Heimskringla - 29.11.1939, Side 5

WINNIPEG, 29. NÓV. 1939
HEIMSKRINGLA
5. SÍÐA
í sambandi við vagn rektors og
fleiri gáskamerki í fari hins
unga íslendings, urðu þess vald-
andi, að honum var vísað sem
námsmanni úr skólanum. Vil-
hjálmur Stefánsson lét það ekki
á sig fá, og flutti sig í annari há-
skóla, og fékk þar leyfi til að
taka próf jafnskjótt og hann
væri nægilega undirbúinn. Tók
hann þá fjögur próf á einu ári,
°g þótti sú námsraun vasklega
gerð. Skömmu síðar fór hann
til framhaldsnáms í elzta og
frægasta háskóla Bandaríkj-
anna, en það er Harvard í Bo-
ston. Dvaldi hann þar í þrjú ár
°g stundaði mannfræði og sam-
anburðartrúfræði. Á þessum ár-
Um kom Vilhjálmur Stefánsson
tveim sinnum, sumurin 1904 og
1905 til íslands og stundaði
uiannfræðirannsóknir, að nokkru
leyti með styrk frá Harvard-
háskóla. Á þessum ferðum rann-
sakaði Vilhjálmur höfuðkúpur í
&ömlum kirkjugörðum, og fann
allmargir lítt skemdar og með
heilum tönnum, frá kaþólsku
eldunum. Hafði hann af þessum
rannsóknum mikinn stuðning
síðar í sambandi við hinar frum-
legn kennisetningar sínar um
matarhæfi og heilsufar.
Vilhjálmur Stefánsson stóð á
Þessum árum á vegamótum. —
Hann hafði frá æskuárum feng-
ist nokkuð við skáldskap. í blaði
stúdenta í Grand Forks hafði
hann á æskuárum birt kvæðið
Heimspeki tvítugs manns, sem
ber ótvíræða merki um skáld-
£áfu á háu stigi. Á fslandsferð-
um sínum kynti hann sér ís-
Jenzka ljóðagerð og þýddi þá á
ensku nokkur íslenzk kvæði. ó-
hfett er að fullyrða, að þessar
týðingar eru óvenjulega góðar.
l’ær eru í einu afar nákvæmar,
eu um leið léttar, myndríkar og
elnfaldar. Það má telja fullvíst,
að Vilhjálmur Stefánsson hefði
8etað orðið mikið ljóðskáld á
enska tungu ef hann h'efði haldið
áfram á þeirri braut." Hin með-
fedda skáldgáfa varð honum
samt að ómetanlegu gagni í sam-
bandi við landkönnuðarstarf
Sltt. Hann er bæði mikill rithöf-
Undur og mikill ræðumaður. Er
niikið sótzt eftir honum sem
lyrirlestrarmarjni við háskóla
°£ vísindastofnanir hvarvetna í
^andaríkjunum. Veldur því
bæði landkönnunarfrægð hans,
bó ekki síður alveg óvenju-
legir ræðumannshæfileikar.
IV.
Skömmu eftir að Vilhjálmur
Stefánsson kom heim til Har-
vard úr hinni síðari fslandsför
sinni, var leitað til hans um.
bátttöku í rannsóknarför norður !
1 íshaf. Áður hafði hann lagt |
mllcla stund á að búa sig undir,
lerðalög í Afríku, en nú opnað-j
töt honum nýtt viðfangsefni, j
rannsókn heimskautalandanna í (
Ameríku. Hann tók þessu boði i
stóð hin fyrsta norðurför!
bans eitt ár, frá 1906—07. En
framgöngu sinni í þessum
lyrsta rannsóknarleiðangri sín-
Um var hann orðinn svo nafn-
kendur maður, að árið eftir gat
hann fengið fé í aðra og meiri
ferð. Var hann þá í norðurhöfum
Eskimóabygðum í fjögur ár,
°g kom heim 1912. — En ekki
leið nema eitt ár, þar til lagt var
stað að nýju. Var sá leiðang-
Ur niannmargur og voru þá í
fyjíTd og samstarfi með Vil-
bjálmi vísindamenn frá mörgum
bjóðum. Vorú þeir félagar á
Uorðurvegum frá 1913 og öll ár-
ln meðan heimsstyrjöldin geis-
aði 1 Evrópu. Á báðum þessum
|°ngu ferðum gerðu Vilhjálmur
lefánsson og félagar h'ans
margar uppgötvanir, og söfnuðu
meiri vitneskju en áður var til
Um öll hin víðáttumiklu heim-
■^autalandflæmi, sem tilheyra
anada. Auk þess hafði Vil-
jálmur Stefánsson sannað á
nessum ferðum, að hyítir menn
Ptu. hfað heilsusamlegu lífi á
inni einhæfu fæðu úr dýrarík-
lnu> sem kostur er á í heim-
skautabygðum. Studdist hann í
fræðilegum deilum um þetta efr.i
við rannsóknir sínar á beinum
íslendinga frá miðöldunum. Þeir
höfðu vitanlega lifað að lang-
mestu leyti á íslenzkri fram-
leiðslu og þó haft þann þrótt, að
höfuðskeljar og tennur voru
heilar eftir margar aldir.
Þegar lokið var þessum ferð-
um h'ætti Valhjálmur Stefáns-
son að mestu beinni þátttöku í
rannsóknarleiðangrum í norður-
höfum. Hann var þá rúmlega
fertugur að aldri. Æfisaga hans
fram að þeim tíma var æfin-
týrakend og full af óvenjulegum að hún tók upp söng, — óg að h'ealth and those blessings which
andstæðum. Hann var af kyn-|bann tímunum saman æfði með make this life worth while.
stofni minstu þjóðarinnar, sem henni og hjálpaði henni til þess 1 Sincerely,
sendi landnema til Vesturheims. \ að hún gæti fullkomnað sig sem | Toots
Hann var fæddur í bjálkakofa í mest- Sigur hennar á því sviði
Edmonton, Alta.
Á Islands fullveldisdag
Að ísland sé frjálst, því er eg með.
Og alla sem það styðja: vel eg kveð.
Á fullveldisdaginn eg fagna því:
Að Fannland mitt á mörg hugtök hlý.
Um framtíð þess alla er fögur von,
Og fylli það dáð hvern Snælands son.
Þá eftirvæntingu sem ísland ber
Og ekkert má hamla, tignum vér.
Jón Kernested
lítt bygðu skóglendi. Hungur- var >vl einnig sigur hans, og!
vofan og bólusóttin höfðu svo að hann hafði meiri ánægju af því,: Dear Uncle:
segja haldið vörð við vöggu en ef að hann sjálfur hefði unn-1 Many, many happy returns of
hans.En við þessi ferðalok var ið sigurinn. jthe day. I only wish' we were
hann orðinn hámentaður maður, I Þæð er þannig sem hann lifir í, able to join your many friends 1 sögum sínum. Ekkert er skáld-
og kunnur um allan heim fyrir huga mínum. Eg hugsa aldrei iln their good wishes, but thatjinu a Sandi jafn óskylt og yfir-
Hafa þá hér verið upptaldar alls '
16 bækur, er Guðmundur Þ"rið-
jónsson hefir ritað, en þar er ó-
talinn allur sá fjöldi blaðagrema
og tímarita-, er hann hefir ritað ;
um dagana, en þar virðist síður
en svo bilbug á honum að finna !
hinar síðustu vikur, enda þótt j
sjónin sé mjög farin.
Guðmundur Friðjónsson er
fyrst og fremst skáld bygðanna.
— skáld einyrkjabóndans og
húsfreyjunnar undir heiðinni
eða úti í dalnum. Efni flestra
smásagna hans er sótt í daglegt
líf þessa fólks, er heyir baráttu
sína fyrir lífinu við gegningar á
vetrum og heyskap á sumrurn.
Sjálfur þekkir hann af eigin
reynd slíka baráttu. Hann hefir
komið upp stórum, manrivæn-
legum barnah’óp með iðni og
sparsemi, — þeim dygðurn, er
hann hefir jafnan gert hærra
undir höfði en flestum öðrum í
afrek í landkönnunarmálum, nm hann sem mann, sem vann
vísindalegar rannsóknir og erfiða líkamsvinnu, eða í sam-
mikla rithöfundarhæfileika.
Framh.
bandi við þunga vinnu, en altaf
í, sambandi við söng og tónlist.
Næst um því öll þau ár, sem þau
h'jónin stjórnuðu söngflokkum í
Sambandskirkjunni og Unitara
kirkjunni var eg í honum með
Frh. frá 1. bls. þeim. Eg kom oft heim til
alt annað fagran söng og hljóð- ^eirra með söngflokknum og í
færaslátt. Hann lærði sjálfur el^ln erlndum, og oftast eða alt-
af var það í sambandi við söng
PÁLL SIGFÚSSON
DALMAN
snemma að spila ýms mismun-
andi hljóðfæri og var einn stofn-
enda fyrsta lúðraflokks þessar-
ar borgar, sem stofnaður var,
undir leiðsögn Hjartar Lárus-
sonar, sem nú er í Minneapolis,! „ , ., ,
árið 1897, og ýmist kallaður ar llfa hla ollum sem hektu haun
“Foresters” (I. O. F.) Band eða bezt 0* fen^u að njota. yms,f ld:
“Jubilee” Band. Selnna samein- ar hans; Jf™011
aðist þessi flokkur öðrum flokki fyrir hað að hannhfðl °.g
eða það, sem tilheyrði söng, og
þær endurminningar, sem festst
hafa í huga mínum frá þeim
árum, hverfa aldrei. Og einnig
veit eg að þessar endurminning-
fegurð hljómlistarinnar inn í líf
vort. Heimurinn er bjartari, og
lífið fullkomnara og fegra. Vér
þökkum guði fyrir alla slíka
menn.
P. M. P.
HEILLAóSKIR
og var nefndur “Citizens” Band,
og var Páll h'eitinn einnig í hon-
um. Seinna spilaði hann með
lúðraflokki lOOth Grenadiers og
var með honum til stríðsbyrjun-
ar 1914, og þá lagðist alt þess-
konar starf að mestu leyti nið-
ur vegna ófriðarins. En aldrei
misti Páll heitinn áhugann fyrir
tónlist eða hljóðfæraslætti, og Flin Elon, Man.
hefði hann, ef kringumstæður Er. M. B. Halldórson
hefðu leyft, gefið allan tímann j WlnnlPef: ^an
í það, að spila eða stunda tónlist,
eins og hann í raun og veru
gerði alt árið 1903, er hann
ferðaðist víða um Bandaríkin og
Canada með hljómsveit sem spil-
Am thinking of you tonight
Uncle and wishing you every
happiness in the world on your
seventieth birth'day.
Jim Goodman
* * *
l.
San Francisco, Calif.
Dr. M. B. Halldórson
aði í mörgum helztu stórborgum
syðra. En er aftur var komið
til Winnipeg, stundaði hann tón
listina aðallega í hjáverkum, og Winnipeg, Man
tók sér annað sem aðal atvinnu-1 Dear Brother we may be
grein. En þó að vinnan væri miles apart on your seventieth
þung og erfið, var hann aldrei birthday but our warmest and
svo þreyttur að deginum loknum most loving thoughts are with
að hann settist ekki við hljóð- you tonight. May your birth-
færi sitt og spilaði eða skrifaði day find you in good health and
upp sönglög, eða hjálpaði öðrum may the coming year bless you
með söng eða hljóðfærisæfingu. with health and happiness.
being impossible, we want you, borðsmenska og tízkatildur
to know our thoughts are with i Gagnvart því stendur það jafn-
y°u today. jan meg refsivönd í hendi, óvæg-
That you may enjoy many ^ jg ,0g hispurslaust. En jafn-
more years of continued health, framt ber það djúpa virðingu
happiness and prosperity is th'e fyrjr vinnulúnum móðurhöndum
sincere wish of '0g þeim rúnum, er viðureign
Mr. & Mrs. Björn Blondal búandkarlsins við íslenzkar stór-
and the little Blondals hríðir og storma hefir rist í and-
1 lit honum. Lýsingar skáldsins á
Bottineau, N. Dak. búnaðarháttum og daglegum
Dear Doc.
Sorry we pan’t be with you to
help you celebrate but court is ]egur fróðleiksbrunnur.
in session so that is impossible.'
Weather is simply grand. — I
don’t think much of this card
Marg. picked last night. We had
störfum fólksins í sveitinni geta
orðið eftirkomendunum ómetan-
Hin hispurslausa framkoma
Guðmundár Friðjónssonar í
ræðu og riti, við hvern sem í
„ , , hlut á, hefir valdið því, að oft
company all day yesterday for hefir staðig um hann nokkur
Thanksgiving dinner. They
stayed til 10 p.m. I’m thankful
it’s over. Many happy returns.
Love,
Adams family
* * *
Mountain, N. Dak.
We wish to extend to you, our
sincerest wishes for a very
happy birthday and may you
have many more.
Helen and Steve Indridson
and family
* * *
St. Walburg, Sask.
Dr. M. B. Halldórson,
Winnipeg, Man.
Sorry I could not be with you.
Skál. Many happy returns.
Kobbi.
styrr. En hvort sem tunga hans
eða penni hafa háð einvígi hefir
Guðmundur aldrei gengið sár af
hólmi.--------
fslendingur árnar skáldinu
allra heilla í tilefni af sjötúgs-
afmælinu.—fsl. 27. okt.
í SL AN DS-FRÉTTIR
GUÐMUNDUR Á SANDI
SJÓTUGUR
Guðmundur Friðjónsson skáld
Horfir til vandræða vegna
vatnsskorts við Eyjafjörð
Fréttaritari vor á Akureyri
símar, að vegna stöðugra þurka
við Eyjafjörð í haust, horfi nú
til vandræða vegna vatnsskorts.
Vatn í lækjum og vatnsbólum
hefir víða gengið allmjög til
þurðar. Mun ástandið vera einna
verst í Ögnulstaðahreppi og
Saurbæ j ar hreppi.
Á sumum raflýstum bæjum
hefir vatnsorkan minjkað svo
mikið, að hún nægir naumast til
Þér sem notið—
TIMBUR
K.AUPIÐ AF
THE
Empire Sash & Door
CO.t LTD.
Blrgölr: Henry Ave. EaM
Sími 95 551—95 562
SkrUstofa:
Henry og Argyle
VERÐ - GÆÐI . ÁNÆGJA
fagra trjáreits ungmennafélags-
ins í nánd við Reyká, fyrir norð-
an Hrafngilsbæ. Er þama til-
valinn samkomus'taður, er hinir
nýju eigendur munu prýða á
ýmsan hátt. Standa Framsókn-
arfélögin í mikilli þakkarskuld
við H. Þ. fyrir þessa rausnarlegu
gjöf.—Dagur, 19. okt.
Á landamærastöð einni spurði
tollþjónn gamla kona, hVort hún
hefði tollvarning meðferðis.
— Nei, alls ekkert, svaraði
konan.
— En hvað er á þessari
flösku? spurði tonnþjónninn.
— Það er bara heilagt vatn úr
hinum undraverðu lindum hjá
Lourdes.
Tollþjónninn tók tappann úr
flöskunni og þefaði af innihald-
inu.
— Hvað, þetta er hreinasta
whisky, sagði hann.
— ó, guði sé lof! hrópaði
gamla konan. — Loksins skeði
kraftaverkið.
átti 70 ára afmæli 24. þ m. Vai- ljósa.
Hann hafði brennandi áhuga
fyrir öllu sem leit að hljómlist-
inni, og í henni fann hann frið |
og hvíld og einhverja óumræði-'
lega ánægju. f
Eins og margir muna, var
hann lengi organist Sambands-
Dæmi eru til þess frá nokkr-
um bæjum, að sækja hefir orðið
neysluvatn langar leiðir á vögn-
um og einnig mun það hafa kom-
ið fyrir að nautgripi hefir þurft
Björn, Lilja, Buddy
and the family
* * *
Los Angeles, Calif.
Dr. M. B. Halldórson
Winnipeg, Man.
Love and good wishes to you
safnaðar í Winnipeg, og þar áður (jear Uncle Doc on your birth-
organisti fyrsta íslenzka Unitara (jay( may you have many more
safnaðar í Winnipeg, og hafði happy years ahead of you and og skáld.
meiri og dýpri ánægju af að spila gr0w younger each year, al- hann ag f£st V1g ijóðagerð. —
á orgelið en flestir vissu. Og eng- though we cannot be with you (Fyrsta ljóðabók h'ans hét “Úr
inn nema sá sem elskar söng m person we will be with you in Heimahögum”. Löngu síðar
og hljómlist yfirleitt eins og spirit at this h'appy celebration
hann þá staddur í Reykjavík, þar
sem hann nú leitar sér lækning-
ar við sjóndepru (glaukom-
blindu). Heiðraði Ríkisútvarpið
skáldið með því að tileinka því
bróðurpartinn af dagskrá kvölds-; að leysa af básum og fara með þá
ins. M. a flutti hið sjötuga skáld I niður að Eyjafjarðará til brynn-
ávarp til hlustenda í lok þeirrar ingar.—Mbl. 27. okt.
dagskrár. j * * *
Rausnarleg gjöf
Hólmgeir Þorsteinsson oddviti
á Hrafnagili hefir afhent Fram-
sóknarfélögum Eyjafjarðar og
Akureyrar alt að fjögra dag-
slátta spildu af landi jarðar sinn-
ar sem gjöf, til samkomustaðar
fyrir félögin. Er landspilda
þessi vestan og norðan hins
Guðmundur Friðjónsson er
lesendum þessa blaðs kunnur af
mörgum snjallyrtum greinum,
er birst hafa eftir hann í íslend-
ingi fyr og síðar. En auk þess
er hann þjóðkunnur rithöfundur
Ungur að aldri hóf
hann elskaði söng og hljómlist Hanna and Chun
getur haft nokkurn verulegan * * *
skilning á því, hvað það þýddi Dear Doc:
fyrir hann að geta spilað á hljóð- j You have been in my thoughts ^
færi, sem honum þótti unun að more or less all day. I wish I
spila á.
Hann kendi syni sínum, Páli
komu út “Kvæði og kveðlingar”
og nú, á sjötugs afmælinu, kom
út úrval af ljóðum hans, gefið
út af ísafoldarprentsmiðju.
Þótt kvæði Guðmundar séu vel
gerð og hafi unnið honum sæti
iROSTIJ^ er á þröskuldinum.
Sumanð með önnum sínum er
að kveðja. Bjartir morgnar og
sólarljós vetrarins, brotnar á
frost-lögðum rúðunum. Dagamir
verða styttri. Kvöldin lengiri.
Lífið breytist einnig frá útivist til
innivistar, og um leið breytast
hugsanir manna og athafnir.
Blómaljeðin verða skuggaleg og
köld—en hýasinta, daffodils og
túlípanar, er síðar munu teyja sín-
ar yndislegu krónur móti sólunni,
eru settar í jurta potta. Það eru
bækur tU að lesa, — sögur frá
brimlöðrandi haföldum stigandi
til stranda, ríðandi rauðskinnum,
ungum guðum og guðinnum úr
bládjúpinu, þeysandi yfir valtnið.
HÉR gerast hin rómantisku æfin-
týri, þar sem setið er í hitanum og
prjónað, og gamiar hendur kenna
þeim yngri að “snúa hæl”, “fella
tá”, “bregða þrjár” og “prjóna
tvær”. Radíóið blandast við skil-
vinduniðinn. Mjólkur skvampið
og snarkið í eldinum er hvort-
tveggja vinsamlegt og velkomið.
Reynið Eaton’s stóra Haust og
Vetrar Verðlistann með þúsund
og einu hrífandi, til að forða yður
frá áhyggjum og gera lifið á-
nægjuleglt og skemtilegt að vetr-
inum.
^T. EATON C?v
could have been at the banquet ^ framar]ega a skáldabekk, eru
tonig’ht to personally congratu-i smásögur hans sá þáttur í rit-
yngra, alt, sem hann kunni sjálf-1 late you on this your 70th Birth- h0func]arstarfi hans, er lengst.
day.
Philip and I have been fortun-
mun halda nafni hans á lofti. Af
smásagnasöfnum Guðmundar
ur í lúðraspili, og enginn gat
hlotið betri grundvöll en það.
Enda sýndi það sig skjótt, er ate iní]eed to h'ave had such ajhafa komið út: Einir, Undir
drengurinn kepti á móti Tull_ j friend as you have been. Iberu lofti, Tólf sögur, Tíu sög-
orðnum mönnum 1 lúðraspili í| Would like to be able to tell ur( úr öllum áttum, Sólhvörf,
“Musical Festivals” og hlaut you how much we appreciate alþ Kveldglæður, Héðan og handan,
fyrstu einkun ár eftir ár. |the helps and encouragement. Sögur úr bygð og borg og á
QMHERST
Einnig sá hann um það að dætur jwhich you have so freely given
hans báðar fengu mentun í since we came to the church
hljómlist, önnur fíólín spil en here, and even before that.
hin píanó spil. Og einnig þaklc- i sincerely hope that you may
ar ekkja hans honum fyrir það enjoy many more years of good' un(jir nafninu Uppsprettulindir.
víðavangi, eða alls 10 bækur. Þá
hefir hann ritað skáldsögu ólöfu
í Ási og auk þess h'afa nokkrir
fyrirlestrar skáldsins komið út
d,stillebsuM'iED
______________ ***%££*-
This advertisement is not published or displayed by the Liquor
Onntrnl Board or by the Government of Manitoba.