Heimskringla


Heimskringla - 05.04.1939, Qupperneq 7

Heimskringla - 05.04.1939, Qupperneq 7
WINNIPEG, 5. APRÍL 1939 HEIMSKRINGLA 7. SÍÐA HINN BRÁKAÐI REYR Eftir Jónas Jónsson Fyrir tuttugu árum kom fá- tækur sveitapiltur héðan vestur í bygðir íslendinga í Ameríku og byrjaði að vinna þar. Hann kunni ekki tungu landsmanna. Hann átti hvorki að frændur eða vini. En hann byrjaði að starfa að erfiðustu og minst borguðu vinnunni, sem völ var á, eins og venjulega verður hlutskifti um- komuleysingjanna í framandi löndum. Eftir fáein ár kom þessi mað- ur heim til landsins aftur. Með eljusemi og harðri vinnu hafði hann dregið saman um 10 þús. kr. En eftir eitt sumar hafði hann verið féflettur af! manni nærri Reykjavík, svo að heita mátti að hann væri aftur orðinn allslaus. Sá sem sveik af honum féð, fékk kunningja sinn til að klæðast dulbúningi og þykjast vera einn af bankastjórum Landbankans. Þessi gerfimaður ráðlagði síðan aðkoníumannin- inum að biðja svikarann að geyma og ávaxta féð, sem dreg- ið hafði verið saman með margra ára striti við erfið kjör í Vest- urheimi. Dale’s Agœtu Geirlituks Töflur hafa undraverð áhrif á ndðurbælda menn, andlega þreytta eða sem hætt- ir við svima, ajflleysi og ekki íinna sig vel. Menn og konur hvar sem eru, eru undrandi af áhrifum þessa lyfs. 100 töflur á $1.50 og 400 töflur á $5.00 (póstfrítt). — Dorchester Drug Cö., Graham & Kennedy, Winnipeg, Man. Svikin komust upp og þeir sem þar voru ,að verki fengu hegningu eftir fyrirmælum lag- anna. En pilturinn, sem mist hafði aleigu sína kunni ekki við sig í gamla landinu og fór aftur til Vesturheims. Hann byrjaði að nýju að safna sér fé og dró ekki af sér í þeirri viðleitni. Hann var talinn tveggja manna maki við erfiðis- vinnu og var eftirsóttur af mörgum gróðursælum húsbænd- um. Hann átti hvorki konu eða börn og fáa vini. Hann bjó í fátæklegu þakherbergi, eldaði mat sinn sjálfur og þvoði þvott sinn að sið einstæðinga í Ame- ríku. Heimþráin var enn vakandi, og nú í haust var hann ráðinn til fslandsferðar. Hafði honum í vesturförinni lánast að draga saman nokkur þúsund krónur. Þær voru með nokkrum hætti hans eini vinur. Fyrir þeim hafði hann barist með margra ára hörðu erfiði. Á heimleiðinni varð hann að bíða nokkra daga eftir skipi í Edinborg. Þar virtist hann hafa kynst íslendingi, sem búsettur er á Englandi. Samtal þeirra verður til þess, að landinn að vestan fær þá hugmynd að hann geti grætt nokkur hundruð krón- ur á því að skifta dollurum sín- um í Edinborg og kaupa fyrir þá fjárhæð íslenzkar krónur. Og þetta gerði hann. Það er vafa- samt að honum hafi verið nema að litlu leyti ljóst, að þessi at- höfn var brot á íslenzkum lög- um. Helzt er svo að sjá, að hann hafi með mikiili einfeldni talað um (þetta gróðabrall sitt við hvern sem var, og ekki farið dult með. En þegar skipin koma í nánd við ísland, eru gestunum sýnd eyðublöð, þar sem þeir eiga að tilgreina hvað þeir hafi með- ferðis af peningum og í hvaða mynt. Þá fær landinn ótvírætt aðhald um að hann hafi fest fót- inn í möskvum laganna. Hann gefur ranga skýrslu um fjáreign sína og gerir viðvaningslega til- raun til að fela hina nýfengnu se<51a í fötum sínum. En þegar komið er til Reykjavíkur finna tollverðirnir peningana, og sjá hina röngu skýrslu. Málið kom að sjálfsögðu til lögreglunnar. Eftir landslögum var fjárhæðin, sem skift hafði verið, öll fallin til ríkissjóðs. Ennfremur gróð- inn af skiftunum. Að lokum krefja lögin að dæmt sé í sekt fyrir þetta lagabrot. Maðurinn var nú samkvæmt landslögum búinn að missa aleigu sína, þá sem hann flutti heim í annað sinn. Blöðin fengu þessa frétt hjá lögreglunni, eins og tíðkast um svipuð atvik. Þau sögðu frá málinu, nefndu ekki nafn manns- ins, en gátu þess, flest eða öll, að hér væri um að ræða íslending frá Ameríku. Maðurinn tók sér nærri óhapp sitt og var lasinn á vegum skyld- menna sinna. Því meira sem hann hafði haft fyrir að afla þessarar litlu fjárhæðar því þungbærari varð honum tilhugs- unin um tjónið. INNKÖLLUNARMENN HEIMSKRINGLU I CANADA: Amaranth............. Antler, Sask........ Árnes............... Árborg.............. Baldur.............. Beckville........... Belmont.............. Bredenbury.......... Brown............... Churchbridge......... Cypress River....... Dafoe............... Ebor Station, Man.... Elfros.............. Eriksdale........... Fishing Lake, Sask. Foam Lake........... Gimli............... Geysir.............. Glenboro............. Hayland............. Hecla............... Hnausa.............. Húsavík............. Innisfail........... Kandahar............ Keewatin............ Langruth............ Leslie.............. Lundar.............. Markerville......... Mozart.............. Oak Point........... Oakview............. Otto................ Piney................ Red Deer............ Reykjavík........... Riverton............ Selkirk............. Sinclair, Man....... Steep Rock.......... Stony Hill......... Tantallon........... Thornhill........... VíSir............... Vancouver........... Winnipegosis........ Winnipeg Ðeach...... Wynyard............. .......4...J. B. Halldórsson ..........K. J. Abrahamson .....Sumarliði J. Kárdal ..........G. O. Einarsson ........Sigtr. Sigvaldason .........Björn Þórðarson ............G. J. Oleson ..........H. O. Loptsson .......Thorst. J. Gíslason ......H. A. Hinriksson ..........Páll Anderson ..........S. S. Anderson ......w..K. J. Abrahamson .........J. H. Goodmundson ..........ólafur Hallsson ..........Rósm. Árnason ..........H. G. Sigurðsson .............K. Kjernested .........Tím. Böðvarsson ............G. J. Oleson ........Sig. B. Helgason ......Jóhann K. Johnson ..........Gestur S. Vídal ..........John Kernested ........Ófeigur Sigurðsson ..........S. S. Anderson .........Sigm. Björnsson ............B. Eyjólfsson ......Th. Guðmundsson .Sig. Jónsson, D. J. Líndal ...... ófeigur Sigurðsson ..........S. S. Anderson .........Mrs. L. S. Taylor ..............S. Sigfússon .............Björn Hördal ..........S. S. Anderson ........Ófeigur Sigurðsson ..............Áml Pálsson .........Björn Hjörleifsson ....Magnús Hjörleifsson ......K. J. Abrahamson .............Fred Snædal .............Björn Hördal ..........Guðm. Ólafsson ........Thorst. J. Gíslason ..........Aug. Eicarsson .........Mrs. Anna Harvey ....Finnbogi Hjálmarsson ..........John Kernested ..........S. S. Anderson f BANDARÍKJUNUM: Akra..................................Jón K. Einarsson Bantry.................................E. J. Breiðfjörð Bellingham, Wash.................Mrs. John W. Johnson Blaine, Wash...................Séra Halldór E. Johnson Cavalier........................... Jón K. Einarsson Crystal............................ Th. Thorfinnsson Edinburg..............................Th. Thorfinnsson Garðar.............................. Th. Thorfinnsson Grafton..............................Mrs. E. Eastman Hallson...............................Jón K. Einarsson Hensel.............................. J. K. Einarsson Ivanhoe............................Miss C. V. Dalmann Los Angeles, Calif....Thorg. Ásmundsson, 4415 Esmeralda St. Milton............-.......................S. Goodman Minneota...........................Miss C. V. Dalmann Mountain.............................Th. Thorfinnsson National Ci'ty, Calif....John S. Laxdal, 736 E 24th St. Point Roberts........................Ingvar Goodman Seattle, Wash.........J. J. Middal, 6723—21st Ave. N. W. Svold.................................Jón K. Einarsson Upham..................................E. J. BreiðfjörO The Viking Press Limiteð Winnipeg; Manitoba Þegar fréttir bárust um þetta peninga-verzlunarmál til landa í Vesturheimi, varð það viðkvæmt tilfinningarmál. Sú staðreynd að blöðin í Reykjavík skyldu finna ástæðu til að einkenna landann með þeirri nákvæmni, að hann væri “Vestur-íslending- ur”, fanst þeim köld og óviðeig- andi kveðja frá því landi, sem þeir bregða hugsjónablæ yfir í endurminningunni, og bæði í ræðu og riti. Eg hefi fengið mörg bréf að vestan, sem bera vott um þessa særðu viðkvæmni, sum alla leið vestan frá Kyrra- hafsströnd frá mönnum, sem hafa hvorki heyrt eða séð hinn óhepna ferðamann. Nú er það mála sannast, að fréttin um peningaverzlun land- ans kom að verulegu leyti af- bökuð vestur. Auk þess eru skil- yrði vestra svo ólík, að menn skilja ekki aðstöðu okkar, sem verðum að berjast fyrir heiðri okkar og fjárhagslegu sjálfstæði með því að láta ekki seðla lands- ins vera verzlunarvöru erlendis. Lögin um seðlaverzlunina eru réttlát og óhjákvæmileg á ís- landi, en aðstaðan er fjarlæg al- menningi í Ameríku, og maður- urinn, sem hér átti hlut að máli, var af mörgum samsettum ástæð um alls ófær til að skilja, að sú verzlun, sem hann gerði í góðri trú í Englandi, var ekki leyfi- leg að lögum landsins, og að þau lög væru nauðsynleg hinni ís- Ienzku þjóð. Að lokum sendi Þjóðræknis- félagið fyrirspurnarskeyti til forsætisráðherra um málið. Ráð- herrann svaraði aftur með ítar- legu skeyti, sem síðan var birt í vestanblöðunum. Ríkisstjórnin leit á málavexti og lét manninn engu tapa nema gróða ‘þeim, sem hann hafði haft af peninga- skiftunum. ókunnugleiki manns- ins, heimför hans og öll atvik málsins voru þess valdandi að ríkisstjórnin lét ekki þetta til- felli verða úrskurðarmál um ó- leyfilega seðlaverzlun. Enginn skyldi halda að landar í Vesturheimi geri ráð fyrir að þeir séu hafnir yfir lögin í ætt- landi sínu, er þeir koma þar. Því síður ætlast þeir til þess, þar sem það er reynsla í Ameríku, að engin þjóð á tiltölulega jafn- lítinn 'hlut í hópi dómífeldra manna vestur þar eins og ís- lendingar. En bæði áttu menn vestra erfitt með að skilja sakar- efnið, og í öðru lagi er svo fjar- lægt hugsunarhætti þeirra, að blöðin skyldu, þó að það væri í fullkomnu athugunarleysi, finna ástæðu til að kenna manninn, um leið og hann var sakaður um yfirsjón, við samfélag landanna í Ameríku. Og hér er komið að atviki, sem við Austur-fslendingar skilj- um jafn lítið eins og landar vestan hafs eiga erfitt með að skilja hina umdeildu peninga- verzlun. Þegar íslendingurinn er kominn í óra fjarlægð frá ætt- landinu, þegar hann er kominn í fjarlæga heimsálfu og býst ekki við að sjá aftur land sitt og þjóð, þá ve'rður ættjarðarástin heit og viðkvæm, miklu næmari en í hugum þeirra, sem aldrel yfirgefa landið. fslendingarnir í Ameríku hafa þau óskrifuðu lög, að þeir vilji jafnan vera ís- landi til sóma. Þessi hugsun hefir verið ljós á vegum landa í Vesturheimi og lampi fóta þeirra á erfiðum 'leiðum. Ættjarðar- ástin og næmleikinn fyrir upp- runa sínum í hinu litla, fjarlæga landi, hefir verið aflvakinn í hinni glæsilegu framsókn landa í Vesturheimi. Fyrir þennan drengilega metnað eru íslend- ingar nú svo kyntir í Vestur- heimi, að þeir þykja einna æski- legastir allra þjóðflokka, sem til landsins koma. Ríkisstjórnin hefir gert alt sem í hennar valdi stóð til að greiða sem mest úr þessu ó- happamáli. Maðurinn fær aftur sína litlu fjáreign frá Ameríku. Hann er kominn heim í annað sinn. Hann er hraustur og spar- samur, og á að úrræðamikið vandafólk. Mér fyndist æskilegt að hægt væri að hlynna ofurlítið að þessum brákaða reyr, í stað þess að láta hann brotna. Hann ætti að fá dálítinn blett hjá bæj- arráði Reykjavíkur eða ríkis- stjórninni til að gera sér nýbýli. Með dollurunum sínum frá Ame- ríku og óbilandi dugnaði sínum, ætti hann að geta skapað sér heimili við sitt hæfi. Eg hygg að löndum í Vestur- heimi myndi þykja slík gestrisni við mann, sem tvisvar leitar griða í ættargarðinum, bezt lausn í þessu máli. J. J. —Tíminn, 7. marz. - NAFNSPJÖLD - Dr. M. B. Halldorson 401 Boyd Bldg. Skrlfstofusiml: 23 674 Stundar sérstaklega lungnasjúk- dóma. Er aS ílnnl ó skriístofu kl. 10—12 f. h. og 2—6 e. h. Heimili: 46 Alloway Ave. Talaími: 33 lit Thorvaldson & Eggertson Lögf ræðingar 705 Confederation Life Bldg. Talsíml 97 024 Ofvic* Phonk Res. Phonk 87 293 72 409 Dr. L. A. Sigurdson 109 MKDICAL ART8 BUILDINQ Omci Houks: 12-1 4 P.M. - 6 P.M. AND BY APPOINTMKNT w. J. LINDAL, K.C. BJÖRN STEFÁNSSON tSLKNZKIR LOGFRÆBINOAR 4 öðru gólfl 325 Main Street Talsimi: 97 621 Hafa einnig skrifstoíur að Lundar og Gimli og eru þar a« taitta, fyrsta miðvikudaa 1 hverjum mónuði. Dr. S. J. Johannesvon 272 Home St. Talaíml 30 871 Viðtalstiml kl. 3—5 e. h. % M. HJALTASON, M.D. ALMKNNAR LÆKNINOAR Sérgrein: Taugatjúkdómar Leetur útl meððl l viSlögum VlStalstímar kl. 2 4 «. h. 7—8 aS kveldlnu Simi 80 867 665 vlctor gt J. J. Swanson & Co. Ltd. RKALTORS Rental, Ineuranee and Financial Agentt Blml: 94 221 600 PARIS BUJO.—Winnipeg A. S. BARDAL eelur likklstur og annaat um útfar- lr. Allur útbúnaður só bestl. — Enníremur selur hann allgkonar mlnnisvarða og legsteina. 843 SHERBROOKE 8T. Phone: 86 607 WINNIPBO Gunnar Erlendsson Pianokennari Kenslustofa, 796 Banning St. Simi 89 407 thl watch shop Thorlakðon Baldwin DiamondB and Wedding Rings Agents for Bulova Watchea Marriage Licenses Issued 699 Sargent Ave. Jacob F. Bjamason —TRANSFER— Baggage and Furniture Moving 591 SHERBURN ST. Phone 35 909 Annaat aUskXMmr ílutnlnga fram og aftur um bœlnn. DR. A. V. JOHNSON DENTIST 506 Somerset Bldg. Rovatzos Floral Shop 206 Notre Dame Ave. Phone 04 054 Freeh Cut Flowers Dally Plants ln Season We specialize in Wedding & Concert Bouquets & Funeral Designs Xcelandlc spoken MARGARET DALMAN TBACHKR OF PIANO Bt4 BANNINO ST. SVAR MAGNÚSAR INGIMARSSONAR Frh. frá 3. bls. nægilegar tilraunir skoðunum sínum til sönnunar. Og þar koma hinir lærðu til sögunnar, sé annars hægt að fá þá, sökum fordóma, til að gefa málinu nokkurn gaum. Svo tileinka þeir sér hugmyndina og sitja með heiðurinn, sé um það að ræða. Með þessu á eg þó ekki við að Magnús hafi í þetta sinn borið fram neina sláandi athugasemd. Það eitt, að gefa málinu ásjá eftir föngum, lýsir eftirtektar- verðri víðsýni og skilningsþrá. Enda ber grein hans með sér að hann hafi nokkuð um málefni það hugsað og lesið. En því mið- ur virðist lesturinn hafa fremur ruglað fyrir en leiðbeint í því efni, því hann ræðip talsvert um ýms aukaatriði, sem koma málinu lítið sem ekkert við. Mig gildir einu hve margar bylgju- lengdir geta komist fyrir í Ijós- vakanum, að minsta kosti þang- að til eg geng úr skugga um að nokkur ljósvaki sé til. Það er ó- hætt að láta fræðimennina dunda við þá smámuni. Eins geta þeir með tilraunum sínum sannað hvaða sveiflulengdir geri efnið ósýnilegt mannlegum sjón- færum. En höfundur réttir að mér tvær spurningar, sem umhugsun um málefnið gefur eðlilega til- efni til, en grein mín alls ekki. Hann spyr hvort rökrétt hugsun geti gert ráð fyrir þrýsting~öðru- vísi en í sambandi við afl, og hvaðan þettq komi, sem eg kalla þrýsting. Office 88124 Res. 36 888 í grein minni tók eg sérstak- lega fram að þrýstingurinn myndi vera hið eina afl, sem til væri; en þá dul ætla eg mér ekki, að gizka á hvaðan hann komi. Vissi maður það, væri öllum ráð- gátum tilverunnar svarað um leið. Eg á ekki von á að neinn verundur eigi nú, eða öðlist nokkurntíma, þá þekkingu. Fyrir nokkrum dögum síðan rakst eg á samtal við Einstein, þar sem hann er að leitast við að lýsa skoðunum sínum á grund- I vallarlögum tilverunnar. En ann- að hvort fer blaðið skakt með, eða hann er enn svo ruglaður í rökfræðinni að ekkert er á því að græða. Og ef hann kemst hvergi á því sviði, er ekki við miklum sigri að búast frá hendi vísindanna að sinni. Að vísu benda orð Einsteins á einhverja óljósa tilfinningu um það, að meginorka tilverúnn- ar sé einþætt, en hann er svo háður hugmyndinni um aðdrátt- araflið að aðal tilraunir hans hníga að því, að leita að orsök þess. Og er því ekki von að vel fari á meðan svo stendur. Það er fullnógu villandi að trúa á það, sem ekki er til, án þess að vera að vasast í að grafast eftir uppruna þess. Ef Einstein gæti losað sig við trúna á aðdráttaraflið ofurlitla stund, gæti eg vel trúað að hann óðara sæi hve eðlilegt sé að skoða þrýstingsaflið þá einu orkutegund, sem til er. Og ef hann feðraði hugmyndina yrði Ptaone: 26 420 410 Medical Arts Bldg.. Dr. K. J. AUSTMANN Stundar eingöngu Augna, eyrna, nefs og kverka sjúkdóma 10 til 12 f.h.—3 til 5 e.h. Skrifstofusími 80 887 Heimasími 48 551 hún fljótt viðtekin. Það er sú eina orka sem hægt er að koma nokkrum tilraunum við, og sú eina, sem mögulegt er að hug- leiða. Og af því að hægt er að rekja alt, sem skeður, til þrýst- ingslögmálsins, hversu margar missýningar, sem kunna að villa fyrir, er enginn efi á því, að það næði öruggri viðurkenningu án tafar þegar hinn fyrsti vís- indamaður kæmi auga á það. Það eru nú rétt átján ár síðan eg spáði því, að kenningin um aðdráttaraflið yrði numin burt úr fræðibókum skólanna. Eg er enn á þeirri skoðun. Síðustu tvö, þrjú árin hefir ofurlítið ból- að á bollaleggingum í því efni meðal hinna óæðri mentamanna, og jafnvel Einstein sjálfur nú farinn að leggja sig í bleyti, eft- ir því sem blöðin segja. Spurn- ingin er auðsjáanlega á uppleið og ætti því ekki að verða langt þangað til úrlausnin kemur. P. B. Konur gegna mörgum mis- munandi störfum í Japan, en þær fá að öllu jöfnu þrisvar sinnum lægra kaup en karlmenn.

x

Heimskringla

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Heimskringla
https://timarit.is/publication/129

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.