Heimskringla - 06.09.1933, Blaðsíða 3

WINNIPEG, 6. SEPT. 1933.
HEIMSKRINGLA
3. SlÐA.
LEIÐIN ÚT
Hvað er framundan fyrir
Ameríku?
Eftir Upton Sinclair
Hinn heimsfrægi rithöfundur
Upton Sinclair hefir nýlega
skrifað níu ritgerðir um hag-
fræðilegt og þjóðfélagslegt á-
stand Bandaríkjanna. Bendir
hann í ritgerðum þessum, á
þá agnúa er mest standa í vegi
fyrir félagslegri þroskun og vel-
gengni þjóðar sinnar. Ritgerðir
þessar eru í sendibréfs formi til
þess er hann kallar “Perry”,
sem vel getur þýtt stóriðnaðinn
í Bandaríkjunum, og þá um leið
í hverju öðru kapitalista þjóðfé-
lagi.
Það sem hér birtist, er fimta
bréfið í lauslegri þýðingu, og
hefi eg valið það sérstaklega
sökum þess, að það fjallar um
þann part hagfræðilegra við-
fangesfna, sem nú eru að gera
lítilsháftar vart við sig hér í
voru mannfélagi og óefað á
éftir að gera meir vart við sig
er tímar líða. Upton Sinclair er
skáld og hugsjóna maður í
fremstu röð núlifandi manna,
og væri því ekki ólíklegt að orð
hans og hugsanir ættu eitthvert
bergmál í hugum hugsandi ís-
lendinga.
G. E. Eyford.
(Fimta bréf til Perry)
Kæri Perry:
í fyrri bréfum mínum til þín,
hefi eg minnst á, sumar þær
aðferðir og þau ráð, er stungið
hefir verið upp á, til þess að
bæta úr félagslegum erfiðleik-
um vorum, og lagfæra hið bág-
borna þjóðfélags ástand vort.
En nú nýlega hefir verið komið
fram með alveg spánýja uppá-
stungu, sem á að fela í sér
greiða úrlausn hinna flóknustu
viðfangsefna vorra, sem eru
peninga málin.
Peningarnir eru ekki auður,
heldur miðill, sem brúkaður er
til þess að gera viðskifti auð-
veldari. Eg hefi leitast við að
draga upp skýra mynd, því
til sönnunar í öðru bréfi mínu
til þín, þar sem eg set fram
dæmið um menn, er lentu á
gróðurlausri eyðieyju, í hita-
beltinu, með fullar kistur af
gulli og bankaseðlum, en ekkert
til að éta, og þar væri engin
fæðutegund. Þessir peninga-
menn mundu brátt svelta í hel,
þrátt fyrir það, þó þeir hefðu
kistur fullar af gulli og banka-
seðlum.
Peningar, sem gjaldmiðill, eru
að því leyti eins og alinmálið
sem smiðurinn brúkar, til þess
að mæla með máttarviði í bygg-
ingu. Ef alinmálið er altaf að
breytast, meðan verið er að
koma byggingunni upp, þá er og
víst að engir máttarviðirnir
standa heima, við það sem til
var ætlast, og byggingin verður
óhjákæmilega hraksmánar ólán,
og klastur, sem ekki getur var-
að, og engin vill eiga.
Gildi peninga vorra breytist
daglega, vér leggjum gull til
grundvallar, fyrir verðmæti
frameiðslu vorrar. Mikið af því
gulli sem verðgildi framleiðslu
vorrar og starfsemi, er grund-
vallað á, er geymt eða falið, og
alls ekki haft í brúki, en þegar
prísar stíga hátt, er gull þetta
dregið fram úr skúmaskotum
þeim, þar sem það hefir verið
geymt.
Náttúran hefir og mikið gull
fólgið í jörðinni, en þegar ein-
hverjum lukkast að finna nýja
og auðuga gullnámu, þá fellur
verðgildi gullsins. Þessar verð-
sveiflur eru eitthvað líkar því,
að maður tekur að láni 100 doll-
ars en þegar kemur að borgun-
ardegi, þá þarf hann annað-
hvort að borga miklu meira eða
minna, en hann hafði tekið að
láni. í mannfélagi sem voru,
sem að miklu leyti samanstend-
ur af lánsveitendum annars veg-
ar, og lántakendum hins vegar,
á sér stað uppihaldslaus reip-
dráttur, milli lánveitanda og
lántakanda — stöðugar tilraun-
To Those About
To Enroll For
Business Training
Choosing the Business
College for YOUR
trnining may mean a
great deal to you one
way or another in the
years to come.
May we place before
you these thoughts?
PREMISES The Dominion has the only premises specially
designed and planned for business college
purposes. The equipment is up to date.
ENTRANCE
REQUIREMENTS
The Dominion during the last twenty-
four years has done much to raise the
standard of business college graduates
—so much so that the average has
been raised from Grade VIIX. to considerably over
Grade XI. Yet the Dominion would never deny the
right of unyone to a business training, our only re-
quirements being a good moral character and a sincere
desire to get on.
RECORD [n the matter of open competition, the Dominion
rias registered so many outstanding successes in
Shorthand, Typewriting and Accountancy examinations
that our College has been accepted as a symbol of
efficiency.
FOR TWENTY- The Dominion has been preparing worthy
FOUR YEARS and ambitious young people for business
for twenty-four years. During that time,
many colleges have come and gone, yet
the Dominion, now rich in experience, offers you
courses and training second to none. It will pay you
to select a school that has a fine record of service
behind it.
STAFF Our staff of seventeen teachers, many of whom
have been continuously in our service for eight, ten,
fifteen, and twenty years, remains unimpaired. Be-
sides having academic and commercial degrees ,they
have the distinction of having been entrusted with
the training of large numbers of teachers preparing
for commercial teaching appointments.
In considering this very important matter, you might
well follow the example of successful business men. When they
select a lawyer, they secure the very best—when they require
a doctor, they engage the most experienced—when engaging
office help, they take great pains to get the best and most
competant—so for you the best in business colleges is none too
good. Select the Dominion, and in the years to come you will
be able to feel that contentment which comes from having
made a wise decision.
Enroll Monday
Night Classes, 7*30 p.m.
The Dominion, with its resources, its staff and management,
is at your service the minute you enroll, and will continue to
advance your interests long after placing you in your first
position.
DOMINION
BUSINESS COLLEGE
ON THE MALL
Also at St. James, St. John’s
and Elmwood
ir lántakendanna, til þess að
fella verðgildi gjaldmiðilsins. —
Þar sem felstir þeír er lesa bæk-
ur mínar tilheyra lántakenda
klassanum, þá er það ekki und-
arlegt, þó til mín berist, svo að
segja daglega með póstinum,
eitt eða fleiri handrit, smá pésar
og bækur, frá ýmsum höfund
dollara virði af veðskwldum er
hvíla á íbúðarhúsum og heimil-
um . Stjórnin hefir þegar veitt
lán, svo biljónum skiftir til
banka, sem eru við gjaldþrot, og
sjáanlega borga aldrei dollar af
þeim lánum til baka, og til járn-
brauta félaga, sem ekki eiga
fyrir helmingnum af því er þau
um, sem hafa hugsað sér ýmsar jskulda. Nú eru lífsábyrgðarfé-
aðferðir, og stefnur lil þess að,lögin, að komast í klípu, og vér
bjarga mannfélaginu úr því höfum gefið þeim leyfi til að
ömurlega ástandi sem það er nú brjóta samninga sína við skýr-
flækt í. Ein af slíkum lækninga
aðferðum er sú, að búa til
fleiri og fleirr dollara, og þannig
að fela verðgildi þeirra peninga,
teinishafa, og bráðlega verðum
við að veita þeim nokkurra
biljón dollara lán, til þess að
■erja þau falli. Vér ætlum að
sem til eru, og hækka vöruverð lána biljónir til ríkjanna í sam-
í svipuðum hlutföllum. Jbandinu, til þess að fæða þá
Hugsaðu þér nú aðeins fyrir sem ekkert hafa, og ósjálfbjarga
augnablik, Perry, að þú hygðist
að bjarga gróðafyrirkomulag-
inu, sem þú veist vel, að er að
verða ótryggara með hverjum
líðandi degi, þá mundir þú verða
þess brátt var, að það væri
mjög áríðandi fyrir þig, að
koma í veg fyrir það óréttlæti
sem leiðir af gullverðinu.
Bandaríkja bændurnir, sem
tóku þúsundir dollara að láni,
fyrir fjórum árum, til þess að
kaupa fyrir hveiti eða bómullar
lönd, verða nú að láta þrisvar
eða fjórum sinnum meira hveiti,
eða bómull, til þess að geta
staðið í skilum við lánardrottna
sína. Þetta viðskifta óréttlæti,
hefir öllu öðru, sligað efnalega
afkomu akuryrkjubænda um öll
Bandaríkin. Ráðið til þess að
bæta úr þessu ætti ekki að vera
að blása upp verðlitla peninga,
heldur að gefa þjóðinni sann-
gildis peninga.
Hinn eini skynsamlegi vegur
til þess að koma því til leiðar,
er að setja í staðinn fyrir gull
dollar, það sem er kallað mæld-
ur dollar. Verðgidi dollarsins
ætti að vera ákveðið, með vissri
fyrirferð, eða máli, af tíu eða
tólf, af aðal framleiðslu tegund-
um landsins. Landstjórnin ætti
að gefa út gjaldmiðil, nægilega
mikinn til þess að halda
miðlungs verðlagi á í öllum við-
skiftum, og mundi þá brátt
hverfa úr sögunni ,hin illræmda
spákaupmenska, og græðgi sú
er fylgir kapitalismanum, smátt
og smátt hverfa. Þetta er í
sjálfu sér mjög auðvelt. Aðal-
erfiðleikarnir, stafa frá lánveit-
endunum ,sem eru ekki ánægðir
með að fá sinn skerf af holdi
framleiðandans, heldur vilja og
vega það á ranga reislu, mark-
aða sér í hag.
Það leit fyrst út fyrir að
Roosevelt forseti og fjármála-
ráðgjafi hans, væru ákveðnir í
að halda verndarhendi, yfir
þessari óheiðarlegu vog. Þeir
fóru ekki fram á að lækka verð-
gildi peninga lánardrottnanna,
heldur aðeins að lækka rentur,
á veðskuldum er hvíldu á bú-
jörðum, og húseignum bæjar
manna, þó með því loforði að
stjórnin bætti lánardrottnunum,
þann mismun úr ríkissjóði.
Það er gamla aðferðin, sem
eg hefi svo oft varað við, að
græða peninga, og verða ríkur.
með því móti, að hver ræni ann-
ars vasa. Undir því hagfræðis-
lega fyrirkomulagi, s«n vér eig-
um að venjast, er það viðtekin
hagfræðileg regla, að hver stétt
ræni annara vasa, og vér hver
um sig, eftir því sem vér höfum
dugnað, og getu til. — Þegar
hverri stétt hefir lukkast að ná
sínum hlut, verðum vér þó ná-
kvæmlega í sömu sporunum
hagsmunalega og vér vorum áð-
ur, að undanteknu því, að vér
höfum eitt talsverðu af starfs-
orku vorri, í það að ræna hver
annars vasa; í staðinn fyrir að
brúka þá starfsorku til nyt-
samrar framleiðslu.
Eg hefi þegar sagt nóg, til
þess að þú skiljir mína mein-
ingu, viðvíkjandi því, að stjórn-
in taki á sínar herðar, skuldir
auðvaldsins, til þess að bera á-
byrgð á skuldalúkningunni.
Stjórnin ætlar að taka á sínar
iherðar nokkurra biljóna dollara
j virði af veðskuldum er hvíla á
bújörðum, og nokkurra biljóna
eru og vér ætlum að setja út,
6 til 8 biljón dollara í ríkis-
skuldabréfum, fyrir almennings
verk, sem tilraun til þess að
koma á stað iðnaðar hreyfingu,
og skaffa atvinnu eins mörgum
og mögulegt er, af hinum
mörgu miljónum atvinnulausra
manna og kvenna.
Alt þetta er frá mér að sjá,
líkast því að gefa veikum manni
drykk af sterku rommi, eða
innsprautun af augnabliks
fjörgandi eitur lífi; það auðvit-
að hressir og fjörgvar snöggv-
ast, heilsa hans verður verri en
áður, en frá líður. Öll þessi
hagsmunalegu vandræði vor
stafa af hinni óheyrilegu skulda
byrði, sem er að langmestu leyti
til orðin fyrir hina svívirðilegu
spákaupmensku og gróðabrall.
Svo tugum biljóna skiftir af
hinum svokölluðu verðmætum,
sem gengið hafa kaupum og
sölum, hafa aldrei verið til sem
verðmæti. Heldur hefir inn-
stæðufé, það sem lagt hefir
verið í flestar tegundir iðnað-
arfyrirtækja, verið margfaldað
svo, og svo oft, og kallað fult
verðmæti, sem ætlast er til að
gefi af sér stór gróða á kostnað
þeirra er'kaupa og nota hinar
ýmsu tegundir framleiðslunnar.
Þessi margföldun eru hlutabréf,
sem ekkert verðgildi hafa í
sjálfu sér, og vér köllum “wat-
ered stock”. Eg ætla ekki að
lýsa því frekar fyrir þér, hvaða
afleiðingar þessi verðbréfaverzl-
un hefir haft, á þjóð vora, bæði
hagsmunalega og siðferðislega,
þér er það fullkunnugt. En að
stjórnin taki að sér allar þær
skuldabyrgðar, sem þetta sví-
virðilega gróðabrask kapitalism-
ans er valdandi, og getur nú
ekki risið undir, væri blátt á-
fram að fá stjórnina til að
leggja ennþá þyngra þrælkunar
ok á þjóðina, en er, til þess að
haida víð óhagkvæmu, og ó-
siðferðilegu fjármála fyrirkomu-
lagi, sem búið er að sýna að
ekk’ rís undir afleiðingum gerð'
sinua.
Auðvitað kemur sá tíuu, <
það bráðlega, að stjórnin getur
ekki fremur borið þessa skulda
byrði kapitalismans. Gjaldþol
og lánstraust stjórnarinnar,
verður ekki meira en gjaldþol
og lánstraust þjóðarinnar sam-
anlagt, en þegar að því kemur
að stjórnin getur ekki ábyrgst
greiðslu á útistandandi skuldum
auðvaldsins, þá fáum vér að
heyra hve'l, sem um munar.
Það að stjórnin haldi áfram
að gefa út, takmarkalaust
skuldabréf, er í eðli sínu lækk-
un gull gildisins (inflation).
Einungis 1% af þeim peningum
er vér brúkum, eru gull og silf-
ur, og álfka mikið af banka-
seðUim. Verða þá 98% af þeint
gjaldmiðil sem er í umferð í
verzlunar viðskiftum vorum
“credit”. Ef nú stjórnin fer á
stað með að prenta gjaldmiðils
seðla gæti það haldið áfram um
skeið, þar til það hefði nokkur
áhrif á kaupgetu mína. — Aðrir
leggja til að minka með lögum,
gullvigt dollarsins, það mundi
lækka gildi dollarsins, í hlut-
fölum við peninga annara þjóða,
og væri sérstaklega þægilegt,
fyrir utanlands skuldunauta
vora, og verzlun vora við aðrar
þjóðir, en eg efast nm að það
mundi hafa mikil áhrif á verð-
lag og viðskifti, heima hjá oss,
af því að vér höfum nú ekkert
gull í umferð — oss er með lög-
um algerlega bannað að brúka
það. — Gjaldmiðils uppblæstri,
er komið af stað með því að
stjórnin gefur út takmarkalaus-
ar upphæðir, í skuldabréfa
formi, sem svo eru brúkuð sem
gjaldmiðill, og ganga kaupum
og sölum í öllum viðskiftum.
Vér gerðum þetta á stríðsár-
unum, og okkur vissulega hepn-
aðist þá, að koma á stað
“Boom-i” og hækka prísa, þar
til alt var komið í takmarkalaus
vandræði. Vér erum að gera
það sama núna, en nú verðum
vér að vera miklu hraðvirkari,
og stórvirkari, vér verðum að
fara að eins og læknir, sem þarf
að gefa hjartabiluðum sjúkling
stöðugt stærri og stærri skamta
af “Strychnine”, til þess að
reyna að halda honum við svo-
lítið lengur.
Stjórnin hefir verið að kaupa
skó og fatnað (hermanna bún-
inga), handa hundruðum þús-
unda manna, sem sendir eru út
til þess að hreinsa burt dauðan
og niðurfallinn við í skógunum,
og gróðursetja nýgræðing. Þetta
eikur umsetningu og verzlun
þeirra, er búa til skó og fatnað.
Stjórnin þarf einnig að fæða
þessa menn, og það eykur sölu
á bænda afurðum. Af þessu
leiðir svo, að bæði bændur og
verksmiðju eigendur kaupa
meira af forða og hráefnum til
aukinnar framleiðslu, sem á
sama tíma eykur framleiðslu
þörf slíkra vörutegunda. Afleið-
ingin er sú að allir sem vinna
að þessari margbreytilegu fram-
leiðslu, fá meiri peninga í hend-
ur til að eyða fyrir þær nauð-
synjar er þeir þarfnast, sem
aftur eykur viðskifti við bænd-
ur og iðnrekendur. Árangurinn
byggist á því, hversu miklum
peningum stjórnin ver til slíkra
fyrirtækja, og hversu miklar
birgðir hún þarf að kaupa til
þeirra.
Við skulum hugsa okkur að
stjórnin þurfi að kaupa á mark-
aðinum, til þessa árs fram-
kvæmda, alt að tíu biljón doll-
ara virði, miklu af þessum pen-
ngum, sem til slíkar kaupa væri
ætlað, væri auðvitað eytt í
bruðl, eins og á stríðsárunum,
en það er ekki til neins að tala
um það, það leiðir óhjákvæmi-
lega af fyrirkomulagi voru; vér
þurfum að eyðileggja svo og svo
mikið af vörum, til þess að búa
til þörf fyrir nýja og áframhald-
andi framleiðslu sömu tegundar.
Eins og eg hefi sagt þér áður,
við getum gert það með ýmsu
móti. Ef vér t. d. setjum menn
til að grafa holur í jörðina, og
fylla þær svo aftur, bara til að
endurtaka verkið án þess að vér
séum hagsmunalega nokkru
nær.
Ef vér nú eyðum tíu biljón
dollara til atvinnubóta, spurs
málið verður þá, í hvaða hlut-
falli standa tíu biljónir við þá
atvinnulegu umsetningu, sem
vér gerðum á svokölluðu góð-
æris ári. Ef iðnaðarframleiðsla
vor hefir minkað um tuttugu
Þér sem notið
T íi M B U R
KAUPIÐ AF
THE
' 'upire Sash & Door
CO., LTD.
BlrgBir: Henry Ave. Eaat
Sími 95 551—95 552
Skrifstofa:
Henry og Argyle
VERÐ - GÆÐI - ÁNÆGJA
En eftir 2/i klukkustund komst
hann yfir og gekk á land Can-
adamegin. Hann var allsnakinn,
og lögreglan tók hann þegar
fastan, og er hann sakaður um,
að hafa farið yfir fljótið í leyfis-
leysi. — Þetta er í fyrsta sinn,
sem synt er yfir fljótið þarna.
Er afreksverk drengsins tal-
ið svo mikið, að honum hefir
verið gefin upp sakar-ákæran.
Kaupið Heimskringlu
Lesið Heimskringlu
Borgið Heimskringlu
St>KKULAÐSBORNAR
SKALAKÖKUR
% bolli af feiti
1 bolli af sykri 2 egg
% bollar af mjólk
2 bollar af bakstur mjöli (eða
1 2-3 bolli af venjulegn hveiti
mjöli)
2 teskeiðar Magic Baking
Powder
% teskeið salt % teskeið soda
X teskeið vanilla lögur
2’4 ferhyrningar af bökunar
súkkulaði.
Rennið feitina, bætið í sykrinu
smám saman, bætið í vel þeyttri
eggja rauðinni. Blandið þurru
efnunum vel saman og látið þau
á víxl ásamt mjólkinni út í fyrri
blönduna. Bætið þá í vanilla-
leginum og súkkulaðinu upp-
leygtu, leggið þurþeytta eggja-
hvítuna á milli. Bakið í fitu-
bornum skálum við meðal hita
eða 375°F. í sem svarar 25 mín-
útur. Smyrjið svo yfir með
sykruðu súkkulaði.
biljónir frá því er var; við skul-
um segja fyrir fjórum árum, þá
erum vér að leggja fram aðeins
helminginn af því sem til þarf,
og öllum verður ljóst að það
getur ekki bjargað vorum sjúka
þjóðfélagslíkama; svo læknirinn
•og hjúkrunarkonurnar verða að
koma hlaupandi og sprauta
meira af hressingar meðölum
í sjúklinginn. Það leiðir og af
sjálfu sér að ýmsar sálfræðileg-
ar lækningar eru og brúkaðar,
eins og eg hefi bent þér á í fyrri
bréfum mínum.
Framh.
ÁstæSan að
Miss Lillian Loughton’s
Súkkulaðsbornar
Skálakökur
eru þjóðfrægar.
“Eg nota Magic
Baking Powder”,
segir Mies Lilíian
Loughton, fæðu og
matreiðslu sérfræð-
ingur við Canadian
Magazine. “Og hvað mér heppn-
ast vel öll bökun þakka eg að
mestu efnisgæðum þess krafti
og jafnaðargæðum. Eg laga all-
ar mínar forskriftir eftir Magic
og mæli með því fyrir alla bakn-
ingu er þarfnast lyfti dufts.”
Hið mikla hrós Miss Lough-
ton er í samræmi við álit ann-
ara canadiskra fæðu og mat-
reiðslu sérfræðinga. Meginþorri
þeirra notar eingöngu Magic
sökum þess það veitir árangur
við alla bökun.
Canadiskar húsmæður kjósa Magic
helzt. Enda er meira selt af því en
öllu öðru dufti til samans.
Synt yfir Niagara
Átján ára gamall piltur synti
nýlega yfir Niagara-fljótið, rétt
fyrir neðan fossinn. Hann lagði
á stað Bandaríkjamegin.—Þetta
var örðugt sund, því hvað eftir
annaö gripu hringiðurnar hann
og fleygðu honum W1 og frá.
ClutteidiaeÍwMMe
Búið til í Canada.
‘Laust. við álún”
Þessi staonænng
á hverjum bauk
er yður trygging
fyrir ..þd.. að
M a g i c Buking
Powder er laust
við álún og önn-
ur skaðleg