Heimskringla - 03.04.1940, Síða 3

WINNIPEG, 3. APRÍL 1940
margar bernskuminningar til að
deyfa þær með heimsókn til ó-
kendra manna. Héðinshöfði leið
þó ekki úr hug hans, því að
mörgum árum síðar, þegar hann
átti eitt hið veglegasta hús í
Reykjavík á nesi fram við sjó,
nefndi hann það eftir æskuheim-
ili sínu í Þingeyjarsýslu.
Nokkru eftir að Einar Bene-
diktsson fór brúðkaupsför sína
norður í Þingeyjarsýslu, lagði
hann í aðra langferð suður á
bóginn og dvaldi þá mest á
ítalíu. Hann heimsótti þar
marga fagra og sögufræga staði.
Fegurð landsins og óteljandi
frægar söguminningar hrifu
hug hans. Hann orti þá a
skömmum tíma, líkt og Matthías
Jochumsson þjóðhátíðarvorið
1874, mörg snildarkvæði. Með-
an hann var í þessari suður
göngu sendi hann konu isinni tii
Reykjavíkur í sérstöku handriti
kvæðin Kvöld í Róm, Bátaferð,
Skuggar, Skýjafar, Colosseum,
Kirkjan í Milano og Suðurhaf.
Þessar tvær ferðir um Þing-
eyjarsýslu og ítalíu mynda sér-
stakan þátt í æfisögu Einars
Benediktssonar. Aldrei endra-
nær orti hann jafnmörg og
merkileg Ijóð á jafn skömmum
tíma eins og þá. Hann var á
miðjum aldri, með miklar vonir
um dáðríka framtíð. Hann var,
meira en oft endranær, í sátt við
samtíðarmenn sína og tilveruna
alla. Við Grímseyjarsund hafði
hann um vorbjarta nótt lokið
kvæði um útsýn, sem honum var
hugþekk frá æskudögum, með
hessum orðum:
HEIMSKRINGLA
Mér finst eg elska allan heiminn
og enginn dauði vera til.
XIII.
Skömmu eftir heimkomu sína
frá Suðurlöndum, fann Einar
^enediktsson þörf til algerðrar
breytingar á lífsháttum sínum.
Reykjavík var honum of lítil og
°f þröng. Jafnaldrar hans og
skólabræður, embættismenn
landsins í bænum, áttu ekki við
hann sálufélag. í Dagskrá
hafði hann lýst einum þessara
manna í greininni um gullaldar-
^anninn, sem bjóst við að nýtt
tímabil myndi byrja ' á íslandi
yið heimkomu hans og hugsjón-
inni var fullnægt, ef flutt yrðu
út nokkru fleiri skippund af
saltfiski, heldur en árin á und-
an. Honum þótti of fábreytt líf-
1 höfuðborg, sem átti að verða
stór og rík, en var fátæk og lítil.
^inar Benediktsson gerði. ráð
fyrir tvennskonar aðstöðu, sem
fnllnægði honum betur en
, eykjavík. Annars vegar h(n
^slenzka sveit, með friði og ein-
^ngrun dreifbýlisins. Hinsvegar
eimsborgin með seiðmagni
®traumkastsins í mestu þétt-
1 ysrð mannanna. Hann tók fyrri
ostinn, sótti um’og fékk Rang-
^rvallasýslu og gerði Hof á
angárvöllum að sýslumanns-
setri. Einar Benediktsson varð
ðndi; sýslumaður og skáld í
sveit í tvö ár. Á þessum- stutta
jima kom hann upp stóru búi.
estarnir voru um 40, margt aí
ví úrvals gæðingar. Hvergi á
^ndinu eru betri reiðvellir en í
lega hýst, en lét í staðinn fast-
eign í Reykjavík. Síðan lét
sýslumaður rífa timburhúsið á
Þorvaldseyri og draga viðina á
vögnum og hestum vestur yfir
Markarfljót og Þverá heim að
Hofi. Gerði hann þar stórmann-
leg húsakynni. Sextíu manns
gátu setið til borðs í gestastofu
hans og annar umbúnaður var
eftir því. Rangæingum þótti
yfirvald sitt glæsimenni og dáð-
ust að fjöri hans og andríki. En
ekki festi hann rætur í Rangár-
þingi fremur en í Reykjavík.
Honífm þóttu tekjur sínar í
minsta lagi, miðað við þarfirn-
ar. Sýslumannslaunin sagði
hann að nægðu varlamema fyrir
fingurbjargir og tvinna handa
konu sinni. í formála að ljóða-
bók þeirri, er hann gaf út eftir
að hann fór úr Rangárvallasýslu,
gefur hann þá ástæðu fyrir þess-
ari ráðabreytni, að hann hafi
búist við að hafa í sveitinni
meira næði en í Reykjavík til að
sinna ljóðagerð; en að raunin
hafi orðið önnur. Vel mál vera
að hin dulda þrá hans, að vera í
fararbroddi í íslenzkum lands
málum, eins og Benedikt Sveins-
"on, hafi átt þátt í því að hann
clutti bygð sían í Rangárþing.
Sýslumönnum landsins hefir
'öngum orðið auðgengið að þing-
mensku í héruðum sínum, og
crá þingmensku í meiri valda-
úöður. En svo var ekki um Ein
'r Benediktsson. Fáir höfðu
betri aðstöðu en hann til að
heill& menn til fylgis við skoð-
anir sínar, ef hann beitti sér á
öá lund. Hér gerði hann það
’kki. Hann hætti við sýslu-
nannsstarfið og sveitabúskap-
nn, eins og hann hafði hætt mál-
ærslu við yfirdóminn og blaða-
'ensku. Öll þessi störf og hið
•ærsdagslega íslenzka umhverfi
ar of þröngur stakkur fyrir
nda hans. Hann bjó sig undii
Igerða breytingu á högum sín
m, og algerða nýjung á íslandi
ðan á dögum Egils Skalla-
rímssonar. Hann bjó ferð sína
'1 framandi landa til að sækja
angað þann auð, sem þjóðin
arð að fá til að orkulindir
mdsins kæmu að fullum notum
'n áður en lagt var frá landi i
ennan mikla leiðangur leysti
inar Benediktsson pólitískt og
strænt stórmál, með svo mik-
li giftu, að sú framkvæmd mun
kki fyrnast, meðan þjóðin held-
:r frelsi sínu.
3. SfÐA
I u ¥ UVO jVI V X l/X X XlUAAUl
halda, að Danir hafi beinlínis. hafi skráð j óforgengilegum
ætlað að særa eða óvirða þjóð- steinlögum
erni fslendinga með flatta þorsk-
inum. Þeir hafa litið á þá stað-
reynd, að þurkaður fiskur var
arðvæn útflutningsvara frá ís-
landi, og gróðalind fyrir danska
kaupmenn, sem leigðu verzlun-
ina. En þessi hugkvæmd
dönsku yfirvaldanna var samt
táknræn um þann lítilsvirðing-
ar- og ógæfubrag, sem var á
framkvæmdum Dana á fslandi.
Þjóðin var svo beygð og kúg-
uð undir hið erlenda vald, að
lún gerði enga tilraun til að
irista af sér þetta niðurlæging-
irmerki, sem var eins og alls-
íerjarinnsigli á allri saman-
agðri kúgun Dana á íslandi i
íálfa þriðju öld. En þegar þjóð-
n hafði fengið sína fyrstu byrj-
m að heimastjórn 1874 fóru
istrænir gáfumenn að ýfast við
mrskmerkinu. í stað þess völdu
:eir fslandi sem merki hvítan
'álka á bláum feldi. Sú hugsun
íom fram þegar í byrjun í hug-
im hinna. þjóðlegu baráttu-
nanna, að þjóðarlitir íslendinga
æru tveir og ekki nema tveir.
?að væri hvíti og blái liturinn.
3tjórn Dana leizt ekki vel á
>essa nýbreytni, og synjaði öll-
jm kröfum fslendinga um að
’álkinn mætti vera merki þeirra
staðinn fyrir flatta þorskinn.
Þegar lokið var byggingu al-
þingishússins árið 1881, mælti
lanska stjórnin svo fyrir, að
>orskur úr fægðum málmi skylai
blika yfir aðaldyrum hússins.
Hannes Hafstein var þá um tví-
tugt, og orti biturt kvæði um
þessa niðurlægingu þjóðarinnar.
Framh.
PÝRAMÍDINN MIKLI
Eftir Árna S. Mýrdal
Þótt eiginleikarnir, trúhneigð
og trúgirni, eigi fátt sammerkt, ___________ ______________ ^ _
viiðast þeir eigi að síður að vera arnir eru sex, allir misháir. Sá
Staðfestir nú saga pýramid-
anna þessa staðhæfingu?
Pýramídinn er grafhvelfing,
eða máske enn nánara sagt,
grafhvelfing og bænahús. —
Egyþsk grafhvelfing, þegar kon-
ungar eða ættgöfugir menn áttu
hlut að máli, samanstóð því und-
antekningarlaust af þessum
tveim meginhlutum. Grafhvelf-
ingin var jafnaðarlegast neðan-
l'arðar. Hinn látni var lagður
þar annaðhvort í viðar- eða
steinkistu. En bænahúsið var
ofanjarðar, bygt úr múr, eða
steini. Þar var daglega borinn
fram matur og drykkur handa
þeim framliðna. Grafhvelfing-
ar fjórðu konungaættarinnar
voru venjulegast þær, sem
nefndar eru Mastaba, rétt-
hyrndar steinbyggingar með að-
hallandi veggj um qg flötu þaki.
Mastabinn samanstóð af mörg-
um fórnfærsluherbergjum. Und-
ir honum var sjálf grafhvelfing-
in, klöppuð í hásléttubergið, sem
allar slíkar byggingar stóðu á.
Og grafhvelfingar þriðju kon-
ungaættarinnar voru í áþekkum
byggingarstíl, en voru miklu
stærri og eingöngu bygðar úr
múrsteini. — Það virðist sem
stærð og allur frágangur á bygg-
ingum þessum hafi farið mjog
eftir því hvort velmegun eða al-
menn fátækt var í landi. Einn
af konungum þessarar ættar,
annar í röðinni, er Zeser hét,
innleiddi nýja grafhvelfingar-
fyrirmynd: pýramídann. Þessi
fyrsti pýramídi nefnist tröppu-
pýramídinn í Sakkara. Hann er
frábrugðinn öðrum egypskum
pýramídum að því, að hliðar
hans eru ekki allar jafnstórar.
Grunnflötur hans myndar rétt-
hyrning 394 fet á annan veginn
en 351 á hinn, og er því 1490
fet ummáls. Hæð hans er nú
197 fet. Tröppurnar eða stall
lendis við Danmorku og bjó til reyndir vorra daga. Höfundar að sú list var þá í barndómPsí^
handa þessu afskekta skattlandi þessir neita því þverlega, að j um. Hve mikinn þunga að steinn
yista symlega þjóðernistáknið, pýramídinn mikli hafi bygður getur borið, virðast þeir heldur
sem það eignaðist. Danska Verið sem legstaður nokkurs ekki hafa vitað. Þar er engin
stjormn gerðx flattan þorsk að, konungs, heldur sé hann inn- einsteinungssúla sjáanleg, né
merki islendinga. {siglað fræðakerfi — vísdóms-j steinbákn þau, sem pýramídinn
, að er engin astæða til ^ að, svar guðs ,er forvitri nokkur mikli er bygður úr. Veggir
mastabanna, súlur þeirra og
sjálfur pýramídinn eru bygðir
úr steinblökkum, sem ekki eru
stærri en það, að tveir eða þrír
menn geta auðveldlega ráðið við.
Alt gefur ótvíræðlega til kynna,
að þar hafi múrarar verið að
verki, en ekki steinhöggvarar.
Þótt ofangreindur pýramídi
standi yfir grafhýsi Zesers kon-
ungs, sem ríkti um 2980 fyrir
Krist, átti hann þó, sem og
fleiri egypskir konungar, aðra
grafhvelfing í Bet Khallaf, sem
er um 300 mílur frá Sakkara.
Margir eru þeirrar skoðunar,
að pýramídinn sé greinilegur
framvöxtur mastabans. Þar sem
hliðum, mastabans hallar inn, er
hann ekki ósvipaður pýramída-
stúf, og væru hliðarnar fram-
lengdar nægilega langt upp á
við, yrði hann fullkominn pýra-
mídi, að því einu undanteknu, að
allar hliðar hans væru ekki jafn
úórar. Þeirra skoðun er sú, að
mastabinn hafi frá byrjun átt
að tákna topplausann pýrmída.
Helíópólis var miðstöð sól-
iýrkunarinnar í Egyptalandi.
!>ar, í sólmusterinu mikla, var
geymdur helgisteinninn frægi.
Hann var í pýramídalögun, og
nefndist “benben”. En toppur
lýramídans og hinn uppmjói og
ferstrendi toppur steinsúlunn-
ar var nefndur “benben”, ef til
/ill sökum þess, að báðir líktust
sé
'angárþingi, og bóndinn á Hofi
It
^unni allra manna bezt að nota
au gæði. Hann byrjaði áveitu
,ramkvæmdir á Hofi líkt og fað-
r hans hafði gert á Héðins-
r° ®a> en með jafn litlum á-
augri. Mest kvað að bygging-
á J!arnkvæmdum hans. Bærinn
jj °H var ekki við hæfi stór-
^uga. sýslumanns. Sjálfur hafði
un í íslandsljóðum sagt við
ga bóndasoninn:
IjliÞ .
ei svo við gamla, fallna
u, bæinn
bLrtU nýjan’
bSfn hIýj'an>
Jottu tóptir hins.
Vilýslumaður Hangæinga var
.^ðsfljótur um byggingar-
Vjg ln’, Hann hafði eignaskifti
fékk °nbonda undir Eyjafjöllum,
JÖrð hans, sem var prýði-
XIV.
Skömmu áður en Einar Bene-
iktsson fór úr Rangárvallasýslu
hina löngu ferð til útlanda, orti
ann kvæðið “Til fánans”, sem
r prentað síðast í ljóðabókinni
lafblik, og kom út haustið 1906
etta kvæði er skáldleg lýsing á
slenzka fánanum og verkefni
lans í þjóðlífinu. Þetta ljóð er
ið vissu leyti þjóðsöngur. Engin
/estræn þjóð á jafn glæsilegan
’ánasöng, og hafa þó mörg skáid
i helztu menningalöndum heims-
ins réynt að yrkja ódauðleg ljóð
im sigurmerki þjóða sinna.
En að þessu kvæði var langur
aðdragandi. Einar Benediktsson
hefir ekki einungis ort ódauðlegt
fánaljóð. Hann hafði auk þess
tekið á móti fána handa íslend-
ingum úr himinhæðum hinnar
hæstu andagiftar. Og hann
gerði alt, sem honum var unt
með starfi langrar æfi til að
sannfæra landa sína um, að þeir
ættu að þiggja þessa himin-
bornu gjöf.
íslendingar höfðu ekki átt
neitt sameiginlegt þjóðernis-
tákn á frelsisöld sinni til forna.
Þeir höfðu þess heldur ekki þörf
undir forustu hinna erlendu
konunga, norskra eða danskra
En fyrir rúmum þrem öldum
varð stjórn Dana svo athafna-
söm, að hún lokaði íslendinga
fullkomlega inni í Danaveldi.
Hún lagði undir sig mikið af
jarðeignum landsins, einokaði
alla verzlun á íslandi til hags-
tmuna dönskum kaupmönnum,
batt skólalærdóm fslendinga er-
samvaxin eign ótrúlega margra
trúræknismanna. Nú upp á sið-
kostið hefir trúin um þær undra-
verðu þýðingar, sem ýmsir höf-
undar hafa tileinkað pýramídan-
um mikla í Gíze (Gizeh), farið
í vöxt, sérstaklega meðal hinna
strangtrúuðu
iminstum helgisteini; og
hugmynd þessi rétt, virðist sem
bæði steinsúlutegund þessi og
pýramídinn séu nátengd sól-
dýrkun forn-Egypta. Sé þessu
nú þannig farið, verður skiljan
leg sú breyting, sem varð á
grafhvelfingum Egypta einmitt
á því tímabili sem sóldýrkunin
þar í landi var almennust. Hvað
var eðlilegra en það, að konung.
urinn kysi grafhvelfingu sinni
það form, sem bæri auðsýnileg-
astan vott um hollustu hans
við átrúnað þann, er var svo ná-
tengdur almennri trú um dauð-
ann og annað líf, sem áletrauir
á pýramídunum í Sakkara bera
svo órækt vitni um. En’ hversu
sem þetta kann að vera, vita
menn með vissu, að öldum sam-
an, eftir að þriðja konungaættin
’eið undir lok, kappkostaði hvnr
konungurinn af öðrum að byggja
sér grafhvelfing í pýramídalög-
un. Eftir því sem byggingar-
list þessari fór fram, smábreytt-
ist útlit og afstaða hinna ýmsu
herbergja. Fórnfæringar her-
bergið, sem í byrjun var inni í
sjálfum pýramídanum, varð síö-
armeir að stórkostlegu musteri,
er stóð við austurhlið pýramíd-
ans. En sjálft grafhýsið var þó
mætti pýramídakenfi, og eru
þessir: Pýramídinn sjálfur, að-
almusterið, þaklögðu upphækk-
uðu göngin og undirbúnings-
musterið, sem stóð á jafnslétt-
unni fyrir neðan.
Mig minnir að Heródótus (d.
424 f. Kr.) hafi fyrstur ferða-
menna ritað um egypsku pýra-
mídana í frásögu sinni um
Egyptaland og lýst áhrifum
þeim er hinar undarlegu þjóð-
venjur Egypta höfðu á huga
hans. Mestrar undrunar virð-
ast múmíurnar hafa vakið og
það sem hann fræddist um
smurningslistina. En við nána
uannsókn þessarar undarlegu
venju kemur í ljós, að hún leiddi
af sér annað en undrunarverð-
ara en það, að hafa varið nái
hinna voldugu fornkonunga
rotnun, næstum um aldur og
æfi. Líksmurningin var há-
tengd þróun nauðsynlegs hand-
iðnaðar og lista egypsku þjóðar-
innar — sem og gjörvajlrar
menningar og hinum dýpstu
trúarskoðunum mannsins. Til
sömu upptaka má og rekja upp-
haf leturgerðartáknanna. Og hjá
forn-Egyptum vottar fyrst fyr-
ir dögun ódauðleikahugmyndar-
innar. Því sannfæringin um
það, að mögulegt væri að gera
náinn ófeyjanlegan, virðist runn-
in frá þeirri rót. Trésmíðin
var bein afleiðing líkkistugerð-
arinnar, og frá henni er stein-
höggvaralistin runnin. Og á þvi
leika engin tvímæli, að bygg-
ingarlistin eigi upptök sín í við-
leitninni að vernda lík hinna
framliðnu. Einnig mun óhætt að
fullyrða, að bæði myndagerðin
og líkneskjusmíðin eigi upptök
fyrsti er 38 feta hár, svo lækkar
hver af öðrum þar til að hæð
þess efsta er ekki nema 29r/2
fet. Byggingaraðferðin, sem
notuð var, og lögun pýramídans,
sýna greinilega breytingar, þær
sem áttu sér stað, þegar horfið
var frá hinum forna til hins
Margt og mikið hefir verið j nýja byggingarstíls. Það sem
ritað um egypsku pýramídana fyrst mætir sjónum er það, að
að fornu og nýju. Mörg þessara grunnflöturinn er áþekkur að
rita eru í fylsta máta fræðandi. lögun grunnfleti mastabans. Og
og áreiðanleg í alla staði. En svo sjást að sögn glögg merki
svo eru nokkur, sem eru næstajþess, að byrjað hafi verið á
varhugaverð, hvað afályktanir mastaba, en síðar aukið við og
og staðhæfingar snertir. Sam-jbreytt í pýramída. Það er
kvæmt þeim síðarnefndu, geym- j ýmsra álit, að byggingarmeist-
ir Pýramídinn mikli margvísleg- arinn hafi verið Imhótep, hinn KiaJIiysi0 var p0
an vísdóm. En þar er nokkur frægi listamaður, er tekinn varlætíð neðanjarðar og, í flestum
hængur á, því alt er þar skráð á í guðatölu laust eftir fráfall {tilfellum, undir miðjum pýra-
líkingarfullan hátt, svo þeir sem hans. Hinar eftirtektaverðu mídanum.
ekki eiga yfir frábæru ímynd- súlnaraðir og margleyfðu must- j Flestir pýramídarnir voru
unarafli að ráða, geta ekki orð- eri þess tímabils voru listaveiK bygðir á eyðimarkar hásléttu
íð aðnjótandi þess vísdóms án hans. Og það var hann, sem Fyrir neðan er Nílárjafnsléttan
blindrar trúar. Þar eiga að finn- innleiddi steinbyggingarlistina. — akurreinin mikla Varð þvi
ast eða standa spádómar, sem Imhótep hafði æðstu völd í lan i- að klífa örðugar og brattar
sögðu fyrir fæðing og krossfest- inu næst konungnum sjálfum. brekkur þegar farið var í must-
ing Knsts; köllun Abrahams og Hann var og æðsti byggingar- erin, þangað sem helgiathafrir
Mose, og alt þar á milli, fyrir og meistari Zesers konungs. Og fóru daglega fram Til þess að
eftir, og jafnvel upp á dag, sem æðsti prestur Helíópólis- ráða bætur á þessum vandkvæð
heimsstyrj öldma miklu 1914 og borgar hefir hann hlotið að vera um var annað musteri bvrt
endir hennar. Með öðrum orð-jæðsti heimildarmaður alls sem skamt frá rótum hásléttunn-fr
um: Þar eiga að vera skráðir snerti stjörnuspádóm og er var einskonar undirbúnings-
i stein allir helztu viðburðir lið- stjörnuspeki, og þess vegna musteri, og frá því lágu þaklöcð
innar og okominnar tiðar. Og mátti sín mikils í ríkisráði kon- göng upp að aðalmusteri pýra
°g ÍVÍ tn SÖnnUn'« UngS’ . Er Því ekki Ólíklegt aÖ mídaná' Annar kostur Þessa' að það sé innlenzkTogTýði
ar að stemrumr þessar seu rett, hann hafi verið frumkvöðull að i fyrirkomulags var sá, að á þeim “útdenzkir konungar”. Hjarð-
foÍlaS’ vfirráðaSndaaralf íhV1«að f£sti Pýramídinn var tíma ársins sem vatnavextir konungar, sem nú er alment not-
dó^1 ÍTðSndt 'ÍÍ vJSijbygðiir. Og eitt er enn, sem voru í ánni og láglendið var ó-i að, á ekkert skylt við þetta orð.
hvfkiéh fvt iT þ?! styrkii- þessa skoðun: Þess er fært yfirferðar þeim sem fót- ~ Samkvæmt egypskum annál-
tölum S1UL t í i ne Tr f f g6tÍð’ að ImhóteP gangandi voru. Var nú auð- nm var Salatis fyrsti konungur
• > heimskautaþvermal, hafi fyrstur allra bygt hús al- gert að fara á bátum og lenda Hyksósa í Egyptalandi Eftir
'héttf’uÞy,ngd hennar og nieðal-. gerlega úr steini. Og tröppu- við undirbúningsmusterið, og að hafa unnið borgina Memfis
þettlerk! lengd solarsins, fram-, pyramidinn er einvörðungu að lokinni stuttri undirbúnings- skattskyldi hann alt landið und’
Srl Jða“:raf ’ Sr *** ** ir-*. Ua irslt um rnol.
marrt fleiri sem hér vrSi S irwff mU3ter,n'./em um- “PPI>*kkuðum ve«i i„„ f aðal- Kr. _ Sagt er, að Hyksósar hafi
langfupp ai teHa Os a t Ihwð veru musterið l>ar ®em íultaaðarat- og: brotið undir sig mikinn hluta
betta Sf l..,,. a 4 a btf' er o“»o™ie8t. að so<m hofnin fór fram. Hver fullkom- Sýriands. Ýms heimildarrit
•hem vfð SndaJar í„n“'S f KsnaS sm,ðunum vur inn P™”'1® aamanstóð hannig telja há tartariska að kyni.
ne.m v,ð visindalegar sann- osynt um að byggja úr steini _ af fjórum frumprötum, er nefna Framh
sín að rekja til nauðsynjar, er
kom í ljós, þegar ættingjar hins
framliðna urðu þess áskynja, að
múmíunni hvarf svipur þess
látna eins og hann var í lifanda
lífi. Nauðsyn þessi var sú, að
'g-era varanlega eftirmynd af
þeim framliðna. Þótt þess væri
krafist, að eftirmyndin bæri
sannan svip hins látna, var hún
samt ávalt gerð af honum eins
og hann var í blóma aldurs síns.
Eyrsta og markverðasta pýra-
míds-tímabilið hefst um 3000
f. Kr., og varir Um fimm hundr-
uð ár. Á þessu tímabili voru
stærstu pýramídarnir bygðir,
enda ríktu þá voldugustu og
stjórnsömustu konungarnir, og
ár og friðsæld voru í landi.
Fýramídar þessir voru bygðir í
nánd við Memfis, er var höfuð-
staður landsins til forna, en
sem liggur nú í rústum. Á eít-
iifarandi sjö hundruð árum voru
margir pýramídar bygðir, en
enginn þeirra jafnast við þá
elari. Um árið 2000 f. Kr. fær-
ist leiksviðið suður til Tebes
Uhebes), um þrjú hundruð míl-
ur frá Memfis (Mamphis), sem
var önnur stærsta borg lands-
MSl’n°g- St°ð beggJa niegin við
Nilfljotið. Hér hófu nýir stjórn-
endur þjóðina á hennar síðara
menningarhástig. Þeir bygðu
hallir, sem ekkert jafnast við
þar í landi, og musterin frægu,
sulnagöng og standmyndir og
margt fleira, sem hér yrði of
langt upp að telja. Og framfar-
ir þessar gerðust þrátt fyrir sig-
urvinningar óþektrar þjóðar að
austan, er lagði undir sig land-
ið og stjórnaði því í eitt hundr-
að ár. Landsmenn nefndu árás-
arher þenna Hyksósa. — Þótt ó-
víst sé um uppruna og merking
orðsins “Hyksos”, þykir senr.i-