Heimskringla - 15.06.1932, Blaðsíða 1

PertKs
The 4 STAR CLEANERS
Men’s Suits
Su“" $1.00
“ 50c
PHONE 37 266
PertJís
Th. 4 STAR CLEANERS
Ladies’ Dresses
$1.00
PHONE 37 266
doth, Wool
or Jersey ..
XLVI. ÁRGANGUR.
WENNIPEG MIÐVTKUDAGINN 15. JÚNÍ 1932.
NÚMER 38
BENDINGAR UM ATKVÆÐA-
GREIÐSLU OG FLEIRA.
í Winnipeg er útlit fyrir að
gera eigi kjósendum sem erfið-
ast fyrir að greiða atkvæði,
með því að hafa atkvæðaseðil-
inn einlitann. Áður hefir seðill-
inn ávalt verið þannig, að lit-
irnir á honum hafa verið eins
margir og flokkarnir, sem um
völd sækja. Hefir það mjög létt
fyrir með atkvæðagreiðsluna,
<er þingmenn hvers flokks hafa
verið saman á atkvæðaseðlin-
um, aðgreindir með litum á
honum.
Nú sækja 29 manns í Winni-
peg um þau 10 þingsæti, sem
eru í bænum. Og þar sem að
flestum kjósendum mun æski-
iegast þykja, að greiða atkvæði
fyrir sinn flokk, verður afar
örðugt fyrir þá að finna nöfn
3inna flokksmanna, því að þeim
verður stráð til og frá um all-
an kjörseðilinn.
Eina ráðið fyrir kjósendur,
er því að læra nöfn þeirra er
þeir ætla að kjósa og kunna
þau utan að' er þeir koma á
kjörstaðinn, svo þeir ruglist í
öllu saman, þegar kemur til að
merkja atkvæðaseðílinn.
Atkvæðagreiðslan er með
tölustöfum. Varist að setja
kross við nafniS. Og enginn
skyldi við færri nöfn merkja en
3 til 5, sem ekki vill að at-
kvæði sitt verði ónýtt. Margur
mun, og það er eiginlega þao
heillavænlegasta, setja tölustaf
við nafn hvers manns í þeim
flokki, sem hann kýs, sem á
listanum er. Þjóðmegunarmenn
eru t. d. 7 í vali. Sá er með
þeim flokki greiðir atkvæði,
ætti að merkja við nöfn þeirra
allra þannig, að sá sem hann
vill fyrst kjósa, fær töluna 1
við sitt nafn, sá næsta töluna
2 o. s. frv. upp að 7.
Til þess að kosningin verði
aS ósk kjósanda, er eina vissa
ráSiS aS læra nöfnin utan aS
heima hjá sér áSur en þeir fara
á kjörstaðinn.
Án þess fer máske kosning
þessi í handaskolum, jafnvel
fyrir þeim, sem talsvert eru
kunnugir nöfnum allra þing-
mannaefnanna, sem eru ekki
færri en 29 á kjörseðlinum.
* * *
Utan Winnipegborgar eru 16
kjördæmi, þar sem þrjú eða
fleiri þingmannsefni sækja. í
þeim kjördæmum gildir sama
reglan ,að kosið er með tölun-
um 1, 2, 3 o. s. frv. Það er
margfalt viturlegra að kjósa
eða merkja við nöfn fleiri, eða
flestra sem sækja, en aðeins
eins eða fárra. Fyrsta val er
eins gott fyrir því, þó öðrum sé
gefið nr. 2 og þeim þriðja nr.
3. Þetta einmitt bjargar því,
að kosningaréttur kjósanda ó-
nýtist ekki, þó sá, er hann gef-
ur nr. 1, nái ekki kosningu.
* * *
Um leið og lesandinn hefir
farið yfir það, sem skráð er að
ofan, ætti hann að leggja nið-
ur fyrir sér, hvernig hann ætl-
ar að greiða atkvæði. Það er
ekkert óviðkunnanlegra en það
að heyra að menn, sem at
kvæðisrétt hafa, merkja kosn-
ingaseðilinn þannig að hann
verður ónýtur.
Kosningin fer fram fimtudag
inn 16. júní.Winnipegkjósendur
ættu sem fyrst að fullvissa sig
um það, hvar þeir greiði at
kvæði. Um það veita kosninga-
skrifstofur flokkanna (Commit-
te Rooms), sem til og frá eru
um bæinn, greiðlega upplýs-
ingar.
ÍSLENDINGAR f GIMLIKJÖR-
DÆMI!
Eigið íslenzkan fulltrúa á þingi!
Því nær sem dregur kosn-
ingadegi, eru horfurnar ávalt
að verða meiri fyrir því, að þjóð-
megunarflokkurinn komist til
valda í fylkinu. Núverandi stjórn
forðast eins og heitan eldinn
að minnast á athafnir sínar.
Mundi hún gera það, ef hún
hefði nokkuð að sýna kjósend-
um, sem hún getur stært sig
af? Síður en svo.
Um endurkosningu þeirrar
stjórnar er því ekki að ræða.
Þjóðmegunarflokkurinn er þvi
lang líklegasti flokkurinn að
taka við völdum.
Af þeim fimm þingmanna-
efnum, sem um kosningu sækja
í Gimlikjördæmi, er einn, sem
þjóðmegunarflokknum fylgir,
Mr. G. S. Thorvaldson. Hann
er sömuleiðis eitt af álitlegri
þingmannaefnum fylkisins, sem
í kjöri eru. Frá hvaða sjónar-
miði, sem á er litið, væri Gimli-
kjördæminu ekkert heillavæn-
legra en það, að sameina sig um
þenna mann, og sjá svo fyrir
að þeir hefðu íslenzkan fulltrúa
er líklegastur væri til að geta
unnið kjördæmi sínu mikið
gagn á þingi.
Látið nú ekki neinn sveita-
krit aftra því, að sameina ykk-
ur um þenna íslending. Af þeim
slendingum, sem sækja, er
hann líklegastur til þess að ná
kosningu. Og til þess að hafa
íslenzkan fulltrúa, sem vér vit-
um að öllum íslendingum í kjör
dæminu er ant um, er nú eina
ráðið, að sameinast um þann
manninn, sem líklegur er til
að verða sigursælastur.
Kjósið Mr. G. S. Thorvald-
son.
$1,398,000, og kvaðst, þar sem
að þetta tilboð væri nærri $200,
000 hærra en stöðin hefði ver-
ið keypt fyrir, ætla að
selja hana. Það sanni og með,
að stjómin hafi ekki keypt
hana of dýru verði.
En nú kváðu menn Brandon-
stöðina miklu verðmeiri orðna
fyrir umbæturnar sem fylkið
lét gera á henni. Og Provincial
Hydro stjómamefndin. mót-
mælti að aðskilja hana frá fylk
iskerfinu. Og það var fyrir
stífni hennar einna mest, að
ekki varð af þessari sölu.
Félagið, sem tilboðið gerði,
heitir National Light and Power
Company, og er sagt að sam-
band sé milli þess og North-
western félagsins, sem og Win-
nipeg Electrir félagsins, og þá
fara hlutimir að skiljast og á-
stæða Brarkens fyrir að vilja
selja þenna nýkeypta hluta af
ITovineial Hydro kerfinu, —
Brandonstöðina.
* * *
Fyrsta nóvember síðastliðið
ár (1931) tók Bracken raf-
orkukerfi þessa fylkis úr hönd-
um þjóðeignakerfip bæjarijns,
City Hydro, sem selt hefir því
orku, og fékk Winnipeg Elec-
tric félaginu hana í hendur.
KOSNINGA-KRINGLUR.
BRANDON RAFORKUSTÖÐIN.
Eitt af því, sem sýnir ýtní
Brackens að koma raforku
>essa fylkis í hendur vissra fé-
laga, er kaup hans og fyrir-
huguð sala, sem reyndar ekk-
ert varð af, á raforkustöð Bran-
don bæjar.
Þegar félagið, sem átti stöð-
ina, var að gefast upp við að
starfrækja hana, og vildi feg-
ið losna við hana, lá auðvitað
beinast fyrir að fylkið tæki
hana yfir og bætti henni við
Hydrokerfi Manitobafylkis. —
Raforkufélag þetta hafði ekki
neitt raforkueinkaleyfi út um
fylkið, cg varð að gefast upp,
þar sem starfsvið þess var svo
takmarkað. Af því kaupir Brac-
Lögberg ráðleggur kjósendum
í Gimli kjördæmi, að hafa vit
fyrir progressive þin^gmanna-
efnunum, bæði Brackens og
ekki Brackens, og greiða þeim
fyrsta og annað atkvæði sitt á
hvort. Kveður blaðið þetta eina
úrræðið eftir að þingmanna-
efnin séu búin að gera kosn-
ingu sína ómögulega. En þá
steðjar nú að spurning samt,
hvort að þeir séu þá ekki eins
ómögulegir þingmenn og þeir
em ómöguleg þingmannsefni.
* * *
Blaðið FYee Press hefir það
ar. En þa ðer nú hættulegra en
nokkru sinni fyr, þar sem fylk-
isstjórnin er svo félaus, að hún
er orðin eins ósjálfbjarga og
brjóstmylkingur. Og Bracken er
ekki líklegur, með framkomu
sinni í þessum kosningum, að
bæta samvinnuna. En hvað sem
skemdum á fiski viðvíkur, þá
sannar grein S. F. J., að það
sem unnist hefir í því, er meira
þeim mönnum að þakka, sem
fylkipstjómínni Sitanda fjarrí,
en hinum, og án þeirra er lík-
legt, að Brackenstjórain hefði
ekki farið af stað með neinar
athafnir.
Og ekki er sagt að Brackeu-
stjórninni hafi höndulegar tek-
ist, er hún valdi mann til að
líta eftir þvi, að sýktur fiskur
væri ekki sendur til Bandaríkja-
markaðarins. Þekkingar gler-
augu þess er um það sá, voru
ekki magnmeiri en það, að þau
greindu ekki birting frá gull-
auga. íslendingum trúði Brack-
en ekki fyrir þessu verki, þó
það ætti ekki að vera honum
huldara en öðrum, að þeim eru
fiskiveiðar og fiskimál þessa
fylkis öllum öðram kunnari.
GUÐMUNDUR DÓMARI
KOMINN VESTUR.
ÞINGMANNAEFNI ÞPÓÐMEG-
UNARFLOKKSINS f WINNI-
PEG.
Þau em þessi:
W. Sanford Evans.
Gen. H. D. B. Ketchen.
John T. Haig, K. C.
Capt. W. V. Tobias
Ald. James Barry
R. W. B. Swail
D. M. Elcheshen
Við nöfn þessara manna allra
ættu kjósendur að merkja at-
kvæðaseðilinn, og setja tölurn-
ar 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, við þau í
merkilegast lagt til kosninga- j Þerrn reð» ®r hverjum og ein-
málanna, að bændavara hafi um ^ezt fí^ar-
lækkað meira í verði en iðnað-
Guðmundur dómari Grímsson
frá Rugby, N. D., er nú kominn
til baka úr tslands- og Dan-
merkurferð sinni. En för þá
fór hann til þess að semja við
stjórnir þessara landa um leyfi
fyrir hönd flugfélags í Banda-
ríkjunum, að koma upp flug-
stöðvum bæði á ísjfindi og
Grænlandi, sem félagi þessu
er nauðsynlegt, með því að það
hefir afráðið að byrja flugferð-
ir milli Detroit í Bandaríkjunum
og Kaupmannahafnar í Dan-
mörku, og fara þessa norður-
leið yfir hafið.
Leyfið fékst á íslandi til að
koma þar upp lendingarstöð,
og er svo að sjá, að félagið ætli
einnig að halda uppi flugferð-
um bæði innan lands og milli
íslands og annara landa. Er
einkaleyfi þetta veitt til 75 ára,
og virðist það langur tími.
Út um samninga varð ekki
gert í Danmörku, með því að | skólavistinni Íauk.
þing sat ekki, er Mr. Grímsson
var þar. En heimild til að byrja
á undirbúningi þessara fyrir-
huguðu flugferða á Grænlandi,
fék kþó félagið frá stjóminni.
Öll leiðin er talin um 4000
mílur mili þessara aðalstöðva
í Danmörku og Bandaríkjunum.
En ekki er gert ráð fyrir að hún
taki meira en 48 klukkustudn-'
ir í loftförunum.
Að líkindum þurfa eitt eða
tvö ár til undirbúnings, áður en
fastaferðir byrja.
um 80 þús. króna, svo að tals-
vert hefir félagið nú færst í
fang. Margir munu geta þess
til, að hér hafi þotið upp ein af
þeim bólum, sem brátt mun
springa. En í þetta sinn er víst
réttara að bíða með alla spá-
dóma fyrsta árið að minsta
kosti. Félagskonur munu vera
orðnar rúmt hundrað.
Vísir.
* * *
Elsa Sigfúsdóttir
Einarssonar tónskálds, lauk
fullnaðarprófi (4. ársprófi) við
konunglega tónlistarskólann í
Kaupmannahöfn í síðastliðnum
desembermánuði. Hlaut hún á-
gætan vitnisburð og ennfremur
400 króna verðlaun af fé skól-
ans. Fyrsta árið lagði ungfrúin
sérstaka stund á celloleik, en
eftir þann tíma hefir söngur
verið aðal námsgrein hennar.
Hefir frú Dóra Sigurðsson ver-
ið söngkennari hennar ÖU ár-
in, og er ennþá, einnig eftir að
arvara, síðan Bennettstjórnin
tók við völdum í ágúst 1930.
Þetta er satt. — Þó lækkaði
bændavara meira í verði á síð-
ustu ámm Kingstjómarinnar.
Iðnaðarvöruverð hélzt að miklu
leyti jafnhátt og áður fram að
árinu 1930, þó botninn væri
dottinn úr verði bændavörunn-
ar.
* * *
Lítið á vegina, sem við höf-
um lagt, segir Bracken og fylg-
ismenn hans.
Já — viðskulum líta á þá.
En hverjir hafa borgað fyrir þá?
Síðan Good Roads lögin voru
samþykt, hefir Brackenstjómin
[ lagt 6 miljónir dala til vega, en
Um Mr. Evans hefir verið
sagt, að sakir þekkingar og
reynslu í fjármálum, sé ekki
maður í þessu fylki, og ef til
vill þó víðar væri leitað í Can-
ada, er taki honum fram í þjóð-
félagshagfræði. Nú hefði stjóm
þessa fylkis kanske þörf fyrir
slíkan mann.
Gen. Ketohen vjfftur fyrij*
manndóm og hæfileika.
John T. Haig, K. C. margend-
urkosinn fyrir þingmann í Win-
ÝMSAR FRÉTTIR.
Atkvæðagreiðsla, sem fór
fram í efri málstofu írska
þingsins s. 1. miðvikudag, um
frumvarp de Valera viðvíkjandi
afnámi holustueiðsins, fór þann-
ig, að frumvarpið var felt með
31 atkvæði gegn 22. Afleiðingin
af því er sagt að verði sú, að
eiðurinn verði ekki numinn úr
stjórnarskránni.
REKNIR ÚR LANDI.
Fyrirspurn kom fram í ríkis-
þinginu í Ottawa fyrir nokkru,
um það, hvað margt manna
hefði verið rekið úr landi og
flutt burtu á kostnað hins op-
inbera á þessu síðastliðna ári
Þessu svaraði the Hon. Mr.
Gordon, innflutningsmálaráð-
herra, þannig, að 7,024 hefðu
verið fluttir burtu, er svarar til
einum á hverja 1900 íbúa
nipeg, og með því viðurkendur la-ndsins. Lang hæst er tala
kenstjórnin orkustÖðina og
gíeiðir $1,200,000 fyrir hana.
Þetta þótti öllum, er nokkuð
þektu til, alt of hátt verð. Var
talsvert um það þjarkað í þing-
inu. Var loks lögbreytinganefnd
þingsins falið að rannsaka
þetta. Hún leitaði sér auðvit-
að upplýsinga um málið hjá
sérfræðingum, þar á meðal
stjórnendum Provincial Hydro
og fleiri. Var dómur þeirra sá,
að um $400,000 hafi ofmikið
fyrir stöðina verið borgað, þrátt
fyrir það, að nefnd þessi er
þjónn Brackenstjórnarinnar.
Svo líður ár. Og miklu fé er
varið til þess áð bæta þessa
niðumíddu Brandon orkustöð.
En einn góðan veðurdag lýsir
Bracken því yfir, að hann hafi
hefir í bílaleyfum og gasolíu-
skatti innheimt átta miljónir
dala. Hún hefir ekki einu sinni
notað alla þessa skatta til vega,
þó hún þættist þess vegna
nauðbeygð til að leggja þá á
íbúana, heldur hefir hún not-
að tvær miljónir af þeim til
einhvers annars, skrattinn má
vita til hvers.
* * *
Heimskringla var ekki að
tala um sýkina í vatnafiskin-
um eða hvemig við þeim kvilla
var snúist, í greinni um “Fiski-
veiðamálið’’, eins og S. F. Jón-
asson frá Gimli virðist halda.
Það var hættan sem yfir fiski
útveginum vofði, ef klökum yrði
lokað, eins og Brackenstjómin
lét í ljós, að ekki yrði umflúið,
fengið tilbo ðfrá orkufélagi í sem um var að ræða. Þetta
Davenport í Bandaríkjunum um
kendum vér samvinnuleysi fylk-
kaup á Brandonstöðinni fyrir isstjómar og sambandsstjóra- um.
fyrir dugnað og árvekni sem
þingmaður.
Þá er Mr. Tobias svo þektur
af margra ára þingmensku, að
óþarft er að lýsa honum.
James Barry, bæjarráðsmað-
ur í 10 ár, er einnig svo þektur
fyrir opinbera starfsemi, að
kjósendur vita, að sanngjarnari
mann getur varla. Hann er laus
við flokkaríg og lítur ekki á
nokkurt mál frá flokkssjónar-
miði. Hann er fæddur í Winni
peg og mentaður.
Mr. Swail er ungur háment-
aður maður, með nokkurra ára
ágæta reynslu í viðskiftum. —
Hann má í hópi ungu kynslóð-
arinnar telja og heitir á fylgi
hennar til að sýna, að hinir
yngri séu færir í allan sjó.
Elcheshen er annar ungur
mentamaður, austurrískur að
ætt, fæddur í Winnipeg, og
nýtur svo óskifts fylgis landa
sipna og annara, að yísart
kosning er engum talia ea hoa
Englendinga og Skota, en þar
næst koma Pólverjar, Checko-
Slóvakar, írar, Walesbúar og
Finnar. Tölurnar eru þeissar:
Englendingar, 2,217; Skotar,
1,162; Norður-írar, 404; Suður-
írar, 146; Walesmenn, 276; Pól
verjar, 500; ’Þjóðverjar, 222
Ungverjar, 179; Rúmenir, 150
Checko-Slóvakar, 311, o. s. frv,
Einn íslendingur er gerður aft-
urreka við landtöku, og er hann
talinn með
Það stóð til að ungfrúin kæmi
heim í sumar, en nú hefir föð-
ur hennar borist bréf frá stjóm
tónlistarskólans, þar sem farið
er fram á, að endanleg ákvörð-
un verði ekki tekin um það
mál að svo komnu. Segir í bréf-
inu að rödd ungfrúarinnar sé
‘óvenju fögur og sérkennileg
og efnismeðferð hennar svo
gáfuleg og látlaus, að tónlistar-
flutningur hennar sé mjög á-
hrifamikill’. Slíkt erindi frá
stjórn tónlistarskólans er fagur
vitnisburður um hina ungu lista
konu og áreiðanlega mjög
sjaldgæfur. . ^
Vísir.
* * *
Norrænt æskulýðsmót.
....“Norges Ungdomslag’’ hefir
boðið Ungmennafélagi íslands
að taka þátt í “10. norderlends-
ke bygdeungdomsstevna’’, sem
haldan verður í Oslo 23.—27.
júní n. k. Á mótinu verða ræðu-
höld, þjóðdansasýningar, hljóm-
leikar, skemtiferðir og fleira.
Ræðumenn verða m. a. Hunds-
eid forsætisráðherra, Sven Mo-
ren rithöfundur, Hulda Gar-
borg og Knut Liestöl prófessar.
Ætlast er til, að þáttaka verði í
móti þessu frá þjóðlegum æsku-
lýðsfélögum um öll Norðurlönd.
Vísir.
TANNÁTA ÓÞEKT.
FRÁ ÍSLANDI.
Myndlistafélag fslands.
Svo heitir nýtt félag, er ung-
ar konur hér í bænum hafa
stofnað, til þess að hlynna að
málara og myndhöggvaralist-
inni. — Fyrsta og stærsta mál-
ið á dagskrá félagsins er það,
að safna fé til húsbyggingar,
þar sem sýndar verði og seld-
ar myndir íslenzkra myndlista-
manna. Einnig á þar að vera
rúm fyrir myndlistaskóia. —
Áætlað er að húsið muni kosta
í fjalalþorpi nokkru í Sviss,
Ayer, var fyrir nokkmm árum
ekkert bakarí. Ibúamir bökuðu
brauð sín sjálfir, og voru þau
hörð, úr grófu rúgmjöli. Að-
komumenn ióku eftir því, að
fólkið á þessum stað var ó-
venjulega vel tent. Var þá far-
ið að rannsaka tennurnar i fólk-
inu, og kom í ljós, að aðeins
fanst tannáta í 10 mönnum af
um 2 þúsund. í næsta þorpi
— Vissoie — sem er 2 km. frá
Ayer, hafði um all-langt skeið
verið nýtízku bakarí og fólk
borðaði þar mjúkan brauðmat,
eins og víðast er siður í borg-
um. Kom það í Ijós við rann-
sókn, að tannsýkin var jafn al-
menn í þessu þorpi og öðmm
borgum. Þeir, sem hafa rann-
saka málið, hafa ekki komið
auga á aðrar ástæður til þessa
mismunandi ástands á heil-
brigði manna, en brauðátið. —
En nú hafa íbúarnir í Ayer
fengið nýtízku bakarí síðan, og
er eftir að vita hvaða áhrif það
hefir.
Vísir.