Heimskringla - 14.12.1932, Blaðsíða 3

WINNIPEG 14. DES. 1932.
HEIMSKRINGLA
3. StÐA
la heillaóskir yðar
um hátíðirnar
THE MANITOBA TELEPHONE
SYSTEM
er góður ísrjómi
ísrjómi er bezti matarbætirinn á öllum
meiriháttar samkomum. Er ljúffengur og
hressandi. Jafnast að næringargildi við
annan mat.
TAKIÐ HEIM MEÐ YDUR
Væna ísrjóma Sköku!
Crescent Creamery Co. Ltd
WINNIPEG
MANITOBA
Úrvals fatnaður
KARLMANNA
á hirru sanngjarnasta verðí
bíður yðar í verzlun—
Humphries Ltd.
223 Portage Ave.
við Llggetfs hjá Notre Dame
Öll þótt kannið höf og hauður,
hvar sem getur, finnið þið,
laun þau heimsins enginn auð-
ur
annar getur jafnast við.
Eg vil spá sem allra fæstu,
en undur gaman þæl;ti mér,
að eftir tíu árin næstu
öll við saman kæmum hér.
Pram í tímann sækir sjónin'.
sýn, er mundi öllum þekk:
Með sömu vinum sömu hjónin
sitja þar á æðsta bekk.
Eg þótt halda áfram vildi,
öðrum finst, eg hætti, mál.
Öll því drekkum, glöð í gildi,
Guðlaugar og Egils skál.
Eins og fyrri á er skilið,
öll við saman komum hér.
Sendið giuggatjöldin yðar til viðurkendrar hreingeraingastefn-
unar, er verkið vinnur á vægu verði
“Verkhagast og vinnulægnast”
55, 59 PEARL STHEET SIMI 22 818
Pk.nr 23 Pl.tr. Pholf 2» 23V
HOTEL CORONA
26 Rorm Wlth Bnth
Hot anð Colti W»t« t» Bvery
Room. — $1.50 per dny nnd up.
Monthty and Wnnkly R»t•»
on Request
Cor. Main & Notre Dame East
WINNIPEG, CANADA
Eftir tíu ára bilið
ekki læt eg standa á mér.
P.S. — Þessi erindi voru
flutt í boðinu mikla hjá Ander-
son’s hjónunum. Áttu þau að
verða til gamans á staðnum, en
ekki til birtingar á prenti, þótt
svona sé komið.
W. H. P.
♦ * *
Eftirfylgjandi kvæði er sent
með hugheilustu hamingjuósk-
um til Mr. og Mrs. Egill Ander-
son, 3. des. 1932, frá Gunnu og
börnunum:
Á æskunnar vori þið ýttuð frá
höfn,
með óskir og vonir í stafni;
ást sat við stýrið, þó ólgaði
dröfn,
til áframhalds kærieiks í nafni.
Gegnum gleði og tár þó að
gránaði hár,
greitt hafið siglt yfir sextíu ár.
Þótt gleðinnar leikvöllur þrátt
hafi þrengst,
og þar með alt æskunnar gengi;
við óskum og vonum þið lifið
sem lengst,
og leikið á kærleikans strengi.
Ófarna leið í blíðu og neyð,
blessi ykkur drottinn í lífi og
deyð.
Guðrún Johnson.
Mozart, Sask.
* * *
Til hjónanna
Egils og Guðlaugar Anderson.
Eg finn það að eg er ei fær um
þann óð,
um félagsskap sextíu ára,
og þá ekki heldur að leggja í
ljóð
lífsreynslu silfraðra hára.
En, Egill og Guðlaug, eg gæf-
una bið
að gefa ykkur kvöldið í ljóma.
Er deginum hallar þá dvelji þið
við
dýrlega minningar óma.
L. B. Nordal.
* * *
ÁVARP
í nafni Borgarfjarðar til hjón-
anna Egils Árnasonar og Guð-
laugar Stefánsdóttur frá Bakka,
nú til heimilis í Leslie, Sask.,
Can. Á sextugasta brúðkaups-
degi þeirra, annan desember ár-
ið nítján hundruð þrjátíu og
tvö.
Sæl, góðu hjón, und hærukranz!
Til heiðurs efnt er minnis,
í nafni æsku átthagans, —
er ástin vitjar kynnis. —
Þar fegurst ykkar fífill skein,
í frjóum Bakkahaga, —
en fram, sem stundin óska ein
leið ykkar ferðasaga.
Nú Borgarfjörður minja-mær,
í mjallar vafinn skrúðann, —
þars dvelst hinn ríki rausnarbær
við Ránar arminn prúðann, —
til kærra vina man um mar,
þótt mörg sé síðan æfi,
þið bjugguð ykkar búi þar,
við björg af landi og sævi.
Hann man live höldur hét sinn
garð, —
því hagspekt veldur mannsins,
að bóndi stólpi búsins varð,
og búið stólpi landsins. —
Þá víkka tyin og veggir ranns,
og vaxa að hæfi sannsins,
þau efni’ er streyma’ að heima
hans,
frá heið og flæði sandsins.
Hann man hve húsfrú bjó í bæ,
frá brúðkaupsdegi fyrsta! —
Hún kastaði ekki gulli’ á glæ,
en geymdi drykkja og vista.
Þeim feng sem bar þeim brim
og land,
hún breyta kunni í fæði.
Hún vissi’ að snúa snúð á band,
og sníða úr voðum klæði.
Þá utan húss og innan stjórn,
í atgerð firrist halla,
er starfsins ekki fórnað fórn,
á falsguðanna st|alla.
En heimað verður hofgarð líkt;
að hofsókn sveitarprýði.
Þau fær um andi og orka vígt,
þótt ár og dagar líði.
Því saknar fjarðar fóstur-sveit,
þess fólks, sem heiman vendi,
og frægan garðsins goðareit,
þar gerði forsjár hendi.
Hún einnig gleðst á gæfuleið
ef geimur Vínlands brýnir, —
því ræktin lifir há og heið,
sem himinfjalla sýnir.
Að heiman margir hurfu þar, —
þótt heilla þyrru’ ei keldur, —
Úr koti ekki komið var, —
í kot ei vísað heldur.
Sem áar Dofrafjöllum frá, —
til frelsiskosta gnægðar, —
fyrr lendu ströndum íslands á,—
ög ævarandi frægðar! —
Með sonu og dætur sóttuð þið,
um sæ til nýrri landa,
og numuð villi-valla svið,
með veizlu arfahanda.
Þar reistuð þið upp bæ og bú, —
með björn og úlf að granna. —
En hæstri elli hrósið nú,
við himskaut dagfaranna. —
A sextugustu samlífs stund,
er safnast ykkur kringum,
með ást og þökk við hal og
hrund,
frá horfnum leiðarþingum. —
Forn land-sveit drekkur ykkur á
að afmælisins fulli.
En marklönd andans óska brjá,
í aftanroðans gulli!-----
Lárus Sigurjónsson.
Chicago, 15. nóv. 1932.
UM MATARÆÐI VORT.
Frh.
Meðan nóg var til af þeim
matföngum, sem landið hafði
fram að bjóða, jafnvel þótt eng-
inn kostnaður fylgdi, þá gat
landsfólkinu öllu liðið vel, en
bæta þarf þó við — að nauð-
synleg. var ætíð mjólk, a. m. k.
fyrir börn og unglinga, og áríð-
andi að matur væri óskemdur
og ætíð eitthvert nýmeti við
og við.
Öðru'máli var að gegna, þeg
ar yfir dundu hallæri vegna
fiskileysis, grashrests og skepnu
fellis. Þá hlauzt af því bæði
hungur og sjúkdómar, en þó
sérstaklega þeir, sem menn nú
vita að stafa af fjörefna- eða
vitamínskorti.
Það er ljót sagan, sem ætíð
endurtókst á þessum erfiðu
tímum um sult og bágindi víðs-
vegar um sveitir. Förumanna-i
flokkar flæktust klæðlitlir frá
einum bæ til annars. — Og
víða kom hungrið. “Þá sá á
betri bændum,” segir í annál-
um frá móðuharðindunum. —
Þá átti margur bágt. — “Þá var
lagst undir pening og hann
soginn”. Þá urðu margir þjóf-
ar og spellvirkjar, en hópur
þessara vesalinga hneig út af
úr hungri og hor líkt og fénað-
urinn — milli bæja.
Þá lögðu menn sér alt til
munns, er haldiö var nærandi.
til að seðja svanginn. Menn átu
hrafna og melrakka og hor-
fallna hunda og hross, já, roð
og ugga, fiskhryggi, grút og
þang, hey og horn og skóbæt-
ur.
Þá lærðu menn réttilega að
meta gildi góðs matar fyrir and
leg og líkamleg þrif, og gleymdu
fáir þá að segja “guð laun’’,,
þegar ætur biti var framleiddur
af örlyndi og mannkærleika.
* * *
Það er afar misjafnt, hve vel
og illa menn þola matarskort.
Hraustir fullorðnir menn þola
sult miklu betur en börn og
unglingar. En miklu veldur hve
snögt hungrið legst að og hve
róttækt það verður. Menn þola
afarlengi skort, ef sú litla fæða,
sem í boði er, er aðeins bragð-
góð og holl. Prestur á Svalbarði
í Þistilfirði bjargaðist lengi við
mjólk og fjörugrös eingöngu,
meðan fólk hrundi úr hungur-
sóttum við að éta ýmislegt ó-
æti. Öllu fremur gildir sem sé
það, að í hinum skorna skamti
séu vitamínefni þau. sem
líkaminn þarfnast — og skil-
greind eru sem A- B- C- og D-
vitamínefni. Þau finnast að
meira eða minna leyti öll í ný-
mjólk. Þess vegna er það að
mjólkin hefir í harðindum ætíð
reynst helzta hjálparhellan —
og það má óhætt fullyrða, að
mjólkinni er það allra fremst
að þakka, að íslendingar eru
ekki löngu útdauðir eða þá úr-
ættaðir aumingjar.
Öll vitaminefni verða menn
að fá í fæðunni, þó litið geti
komið að haldi, til þess að heils
an haldist. En ef aðeins eina
tegund vitamínefnanna þrýtur
til langframa, þá er voðinn vís
í gervi ýmsra sjúkdóma.
Það var algengt í hallærum,
að menn dóu af ofáti óhollrar
einhæfrar fæðu. Eins og t. d.
ef menn í miðjum sultinum
fengu hval, eða þó ekki sízt há-
karlsstöppu eða háf eða illa
verkað hrossakjöt o. fl. Hin
veikluðu innyfli þoldu ekki
þungmeti og allra sízt bætiefna-
laust. — Mjólkin var eins og
lífsins balsam, og dugði vel þó
eklú væri annað en söl eða
maríukjarni eða hvannarætur í
ofaná lag.
Það er alkunnugt að lang-
algengasta hungursóttin hér á
íslandi hefir ætíð verið skyr-
bjúgur. Þetta er skiljanlegt í
landi, þar sem algengastur er
skortur á grænmeti og kornmat,
mjólkurleysi, a. m. þegar leið á
veturinn. — En í þessum mat-
vælum er C-bætiefnið, sem ein-
mitt varnar skyrbjúg. Það var
líka segin saga, að flestum, er
ekki voru því ver farnir, fór óð-
ar að batna skyrbjúgurinn eftir
að kussa var borin, og stund-
um hjálpaði það eitt, að náðst
gat í skarfakál eða fíflarótar-
lauf.
Önnur hungursóttin algeng-
asta kom sérstaklega niður á
börnunum. Það var beinkröm
og vanþrif, vegna vantandi A-
og D-fjörefna, af því annað-
hvort var engin mjólkin til í
kotinu, eða úr horuðum og hálf
sjúkum beljum, sem höfðu ilt
fóður. Batnaði börnum þá fyrst
er kýrnar fóru að græða sig, en
það var þegar þær fengu gró-
anda grængresi á vorin. En
einnig gat hjálpað nýr fiskur j
og nýtt kjöt — einkum soðning
in góð með lifur (þorskalýsi).
Þá var algengt að gefa börn-
um dúsu með allskonar matar-
samsulli. — Enski ferðamaður-
inn Mackenzie furðar *sig á því,
í ferðabók sinni, að hann sá i
mæður gefa börnum sínum í
dúsu með heilagfiski og þorska I
lifur. Sennilega hefir það þó ein
Þér sem notið
TIMBUR
KAUPIÐ AF
THE
Empire Sash & Door
CO., LTD.
Birgffir: Henry Ave. East
Phone: 26 856
Skrifstofa:
5. Kólfi, Bank of Hamilton
VERÐ - GÆÐI - ÁNÆGJA
mitt orðið mörgu barni til lífs
og þrifa, að þau fengu slíkt
hollmeti vel tuggið í dúsuna hjá
fóstrum sínum, en ekki er til-
tökumál þótt Mackenzie þætti
þetta heldur ólystugt.
Það voru tfmabil fyrrum, er
sú trú komst á, að kúamjólk
væri börnunum hollari en móð-
urmjólkin, og hættu þá marg-
ar mæður að hafa börn á
brjósti. Þessi trú mun hafa kom
ið upp á þeim tímum, þegar hall
æri gekk og fólkinu leið ver en
skepnunum. Þá gat kúamjólk
tekið konumjólkinni fram. Því
veslings móðir, sem sjálf fær
varla ætan bita og lætur börn-
in og aðra ganga fyrir sér
sjálfri með mjólkursopann úr
kúnni, hún mjólkar illa sjálf
og mjólk hennar er bætiefna-
snauð eða öðruvísi óholl. — Til
þess að móðurmjólkin verði sem
hollust, er móðurinni hollast af
öllu að hafa góða kúamjólk
sjálf og hana heilnæma.
B-vitamínskort.ur (sem veld-
fYh, á 7. bls.

The N
cw
VICTOR
Radio-Record
Combination
with Improved
Home-Recordins
A really sensational home- en-
tertainer. Music from the Air..
Records — Program transscrip-
tion (new long playing re-
cords) and coupled with im-
proved home-recording. — A
gift that the entire family will
enjoy.
$259
Easy Terms Arranged
WmYUM
333 PORTAOE AVE.
Stofnsettur 1871
Vér seljum bankaávísanir og ferðamannaávísanir
og ávísum peningum með símskeyti eða pósti til hvaða
lands sem er, á því lægsta verði, sem mögulegt er.
Sérstakt athygli veitt reikningum skiftavina,
sem út úr bænum búa. Allar upplýsingar veittar,
sem um er beðið.
Vér bjóðum yður að opna reikning við oss, og
nota þá sparisjóðsdeild, sem næst yður er. Vér lof-
um skiftavinum skjótri og prúðmannlegri þjónustu.
WINNIPEG ÚTBÚ:
Main Office — Main Street and McDermot Ave.
Main St. and Redwood Ave.
North-End Branch — Main St. near C.P.R. Station
Notre Dame Ave. and Sherbrook St.
K
» Portage Ave. and Kennedy St.
§ Portage Ave. and Sherbrook St.
Union Stockyards, St. Boniface