og léitast viö að bjárga Hflriu á
þenna hátt.”