Heimskringla - 21.12.1932, Blaðsíða 3

WINNIPEG 21. DES. 1932
HEIMSKRINGLA
3. SlÐA
I DRAUMI EÐA VÖKU.
(Eftirfarandi kafli er tekinn úr
hinni frægu skáldsögu “De Vis-
es Sten”, eftir J. A. Larsen.)
Það var ekki eins einmana-
legt að koma heim, eins og
kandídatinn hafði búist við.
Holgeir vinur hans sat á
tröppunum fyrir framan húsið.
Hann hafði setið þar hýsna
lengi og sökt sér niður í djúp-
ar hugsanir, og virtist hvorki
heyra né sjá. Kandidatinn virti
þenna rólega og prúða mann
fyrir sér með mestu nákvæmni.
“Hann sýnist að vera eins
óhreyfanlegur og húsið, sem
hann situr við. Hann gæti sem
bezt verið bara stór steinn eða
öllu heldur einhver skepna, því
hann dregur andann.’’
Holgeir varð þess var að ein-
hver var á ferðinni, leit upp og
stóð á fætur.
Kandidatinn gleymdi að
heilsa upp á hann, því hann
var að hugsa um hið einkenni-
lega útlit í andliti hans, þessari
mildu og vingjarnlegu ásjónu.
Hann var að velta því fyrir , sér
í huganum, og honum fanst að
hann gæti eins vel og nokkuð
annað verið guð! Það eina sem
hann var viss um, var það, að
hann líktist alls ekki vanalegri
manneskju.
Lítið, barnslegt bros lék um
varir Holgeirs, sem vakti undr-
un og aðdáun í huga hans. —
Honum var það alvarlegt um-
hugsunarefni, þetta barnslega,
hreina bros — kærleiksbros —
sem lék á andliti Holgeirs, og
sem frá barnæsku hans hafði
sýnt hans miklu samúð með
öllu, smáu, aumu og þjáðu,
og hans stöðugu viðleitni að
vernda það og hjáipa því.
Kandidatinn hafði gengið í
gegnum ýmislegt á sinni frem-
ur skrikkjóttu lífsleið, en þetta
vakti algerlega nýjar hugsanir
hjá honum, og hann var ekki
við því búinn, hvernig hann
ætti að snúast við þeim. Hann
var ekki vanur því að menn
horfðu á sig með jafn kær-
leiksríku og mildu augnaráði,
rétt eins og hann væri einhver
“litli góði”. Hann fann að hann
var að verða fyrir áhrifum,
— gegnumþrengjandi kærleika,
sem eins og hafði þau áhrif á
hann, að honum fanst svo mik-
ið miúna til um sig, en vana-
lega bar á hjá honum.
Ástæðan fyrir þessari kend
var hið milda bros, sem ljómaði
á andliti Holgeirs, og sem bæði
gat þýtt: faðir, móðir og vin-
ur.
Konan, sem matreiddi fyrir
kandídatinn, kom út í þessu, og
sagði að miðdegisverðurinn
væri til reiðu. Kandidatinn bauð
Holgeir að koma inn og borða
með sér. Þegar konan hafði
framreitt máltíðina og þvegið
áhöldin, lagði hún af stað heim
til sín. Hún fór að ’nugsa með
sjálfri sér:
“Það hafði þó verið dálítið
skrítið, að sjá þessa menn sitja
við borðið og heyra þá tala um
veðrið og vindinn, og kornið
og kýrnar, rétt eins og hún og
ann^ð óupplýst alþýðufólk tal-
ar. En hvað áttu þeir annars
að tala um? Annar er lærður
maður en hinn er bara klossá-
smiður, sem líklega hefir aldrei
á háskóla komið.”
Að lokinni máltíðinni kveikti
kandídatinn sér í vindli og bauð
Holgeir annan, en hann afþakk
aði og sagðist ekki reykja.
“Hefirðu gert þér það að
fastri reglu að reykja ekki?"
spurði kandídatinn.
“Nei, eg hefi enga slíka reglu
sett mér, svaraði Holgeir, en eg
get ekki séð hvers vegna eg
ætti að reykja.’’
Kandídatinn hallaði sér aftur
á bak í stólnum og þeytti út
úr sér þykkum reykjarmekki,
sem hringaðist upp í loftið, og
breyttist í allskonar myndir, það
þurfti enga skýringu á því,
hvers vegna hann reykti.
"Þér voruð að spyrja mig um
daginn um eitthvað í sambandi
við Vissingröd malara,” sagði
Holgeir. “Eg sagði yður þá það
sem eg gat að því sinni. Þér
spurðuð mig einnig um, hvað
eg væri að hugsa um svo á-
kveðið, og eg gat ekki svarað
yður þá í svipinn, því eg var
ekki að hugsa um neitt ákveðið
heldur lifði eg í því liðna og því
ókomna, sem í eðli sínu er eitt
og hið sama. Og nú hefi eg
hugsað mér að segja yður;
The MARLBOROUGH Hotel
Sími: 96 411 Smith og Ellice
Bezta gistihúsið. f miðhluta borgarinnar.
ÓSKAR ÖLLUM LESENDUM HEIMSKRINGLU, OG
ISLENDINGUM NÆR OG FJÆR
GLEÐILEGRA JÓLA OG NÝÁRS
Sími 86 311
Home og Wellington, Wpg.
Óskar öllum hinum mörgu viðskiftavinum sinum
GLEÐILEGRA JÓLA OG FARSÆLS NVÁRS
Munið eftir að Rumfords er bezta þvottahúsið í bæn-
um og ódýrasta, þegar að öllu er gáð.
G. L. STEPHENSON
PLUMBER
Sími: 87 176
676 Home St. og Sargent
óskar öllum íslendingum
GLEÐILEGRA JÓLA og
FARSÆLS OG HAGSÆLS ÁRS
G. L. Stephenson
já —” og hann brosti eins á-'
nægjulega og mildi lega eins og
hann væri að rétta barni leik-
fang að gjöf. — “Þér sýnist
að vera nokkuð forvitinn um
hvað aðrir eru að hugsa. — Þér
hafið ætíð sýnt mér meiri góð-
vild en eg hefi átt að venjast
I hjá flestum öðrum, svo ef yður
er nokkurt áhugamál, að fá að
vita, hvað skeði á undan fund-
! inum á krossgötunum, þá er
það velkomið, að eg segi yður
það.”
Höfðuð þér þá séð hann áð-
ur?’’ spurði kandídatinn.
“Nei, en eg var búinn að sjá
annað, sem eg skildi síðar, og
það var ástæðan fyrir því, að
eg lét hann fara í friði og gerði
honum ekkert mein.
Sú hugsun var horfin mér úr
huga, að við gætum ekki mætt
hvor öðrum, og haldið áfram
að lifa hér í heimi. — Sú breyt-
ing á hugsun minni hafði farið
fram, án þess eg vissi af því.
Þessi fundur á krossgötunum
var staðfesting á því.”
“Hvað hafði þá komið fyr-
ir?” spurði kandídatinn.
“Já —- hvað hafði komið íjt-
ir?’ endurtók Holgeir. “Það sem
skeð hafði, er það sem eg nú
ætla að segja þér, hvort heldur
það var nokkuð eða ekki neitt.
— Sýn, draumur eða meiri
raunveruleiki en það, sem við
eigum kost á að sjá.”
Hann horfði á kandídatinn
eins og hann væri að leita eftir
að haga svo frásögn sinni, sem
bezt ætti við móttökuhæfileika
hans og skilning.
“Já, það hefir líklega verið
draumur,” sagði hann. “Látum
okkur segja að það hafi verið
draumur. En fyrst og fremst
dreymdi mig að eg var vak-
andi. Mig dreymdi að eg vakn-
aði og settist upp í rúminu
mínu, og var að opna augun
til að sjá í kringum mig. Þá
varð eg þess var, að eg hafði
alt af verið blindur, en nú
mundi eg fá sjónina. Eg opnaði
augun og sá inn í himininn.
Þar sá eg þá sem unnast höfðu
lifa saman í hinni fylstu sælu;
þar var enginn misskilningur
og enginn möguleiki til ósam-
komulags, og lífið var stöðug
sameining í elsku og vaxandi
löngun til að veita hver öðrum
meiri þjónustu. Mér hitnaði um
hjartaræturnar við þessa sýn
og sagði:
“Þetta er sannarlegt ham-
ingjunnar land,” og hugur minn
fyltist angurblíðri kend, því eg
hafði aldrei vitað hvað ham-
ingja er.
Og mér fanst eg vera að leita
þess, hvar mína hamingju væri
að finna, og eg spurði:
“Hvar er guð?” Hann var
ekki í þessum hamingjunnar
himni. Mér fanst án hans nær-
veru gæti ekki vaknað þakk-
lætiskend í hjarta mínu, yfir
þessari miklu hamingju, sem eg
sá.
Því næst hvarf mér sjónin
aftur og aftur opnuðust augu
mín, og þá sá eg inn í þann
himinn, þar sem þeir eru, sem
tilbiðja guð. Þeir voru umvafðir
qiiskunnsemi og hjörtu þeirra
slóu í kærleiksríku samræmi.
Eg hugsaði: Þetat er sjálf sálu-
hjálpin. En hvar er guð? —
Hann var ekki í þessum sæl-
unnar himni. Þar gátu ekki ver-
ið aðrir en þeir sjálfir, því þeir
tilbáðu guð fyrir sjálfa sig, þeir
báðu um meiri náð.
Og ennþá varð eg blindur
og enn þurftu augu mín að
opnast. Þá sá eg inn í þann
himinn, þar sem þeir eru, sem
eru að rannsaka lífið, til þess
að geta gert grein fyrir, hver
sé orsök þess, hvað það er- og
hvað sé takmark þess.
þar sátu menn, sem vissu
alt, sem eg fæ aldrei að vita,
og mig langar ekkert til að
vita.
Fyrir framan livern þeirra var
lifandi jaröhnöttur, sem hreyfð-
ist, og lífið varð til og þrosk.
aðist fyrir augum þeirra, og
þeir fylgdu svo nákvæmlega að
engin lífseind slapp fram hjá
rannsókn þeirra. Það var svo
mikil kyrð í þessum himni, að
hugsanir þeirra hefðu verið heyr
anlegar, þeim sem gátu skilið
þær.
Fyrir framan hvern þessara
jarðhnatta, var lítil gullin sól
líkt og spegill, en úr lifandi gulli
sem þó ekki endurspeglaði mynd
þess sem horfði á það, heldur
sýndi takmarkalaust djúp geisl-
andi fegurðar.
Eg sá eitt mannsandlit líða
fyrir eina þessara gullnu sólna,
og sá, sem sat fyrir framan
hana, stóð á fætur, og eg vissi,
að kona hans, sem var á jörð-
inni, var dáin.
Eg sá hann ganga á móti
henni, og eg sá hana koma.
Eg sá hann taka í hönd henn-
ar og leiða hana inn í þenna
himinn, þar sem hans hjarta
var. Eg vissi að þetta var ekki
hennar himinn, en hann varð
hennar vegna þess, að hann
var hans. Og eg hugsaði: “Slík-
ur er máttur kærleikans.” Og
ennþá spurði eg: “Hvar er
guð?’’
Guð er ekki í þessum himni
þar sem mennirnir lærðu að
skilja alt — nema hann.
Og enn var sem eg væri blind
ur og augu mín opnuðust, og
eg sá inn í þann himinn, þar
sem þeir eru, sem tilbiðja guð
hans vegna.
Eg get ekki sagt hvað eg sá,
því alt sem eg sá, varð stærra
og stærra. Alt var ein geisla-
dýrð, og geislarnir ljómuðu svo
dýrðlega, að alt annað varð
dauft: og hið stóra óx, eins og
það hefði áður verið lítið, og
sælan varð svo fullkomin, að
alt annað varð sem skuggi.
Þetta var ljóminn. Þetta var
sjálf dýrðin.
Öll fegurð og ljómi, sem við
sjáum á jörðinni, er endurskin
þaðan. Ljómi morgunsólarinn-
og dýrð kvöldsólarinnar, lífið
sjálft fær þaðan sína tilveru —
sitt líf. Án þess væru allir hlut-
ir dimmir, og ekkert hefði sinn
rétta lit.
Já, það var eitthvað þessu
líkt —”
Hann þagnaði og horfði í
gaupnir sér. Augu hans ljóm-
uðu, eins og þessi sýn, sem
hann hafði verið að tala um,
stæði enn óbreytt fyrir augum
hans.
Hrifningarglampinn, sem var
í augum hans, breyttist nú í
djúpa ró, sem var eins og kyrð
dauðans. Það var lífið og dauð-
inn sameinað. Það var eins og
þessi ósamrýmanlegu mögn
hefðu samlagað sig því þriðja,
sem var máttugra en hin bæði.
Kandídatinn fann eins og und
arlega kend, sem þrengdi sér
gegnum liuga hans og líkama.
Það var einhverskonar sam-
bland af hrolli og lotningu. —
Holgeir tók aftur til máls og
sagði:
“Það var svo margbreytt —
svo fjarskaleg margbreytni —
en eitt var þó sameiginlegt: Alt
sýndist stöðugt vera að lyftast
upp í hinn óendanlega léttleika
sem engin takmörk hefir. En
það undarlega var, að þessi ei-
lífa upplyfting, var sem þung
byrði, en þrátt fyrir það fann
eg ekki til þreytu.
Eg horfði inn í helgidóminn.
Eg varð einskis var og sá ekk-
ert sem augu mín gætu greint,
og meðan eg horfði og undrað-
ist, heyrði eg einhverskonar
raust, en ekki utanaðkomandi,
sem sagði:
“Að hverju leitar þú í guðs
liátignar himni?”
Eg svaraði — en ekki með
orðum: — “Eg er að að leita
að guði.’
Röddin svaraði: “Þetta er
guðs dýrð. En eg spurði aftur:
“Hvar er guð?”
“Þú sem þorir að spyrja slíkr
ar spurningar, ljúk þú upp aug-
um þínum og sjáðu!”
Og á sama augnabliki livarf
mér þessi dýrðjega sýn. Hún
varð eins og að baki mér og
hvarf.
Framundan mér var eitthvað
— hvað á að kalla það? Hið
auða og tóma rúm. Það vakti
enga ánægju né gleðikend í
huga mínum. Eg gat ekkert
séð. Það var sjálft tilveruleys-
ið. Eg get ekki kallað það neinu
nafni. Hvaða nafn sem eg gæfi
því, táknaði of mikið. Það er
ekkert nafn nógu smátt fyrir
það.
Þar var ekkert sem maður
gæti hugsað sér að leggja hönd
á og nefna einhverju nafni, og
tileinka sér.
Ómótstæðileg löngun knúði
mig áfram, í von um að verða
einshvers vísari, og þrátt fyrir
það þó eg heyrði ekkert hljóð,
og sæi ekkert, sem að neinu
leyti vísaði til vegar, þá vissi eg
þó að þangað vildi eg komast,
— því að þar inni, í hinni ó-
hugsanlegu óskapnaðarauðn —
var guð. —
Við þessa sýn greip mig af-
skapleg hræðsla. Skelfingin helt
ist yfir mig eins og regn, sem
þrýstist inn í líkama minn, eins
og logandi eldur, sem brendi
og eyddi öllu, sem eg gat kall-
að að vera “eg sjálfur”. — Eg
borði ekki að fara inn í þetta
auða rúm, — eg þorði ekki að
hætta að vera eg sjálfur. Það
er: eg þorði ekki að hætta að
lifa.
En svo sá eg aftur-þetta rúm,
sem var svo óhugsanlega stórt,
og svo óhugsanlega lítið, að
ekkert gat verið í því nema
guð, og löngunin knúði mig á-
fram, meðan eg var að hugsa:
“Þegar þú hættir að vera, ert
þú þá guði nær, en meðan þú
dvelur hér og ert þú sjálfur?”
— Og eg dó eins konar
dauða, sem líktist líkamans
dauða, — eða martröð eða ró-
legum svefni.”
Augu hans lukust aftur og
hann leit út eins og liðið lík.
Kandídatinn sat hugsi og
horfði á Holgeir. Yfir andlit
hvorki líktist lífi eða dauða.
Hann var í efa um hvort hann
ætti að ávarpa hann eða ekki.
Honum fanst eins og hann
mætti ekki vekja hann af þeim
hans breiddist djúp rósemi, er
Þér sem notið
T I M B U R
KAUPIÐ AF
THE
Empire Sash & Door
CO., LTD.
Birgðir: Henry Ave. East
Phone: 26 356
Skrifstofa:
5. gólfi, B:;nk of Humilton
VERÐ - GÆÐI - ÁNÆGJA
sæludraumi, sem hann virtist
vera í. En hann langaði til að
fá að heyra meira. Hann varð
því að rjúfa þessa dauðaþögn,
og hann spurði:
“Svo þú sást mismunandi
himna — sem svöruðu til hinna
mismunandi lyndis einkenna
mannanna?’
Holgeir leit upp, og hann
svaraði með jafn mildri og fag-
urri rödd sem áður:
“Það er ekki fyrir mig að
gefa neinar skýringar á því,”
sagði hann. “Eg sá svo margt
sem eg get ekki útlistað fyrir
öðrum. En það sem þér voruð
að spyrja um, er rétt. Eg sá þá
koma upp frá því, er við köll-
um dauðann ,og eg sá þá stíga
upp gegnum himnana af sjálfs-
dáðum, þar til að þeir stönz-
uðu, er þeir gátu ekki stígið
hærra. Þetta skeði af sjálfu sér
eða eftir einhverju náttúrulög-
máli, sem eg þekki ekki. Þér
skiljið bezt hvað eg á við, ef
þér hugsið yður gasbelg (bal-
loon). Þegar loftið innan í belgn
um og loftið fyrir utan hann
hafa sömu þyngd, þá lyftist
hann ekki hærra, en helzt í jafn
vægi þar sem hann er kominn.’
HYtl. á /. hls.
GREETINGS
f 5
g from 3
2 H. P. Albert Hermanson 3
e §
District Manager 6
% . s
| Swedish American Line |
Winnipei; — Manitoba
%<i&*&<i&<saKusn&\.&‘iaít!ÆZ£H,<sna \
Which Flapjack? .. .
At Birks, Mis8 “Up-to-the-Minute” will fiud this
ne west of all compac ts in all its enticing varia tions
i . . In Black, in White, in Red or Brown or Copper
—round, square or odd shapcd. With rouge or lip
stick or just loose powder. All with characteristic
large mirror . . . *all with covered powder com-
partments to keep powder tidy.
The cost? . . two dollars and upwards.
BIKE3
• Diamond Merchants for three fienerattons
Goodman’s Service Station
SÍMI: 92 355 FORT og GRAHAM
Bílastöðin góðkunna í miðbænum
Óskar öllum íslendingum nær og fjær
Gleðilegra Jóla
og hagsældar á hinu
Nýja Ári
Goodman's Service Station