Heimskringla - 14.08.1935, Qupperneq 4

t
*
4 SÍÐA.
HEIMSKRINGLA
WINNIPEG, 14. AGÚST, 1935
^retmskringlci
(StofnuB 1SS9)
Kemur út á hverjum mlOvikudegi.
Elgendur:
THE VIKING PRESS LTD.
853 oo S55 Sargent Avenue, Winnipeg
Talsímia 86 537
VerS blaðslns er $3.00 árgangurinn borglst
tyrlrfram. AUar borganlr sendlst:
THE VIKING PRESS LTD.
311 viðskifta bréf biaðinu aðlútandi sendlst:
Manager THK VIKING PRESS LTD.
853 Sargent Ave., Winnipeg
Ritstjóri STEFÁN EINARSSON
Utanáskrift til ritstjórans:
EDITOR HEIMSKRINGLA
853 Sargent Ave., Winntpeg
"Heimskringla” is published
and printed by
THE VIKING PRESS LTD.
863-855 Sargent Avenue, Winnipeg Man.
Telephone: 86 637
WINNIPEG, 14. ÁGÚST, 1935
MINNI NÝJA ISLANDS
flutt 2. ág. aS Hnausum
af Stefáni Einarssyni
Forseti og hátíðargestir!
Enda þótt eg hafi dvalið það lengi á
þessum slóðum að eg viti nokkur deili á
loftslagi og landslagi, finn eg samt til
hins, að mig skortir kunnugleik til að
mæla eins og vera ber fyrir Minni Nýja-
Islands, elztu, söguríkustu og ógleym-
anlegustu íslenzku bygðarinnar vestan
hafs. Þegar svo við það bætist að nú eru
60 ár liðin frá því að lftndnám hófst hér,
og að þess ber að sjálfsögðu að minnast á
þessum hátíðardegi bygðarinnar, vandast
málið ennþá meira; því þótt eg flytti
vestur um haf undir eins og eg var kom-
inn til vits og ára, og næmi land í Nýja-
íslandi, voru þá liðin 30 ár frá því að
landnámið hófst.
Af sjón og reynd er því ekki neitt sagt
af því sem eg kann að minhast á land-
námið, heldur aðeins af munnmælum
annara og því, sem eg hefi rekist á skráð
um það. En það sem eg hefi þó öðru
fremur hugsað mér að fara hér nokkrum
orðum um, er það, hvernig litið er á starf
landnámsmanna og áhrifin af því, af
seinni tíðar mönnum, þeim, er engan þátt
áttu í því. Saga landnemanna íslenzku
vestan hafs og vesturfarirnar, eru svo
örlagaþrunginn þáttur í nútíðarsögu
vorri og þessa lands, að þar er ekki að-
eins um nægilegt efni að ræða, heldur
jafnframt tímabært.
Það hefir nú sitt af hverju verið rætt
og ritað um vesturfarir, bæði ástæðurnar
fyrir þeim og afleiðingar þeirra. En það
er mál, sem íselndingum yfir höfuð mun
seint koma saman um. Afleitasta af öll-
um ástæðunum fyrir því hversvegna ís-
lendingar fóru af íslandi tel eg þó þá, að
það hafi verið fyrir skort á ættjarðarást.
Aðra fjarstæður ætla eg þá er telur vest-
urfarirnar hafa verið óheill og glappaskot.
Mig furðar ekkert á því, þó margir sjái
enn eftir því að hafa yfirgefið ættjörðina.
Ættjarðarást og átthagaást á sér dýpri
rætur en margur heldur. En hún er ekki
eina hvötin sem athöfnum og breytni
manna ræður. Landnámsmenn íslands
yfirgáfu ekki ættjörð og óðul í Noreg'i af
því, að þá brysti ættjarðarást. Þó á yfir-
borðinu sé alt öðrum augum litið á út-
flutninginn forðum úr Noregi og á síð-
ustu öld af íslandi, er ekki sagt að þar sé
með öllu ólíku saman að jafna. Eða get-
ur mikill munur verið á þvi, að hverfa
undan skattakúgun Noregskonungs og
Danakonungs? Noreg yfirgáfu landnem-
ar “gamla íslands” vegna skattanna, enda
voru þeir þeim óvanir. ísland yfirgáfu
vesturfarar vegna danskrar kúgunar að
minsta kosti að sumu leyti, þó annað ó-
áran komi einnig til greina. En afskifti
Dana af íslandi voru sízt betri eða sann-
sýnni, þó nær væru nútíðinni en
kúgun Noregskonunga, því í sjálfu sér
réttlættist hún af því, að á viðskiftavísu
mætti fara með íslendinga eins og hverja
aðra ósiðaða þjóð eða skrælingja. Þó
vesturfarar væru af kóngsins íslendingum
ekki 'álitnir föðurlandsvinir, áttu þeir það
ekki fremur skilið, en forfeður þeirra, er
þeir yfirgáfu Noreg. Svo mikið er víst,
að um það leyti, sem fyrir alvöru fer að
brydda á vesturfararhug í mönnum, færir
Kristján IX íslandi stjórnarskrá að ýmsu
leyti góða og sem þjóðinni hefir lengi
þótt menningarverð. ísland á að sjálf-
sögðu ekki vesturferðunum þá stjórnar-
bót sína að miklu leyti að þakka. En að
hvað miklu leyti áhrifanna af þeim gætti
þar, væri fróðlegt, að rannsaka. Vestur-
ferðimar voru ekki að gamni sínu hafnar.
Þær voru bylting gegn einhverju. Og hvað
það var, er ef til vill ekki öllum gleymt.
Eg minnist hér á þetta ekki sízt vegna
þess, að sú skoðun hefir ekki legið í lá
að vesturfararnir hafi af íslandi far-
ið sem villuráfandi sauðir, og mundu
lengst af verða það. Hugmyndin hefir
jafnvel fest rætur hjá vesturförunum
sjálfum og af hugmyndum er aldrei hægt
að segja, hvað kann að leiða. En hvað
sem um það er, mun mega telja sönnu
nær, að vestur-faramir hafi farið í eins
ákveðnum skilningi að heiman og frænd-
ur þeirra forðum úr Noregi. Þegar hug-
leidd eru sum atvik í sambandi við komu
þeirra til Nýja-lslands, fer varla hjá því,
að í hugann komi um leið sagan af komu
íslendinga forðum til íslands.
Eg hefi einhvers staðar rekið mig á þau
ummæli Jóns Sigurðssonar forseta, um
vestur-fara, að hann vonaðist til að at-
hafnasvigrúmið, sem þeim gæfist kostur
í hinu nýja landi þeirra, yrði til þess að
sýna það og styrkja sig í trúnni á það,
sem hann hefði ávalt álitið að í íslending-
um byggi. Hann og að vísu fleiri góðir
íslendingar litu á vestur-ferðimar sem
fjörkipp og fyrirboða þess, að íslending-
um væri ekki með öllu mergur úr beinum
horfinn.
En stjórnarskráin 1874 reyndist ekki
nógu sterkur plástur til þess að lækna
vestur-farar-kvillann, sem svo margir
voru orðnir smittaðir af. Til þess kom
hún of seint. Að vísu fluttu ekki margir
vestur um haf árið eftir, 1875. Fyrstu
innflytjendumir til Nýja-íslands og sem
þangað komu á síðasta sumardag, 1875
komu frá Ontario. Þeir fluttu heiman af
íslandi árið 1874 og sumir árið 1873 og
dvöldu í Austur-Canada. En árið 1876
komu um 1200 manns heiman af íslandi.
Þá ’ kom “stóri hópurinn” sem svo hefir
verið pefndur. Voru í honum 752 menn
í síðari hópnum sama árið voru 399
menn. En þótt margir einhleypir, og jafn-
vel fjölskuldur, settust að í Winnipeg,
mátti heita að þorri innflytjendanna, sem
að heiman komu þetta ár, settust að í
Nýja-lslandi. Segir í “Framfara”, fyrsta
íslenzka blaðinu, sem hér var gefið út, að
tala landnema í Nýja-lslandi hafi árið
1877 verið um 2,000. Hefir því höfðatala
Ný-íslendinga verið orðin talsverð eftir
aðeins tveggja ára landnám.
Mánaðardagurinn var 21. októóber, er
fyrsti landnema hópurinn, 250 manns,
kom til Gimli. Hefi eg lítillega drepið á
það annarstaðar (sjá greinina um “Komu
íslendinga til Manitoba” í Hkr. 31. júlí.
þar sem minst er á fyrstu ferðina vatns-
leiðina til Gimli) svo við það skal ekki
bætt öðru en því, að tekið var til óspiltra
mála er til Nýja-íslands var komið, að
koma yfir sig skýli. Hefi eg rekist á
þessa frásögu af því í bréfi dagsettu 14.
jan. 1876 og sem skrifuð er af “íslendingi
á Gimli”, en sem getur ekki nafns síns:
“Það var á fimtudaginn seinasta í
sumri, sem við stigum hér fyrst fæti á
land, á nestanga einum litlum, sem Sig-
tryggur Jónasson nefnir í skýrslu sinni
Víðimes. Voru þar fyrst reist tjöld á
landi fyrir fólk, en sumir voru á bátunum.
Var skömmu síðar tekið til húsagerðar
við vík norðan við nesið og þar bygð 30
hús, eitt skólahús, sölubúð, vöruhús og
27 íveruhús. Ekki þótti ráðlegt að dreifa
sér út um land svona undir veturinn, og
voru allir búnir að koma upp skýli yfir
sig um jólaföstubyrjun.
Þarna myndaðist þorp eða bær, sem
kallað er Gimli. Það nafn þekkja menn
af Eddu, hvernig sem það þykir nú eiga
við hér; hvort sem það hefir verið nefnt
svo í fyrstu í gamni eða alvöru, veit eg
ekki. Máske þetta nafn hafi $erið gefið
bænum af líkri ástæðu og Eiríkur rauði
nefndi land sitt Grænland. Hann sagði
að þangað leituðu fleiri, ef landið héti
vel.”
Þó manni sé nú kærast, að dvelja við
frásagnir landnámsmannanna sjálfra af
æfintýralífi þeirra hér, leyfir tíminn það
ekki. Af bátunum sem þeir komu á eða
“manndrápsdöllunum” sem sumir kalla
þá, er það að segja, að þeir voru rifnir
sundur og borðviðurinn notaður til húsa-
bygginga. Þeir höfðu verið slegnir sam-
an með það í huga, en ekki hitt að vera
skip, sem fær væru í flestan sjó.
Þó okkur sem nú lítum á landnámið
hér finnist hafa verið bjart yfir því, er
hinu ekki að neita að fyrsta veturinn og
fyrstu tvö árin hefir verið við, að því er
virðist ill-yfirstíganlega erfiðleiki að
stríða. Fyrsta veturinn brást fiskveiðin
og til viðurværis var þá ekki annað en
mjölmatur sá er komið var með um
haustið frá Winnipeg. Annan veturinn
geisaði bólusótt, er drap um 100 manns.
Tafði það framfarir bygðarinnar og hefti
viðskifti, því hún var þá um langt skeið
einangruð. En þrekið og móðinn mistu
landnemarnir ekki við það. Má eg til að
segja eina sögu af þvf hvernig íslending-
arnir þá reyndust stundum á svellinu,
bornir saman við annara þjóða menn.
Segir Magnús Stefánsson frá Fjöllum þá
sögu: “Það var bóluveturinn, að eg fór
með Dr. Baldwin austur yfir vatn til
Sandy River í lækningaerindum til Indí-
ána. Keyrðum við á hundasleða og var
John Ramsay, Indíáninn alkunni, fylgdar-
maður okkar”-------hleyp eg svo yfir frá-
söguna þar til á leiðinni heim. En þar
segir: “Á leiðinni heim skall á sá versti
hríðarhylur, sem eg hefi verið úti í.
Ramsay kom hundunum ekkert, svo við
máttum til að halda undan veðrinu. En
svo komum við að sprungu í ísnum, sem
var um þrjú til fjögur fet á hæð; þar var
gott skjól, og Ramsay sagðist lifa eða
deyja þar til þess er birti. Við hlúðum
að lækninum sem hvítvoðungi, eftir því
sem efni leyfðu, og sögðum honum að
lesa bænir sínar, en við vorum á stjái þar
til birti upp. Eftir 8—10 klukkustundir
náðum við heim til Mikleyjar.”
Svipað þessu horfðust landnemarnir í
augu við hættur og erfiðleika. Og ekki
létti bólunni fyr, en þeir fara af stað og
skipuleggja þetta litla þjóðfélag sitt,
skifta því í fjögur bygðarlög, skipa 5
menn í stjórn í hverju og síðast kjósa
þeir sér eina yfirstjórn allra bygðanna.
Stendur í fyrstu grein þessara stjórnar-
laga þeirra:
“Landnámið í Nýja-íslandi skal nefn-
ast Vatnsþing og skiftast í fjögur bygðar-
lög er nefnast Víðirnesbygð, Árnesbygð,
Fljótsbygð og Mikleyjarbygð. í 18 laga-
greinum er svo skýrt frá starfi þessara
embættismanna. Hafa þeir allar opin-
berar framkvæmdir með höndum, sem
þektar eru og viðgangast í hverju siðuðu
þjóðfélagi. í yfirráðsstjórninni voru allar
bygðarstjómirnar að einum yfirmanni
viðbættuih, er nefndur var þingráðsstjóri.
Varð fyrir því vali Sigtryggur kapteinn
Jónasson.
Á þessum árum var Nýja-ísland aðeins
opið íslenzkum landnemum. Þarna var
því mitt inn í hinum enska heimi land
alsetið íslendingum, með íslenzkri stjóm,
er sjálf hafði umráð allra sinna mála.
Nýja ísalnd bar nafn með rentu. Það
leyndi sér ekki, að hugmynd landnáms-
mannanna var sú, að vernda þjóðemið,
og mynda þarna al-íslenzkt ríki. Enda
varð þarna miðstöð íslenzkunnar, og þess
sem íslenzkt er, um langt skeið. Og þrátt
fyrir það, þó annara þjóða landnemum
hafi nú um hríð ekki verið bægt frá að,
setjast þar að, lifir hér svo mikið af hug-
sjónum landnemanna ennþá, að engin
bygð er, og verður tæplega, íslenzkari
fundin hér vestra en Nýja-ísland.
En úr því nú að stjórn var mynduð,
leiddi af sjálfu sér, að það þurfti að hafa
blað til þess að gagnrýna gerðir hennar.
Að vísu er þetta í spaugi mælt, því sann-
leikurinn er sá, að blaðinu “Framfari”,
sem prentfélag Nýja-íslands gaf út var
hrint af stokkunum áður en bygðastjóm-
in komst á laggirnar. En auðvitað var
við stjórnina stundum talað í því eins fyrir
það, og þó að sameiginleg mál þess og
hennar væru mörg hin sömu, því með
blaðinu vakti fyrir, að efla framfarir
bygðarinnar og að halda íslenzkri tungu
hér við líði. Prentað var það að Lundi
við íslendingafljót. Er fyrsta blaðið dag-
sett 10. sept. 1877, aðeins tveim árum
eftir komuna hingað.
Ljóst er af þessu, að íslendingar höfðu
ekki gleymt bókhneigð sinni og ætluðu
sér ekki að gera það. Megum við nú
þakka þessu fyrirtæki þeirra, að við höf-
um óslitnar fre^nir af íslendingum frá
því að þeir komu til þessarar álfu. Af
“Framfara” tók blaðið “Leifur” við og af
honum “Heimskringla” og “Lögberg”.
Blöð þessi öll til samans eru ein geysi
stór og fróðleg landnámabók sem ein-
hverjum í nógu fjarlægrí framtíð kann að
þykja skemtilegt að lesa.
Þegar maður spyr sjálfan sig að því,
hvað sprottið hafi upp af landnámi Nýja-
íslands, getur maður svarað því bezt, að
eg held, meTS orðunum: heilbrigð sveita-
menning. Auðvitað laut starf landnáms-
mannanna eins og bænda stétta hvar sem
er, að því, að efla bú sín og bygð. Því
starfi fylgdi hér auðvitað það, að byggja
alt upp frá byrjun, að breyta óbygðu or
skógmiklu landi í búsældar héruð. Til
þess þarf að sjálfsögðu sínu meira af
þreki, en að setjast að í bygðu landi. E'
það þrek og þá framsýni sem til þes”
þurfti fram yfir það sem algengt er, eða
þess, sem nú er krafist. jafnvel hér í sjálf’
Nýja-fslandi, áttu landnemarnir í ríkum
mæli. Því megum við ekki gleyma, er
vér metum starf þeirra og ber-
um það saman við starf eftir-
komendanna.
Eg segi að landnemar Nýja-
íslands hafi bygt upp heil-
brigða sveitamenningu. Ætli
að það sé ofsagt, þar sem þar
hafa alist upp menn, sem viður-
kendir eru fyrir hæfileika sína
bæði í þessu landi og víðar.
Engan íslending, austan hafs
eða vestan, ætla eg heimsfræg-
ari, en dreng sem ólst upp á
koti í Nýja-íslandi. Eg á við
Vilhjálm Stefánsson landkönn-
uð. 1 vísindum hafa og sumir
synir Nýja fslands reynst svo,
að þeir hafa rutt nýja braut, þ.
e. a. s. þeir hafa á sínu starfs-
sviði fundið upp eitthvað er
áður var óþekt, og fært vísinda-
sviðið út með því. Á meðal
allra vísindamanna út um heim,
eru slíkir menn kunnir. Einn
þessara manna er dr. Thorberg-
ur Thorvaldson . Og ef eg færi
út fyrir þessa bygð, má þetta
sama um nokkra aðra Vestur-
íslendinga segja. Eg held að
Vestur-íslondingar standi í
þessu orðið öðrum þjóðbræðr-
um sínum jafnvel meir en á
sporði. Það virðast hafa ræzt
á þeim vonir Jóns Sigurðssonar
um að þegar tækifærin ykjust,
mundi koma í ljós hjá þeim það
sem hann trúði á að í þeim
byggi.
En það er í mörgum öðrum
skilningi en þeim sem minst
hefir verið á, sem áhrifin af
starfi landnemanna má lesa af
sögurúnum þessarar bygðar. —
Það er mikið talað um frelsi á
þessum tímum. En ætli að
aðrir hafi lagt meira í sölumar
fyrir það, en landnlemarnir?
Skoðun þeirra, sem annara, sem
að því hafa unnið annar staðar
en á götuhornum stórbæjanna,
var sú að frelsið væri í því fólg-
ið, að verða sjálfstæöur og sjflf-
bjarga maður. Það er og hefir
ávalt verði grundvöllur sveitar
menningarinnar. Og hveraig
sem það tekst að ná því tak-
marki að verða sjálfstæður af
búskap í sveitinni, er það víst,
að sú tilraun verður ávalt af-
farasælli, *en sú er gerð er til
þess í stórbæjum hvort sem það
eru leiðangrar til Ottawa eða
annað. Atvinnuleysið, sem nú
sverfur að í bæjum, er óræk-
asta vitnið um hvor menning-
arstefnan sé affarasælli allri al-
þýðu, sú er bæirnir stjórnast af,
eða sú er sveitirnar fylgja. Ef
hinni síðarnefndu stefnu hefði
verið fylgt af fjöldanum eins
og landnemarnir gerðu, væri
þetta land nú laust við það böl,
er því háir mest — atvinnu-
leysið.
Eg veit að þegar þið, af-
komendur og arfþegar landnem-
anna hugleiðið þetta og berið
saman við veruleikan, eins og
þið þekkið hann, að ykkur muni
finnast eitthvað draumkent við
þetta og að hér geti aldrei um
þá afkomu verið að ræða, sem í
skyn sé gefið. Eg veit að þið
vinnið bæði strangt og lengi og
berið ekki það út býturn^ sem
ykkur finst að ætti að vera. En
það gerðu landnemarnir ekki
heldur. Þeim var eigi að síður
ljóst að alt yrði ekki gert á
einum degi. Þeir unnu og
bjuggu f haginn fyrir framtíð-
ina. Það gerið þið einnig. Þið
þáguð svo mikið af þeim, að
þið njótið fyrir það svo miklu
fullkomnara lífs en þeir gerðu,
að ekki er saman berandi. Þeg-
ar menn sem einstklingar, líta
á verkefni sitt og starf í þjóð-
félaginu, mega þeir ekki gleyma
að það er háð meira og minna
fortíð og framtíð. Og frá ein-
staklings og samfélagslegu sjón-
armiði, virðist mér ávalt hug-
sjónin sem felst í þessum al-
gengu orðum eftirtektaverð:
— Mitt mark og mið með
starfi mínu er það að búa f
haginn fyrir börnin mín. Sú ósk
er svo eðlileg, að eg hygg hana
í fylsta samræmi við þjóðfé-
lagsstarfið. Og það vissi eg að
í huga margra bjó er þeir fóru
að heiman. Og eg hygg hana
hafa í ýmsum efnum ræzt.
Það hefir stundum verið tal-
að um það, að val landnáms-
ins hafi ekki tekist sem bezt.
1 því efni finst mér því oft
gleymt, að þá var ekki um aðra
atvinnu að ræða hér en þá, að
bjargast áfram af búskap. í
íslenzku bygðunum eystra fór
svo, að þar varð ekki haldist
við. Á Portage sléttunni beið
að vísu akuryrkjuland aðgerðar
mannshandarinnar. En á hverju
áttu landnemarnir að lifa þar til
að uppskerutímá kom? Og fyr-
ir hvað áttu þeir að kaupa akur-
jrkju verkfæri? Eg sé ekki
betur en að á þessum tíma
væri það Nýja-ísland með því
sein það liafði að bjóða til lands
og sjávar, er skársta athvarfið
var. Og á þessum síðustu
kreppu árum, þegar veita varð
hveitiræktarsveitunum uppbót-
arverð á hveiti með opinberu fé,
bjargast Nýja-ísland enn af
sjálfsdáðum.
Hafi með sanni verið hægt að
tclja Nýja-ísland lélega nýlendu,
má um það segja hið fom-
kveðna, að svo bjargist bý, sem
bimir.
Eg mintist á í upphafi máls
mins, að Nýja-ísland væri ein ó-
gleymanlegasta íslenzka bygðin
hér vestra. Af eigin reynd virð-
ist mér að eg tali þar. Eg hefi
átt lengur heima hér vestra
utan þessarar bygðar, en innan.
Eigi að síður er það ávalt efst í
huga mínum, að eg eigi hér og
hafi aldrei annar staðar átt
heima. Eg hefi orðið hins sama
var hjá mörgum, sem einhvern
tíma hafa átt hér heima. Af
hverju það stafar, er ef til vill
ekki eins auðvelt að finna orð,
en þegar maður samt sem áður
minnist þess að Nýja ísland er
elzta og söguríkasta íslenzka
bygðin vestra, er ekki ólíklegt,
að það séu minningarnar um
landnemana og starf þeirra,
som tendra þá sitt bál og lýsa
upp og verma hugsanirnar til
bygðarinnar sem þeir helguðu
líf sitt og starf. Mikilvægi og
áhrif sögunnar er oft meira, en
við getum gert okkur ljósa grein
fyrir.
í íslandssögu sinni segir Bogi
Th. Melsted, að þeir sem mest
hafi látið sig skifta sveita og
héraðsmál í Noregi forðum,
hafi verið kallaðir hersar. Næst-
ir þeim að veg og virðingu voru
höldar, en höldsréttindum náðn
bændur er jarðir þeirra höfðu
gengið í erfðir í nokkra liði.
Enga hugljúfari ósk get eg
hugsað mér Nýja-íslandi til
handa en þá, að sem flestir
niðjar landnemanna verði hers-
ar og höldar og haldi með því á
lofti merkinu, er feður þeirra og
mæður hófu og beri hugsjónir
þeirra fram til sigurs, þess sig-
urs, að Nýja-ísland verði höfuð-
ból íslenzkunnar hér vestan
hafs á ókomnum tímum. ís-
lenzkan geymist vel á háskólum
og í bókum, en hún verður því
að eins lifandi mál hér vestra,
að hér rísi upp al-íslenzk bygð
eins og sú er fyrir landnemun-
um vakti. •*
Hvort sem sú kann nú að
verða raunin á, að hér vestra
myndist al-íslenzk bygð úr
þessu eða ekki, verður hinu ekki
neitað, að Nýja-ísland þurfum
við að eignast í einhverjum
skilningi. Við verðum þá dreifð-
ir ef ekki vill betur til, að
mynda eina félagslega heild, er
verða mætti íslenzkt ríki í
nokkrum skilningi, ef ekki öll-
um, og það virðist nú sem betur
fer undirstaðan að starfi Þjóð-
ræknisfgélags íslendinga í Vest-
urheimi. Með því að íslenzku
bygðirnar styðji það, jafnframt
því sem þær gera alt sem þeim
er unt, til að eflast inn á við, er
svo gott að vita, að við getum
jafnvel í dreifingunni hér vestra
eignast íslenzkan máls- og
munaheim, sem við getum tek-
ið saman höndum í við þjóð-
bræður vora heima á íslandi og