Heimskringla - 10.05.1939, Blaðsíða 1

Heimskringla - 10.05.1939, Blaðsíða 1
Phone 96 361 * Country Club BEER “famous for flavor” Phone 96 361 ^ Gountry Club BEER “famous for flavor” LIII. ÁRGANGUR WINNIPEG, MIÐVIKUDAGINN, 10. MAÍ 1939 NÚMER 32. ) HELZTU FRÉTTIR _____________________ Breta-konungur og drotning á leiðinni vestur um haf Frá Englandi lögðu konungs- hjónin brezku af stað s. 1. laug- ardag (6. maí) í hina fyrirhug- uðu ferð til Canada og Banda- ríkjanna. Skipið sem þau koma á heitir “Empress of Australia”. Það er 21,833 smálestir að stærð, var smíðað í Þýzkalandi, hét Tir- pitz, eftir flotaforingjanum þýzka í stríðinu mikla, en var tekið upp í stríðsskaðabætur. Herskipið “Repulse” var hætt við að nota til ferðarinnar vegna stríðshættunnar sem yfir vofir. Til Quebec kemur konungs- skipið 15. niaí. Fyrstur til að heilsa konungshjónunum verður Mr. King forsætisráðherra, er skipið er komið í höfn. Gerir hann þá kunnuga þeim E. 1+ Pat- enaude fylkisstjóra í Quebec og frú hans, þá ráðgjafa sína og frúr þeirra, M. Duplessis forsæt- isráðherra í Quebec o. fl. í Ottawa verða aðal viðtökurn- ar. Verður konungi og drotn- ingu þar afhent minningargjöf (aouvenier) frá Clanada. Er gjöfin gullrent landabréf af Canada með áletruðum öllum við- komustöðum konungshjónanna á ferð þeirra og leiðin, sem farin verður. I Ottawa leggur Eliza- bet drotning hornstein í hina nýju byggingu yfirréttarins í Canada 19. maí. Verður letrað á steininn á ensku og frönsku: Þessi hornsteinn var lagður af Hennar Hátign Elizabetu drotn- ingu í viðurvist Hans Hátignar Georg VI. konungs, 19. maí 1939. í Winnipeg er verið að skreyta þinghúsið, bæjarráðshöllina, pósthúsið og allar þær bygging- ar, sem konungshjónin heim- sækja. Barnaskólum verður lokað 25. og 26. maí. En börnin koma í skólana að morgni hins 24. og verður þá ráðstafað, hvernig þau geti séð skrúðför konungs og drotningar um bæ- inn. Ráðherraskifti á Rússlandi vekja athygli á Englandi Maxim Litvinoff utanríkis- málaráðherra Rússlands, var s. 1. föstudag veitt lausn frá stöðu sinni. Heitir sá V. Molotoff, er við embættinu tekur. Litvinoff hefir haft þetta starf með höndum í 9 ár. Hann hefir öll þau ár haft það fyrst og fremst fyrir augum, að tryggja hag Rússlands út á við. Hann kom Rússlandi í Þjóða- bandalagið 1934 og reyndi með því að efla vinsældir Rússlands út á við. í samnings-gerðinni sem stendur yfir milli Breta og Rússa um að stöðva yfirgang Hitlers í Evrópu, hefir Litvinoff verið talsmaður Rússa. Hefir hann farið fram á, að Bretar, Frakkar og Rússar veiti hvorir öðrum hispurslaust að málum, ef á einhverja af þessum þjóð- um er ráðist, en Bretar hafa verið tregir til að ganga að því, að lofa Rússlandi hernaðarað- stoð. Þeir telja Rússum sjálf- um h’ag í að verja Pólland og Rúmeníu og krafa um skuldbind- ing af hálfu Breta að fara í stríð með Rússlandi, verði á það ráðist, sé því ekki sanngjörn. Bretar gera sér von um að á- stæðan fyrir því að Litvinoff er veitt lausn frá stöðunni, sé sú, að Stalin hafi þótt hann ganga of langt og að Molotoff hafi verið álitinn heppilegri samn- ingamaður. En Þjóðverjar telja það happ, að Litvinoff sé af hólmi horfinn. Hann er Gyðingur eins og allir vita og hefir ekki verið hlyntur Þjóðverjum, síðan Hitler komst til valda. Áður átti hann nokk- uð við, að sameina Þjóðverja og Rússa. En þá var Litvinoff, sem Þjóðverjar, á móti Þjóðabanda- laginu. í blöðum á Rússlandi var engin ástæða gefin fyrir burtför Lit- vinoffs. Og hans eigin blaði var bannað, að sagt er, að birta nokkuð um það. Molotoff er ekki sagður neinn garpur og ekkert annað en verk- færi í höndum Stalins, er utan- ríkismálin mun sjálfur annast hér eftir. En hver stefna Stalins er í þeim, vita engir. Þess er getið til, að hún muni vera sú, að halda sig algerlega utan við hern- aðarmál Evrópu-þjóðanna. Það er að minsta kosti sennilegra en hitt, að hann sé að gera banda- lag við Hitler, eins og Frakkar óttast og jafnvel Bretar einnig. Litvinoff giftist enskri konu, Ivy Low, dóttur Sir Sidney Low, þegar hann bjó í London; þau eiga tvö börn. “Til eflingar friði” Síðast liðinn sunnudag gerðu einræðisherrarnir Hitler og Mus- solini hernaðarsamning með sér. Hefir Joachim von Ribbentrop, utíinrikidmálaráðherra Þjóð- verja verið undanfarna daga í Róm að semja um þetta við Ciano greifa, utanríkismálaráð- herra ítalíu. Þegar fregnin var birt, fylgdi henni sú skýring, að samningarnir væru gerðír til þess að vinna að Varanlegum friði í Ervópu! Tilgangurinn er auðvitað sá fyrir Hitler, að ögra Póllandi og reyna að hindra samtök Frakka og Breta á móti Þýzkalandi. Um Mussolini er það að sega, að hann mun hafa verið rekinn til þessa af Hitler, eins og fullyrt er að oftar hafi átt sér stað og nú síðast, er ítalía réðist á Al- baníu. Japanir kváðu taka vel undir þetta hernaðarsamband og tala um, að þeir séu til með, að ger- ast félagi þess. Bandaríkin og ræða Hitlers Það er ekki að sjá, að ræða Hitlers hafi haft mikil áhrif í Bandaríkjunum. Roosevelt for- seti hefir ekki svarað henni og er ekki líklegur til þess, að sagt er, vegna þess, að hann skoði hana ekki formllegt svar við skeyti sínu. Hafi ræðan vakið nokkra sérstaka eftirtekt, er það helzt hjá þeim, sem á móti af- skiftum Ba^ndariíkjanna eru í stríðsmálum Evrópu, hjá þeim sem einangrunarstefnunni fylgja. -Þeir eru að vísu ekki á móti friðarboðskap Roosevelts, en þeir líta nú svo á, sem við það sé bezt að sitji sem komið er, og málum þjóðarinnar inn á við sé meiri gaumur gefinn. En 'svo hefir þessum mönnum ávalt þótt nóg um gerðir eða stefnu Roose- velts í utanríkismálunum. Ræða Hitlers hefir ef til vill ekki vakið neina almenna andúð í Bandaríkjunum fyrir þessu. En viðskiftin við Þýzkaland hafa frá 1920 verið Bandaríkjunum dýrt spaug. Það var enginn kali í hugum manna í Bandaríkjunum til Þýzkalands eftir stríðið. Menn aumkvuðu örlög þess og voru fúsir að rétta því hjálparhönd. Versalasamningarnir voru álitn- ir svo óhæfir, að Bandaríkin stóðu þeirra vegna utan við Þjóðabandalagið. Þau gerðu sérstakan samning við Þýzka- land og láta það njóta öðrum fremur viðskifta sinna; þótti Bandaríkjamönnum illa af sér vikið, að Frökkum var fengið Rín-héraðið. Á árunum 1924 til 1932 var ferða-mannastraumurinn mikill til Þýzkalands frá Bandaríkjun- um. Það skorti lítið á að hann næmi einni biljón dollara. Og fé streymdi í lánum og öðru til Þýzkalands, til vegagerðar, til opinberra bygginga, skemti- garða (sports stadiums), raf- magnsstofnana og línuskipa- smíði, svo sem til Bremen og Europa. Fé þetta nam að minsta kosti $2,000,000,000 (tveim bil- jón). Mestur hluti þess er nú tapað. Tilfinningar manna í Banda- ríkjunum kunna að vera hinar sömu og áður til þýzku þjóðar- innar, enda þótt Hitler hafi margt aðhafst, sem útlægt er talið í Bandaríkjunum og raunar víðast hvar. En það hefir ný- verið mátt á mörgum þingmanni heyra að tilfinningin mætti ekki leiða menn í gönur og þar væri öruggasta ráðið að fylgja ein- angrunarstefnu Bandaríjkanna í utanríkismálum. Að þessu leyti getur skeð, að ræða Hitlers hafi óbeinlínis nokkurn hnekkir í för með sér fyr-ir stefnu Roosevelts eða flokk hans. í New York Times var birt saga nýlega um, að Roosevelt hefði boðið Hitler og Mussolini út á skip með sér árið 1936 til þess, að leita eða koma sér saman um einhvérn varanlegan friðar-1 grundvöll, en einræðisherrarnir | hafi neitað boðinu. Ýms blöð efa að saga þessi hafi við nokkuð að styðjast. NorðuiTandaþjóðirnar hafna samningsleit Hitlers Nýlega fór Hitler fram á það við Norðurlanda-þjóðirnar, Dani, Norðmenn og Svía, ásamt Finn- um, að þær gerðu friðar og vin- áttusamning við Þjóðverja (non- agrression pact). í gær svör- uðu þær málaleitan Hitlers. Er í svarinu haldið fram, að slíkur samningur við eina þjóð, komi í bága við hlutleysisstefnu þá í hernaðar- eða ófriðarmálum Ev- rópu, sem þær hefðu ákveðið að fylgja og samþykt hefði verið á fundi 24. júní 1938 í Oslo. Samn- ingstilboði iHtlers er því hafnað. SÍÐUSTU FRÉTTIR Símað er í morgun, að Ung- verjar hafi varað Pólverja við að gera samning við Rúmeninga; segja vináttu við Ungverjaland með því slitið. Þetta kemur ein- kennilega fyrir eftir yfirlýsingu Stephen Casky greifa og utan- ríkismálarðherra Ungverja viku áður, að hann bæri góðan hug til Póllands. Að hinu leytinu veit Pólland, að Hitler keypti vináttu Ungverja með því að láta þá hremma austur-hlutann af Sló- vakíu. * * * í gærkveldi er símað, að 2,000 ungir Nazistar frá Þýzkalandi hafi farið til Danzig, dulklæddir sem ferðamenn, en með herklæði og vopn í drjúgum mæli í fari Kristín Grímsdóttir Vídal 28. nóv. 1855—22. apríl 1939 sínu. Er á það litið sem fyrir Hitler vaki að taka fríborgina á hverri stundu. * * * Símað er í morgun, að Rússar séu óánægðir með svör Breta viðvíkjandi samtökunum sem verið er að reyna að mynda til að stöðva Hitler. Samningatil- raunum er ekki lokið ennþá milli Breta og Rússa, en hinir síðar- nefndu virðast taka daufara í þetta en áður. Bretar færast stöðugt undan því, að ganga að tillögum Rússa um að Bretar Frakkar og Rússar veiti hver öðrum Jiernaðaraðstoð, ef á eina þjóðina er ráðist. Ofan á það sem Rússar voru móðgaðir með að bjóða þeim ekki að vera með á Munich-ráðstefnunni s. 1. haust, skoða þeir það ekki góðs vita, að Bretar vilji ekki lofa þeim neinni vernd fyrir að vera með í samtökunum gegn Þjóð- verjum. * * * Sambandsstjórnin hefir á- kveðið að minnast afmælis Breta konungs 20. maí. Verður dagurinn því víðast haldinn helg- ur í Canada. í Winnipeg er þó sögð sú frétt í morgun, að búðir verði hér opnar þann dag, telja kaupmenn ofmikið tap, að loka bæði þann 20. og 24. maí. George VI, er fæddur 14. des. 1895. * * * Hermann Göring marskálkur lagði af stað til Spánar með þýzka skipinu Huascaran í morgun; um erindi hans veit enginn; ferðin dettur á öllum að óvöru. VERKEFNI NÝJU STJÓRNARINNAR Á ÍSLANDI Ríkisstjórn, sem skipuð er fulltrúum þriggja aðalflokka þingsins, tekur við völdum í dag. Fullnaðarsamkomulag um myndun slíkrar stjórnar, aðal- verkefni hennar og verkaskift- ingu hins nýja ráðuneytis, náðist milli^fulltrúa flokkanna síðdegis á sunnudagin. Símaði forsætis- ráðherra þá um kvöldið til kon- ungs lausnarbeiðni fyrir Skúla Guðmundsson og skipunarbeiðni fyrir hina nýju ráðherra. Barst staðfesting konungs fyrir há- degi í dag. Hermann Jónasson forsætis- ráðherra fer með dómsmál, land- búnaðarmál, kirkju- og kenslu- mál. Eysteinn Jónsison viðskifta- málaráðherra fer með gjaldeyr- ismál, verzlunarmál og banka- mál. ólafur Thors atvinnumálaráð- herra fer með sjávarútvegsmál og samgöngumál. Jakob Möller fjármálaráðhr. fer með fjármál ríkisins, yfir- stjórn ríkiseinkasalanna og iðn- aðarmál. Stefán Jóhann Stefánsson fé- lagsmálaráðherra fer með bæjar- og sveitarstjórnarmál, heil- brigðisml og utanríkismál. Forsætisráðherra t tilkynti þessar niðurstöður á fundi 1 sameinuðu þingi í dag og gerði grein fyrir stefnu hinnar nýju ríkisstjórnar í eftirfarandi ræðu: Eins og kunnugt er, hafa síð- an í þingbyrjun farið fram við- ræður milli Alþýðuflokksins, Framsóknarflokksins og Sjálf- stæðisflokksins um að taka upp samstarf um lausn þeirra við- fansegna, sem nú eru mest að- kallandi með þjóðinni. Árangur þeirra viðræðna hefir orðið sá, að mynduð hefir verið 1\ /Teð láti Kristínar Grímsdótt- ur Vídal, tekur að sneiðast um með hina eldri landnema í Hnausabygð í Nýja íslandi. Hún var meðal hinna alþektustu land- námskvenna þar í bygð, og heim- ilið eitt hið mesta greiðaheimili svo að orð var á gert um langt skeið. Hún var vitur kona og (ráðholl, fáskiftin í orði, en jafn- an glöð og umhyggjusöm um gesti sína og heimafólk. Hún og maður hennar, um það leyti er hann lézt, voru búin að búa á heimilisjörð sinni er lá við þjóð- veginn, sem næst í 45 ár. Húsið stóð fram við þjóðveginn. Á myrkum vetrarkvöldum gladdi það margan er um veginn fór í umbrota færð, að sjá ljósið frá stafnglugganum á húsi þeirra leggja fram á veginn, og urðu þeir bæði greiða og gistingar fegnir, unz aftur dagaði. Eftir að maður hennar andað- ist slepti hún af allri bústjórn, er yngri börn hennar höfðu þegar tekið við nokkru áður. Kristín var fædd"á Refsteins- stöðum í Víðidal, 28. nóv. 1855. Foreldrar hennar voru þau hjón Grímur Magnússonar og Anna Bjarnadóttir er á þeim tíma voru búendur á Refsteinsstöðum. — Anna fluttist með dóttur sinni vestur um haf og andaðist hjá henni árið 1913. Systkini Kristínar voru mörg, og munu nú öll dáin nema ein systir Ingveldur, ekkja Uluga Ólafsson er bjó um langt skeið í Selkirk. Lifir hún nú í hárri elli og er til heimilis hjá dóttur sinni er býr í grend við Selkirk. Einn bróðir, Grímur Grímsson ríkisstjórn, sem skipuð er full- trúum þessara þriggja flokka og hefir stuðning þeirra, svo sem eg hefi tilkynt hér á háttvirtu Al- þingi. Ríkisstjórnin telur, að megin- viðfangsefni hennar verði fyrst og fremst: 1. Að efla framleiðslustarf- semina í landinu. 2. Að.búa þjóðina undir að geta lifað sem mest af gæðum landsins, og gera aðrar ráðstaf- anir þjóðinni til sjálfsbjargar, ef til ófriðar kemur. 3. Að sameina lýðræðisöflin í landinu til verndar og eflingar lýðræðinu. Frh. á 5. bls. fluttist vestur með mági sínum og systur og var jafnan til heimilis hjá þeim þar til hann andaðist fyrir mörgum árum síð- an. Árið 1877 gekk Kristín að eiga Sigurð Jónsson bónda á Kambhóli í Víðidal. Voru þau á líku aldursskeiði hann tveimur árum eldri en hún, fæddur 6. maí 1853. Stóð hann fyrir búi móður sinnar, Sigríðar Hluga- dóttur, er þá var löngu orðin ekkja. Bjuggu þau Kristín og Sigurður svo um nokkur ár á Kambhóli en færðu sig þá að Torfustöðum í Miðfirði og fluttu þaðan til Vesturheims árið 1887 og settust að fyrst á leigulandi, er nefnt er Eyrarbakki á meðan þau voru að koma sér fyrir á heimilisréttarlandi sínu er þau nefndu á Fitjum. Eru bæði þessi lönd norðan við Hnausa. Eftir að hingað kom tók Sigurð- ur sér ættarnafnið Vídal eftir Víðidal í Húnaþingi. Að heiman fóru þau með 6 börn sín er þá voru á lífi: Sigur- rósu, nú hjúkrunarkona í heil- brigðismáladeild Manitoba-fylk- is; Harald, er druknaði í Winni- peg-vatni 1908; Sigvalda, bónda við Hnausa; Rögnvald, verzlun- armann við Hodgson, Manitoba; Sigríði og Inga, á öðru og fyrsta ári, er bæði dóu fyrsta haustið hér í landi. Þrjú börn eignuðust þau eftir að vestur kom: Sigríði, er andaðist 15 ára að aldri 1904; Steinunni og Gest, er við búinu tóku nokkrum árum áður en faðir þeirra andaðist 24. sept. 1933. Hafa þau aldrei að heim- an farið, en annast um foreldra sína öll síðari ár. Kristín heitin var búin að vera svo að segja rúmföst frá því snemma í vetur. Smá hnignaði henni eftir* því sem að vorinu dró, unz hún andaðist laugar- daginn 22. apríl. Útför hennar fór fram frá heimilinu 26. s. m. og talaði Séra Eyjólfur J. Melan yfir moldum hennar. Hún var jarðsett í bygðar grafreitnum í grend við Kirkjubæ, við hlið manns síns. Jarðarförin var f jölmenn og lýsti betur en nokk- ur orð hverra vinsælda hún og maður hennar nutu meðal sam- tíðarmanna sinna. Blessuð veri minning hennar meðal sveitunga hennar, ættingja og vina. R. P.

x

Heimskringla

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Heimskringla
https://timarit.is/publication/129

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.